63"" Jaargang
Zondag 21 November 1909
No. 13i5ö
Dit mier Instaat oit DBIE Diaden.
Eerste Blad.
Deze courant verschijnt dag olijk' s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal.Voor Schiedam en V1 a a r d i 11 g e tt fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week': Voor Schiedam on Vlaardingon 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs dor Advertentiën: Van 18 rogels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent' por regel. Groote letters naar do plaats die zij
innemen.
Advertentie n hjj abonnement op voordeeligo voorwaarden. Tarieven
liicrvan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau to voldoen.
latere. Telefoon
voor do Redactie No. 123.
voor do Administratie No. 103.
K e n n i s g e v i n sr.
brengen ter algemeeno kennis:
dat, behoudens door Burge
meester en Wethouders te ver-
I e e n e n o n t h e f fi n g de TUINLAAN
voor het verkeer daarover met molen-, spoe
ling-, venhuis- en sleepeiswngens en door
paarden getrokken hout- en gistwagens ge
sloten zal zijn.
Zijnde deze bepaling gesteld krachtens art.
13 der Verordening op hot rijden le Schie
dam.
En is hiervan afkondiging geschied, waar
het behoort, den 20sten November 1009.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Onderhout! Stadsklokben.
Burgemeester en Wethouders van
Schiedam,
zijn voornemens op Donderdag 2 December
as, 's namiddags 2 uur, ten R°adhuizealdaar
in het openbaar aan te besteden
Het onderhoud en het opwinden
der stadsklokken gedurende het
jaar 1910.
De inschrijvingsbiljetten moeten in gesloten
enveloppe, waarop een aanduiding, dat zij
een inschrijvingsbiljet bevat, vrachtvrij wor
den ingeleverd in de ten Raadhuize aanwe
zige gesloten bus vóór des namiddags 1 uur
van den dag van aanbesteding.
De voorwaarden van aanbesteding liggen
op de Gemeente-Secretarie (afdeeling A) ter
lezing opiederen werkdag van 81/241/2 u,ir-
BÜ1TEKLANI)~
Schiedam, 20 Nov. 1909.
FRANKRIJK.
De katholieke kerk in Frankrijk wordt
niet alleen door de vrijdenkers belaagd, of
tenminste met geringschatting behandeld, ook
ia haar eigen boezem lijdt zij aan ernstige
oneonigliedon. De militante bisschop Turinaz
van Nancy, heeft een poging gedaan 0111 een
groote katholieke partij lo vormen, zonder op
- bijzondere politieke belangen acht te slaan
cn de scheiding van kerk en staat ongedaan
io willen makeri. Dn gematigd rcpublikcin-
sclic pers nam zijn streven niet ongunstig
op, maar in den anitsbissehop Germain van
Toulouse vond hij een heftig tegenstander.
Dc/c verklaarde in een manifest, dat de kerk
op al haar rechten moest staan en slechts
zulke troepen mocht aamverven, die met hun
gelicelc doen cn denken voor haar opkwa
men. Daarop antwoordde de bisschop van
Nancy met do publicatie van een brief van
don particulieren secretaris van den paus,
Percini, waarin deze het schrijven Van don
hisachop van Nancy over den toestand der
katholieken in Frankrijk met lof scheen te,
overladen. Thans blijkt echter, dat die brief
wel echt, maar onvolledig was. Turinaz heeft
de lofspraak afgedrukt, maar do bedenkin
gen weggelaten. De paus zou nu alle reden
hebben om dezen prelaat terug te rbepon,
maar zal dit wel niet doen, omdat Turinaz
een der oudste en bij de katholieke bovol-
king populairste bisschoppen is. Daarentegen
zal zijn crcdiet (hans nauwelijks nog voldoen
de zijn om die groote katholieke partij te
slichten, waarvan hij had gedroomd, cn die
reeds in Mei a.s. invloed op de Kamerverkie
zingen zou uitoefenen.
