63"" Jaargang
Aondag 14 November 1909
ïVo. 13152
I
Timede Blad
Uit de Tweede Kamer.
m
üroomhoekje,
Doze courant verschijnt dagolijk's, met uitzondering van Zon-cnFeestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam cn Vlaardingon li. 1.25 franco
per post fl. 1.G5.
Prijs per weck1: Voor Schiedam en Vlaardingon 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advcrtentiën voor het eerstvolgend ntimmer moeten dos middags vóór een
uur aan hot bureau bozorgd zijn.
BureauLange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prtjs der Advcrtentiën: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 oents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentiëu bij abonnement op voordeeligc voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
Verschijnen, worden zoogenaamde kleine advcrtenliën opgenomen tot den prijs
van 40 cents por advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
De Keer Ruys do Boorenbrouck hoeft
do droeve waarheid van hot oude rijmpje
ondervonden, „dat reeds genaderd aan de
lippen, nog do kelk ons kan ontglippen".
Met een meerderheid van meer dan 1000
stemmen gekozen, zag Jiij Dinsdag 1.1. de
Kamerdeur voor zijn neus toegaan, nr. a. w.
er is tot zijn nict-toclating besloten, en dat
wel op grond, dat bij zijn verkiezing een
bepaald artikel van de Kieswet niet was
nageleefd.
Art. 89 van do Kieswet bepaalt dat
van onwaarde zij n andere s te m-
biljetten clan die, welke volgens
doze wot on de tot haar uiIvofi
ring gegeven voorschriften m o
gen worden gebruikt. In Gulpen
nu heeft men bij de -hmi-verkiozing stem
biljetten gebruikt, model 1897 (er lag nog
een partij van in oen kast op de se
cretarie!) en men hacl biljetten moeten
gebruiken model 1901.
Men kan zoo iets niet anders clan ccn
enormen bok noemen, die zeker niet goed
gepraat wordt, zooals de meerderheid dei
Commissie deed, in wier handen de ge
loofsbrieven van don hoer Ruys waren
gesteld, door de bqwering, dat de fout
aan haast te ^vijlen was. Roe tor we
reld con gemeentebestuur een periodieke
Kamerverkiezing in haast zou moeten
voorbereiden, waar zij jaren vooruit weet,
wanneer die komen zal, is dan ook finaal
onbegrijpelijk.
Die zoogenaamde „haast" kwam in to
bedenkelijker lichi, nu in het bekende
adres van do hoeren Thomas en Cas-
selli, dat een zeer zwart tafereel ophing
van do wijze, waarop hot bij de verkie
zing te Gulpen was toegegaan, do zeer
krasse beschuldiging was geuit, dat de
Gulpcnscho autoriteiten met opzet ver
keerde biljetten hadden gebruikt, om als
onverhoopt de uitslag ten nadcele van
hun geliefden candidaat Ruys 'zou we-
tcn, er een middel voorhanden zou zijn
om die verkiezing ongeldig to verklaren.
Laten wij ons haasten, als waarheid
lievend Kroniekschrijver er aan toe tc
voegen, dat na hot zcci' weinige, dat ci
van de beschuldigingen van de hoeren
Thomas en Casseli is overgebleven, wij
aan deze aantijging slechts zoor weinig
waarde hechten. Wat is er bijv. van bun
beweren waar gebleken," dat een belang
rijk aantal stemmen, dat aan don heer
Ruys do Boorenbrouck is toegekend, zijn
tegcncandidaa! Brouwers toekwam?
Enfin, de Commissie had met deze cn
andore grieven to rekenen. Zo bestond uit
de hoeren Van Veen, christelijk-historisch;
Van Wijnbergen, roomsch-katholiek; Troel
stra, sociaal democraat, alle drie mees
ters in de rechten, wat genoeg verklaart
dat dc boeren bet niet met eikaar eens
weiden.
Do hoeren v. Veen en v. Wijnbergen
stolden voor, don heer Ruys toe te laten,
op grond, dat, al was de wet geschon
den, er van boos opzet, om die wet te
schenden, niets was gebleken. Een zeer
zonderlinge redoneering, die ons dacht
meer rekening te houden met de belangen
van don hoer Ruys, want hot is geen
kleinigheid, voor ccn nieuwe verkiezing
tc komen te staan, dan met de hoog
heid dor wet.
