63"" laargang Zondag 3 October 1909. No. 13116 I Berde Blad. WM FRANSCIIE BRIEVES. Parijs 25 Sept. 1Q09. 33 e Proef. BedsclAvang. SCHIEDAMSCKE ;OUR&NT. Deze courant verschijnt dage Tij Ie s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25.Franco per post fl. 1,65. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. BureauLange Haven No. Ut (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92' iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordcelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Don derdag- en Zaterdag a vond verschijnen, worden zoogenaamde" kleine advertentiën opgenomen tot don prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intcrc. Tolcfoon voor do Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. Parij's is op hot oogenblik één en al gezegd aviation of aviatiek, en in het al gemeen voor alles wat bcwcegkunst in de lucht of luchtvervoer betreft. Oud en jong legt een belangstelling aan den dag, ik had haast gezegd, een betere zaak waardig, maar, ofschoon oen man van don ouden Lijd, die diligences en zelfs do trekschuit gekend heeft, wil ik geen wanklank laten hooren, in het algemeen geestdriftig koor. Hel. zou trouwens weinig haten, want. hot jonge geslacht is waarschijnlijk door geen middel lor wereld Lc bokeeren van do moo ning, dat in do snelheid van vervoer het hoi! dor mcnschheid gelegen is en dat do mensch alleen zijn bestemming kan be reiken, indien hij zich op één lijn, d. w. z. in de atmosfeer van liet vogelenkooi- plaatst. Do aankomende generatie wil dus vliegen, althans trachten liet te doen, indien do vliegmachines niet zoo verschrikkelijk duur en onder ieders bereik waren. Maar een dergelijk instrument kost voorloopig nog Lusschcn de twintig en dertigduizend francs en voor de beurs van menig, zelfs ge goed, jongmonsch, is die som wat lioog om uitgetrokken te worden voor een der vele sporten, die tegenwoordig beoefend moeten worden, wil men gezond blijven en met don tijd meegaan. Dij gebreke van praclischc beoefening vergenoegt men zich dus voor hot oogenblik met de theorie en met het zien vliegen van andoren, waar onder drie kwart professionals. Met een zekere afgunst staat men hun verrichtin gen gade. Men zou willen vijftig of honderd jaar later geboren te zijn, want men is er zeker van, dal zal iedereen vliegen en zal hot, rcizigersvervocr in gemeenschap met bestuurbare luchtballons, Zeppelins, Republieken en ander luchlbruinvisschen plaats vinden. Ilij, die minder vertrouwen schenkt aan de luchtscheepvaart en avia Lick, wordt voor een achterlijken sukkel uil gemaakt en iemand, die beweert, zich hoog in do licht niet op zijn gemak tc gevoe len, voor den groolsten luiaard, die ooit op twee boenen (en geen vogetheenen) gcloopcn heeft. Niets kan voortaan de hichlbcweegknnst in haar vlucht tegenhou den en het pleit is voor altijd beslecht do mensch heeft voor Voed het luchtruim veroverd" Terwijl ik deze woorden geschreven had, sloeg de klok elf uur in den morgenstond. En nog had ze, niet .uitgeslagen of het ge schreeuw van „edition spéciale" (het equi valent van de llotlandsehe, „extra-tijding") klonk beneden me over dc «draal, HeL hield aan. Steeds volgden do krantenloo- „Nu, wanneer je dan werkelijk wilt zeide ik aarzelend. „Natuurlijk wil ik," zeide Lilly zeer bc slist, „we kunnen al wel gaan." „ISon oogenblik nog," antwoordde ik, ik ben dadelijk klaar." Lilly en ik waren juis klaar met koffie drinken. Door hof geopende venster van het landelijke huisje kwam een