Bisschop Turinaz is echter nog in een
andere zaak gewikkeld, welke voor liet Vati-
cann bijna nog onaangenamer is. Aan het
lycdc Saint-Louis te Parijs,-een stnatsinstel
ling, die Voornamelijk door aanstaande offi
cieren wordt bezocht, werkt sedert jaren een
leeraar in de wiskunde, een zekere heer Rocn-
fort, cl ie vinnig do pen voert. Hij «heeft deze
pen ten dienste der kerk gesteld cn in ecnigo
Parijsche bladen liet pausdom met een waar
fanatisme verdedigd. Hij schreef vroeger
voor de nationalistische .Eclair" en tli'ans
voor de klerikale „Croix". Zijn lieveling
thema is, dat de meeste Franscho bisschop
pen niet van den waren zuuurdesem van iiot
katholicisme zijn doortrokken en slechts ge
dwongen en onvoldoende do nnusclijke raad
gevingen opvolgen. Hij doet dat waarschijn
lijk als oprecht katholiek geheel uit eigen
overtuiging, daar evenwel bisschop Turinaz.
zich meermalen voelde aangevallen, deed hij
aan de wereld de verrassende onthulling, dat
de door de republiek bezoldigde wiskunde-
leeraar do geheime nuntius Van den paus tc
Parijs was en do'gangen der bisschoppen
in allerhoogste opdracht bcspimineerde.
Voor do gezamenlijke antiklerikale perl
was deze onthulling een kluif om Van tc
smullen. Men twijfelde niet aan de waarheid,
die uit don bisschoppelijken mond kwam en
eischfc van de regoering, den pauscÜjkcn zend
bode direct uit den schooldicn«t, (e ontslaan,
daar het hoogst gevaarlijk was do toekom
stige officieren nog langer aan z.ijn invloed
bloot tc stellen. De Kamer zal deze kwes
tie moeien behandelen, daar een interpellatie
is aangekondigd, doch "de minister van on
derwijs Doumergue zal wel don noodigen
inood hebben om te vorklaren, dat het onder
wijs in do wiskunde ook door een godsdien
stig man kan worden gegeven, zonder het
Om het kind.
Roman naar het Duilscli van
PAUL GRAB KIN.
19)
liet leven ging voor Ileita "Walliotli droe
vig voort. Na dien avond het was nu
drie dagen geleden was zij zeer gejaagd
omdat z.ij ieder oogenblik vreesde dat Kurt
haar zou ondervragen. Maar Kuit vroeg haar
niets. Hij was zeer stil cn zijn gezicht drukte
duidelijk uit dat hij groot verdriet leed. Er
was iets dat hem vooUdurend pijnigde, maai
bij sprak zich niet uit, iiij stelde niet die
eene vraag, die aan alles een eind had kun
nen maken. Want dat had z.ij zich vast voor-
genomenliegen wilde zij togen hem niet.
Deed hij de vraag die z.ij vol angst ver
nachtte dan zou zij eerlijk alles zeggen
hij zou het dan moeten hoeren dat zij Her-
bert Niedegg nog altijd liefhad cn dat Nie-
degg haar liefde voor hem kende. Maar
1 'Walirofh bleef z.wijgen. Was zijn argwaan
misschien niet voldoende opgewekt? Of
sprak hij niet om haar te sparen? Dat z.wij-
gen martelde haar. Als zij samen de nmaltij-
den gebruikten was er iets gedwongens in do
Kamer. Zij zalen tegenover elkaar, het kind
titëschen lica in. Beiden spraken „ij over
allerlei oppervlakkige dingen 0111 te voorko-
le!' dat de een zou ontdekken welke ge-
dachten de ander had. Zij zaten zoo dicht bij
elkaar en loch hoe ver stonden z.c van olkan-
ft vcrwijdcrd. Die maaltijden worden voor
ai Hcrla bijna ondragelijk; zij kon niet eten,
•>ftnt het was haar of haar keel werd dicht
t' genepen'. Vaak kreeg z,ij oen hcftignn aalt»
-fming 0111 on te springen en hem alles te
heltonnen, 0111 hom in het gezicht tc schreeu
wen: Ja, ik ben schuldig! ik heb een an
der liefJe moet het nu weten want
mijn kracht is uitgeputMaar dan z.a'g ze
naar liet kind, of Ursula zei een onschuldig
kinderwoord mot haar lieve, zachte stem cn
zij wist dan ham vertwijfeling weer meester
te worden weer vond zij dan kracht om
te zwijgen.