Zeker, ook wij hebben do overtuiging,
dat de groote meerderheid der kiezers
in het district Gulpen zich voor denbeer
Ruys beeft verklaard; ook wij kunnen niet
anders dan toegeven, dat hot model der
stembiljetten van niet den minsten invloed
kan zijn op den uitslag der stemming.
Maar waar do w o t spreekt, is de zaak
nu eenmaal uit. Wij zeggen hot den hoer
lanninlt na: Dura lex, sod lex. (De
wet is hard, maar hot is do wot.)
Toch werd or nog een poging gedaan
in den heer Ruys te redden, cn dat nog
wel van een zijde, waarvan men dit al
lerminst had venvacht, n.l. door denman,
die anders meer dan wie ook do wet
pleegt hoog te houden, n.l. door denbeer
Lobman. Riet dat hij zich stelde op liet
standpunt van de hoeren Van Wijnbergen
en Van Veen; dc lieer Lohmati is te oude
parlementariër dan dat bij niet begreep
dat bij dan. zeer zwak zou staan. Maar hij
trachtte aan te toonen, dat do wet niet
geschonden was, want de wet schrijft
enkol voor, dal alphabetisch de namen
der candidatcn op het biljet moeten
staan en aan de andere zijde de gestem
pelde lianrlteekcning van den buigemccs
ter. Welnu, aan dozen eisch was vol
daan. Waaraan niet voldaan was, was
slecliis aan een algcmeenen maatregel van
bestuur.
IIcl viel juristen als Troelstra, Limburg
cn Jannink niet moeilijk, de Kamer te
overtuigen, dat dit alles slechis woorden
spel was, dat eon algemeono maaüegel
van besluui, als die uit do wet voort
vloeit, door de we t is voorgeschreven,
zelve kracht van w e t heeft, en wij kun
nen in het algemeen niet anders zeggen
dan dat do lieer Lobman met zijn op
treden den lieer Ruys cn allerminst zicli-
zelvcn heeft goed gedaan.
Do Kamer nam mot 39 togen 36 stem
men bot voorstel van don lieer Jannink
aan om den boer Ruys niot toe to laten.
Geen politieke stemming gelukkig, zoo
als trouwens een verkiezing in Gulpen,
Op don liook van liaar steegje, dat op
do lange, lichte straat uitkomt, zat liet
bedelaarskind, ineengedoken, een hoop el
lendige. lompon, waaruit liet wasbleeke,
groezelige gezicht spookachtig lo voorschijn
kwam. Zoo zat zo daar elkon avond, jaar
in, jaar uit, d„c magere, smalle handjes
vast om de hoog opgetrokken knieën ge-
vouwen, starend naar do vele voorbijgan
gers.
Overdag liep zo mot negotie: garen,band,
papier, soms meL fruit of slroobloemon;
het was haar onverschillig, wat ze veikocht.
"s Morgens vulde moeder don mand, cn dan
werd zij de straat opgestuurd, mot oen stuk
oudbakken brood, om niet meer thuis te
komen vóór do zon onder was.
Had zij genoeg geld meegebracht, dan
kreeg hot arme, kleine ding nog wat te
eten 's avonds, on anders moest zij wach
ten tot don volgenden dag.
Dat was do beste straf, vond baar moo-
jder, want door mishandelen zou zo do
kinderen maar gebrekkig maken, en daar
had zo later zelf den last van.
Als do kleine haar ellendig maaltje vor-
orberd had, sloop ze liet huis' uit en nam
h'aar plaats in op don hoek. Zo hurkte
gemakkelijk neer, en zoo ineengedoken,
bleef ze zitten kijken naar de vele mon-
schen, die voorbijgingen. Het levendige van
.do groote stralen trok. haar aan, en zij
droomde daar in baar donker hoekje won
derlijke verhalen, mooie droomen, waarvan
zij hel hoofdpersoontje vormde. Hot licht
die slechts zóó kan. uitlo-opon, dal een
overtuigd Katholiek naar do Kamer wordt
gezonden, geen politickon achtergrond
hoeft. Toch zijn er nog veto Kamerleden
van Rechts geweest on een kniesoor
die daarover viel die genade voor
recht wilden laten gelden. Onder de 39
voorstemmers voor bet voorstel-Jannink be
vinden zich slechts 10 Kamerleden van
Rechts, waaronder en dit is zeker niet
zonder beteekenis zoowel naaste vrien
den van den heer Ruys als van den heer
Lohman.