verrukkelijke bloemengeur naar binnen; op zoo*li dag met Lilly koffie te drinken en me haar te babbelen, was voor mij (-on buiten gewoon genot co dtw Imastle ik mij niet al tc erg om klaar te komen. Wij waren daar binnengegaan om <len in wendigen mensch wat tc versterken, en on dor ons koffie drinken bedacht. Lilly zich dat zij wol wat eieren en brood kon meene men voor een paar van haar beschermelingen in het dorp. Dit naar haar oordeel praehtigc denkbeeld, behaagde mij maar matig; ik stelde me al voor lino ik op den warmen stoffigen en zonnigen landweg met een mand zou mogen loopen. Maar Lilly's wil moet wet zijn, vooral tegenover mij. Lilly en ik zijn familie, ik ben haar bc: en gelukkig baar eenigc need, wat evenwel mij verder weinig voordooien, boven anderen geeft. Sedert cenigen tijd spook haar do vrouwenbeweging door hot, hoofd Zij beweert: „Daar de vrouw den man ge lijkwaardig is, moet zij ook zijn plichten zijn verantwoordelijkheid, zijn voorrechten doelen." Dergelijke eischen' nu klinken in Lilly* mond tamelijk eigenaardig omdat zij al Jan pers elkaar op. Weldra overstemden zo hot geruisch dor omnibussen en liet ge ntel der karren. Ik begreep dat er wat tan do hand was, liet een „spéciale édi- ion" (het was die der „Int.ransigeant") halen en terstond zag ik met groote re clameletters bovenaan hot blad gedrukt: Le dirigeablo Républiquc a, fait explo sion. Les quatrc aéronautes sont lues". Na den dood van kapitein Feirbor, eergis teren en, voor een paar weken, dien van zijn collega Lcfèbvro, komt deze jobstij ding een gedachten stoot geven aan hen, die zich veroveraars dor lucht noemen, ofschoon ze nooit in een luchtballon ge zeten hebben. liet is evenwel te verwach ten, dat de gccstdriftigcn dit geenszins als een nederlaag zullen erkennen. „Alle nieu we uitvindingen hebben menschenlevens gcëischt", licet hot. Om die reden mag men ook nicl twijfelen, aan. hot volledig succes dor luchtscheepvaart en vliegkunst. Bijna zou men zoover gaan, juist uit de ongelukken met doodolijkcn afloop de ze kerheid van de aanstaande perfectie der machines at tc leiden. Er is inderdaad geen houden meer aan de menscholijke verbeel ding. Zo wil even als oen ballon het lfxchcz tout" hooren en de „waan"- heeft, verre van den Wagneriannschen „vrede" gevonden te hebben, vleugelen gekregen en vliegt boven het aardrijk, een Godheid gelijk. Toch neemt, men den tijd, do slacht offers van harte tc beklagen. Men kan dan ook niet anders. Do vernietiging van het bestuurbare luchtschip do Republiek, die do heer Lebaudy aan hot. Frnnsclie leger ten geschenke hau gegeven, on die een week geleden nog bij de groote manoeuvres dienst deed ,is een nationale ramp. Dc vier militairen, die den dood gevonden hebben, worden algemeen betreurd. En nog tc wreeder treft hot noodlot de nieuwe kunst mot dozen zworen slag, daar Pa rijs zich juist drie weken lang geheel aan haar denkt le wijden. Tegelijk met do reeks vliegwedstrijden te Juvisy, wordt de eerste inlernal.iona.le. Tentoonstelling van luchtvaart gehouden. Deze is hedenmorgen ten tien uur geo pend en hel was om ongeveer half elf, gedurende het bezoek, dut hij eraan bracht dal president Failièrcs de ramp vernam, die Iwee uur te voivn in de Provincie had plaats gehad. Natuurlijk heeft de ka tasüofo zoor gedrukt op die opening. Al de mouse hen, die me-t de luchtvaait te maken hebben, cn in het Grand Palais der Champs Elysécs, waar do Expositie ge houden wordt, vcTocnigd waren, heeft d treurmare moeten treffen, als had het dc