Maar hoe lang kon. dat zoo nog duren?
liet. was immeis le onnatuurlijk, dat !>c
venmntig inspannen om zich te holieerschen
dat bedwingen van die aandoeningen.
Als zij niet met haar man samen was'
was zij even ongeduldig. Een koortsachtige
onrust dreef haar voort in huis. Niets kon
zij meer kalm doen. En «!s zij alleen was
met haar kind en naar Ursula zag, dan kon
zij dikwijls bijna do begeerte niet weerstaan
om het kind op te nemen cn hartstochtelijk
met een kreet van smart tegen zich aan ie
drukken. Zij voelde dat zij uit moest gaan,
naar menschen om wat afleiding te zoeken.
Maar naar wie moest ze gaan? Naar haar
zuster Irma? Neen naar die het allerminst
die zou haar niet kunnen verstaan, die
zou van haar zielstoestand niets begrijpen.
„Wat wil je dan toch? Ik begrijp je wer
kelijk niet, Herin1 n haar gedachten hoor
de zij dat Irma al zeggen, die benijdenswaar
dig. kalm en gelukkig was. „Je hebt im
mers een goeden man, oen lief kind, geen
zorgen wat ontbreekt jo dan nog?"
Maar lot wie anders moest zij-gaan?
Naar Lisbeth Niedegg?
Dat ging al even min. Als zij Lisbeth
zag, zou z.ij immers steeds weer moeten den
ken aan den man om wien zij al haar lijden
gemoed der jeugd te „voigiftigen", en dat
voor do aanstelling van Roeatort als nuntius
of internuntius van den paus, niet het min
ste bewij» voorhanden io. En zoo zal bis
schop Turinaz met zijn endoord ach ten aanval
slechts bereiken, dat nu ook do buitenker
kelijke wereld er kennis van krijgt, dat de
bisschoppen niet alle geloovige katholieken
achter zich hebben.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Engeland.
Er is nog geen. verandering gekomen in
den toestand, ontstaan door de bedreiging
mot verwerping dor begrooting door het
Hoogerhuis.
Ofschoon het Lagerhuis den 23en dezer
bijeenkomt, verwacht men niet, dat er
nota genomen zal worden van het optre
den der pairs, voordat lord Lansdowne's
motie inderdaad is aangenomen.
Men venvacht een groote volksbetooging,
te houden in do nabijheid der parlements
gebouwen, op den avond van de venver-
ping der begrooting. Ook verluidt het, dat
er een vergadering der liberale partij zal
worden belegd om den toestand te over
wegen. I
Er is niets bepaalds bekend omtrent
de financieelc gevolgen van het optreden
van het" Hoogerhuis, noch omtrent de
stappen, die de regoering in verband met
den toestand overweegt.
De kiesrechivrouwcn, die wegens haar
allesbehalve beminnelijk optreden dezer
dagen te Bristol, in do gevangenis zijn
gestopt, hebben een nieuw protest uitge
dacht. Zij weigeren de gevangenisklecrcn
aan te trokken en zitten, aldus meldt
een Engelsch blad, ongekleed in de col.
Frankrij kl
In den loop der Kamerdebatten over
de begrooting heeft do minister van fi
nanciën, de heer Cochery, gezegd, dat
hij niet zijn toevlucht kon nomen tot
obligaties op korten termijn om hot even
wicht in de bogrooting te herstellen.