Er was echter nog een conclusie van
de m i n d e r h e i d van dc commissie, in
casu van den lieer Troelstra. En wol om
dc.n heer Ruys niet toe te laten alvorens
ccn onderzoek naai' de beschuldigingen in
de nadere missive van adressant Thomas
(deze had namelijk een nieuw adres in
gezonden) was ingesteld.
De groote grief van den heer Troelstra
was, dat het onderzoek naar do beschul
digingen in het eerste adres slechts van
administratieven aard was geweest, d. w. z.
dat men alleen om inlichtingen gevraagd
had bij de burgemeesters. En het ligt
voor de hand, dunkt ons, dat, waar juist
eon van do hoofdbeschuldigingen was,
dat dc burgemecstois in het district cjuali-
tatc qua waren opgetreden om de Candi
da tuur des heeren Ruys te bevorderen,
men zich niet in do eerste plaats en aller
minst uitsluitend tot hen had moeten wen
den om licht te vorkrijgen.
Niet weersproken is bijv. hot feit, in
do eerste brochure vermeld, dat een bur
gemeester persoonlijk de kiezers bezocht
heeft om zo over te halen op den heer
Ruys te stemmen.
Dat de geestelijkheid in Limburg groo-
ten invloed bij de verkiezingen uitoefent,
is bekend; dit kan men betreuren, maar
daarmee is het dan ook uit.- Een gees
telijke is niet de minste verantwoording
verscheldigt aan den Staat van hetgeen
hij doet. Zonderling doet het echter aan,
dat geen burgemeester vrijheid gevonden'
heeft de waai beid te ontkennen van het
volgende, in de eerste brochure genoemde
feit: Een pater zou den kiezers toegevoegd
hebben„K oral g ij in het stembu
reau, zoo ziet u God; want g-aat
or in den loop van h! c t j a air oen
uwer vartons do od, dam weet ik
op wie u gestemd hooft."
naren wij hopen, nar geen boor, die op
den beer Ruys gestemd heeft, den pech
Tiecft dat hij ccu zijner varkens ontijdig
ziet overlijden.
Do conclusie van den h'cer Troclstra
kwam niet in stemming, daar hij ze in
trok ten behoeve van het voorstel-Jannink,
De beer Rujs is aldus, buitengesloten.
M ij liopen van harte dat dit slechts tijdelijk
zal wezen, Men kan veel lichter den heer
Ruys door een mindere dan door een betere
vervangen. Hij is een bekwaam, ijverig en
degelijk Knmeilid, en zoover een Katholiek
zulks kan wezen, tamelijk democratisch aan
gelegd.
Laten de kiezers in Gulpen nu royaal zijn.
Dc heer Ruys was feitelijk gekozen, eene
wetschennis maakte zijne toelating onmoge
lijk, welnu laat men hem bij enkele candi-
daatslelling naar bet Binnenhof terugzen
den. Helaas, wij vernemen, dat dit niet bet
geval zal wezen. De sociaal-democratische
candidaat in dat district van .Juni 1.1.. de
heer Van Kol, zal met zijne gewone ridder
lijkheid zeker tot medewerking in deze wel
bereid gevonden worden, maar wij vernemen
uit goede bron, dat dc heeren ThomasCor-
sc-lli en aanhang daartoe in geen geval te
vinden zullen wezen, die in deze heele zaal
zeker ook door antipathie tegen den beer
Ruys, gedieven zijn.
Kan het misschien deze wetenschap ge
weest zijn, die liet sommigen vrienden van
den heer Ruys onmogelijk gemaakt heeft
recht te doen zonder aanzien des persoons?