dood van familieleden gegolden. Maar de tentoonstelling zelf zal aan het Parjjschs publiek daarom niet minder belangstelling inboezemen. Dit is vandaag reeds geble ken. De mcnschcnmassa, die zich in de hal van genoemd „Groot Paleis" verdrong. zich het voorrecht heeft aangematigd, nie mand boven haar verheven persoontje tc er kennen. Dit thema was natuurlijk tijdens dc koffie weer eens ter sprake gekomen. En ik had met opzet veel dingen gezegd, waardoor ik haar ergernis en boosheid opwekte, terwijl ik den gchcolen tijd bij mijzelf beducht, dat er geen lie\er eri bekoorlijker wezen was dau zij, „Wanneer je nu eens logisch wilt zijn, had ik listig gezegd, dan moet jij de mand dragon, maar natuurlijk weten jonge muisjes heel goed de grenzen barer krachten. „Wil je danrmee. zeggen, dat ik het niet klaar speel de mand tc dragen?" vroeg zij nsinnchkmd. „En al zou ik nu gclooven, dat je het wel zoudt, kunnen, dan nog zou je het lieve niet, doen, nietwaar?" zeide Ik om haar te prikkelen. „Geef hein dadelijk hier jc zult zien of ik hem dragen knn." Ik lachte toen cn zegende haar besluit in stilte. „Ben je nu nog al niet klaar?" vroeg zij niet een ongeduld, dat voor mij weinig vleiend was. tic stond langzaam op. „Lieve liemck wat duurt dat. lang," zeido zij cn zij had volkomen gelijk. „Je wilt hem dus werkelijk dragon?' vroeg ik nog eenmaal voor we opstonden. „Natuurlijk geef hem maar hier." „Nu, goed «dan, maar je zult geen bijzon dcro voorrechten hebben. We zullen het wort eerlijk verdedenjij draagt hem de eerste helft van don weg en ik de tweede. Lilly stemde genadig daarin toe. as niet minder geweldig dan bij de auto- mobicltentocmslcllingcn, die eveneens tc dier plaatse gehouden worden. lil het al gemeen was üo aanblik der expositie ech ter niet zoo overweldigend. Ilij gaf niet dien indruk van weelde cn rijkdom, die de autosalons in de laatste jaren gewoon zijn te schenken, maar daarentegen was er iets lichts, luchtigs, iets transparants cn vooral iets ongekends in het ensemble dogen. De versiering der hal, waarvan men bij de auto's zooveel work maakt, was vrij eenvoudig, Groote. wit en-gele gor dijnen en vlaggen gaven den bolderen noot aan. Verkleinde luchtballons (waaronder één uit het laatste beleg van "Parijs en zelfs een oude Montgolfière), behalve dc laatste, allo van oranje-bruin omhulsel, han en aan het hooge glazen gewelf. Op de verschillende stands, waarvan de rnoqsto veel grootcr zijn dan op een auto- expositie, staan de heden bekende aéro- plancsoorten uitgestald; in bet midden, on der den koepel, die, waarmee Blériot over Kanaal vloog, cn die door de ,,Ma- lin" is aangekocht om aan don Staat ten geschenke gegeven te worden. Do Wright's, do Farman's, de Voisin's cn do Curtisses, alle vinden zo cvenvccL bekijks. En, even als het op schilderijénsalons gaat, waar dc Joden, die niets van schilderkunst af weten, het hoogste woord roeren, leveren do omstanders, mannen cn vrouwen, zich, zoowaar, reeds aan kritiek over. Gene im posante, bedaagde dame veroordeelt een reusachtigen nmlfiplan, daar hij haar te ingewikkeld toeschijnt; hier is een bekende actrice van den zevenden rang, die iets op de schroef van een Inplan heeft aan te merken en daar geeft een scholier, die zich waarlijk wel aMeen met vliegers van papier mocht bemoeien, zijn oordeel te kennen over een monoplan van Antoinette. Een groot succes heeft bij dc moesten het betrekkelijk kleine, zeer lichte vlieg machinetje van Santos Dumont, waarmee hij nog laatst een nar getoerd