Do regoering zou, verklaarde hij, er wel
licht binnenkort toe komen, zich bezig
tc houden met de assurantie- cn alcohol
monopolies. Verder zcidc de minister, dat
hij de noodige middelen moest vragen
aan do producten van weelde, na raad
pleging der belanghebbenden. De voor
stellen van den minister liaddcn niets
duisters. In overeenstemming niet debe-
groolitigscommissie heeft de regoering ecu
oprechte begrooting willen samenstellen.
Do minister eindigde met te zeggen: Als
de meerderheid voor de Kiezers veisehijnt,
zal zij kunnen zeggen: Ziehier de Kamer
van de nationale verdediging, do sociale
hervormingen en de werkliedenponsioencn.
Van vele banken klonken toejuichingen.
droop;.
Ucrta liep door dc straten zonder dool.
Zij gevoelde zich verlaten cn verstooton,
zoouls een arm nieasch zich gevoelt dat m
den vreemde zwerft en geen onderdak heeft.
Hoe eenzaam kon men zioli toch gevoelen
midden in deze wereldstad onder Jie duizen
den mensehen Opeens 'moest zij aan Hcd-
uig Rath denken. Die was, evenals zij, door
zorg en leed bezocht. Zij dacht weer aan don
avond toen deze spanning begonnen was. Zij
zag alles weer voor zich, zooals het gebeurd
was. Moer zag ze Iledwig naast haar man
zitten, zoo innig bcdioefd omdat hij te veel
gedronken had cn toch zoo geheel zonder
verwijt, zoo geduldig en lieidevol. Ucrta
voelde een groot verlangen om eens te spie
ken met le vriendin van haar jeugd."
Zij vond Iledwig thuis, buiten in haat- be
scheiden woning te Steglitz. Ilechvig zelf
deed haar open, gekleed in een eenvoudige
huisjapon met een huishoudschort er over.
„Wel Herin, hen jij daar?"
„Ja kom ik niet gelegen?"
„Zeker wel kom binnen
Ifed wig noodigde haar met een gelaat,
stralend van genoegen uit om binnen tc ko
men en di tilde Ucrta hartelijk Jo hand.
„Wat aardig van jo om mij nog eens te
komen bezookeh. l'Jc heb je nog heclemaal
niet bedankt voor den genoeglijken avond,
dien wij laatst bij je hebben doorge
bracht?"
„Maar dat behoeft, ook immers niet tns-
sehen ons. En bovendien, Jo avond was
niet geheel zonder onaangenaamheden voor
je, niet?"
Oiidertussclipn was Iledwig haar naar het
salon voorgegaan.
Zij trok, toen rij in de kamer gegaan wa-
De te Parijs wonende dochter van Fer
rer, Trinidad, Jieeft een aanklacht inge
diend tegen een aantal katholieke bladen
cn uitgevers, die tegen haar vader in
-vlugschriften en plakkaten gemccne laste
ringen uitstrooiden. liet zijn vooral de
„Croix", do „Petits Patriotes", dc „Peuplo
du Dimanche" e. a., die mot bijzondere
brutaliteit dij. lasterzaakje drijven. Aan
de muren van Parijs is bijv, het volgende
aaugeplakt:
„De waarheid over Ferrer I Ferrer was
„gehuwd en vader van een gezin; hijmis-
„bruikte jonge meisjes, wier opvoeding
„hem was toevertrouwd. De bladen noe-
„men twee, die hij tot zijn maitresses
„maakte. Ferrer was millionnair, en deze
„ontaarde vader liet zijn dochter Tiini-
„dad aan ellende en honger prijs, zoomede
„haai- beide kleine kinderen, die tc.gen-
„woordig ziek in het „fferold-Ziekenhuis"
„liggen. Do maitresso van Ferrer hoeft
„op den dag van zijn arrestatie een door
„hem onderteekende cheque van 200.000
„francs ontvangen."
Trinidad vorkeorde inderdaad eenigc
dagen in benarde omstandigheden, maar
alleen omdat haar vader plotseling gear
resteerd cn van al zijn middelen beroofd
was en onder strenge bewaking werd op
gesloten, zoodat hij zijn gewonen steun
niet kon verlcencn.