Dc algemeenc beraadslagingen over de ko
loniale begrooting zijn dezen keer onder zeer
bijzondere omstandigheden aangevangen. De
koloniale specialiteit, voorvechter van do be
langen van den inlander sinds jaren, de beer
Van Kol, was uit dc gelederen weggenomen
en kook met zijn blozend gelaat van uit den
liooge. d.w.z. de diplomatenloge, waartoe oud-
Kamerleden rechtens toegang hebben, op de
Kamer neer. Hij zat daar achter de bekende
tralies, z.oodat minister De Vaal Malefijt
met recht zich kan verbeugen als bij wilde,
dat hij van dezen gekerkerden houw althans
geen last zou hebben.
Naast hem ontwaren wij den heer Van
Deventer gevallen Kamerlid voor Amsterdam
TX, die wel niet zoo heftige philippica's
hield als de heer Van Kol den Minister
van Koloniën placht toe to slingeren, maar
wiens ellenlange redevoeringen z.eker wel ge
schikt waren om iedoron minister schrik
aan te jagen.
En ook de beer De St tiers was cm gezond
heidsredenen afwezig, zoodat van bet be
kende Atjeh-trio slechts de lieer Thomson
als solist was overgebleven.
"Was het wonder dat bot debat door deze
omstandigheid gedrukt was en de animo niet
bijster groot? De zitting kon dan ook wegens
gemis Van het genoegzame aantal leden eerst
een goed half uur later dan bepaald was
aanvangen.
Hot vuur, als er bij zooveel matheid van
vuur sprake was, werd geopend door den
lieer Ros, die zeer gematigd de verwisseling
van den heer Tdenburg met den heer De
Vaal Malefijt ter sprake bracht, liet be
treurende, dat, al moest bij-dep ijver en de
degelijkheid van den nieuw opgetreden be
windsman prijzen, dat hel brecde hervor
mingsplan dat Minister J.denburg nog ver
leden jaar had ontwikkeld, thans zou moe
ten woiden uitgevoerd door een minister die
Uit Jen aard der zaak heel wat minder van
Indische zaken -op de hoogte was dan z-ijn
voorganger.
Eindelijk verzekerde de heer Ros den Mi
nister zijn steun tegen Rechts in zake zijne
houding in de zending. Men zal z:ch berin-
neren dat er in dc pers van Rechts, Katho
lieke en anti-revolutionaire, een relletje tegen
den beer De Vaal Malefijt op touw is gezet
over z.ijne houding in z.ake de zending. Dere
Christen-staatsman zou, volgens genoemde
bladen, bij zijn gaan z,itten achter de groene
tafel, inzake de zending, den Christen heb
ben achtergelaten. En dit alles, omdat hij
veildaard heeft dat de zending niet als zen-
d i n g door den Staat kan worden gesteund,
maar wel in bare uitingen, waarin zij de
welvaart en dc ontwikkeling van de inland-
sche bevolking ten goede komt. De Minister
voegde daaraan toe dat van propaganda voor
eonigen godsdienst v an staatswege in
onze koloniën geene sprake kan zijn.
Toen brak de bom lo.-, dat was geen taal
die ccn Christen-staatsman past, en de „Stan
daard" beging den vcuzonflaler dat z.e den
Minister trachtte te dekken door de bewe
ring, dat bij voor die zinsnede wellicht niet
aansprakelijk kon worden gesteldze zou
wel gevloeid zijn uit de pon van een libe
raal ambtenaar, die Z. Ex. bij de sa
menstelling van de Memorie Van Antwoord
bad geholpen.
TTct relletje was., te dwazer omdat Minis
ter de Vaal Malefijt in zijn antwoord z.ieh
niet alleen geheel lieeft gesteld op hetzelfde
standpunt door zijn voorganger in deze inge
nomen, ja zelfs voor zijn antwoord bijna de
zelfde woorden beeft gebruikt.
en de drukte op straat bctooverden baai
en lokten lmar elkon avond naar haar
droomhoekje. De in fel licht badende win
kets, leken haar even zooveel tooverpa-
leizen, en als zij een winkelschollctje boor
de gaan, richtten zich haar groote, hongerige
oogen op de opengaande deur, om een
blik te kunnen werpen in het inwendige.