cn dat hij dc Demoiselle" gedoopt heeft, bij die be naming denkende aan het bekende glazig, vliegend Insect (juffer). Dadelijk is die „Demoiselle'' populair geworden, hetgeen haar maker en eigenaar ongetwijfeld ver dient, want hij is de cersle geweest, die een halven meter hoog mei eon machine „zwaarder dan de lucht" gevlogen heeft Want het belangrijkste is van 'de Tentoon stelling, is evenwel, dat ze ten volle bewijst dal cr in Frankrijk een nieuwe industrie geboren is cn dat die industrie, in two# jaar tijds, zich zóó ontwikkeld heefl, dat or reeds tal van fabrikanten van vlieg machines cn nog meer van onderdeden daarvan beslaan. Dat is duidelijk ook voor iemand, die, al kijkt hij ook nog 'zoo wijs neen ansie verstand van vliegen hoeft, en O dat is hel geval met. do meeste.il. Doch dit zal met der lijd wel beter wonhui. Reeds kan men les krijgen in hel. besluren van een vliegmachine. Zeker is liet oogenblik niet ver meer af, dat rrien op 'zijn visi tekaartje kan zetten: Professor in ih»hoo- gorc vliegkunst. JUVEXIS. fn het midden van September heeft «le vereeniging „De Dageraad" te Am.-tord.mi, te Rotterdam en in Den llaag prototverga- deringen georganiseerd tegen den in onze wetgeving voorkomenden eodsdvvang, welke drie vergaderingen, elk van drieën, hij groote meerderheid van stemmen, verklaarden oen toestand te weitschen, waarbij het aan ieder, die te kennen geeft, dat hij gewetensbezwa ren heefl tegen den eed, zal vrij-laan om in stede daarvan een belofte te doen. De kue«tic is bekend. Tn zeer veel ge vallen vorderen onze wetten corisallegging in slechts weinige daarvan behelzen ze facultatiefstelling, in dier voege, dat de te bcccdigen pemoon zélf kio/cn mag, of hij zweren of beloven zal, in sommige «m- deie (waaronder o. na dat van het getui genis afleggen i,n een rechtzaak) schrijven ze voor dat men „op de wijze zijner gods dienstige gezindheid den eed of de belofte doen" moet. Dit laatste wordt algemeen zóó opgevat, dat, wie tol oen kerkgenootschap be hoort dat den eed erkent, den eed aflegt naar den ritus van zijn kerkgenootschap, dat de Doopsgezinden met „beloven" kunnen volstaan, en dat zij, die tot géén keik- genoutschap behooren, den eed moeten afleg gen op de wijze, waarop ook b.v. de Neder lands-Mie Protestanten en Katho'iekcn het plegen te doen, n.l. door, onder het opste ken van de twee voorste vinger- van de rech terhand, den ambtenaar die den eed af neemt de voorden na te zeggen: „Zoo waar lijk hclpe mij God Almachtig!" Menig vrijdenker heeft hierin aanstoot ge vonden. En ook motiigen goloovige stuit hot „dat zij, die rondweg verklaren niet in God te gclooven. nochtans gedwongen worden dien God op de meest plechtige wijze aan te me pen" zooaD hot toenmalige (Roomsnh- Katholielcc) Kamerlid tnr. IToijdoniijek zich uitdrukte, toon hij cr in September IPS1 den Minitel- van Jutilie, mr. Modderman, over interpelleerde. Wie de zaak nmle wenseht te bcstudocron, die heiloze het «les tijds over die interpellatie gevooule debat (af/onderlijk uitgegeven bij II. C. Susan G.fTz., te 's-IFage), en die bladore <xvk Ovti.