Wat mevr. Solcdad Villafranea betreft,
de medewerkster van Ferrer, die van hem
200.000 francs heet te hebben ontvangen,
kan gemeld worden, dat het Parijsche
comité haar gedurende haar verbanning
hooft ondersteund, daar ze anders had
moeten verhongeren.
Dc Parijsche bladen noemen nog andere
lasteringen, enkele van dien aard,, dat ze
niet weergegeven kunnen worden. Het Pa
rijsche Comité zal eenigt- publicaties daar
tegen doen verschijnen.
België.
Te Brussel zijn gisteren de officieclc
feesten tor herdenking van het 75-jarig
jarig bestaan der Vrije Universiteit be
gonnen. Er had een receptie plaats op
het raadhuis en 's avonds was er oen
galavoorstelling in don Muntschouwburg.
De hoogeseholen van Amsterdam cn
Utrecht waren vertegenwoordigd.
In de academische vergadering, waar
mede do feesten van de Vrije Universi
teiten begonnen, herinnerde prof. mr. O.
A. van Hamel aan de gemeenschappelijke
smart en don gemeenschap pel ijken strijd
van Nederland en België. Prof. Vollgraff
uit Utrecht voerde eveneens het woord.
Prof. v. Ilamcl is benoemd tot doctor
honoris causa.
Italië.
In het maandblad „Italia al Estero" komt
een artikel voor van Battista Pellorini, don
1011, de jalouzioén op, die anders neerge
laten naren om tc voorkomen dat liet kleed
eu de meubels door het licht zouden verkleu
ren, Daarop keerde zij zich weer naar haar
vriendin en terwijl ze dat deed viel het volle
licht op haar rein gezicht.
„En toch ben ik \c veel dank verschul
digd v< or dien avond. Wij hebben cr een
niest' 1 n vriend door gekregen."
„Ti 111111 Jin-gens?"
Iledwig knikte bevestigend en zij vertelde
hoe Jiirgens zoo hartelijk was geweest hen
dien avond thuis tc brengen en dal hij gis
teren hun een bezoek had gebracht.
ITcrta keek vetwonderd op. Wat? zou
Tinim JurgBs vriendschap hebben opgevat
voor den wel erg gocdharligon maar overi
gens toeli zeer onbctcokenendcil Rath? Noen.,
dat kon bijna niet!
Of zou die vriendschap misschien meer le
vrouw dan den man gelden? Maar ook dat
was bijna ongelooflijk Jürgous, die zon
derling, ontweck inimeiis altijd de vrouwen.
Onwillekeurig moest z.ij bij die gedachte
haar vriendin aanzien, die haar met onschul
dige oogen gadesloeg.
„Daar hoor ik toch werkelijk van op! De
lieer Jürgous gaat niet gemakkelijk tot zoo
iets over, eigenlijk is dat voor hem iets on
mogelijks."
Des te meer mogen wij die onderschei
ding dan wel waardeeren," zei Iledwig vroo-
lijtc en in donzelfdcn toon ging zij voort:
„Mijn man is boven de wolken, nu hij ein
delijk weer iemand gevonden heeft met wie
hij gezodig kan redeneeren."
„Timm Jiirgons aan 't redeneeren
„Ja. ja jc zoudt niet kunnen gelooven
op hoe aardige wijze hij mijn man door
gewezen particulieren secretaris en ver
trouweling van den oud-minister Zanardcl-
li, over de samenkomst tc Rarconigi. De
schrijver betoogt, dat Italië en Rusland
hun nieuwe toenadering moeten gebruiken
om do Duitsche nijverheid te bestrijden.
Rusland is met zijn toenemend ijzerbedrijf
en vermeerderende handelsvloot al mooi
bezig Duitschland te verdringen. Nu moet
ook met alle macht do Itaiiaanschc nij
verheid den kamp met de Duitsche voe
ren. Duitschlands economisch voortdiin-
gen op den Ralkan moet belet worden.