Maar tot haar groote spijt kreeg zij cr
nooit heel veel .van te zien.
Eens had zij zich zoo ver gewaagd, dat
zij op don drempel was gaan staan, en mol
groote, verbaasde oogen had zij toegekeken,
gretig genietend van hot onverwachte voor
recht. De schittering verblinde haar en zon
der ook maar een lid tc bewegen, bleef
ze staan kijken naar al die mcnschcn; zc
hoorde zo sproken, genoot van do bonte
kleuren, die doorcenwoelden en zo
.vergat haar armoede on ellende cn waande
zich rijk, vortiooteld, z mals de andere kin-
jloron, die in de Heb paleizen rondliepen
toon ze* ee'nsk] ips uit haar zoeten
droom wakker gese' ud werd door het ge
luid eoner forsche stem, die.haar beval,
ui* den weg te o tan. Verbluft, hoorde zij
hot r-ibchcn vm zijden japonnen, die
langs haai' Leenstrekcn, en zag zij, hoe
jdo dame zich erachlelijk omdraaide, ter
wijl zij de woerden opving: lastig volk,
yuüe bedelaar Maar haar klein hartje
kwam niet i opstand legen dio harilo
woorden. Ze 1st zelf Kool goed, dat ze on
deugend geweest \Vas, on het oen groote
ycrmotollicid van haar was geweest, zich
zoo ver te durven wagon, en ze voelde
zich nog dankbaar, dat men haar
zoo lang had geduld, 'cn geen gevoelige
straf haar deel was geworden.
Zo benijdde al de mcnschcn in don win
kel, zag vol eerbied op naar de arme,
vermoeide winkeljuffrouwen, die zeker niet
denken konden, dat or in do groote wereld
nog iemand was, die haar lot benijdde.
Zij benijdde alle gelukkige mcnschcn, maar
zonder ook maar eenig gevoel van bitter
heid; zij zag verbazend hoog tegen hen op,
on hield zich altijd op eerbiedigen afstand
van hen.
Eigenlijk was zij volstrekt er niet voor
geschikt om negotie te doen, want icderen
keer, als zij do menschen naderde, om haar
waren te koop aan"te bieden, siddeide zij,
cn telkens ging het met een gevoel van
groote'n angst gepaard, als zij do schel
van ccn der groote huizen overhaalde. Als
dc dienstboden, die dc deur openden, haar
maar ccn ecnigszins ruw woord toevoegden,
vergat zij haar waren te koop aan te bie
den cn vluchtte, weg, zonder een woord
te kunnen uitbrengen.
't Was vinnig koud, Helder, vriezend
weer. Zooals icderen avond, zat op don
hook van het steegje ook nu het arme,
havelooze schepseltje, ineengedoken, liui-
ycrcnd, met do strakke, glazige oogen, on
beweeglijk voor zich uitstarend.
Op do ruiten dor verschillende winkels
H'ad do vorst grillige kristallen gotooverd,
,dio in den helderen lichtglans fonkelden
en schitterden. De bonte menigte krioelde
in massa's hot steegje voorbij, gedoken in
kraag en bont, gehuld in yvarme winter
jassen cn mantols, zich haastend paar het
veilige, warme thuis.
liet anno kind dacht aan dal alles. Een
nijdige buurvrouw had haar eens in een
vlaag van bitterheid verteld, hoe de rijke
menschen in prachtige huizon wonen, goed
verwarmd cn welgevoed zijn, h'oe zij den
tijd verdrijven bij muziek en zang en fees
ten, en hoe zij 's nachts heerlijk slapen
onder de warme dekens, in ruime, luchtige
kamers. En zelf zag zo" immers eiken dag,
hoe ze in hun prachtige rijtuigen door de
straten holdon, cn 's avonds verbeeldde zij
zich dan, dat ze gemakkelijk weggedoken
lag in do satijnen kussens, totdat zo plot
seling opschrikte on vóór zich zag opdagen
haar eigen, koud vertrekje, in zijn kille
armoedigheid, het vochtige stroo de donzen
kussens vervangend, cn de ellendige, van-
cengescheurdc lappen, die de plaats moes
ten innemen van de lekkere, koesterende
dekens. i
Opeens ging dc deur open van don
banketbakkerswinkel, juist aan den over
kant. Een heerlijke geur van versch. warm
brood drong haar tergend in den neus en
dio geur maakte het kind flauw cn zwak.