- in de „Weekbladen van bet Recht", uit dien tijd, een tijd, waarin «le kwestie vele gemoe deren in beroering placht te brengen. De kwestie is dus niet nieuw Eu wat opvallend is: ze is eigenlijk nog precies in hetzelfde stadium als in 1SS1. De interpol latie-TTeijdenrijck heeft géén verandering eerder een bevestiging van den hc-taan Ik wil hier even opmerken dat dc helft zoowat. een en half uur gaans was. Ik gaf haar de mand en dacht mét eenigc genoegdoening aan de zwaarte ervan. Maar zij nam hem aan met het onschuldigste gezicht van do wereld. „Wanneer we wat flink aanstappen," zei de Lilly, trail wij buiten waren, „dan is het niet zoo lang." „Dank je wel." „Je weet wel hoe ik het bedoel." „Jawel," zeide ik, maar zij gaf er verder geen acht op. Dat doet zij vaker ojizot- tcdijk, zooals zij beweert. Zij houdt mij voor sentimenteel en zij haat sentimentaliteit, om dat dat voor haar hetzelfde is als karakter- zwakheid. „Ik geloof niet," zeide ik, om haar aan hef pyalcn te biengen, „dat jij de vrouwen- kvvotsio zult oplossen. Jij schijnt aan phy- sieke kracht de voorkeur le geven boven intollcetuecle." Zij lachte een beetje spottend. Maar plot seling hield zij ophet. lachen was toch niet zoo heel gemakkelijk wanneer men een mand droig, die van minuut tot minuut zwaarder werd. En ho.l was nog oen heel eind voor wc halfweg waren, blaar ik bleef op mijn stuk staan. Ik praatte onophoudelijk, vroeg haar naar de meest onverschillige dingen en menschen. Zij gaf heel korte antwoorden en haar gezicht werd onder de brandende stra len der zon hoe langer hoe voodcr, „Lieve hemel, wat ben jij vervelend. Hoe kan iemand zoo ziuloozc opmerkingen ma ken cn over zulke onbenullige dingen spro ken." „fk dacht daarbij minder aan mij dan aan jou," zeide ik een beetje boos. „Ik dacht Jen toe.-tand teweeggebracht, en de ter ge legenheid tan die interpeüaJic gehouden de batten zijn, hoewel 2S jaar oud, nu nog ac tueel. Er i-, in die 2S jaar (behalve dan dat nan bij enkele sedert nieuw uitgevaar digde wetten («le Jicroep-wet" b.v.), als men al weder een nieuwen red invoerde, de feeu/e tiis-clien feil ot belofte aan den tc be- edbu-n jmr-oon gelaten heeft) aan dc wot- uevinor op «lit, .-.tuk niets veranderd. Zoo b.v. worden v rijdeukers, ah getuigen voor den etlder verschijnend, nog steeds tenzij van huis uit Doopsgezind mochten we zen genoopt om onder aanroeping van het Opperwezen te zweien, op gevaar af van anders gegijzeld te worden en tot ge- vangeni—tra! te worden veroordeeld boven- li«m. En, is do wetgeving onveranderd ge rieven, niet haar gangbare uitlegging en toe passing is het evenzoo ge-tcld, evenals nok met de piotesten en bezwaren er tegen. I'iote-tcn en bezwaren, die alleen in Xcdcr- ar.d schijnen voor tc komenalthans op geen van de drie onlangs gehouden protost- v ei naderingen -chijii! ook maar een woord t«' zijn gciepl omtrent gee.-tverwanten in dén \ioemdo. noch ook onurenl resultaten of suc cessen, door dezen behaald. IToo het zij. in Nederland is ten dezen alles nog juijjp stennis in ISSI. Eli ren kwes tie die zóó lang in éénzelfde stadium blijft, die is. n'en déjriar-e „De Dageraad", aan het doodbloedenstilstand is in zulk ec-n gc- 1 achteruitgang. Bovendien is de door do protest vergaderingen voorgestane oplossing r aangelegenheidfaeukatiefstelling van den eed, zóó, dat ieder -óók de goloovige, óók de tiouwc kerkganger dus die to rennen geeft dat hij er gewetensbezwaren tegen heeft, niet een belofte zal kunnen Vol daan zelfs voor menig tegenstander van tien eedsdwang onaannemelijk. Gij of ik, we kunnen morgen aan den dag van een of ander vergrijp verdacht worden; wellicht zal de schijn togen -ons wezenin zoo danig geval kunnen de mondelinge mededee- lingen die onvoischillig-wio aan den rechter gelieft te deen, mijn eer, mijn maatschappe lijke posirie. mijn vermogen, mijn vrijheid cm-rig in trevaar brengen. TTofc zij zoo, maar D bet dan te veel gevergd, als ik dan do grootst mogelijke waai borgen verlang: dat „tnnet-ehiHig-Wiidanihij niet alleen ukt liesnn «tl, maat lat hij bovendien zijn uiiM.