't Was voor haar een slechte dag geweest,
zij had niet voldoende gold thuisgebracht,
dus geen avondeten geliad, zoodat de arme,
kleine meid naar voedsel snakte. Do oog
leden violen droevig neer op liet smalle
bleeke gozichtjc. Hoor, weer gaat dc schel
van do winkeldeur. Wie zou cr nu uitko
men? Een dienstmeisje mot een mand met
broodjes in do hand, gaat langs haar heen.
,Wecr dringt die heerlijke geur van dover-
sche, warme broodjes in haar neus, zoo
.verleidelijk, zoo tergend
Ilaar vermagerd handje strekt zich snel
uit, zo grijpt krampachtig en ja
zo Koudt werkelijk brood in haar hand, een
lekker, versch' broodje. Zo bedacht zich
Was de heer Ros gematigd geweest, d«
hoer TroeHra pakte anders uit. IT,ui de lieer
Bos gesproken van groote eensgezind hei d tus-
°cheii Rechter- en Linkerzijde op het ge
bied van de koloniale politiek, hij wilde
daarin zijne partij niet begrepen zien: hij
hield do anti-these tusschen socialistische cn
kapitalistische koloniale politiek vol, en hield
daarover ecne rede, die het meer dan ooit
duidelijk maakte, hoe oprecht de spreker
nas. toen hij zijne speech was aangevangen
niet do betuiging van leedwezen, dat de heer
Van Kol nnn zijne fractie was ontvallen
maar de volle kracht kwam terug toon hij
den „Sfnndanrd'Mlater uitbuitte en vroeg of
er ook eene stille kracht was die den Minis
ter wilde diijven op een weg, dien hij niet
vonschfe tc betreden, of den broederen wel
licht oan het versland gebracht moest wor
den, dat de zaak niet goed kan gaan als
„zeker iemand" niet achter de groene tafel
gezeten is.
Is cr, zoo vroeg terecht de heer Troelstra,
vernederender verdediging voor den Minister
geen oogenblik, maar bijt er in met groote,
gulzige happen en verslindt het, bijna
stikkend in het warme deeg, dat haar niet
door den keel wil; dan voelt zo zich
plotseling vastgrijpen, liet broodje ontglipt
aan haar hand, ze wordt opgetild van den
grond, een forsche klap suist haar om do
ooren. Een en al verbazing en verbijste
ring ziet ze,opEen ruw uitziend pft-
lilio-agcnt staat voor haar.
„Zoo, kiciu nest, besteel jij de men
schen, kom, ik..." Smcckend zien de ver
schrikte hongeroogon hem aan.
„Wat duivel," bromt hij, onaangenaam
getroffen, „wat een ellendig bakkusje," en
oven daarna staat hot doodelijk verschrikte
kind weer in den hakkers winkel. Weer die
heerlijke geur! Itet arme, kleine ding kan
het niet meer verdragon. Zij aarzelt en
valt neer.
Toon zij haar bewustzijn terugkreeg, lag
ze op een zachte sofa, heerlijk toegedekt
met een warme deken. En vóór haar brand
de "•en wezenlijk vuur, cn naast liaar, met
haar groote, wanne handen koesterend haar
ijskoude, magere vingertjes, zat een vrien
delijke vrouw, die haar bemoedigend toe
lachte.
Het was té heerlijk, té mooi om waar
te kunnen zijn. Maar do droom duurde
voort en het kind verwonderde er zich
over, h'oe alles zoo werkelijk schoen, maar
eindelijk begreep zij liet, en met een ge
lukkig lachje sloot ze de oogen weer om
voort to droomen, dat alles zoo blijven
zou.r 't
SCH!EDIüSCHE iOURANT
Mum masses* aowgawonnci
w Bi «huw ii m i mil i >i— m mn am vamsaavssmgmtsmfeHaBtima