-te best zal dooi om zich zoo juist, 'zoo volledie en zoo nauw«cenrig mogelijk uit to drukken? De grool.-t mogelijke waarborgen een plechtige en ifadrukkMijko hevesti- 8 mg op zijn ..wooiri van «.ei" is mij niet voldoende, juist omdat ik weet. dat nog een andere vorm van bove-figing bestaat, waaraan hij méér waarde hecht. Ik heb recht, dat mij tegen logenaelitig. onjuist, onvol ledig of onnauwkeurig geluigenis die waar borg worde verstrekr. die dm getuige zoo T OO diep mogelijk, die hem het diepst van allo dat het loopen jc gemakkelijker zou vallen, wanneer we een beetje praten." ,,Lnnt me met rust of laat mij ten minste praten." Dat nu wilde ik juist en dus zeide ik „Goed, ik zal geen wooid meer zeggen." Lilly keek rnij aan. Na oen jioosje be merkte ik, dat zij aardig op weg was bak zeil tc gaan halen. Wij waren nu op «".ui weg gekomen die langs liet boseh liep, ut den anderen kant lag een kleine vijver. „Ben je moe?" vroeg ik deelnemend. „Och wat, je behoeft geen medelijden met mij te hebben. Die afschuwelijke wind." Toen zag ik hoe haar oene hand zich naar haar hoed bewoog, lira zij eerst de oene daarna de andere hoedenspeld uittrok en hoe plotseling haar hoed in den vijver woei. „O wc," zeide zij verschrikt en zette met een ongelukkig gezicht den mand neer. „Daar gaat mijn hoed. Wat nu te doen?" Midden op don vijver danste de hoed op de zich zachtjes rimpelende golfjes. Itet was een heel aardig gezicht, „Wat je doen moot?" vroeg ik heel ver baasd. „Daar in don vijver kan je haar toch niet laten?" ,,ln den vijver'? Ja Ik Zeg, wil jij haar niet halen?" „Als je dat graag wilt, natuurlijk," zei de ik beleefd, „maar ik dacht zoo na ons gesprok van straks „O, ja,'' zeide zij heel kalm. „Wacht, een oogenblik." Toen ging zij een paar passen hot bosch in. Toen zij terugkwam had zij kousen en schoenen uitgetrokken, Voorzichtig nam zij haar lokken bij elkaar terwijl ik bedaard ging zitten en ee nHgaivt opstak. „Beloof je, dat het. zoo gaan zal?" vroeg zij aan den rand van den vijver staande. „En of. Prachtig, wmikkelijk „Wees als je blieft verstandig. Ik be doel. is het water diep?" „Ja. dat kan wol," zeide ik lang/nam en bekeek baar Gewant figuurtje. „Ten Motto kan hef bah wel dieper zijn dan je denkt." „Je bent afschuwelijk," zeide zij. Toen ging /ij weer het- ho«eh in en toen /ij na een paar minuien terugkwam, had zij haar kousen en schoenen weer aan en kwam naast mij zitten, die intnsschen haar hoed uit het water had gehaald. ,.lk* beu nu eenmaal geen onmenseh." „Ik dank je," zeide x.ij vriendelijk. En z«xi wandelden wij verder. „Wat moet ei' nu van den mand wor den," vroeg ik. Lilly ging langz.nani terug en ging weer zitten. „O. ik knn niet meer," zeide zij en keek baar kwelgeest aan. „Lach me voor mijn paii uit als je wilt en wanneer je je hate lijke of aardige ojmierkiugen niet onder drukken kunt Ik trachtte haar verwijtend aan te kijken. Lilly gooide haar natten hoed in het gras, baalde de mand en ging daarnaast zitten. „Nu, wat is er?" vroeg ik toon z.ij den deksel ojienmaakie. „Wil je de eieren soms opeten? Pas maar op dat je je niet vuil maakt." „Dat is mii absoluut onverschillig. Ik bob dc zwakheid der vrouw moeten toegeven, maar daarvoor wil ik dau ook een voorrecht hebben ik wil mijn uieuwssricrigheid be-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1909 | | pagina 9