En als Rusland weer zijn stem aan de
Middollandsclie Zee laat klinken, zal geen
Itaiiaanschc regeering hot volk kunnen be
wegen wat. hot drievoudig verbond moge
bepalen, om niet Duitschland cn Onsten-
rijk togeg Rusland, Frankrijk en Engeland
te vochten.
Donderdag hervatte de bekende hoog
leeraar cn afgevaardigde Ferri te Rome
zijn colleges m het strafrecht. Ilij behan
delde de vrouwelijke criminaliteit en bracht
daarbij het proces-Steinheil ter sprake. Een
groote menigte was tegenwoordig.
De professor stelde in hét licht, dat
mevr. Steinhoil het treffendste beeld ver
toont van vrouwelijke misdadigheid, voor
al blijkende uit haar geschiktheid tot si
mulatie en haar leugenachtigheid. Ilij ken
schetste haar als een zenuwachtige hys
terica en verklaarde, dat do gezworenen
haar terecht hebben vrijgesproken, daar
het bewijs van haar schuld niet is gele
verd.
De professor liet ook nog hot lichtval
len op een andere zijde van het karakter
van mevr. Steinhoil, om haar misdadigen
aanleg tc bewijzen, nl. haar zcdeloozen
levenskandel.
Reeds van den aanvang was het rumoe
rig op het college; het tumult, dat de
studenten maakten, werd eindelijk zoo lie
vig, dat de professor herhaaldelijk krachtig
moest protesteeren tegen hun wijze van
optreden.
Na afloop der lezing echter word aan
Ferri oen ovatie gebracht.
Denemarken.
Do zaak-Alhorti is gisteren weer in het
Folketiug geweest, maar nu in verband
met clo handelingen van den oud-minister
Christensen en Sigitrd Borg. Besloten
werd een commissie te benoemen, die de
aetcn van verhoor, welke over de zaak
van den voormaligon minister van jus
titie Alberti aanwezig zijn, heeft tc on
derzoekon cn zich' mot dc vraag zal heb
ben bezig te houden of tegen don ge
wezen minister I. C. Christensen- cn Si
gurd Berg een klacht bij het Rijksgerecht
behoort to worden ingediend.
Dc commissie is gehouden, op z'n laatst
over veertien dagen te dienen van bericht.
allerlei grappen hoeft opgcvroolijkt en op
andere gedachten gebracht,"
Tlcrla schudde ongelooflijk het hoofd.
„Nu dan gebeuren ei' tegenwoordig zeker
v,onderen. Maar in elk geval, hot doet me
veel genoegen dat gij elkander bevalt. Jij.
Iledwig, moet veel punten van overeenstem
ming met hem hebben, jelui doet beiden
zoo\eel aan muziek."
Iledwig Rath kreeg een kleur en iets snel
ler dan zij gewoon was te spreken, zei ze
„O, maar mijn man is ook niet zoo ge
heel zonder idealen, zooals je schijnt tc meo-
neu. Ik had zoo'n vculrict, voor hem, laatst
a\onds bij jelui. Iedereen die hem in die
stemming ziet en hem niet nader kennen
kort, moet vel oen slechten indruk mui hem
krijgen. Hij heeft daarvan achterna altijd
vreeselijk veel verdriet en het kort mij dan
heel wat moeite om hem weer wat op te mon
teren."
Ucrta greep plotseling de hand van haar
vriendin.
„Iledwigjij bent wol dc beste, de minst
zelfzuchtige vrouw, die ik ooit ontmoet
heb
Maar Iledwig trek haar hand snel terug
en zei
„Waarom? Ik doe toch niets dan mijn
plicht als ik mijn man verdedig."
„Maar dat je zijn hardheid, zijn on
aangename manier van doen tegen jou in
zulke gevallen altijd weer vergeven en verge
ten kunt, dat is wat mij zoo verwondert.-"
„Hij is toch mijn man,"
Dat was alles wat mevrouw Rath haar
vriendin antwoordde, maar een pijnlijke Irek
was daarbij om haar mond gekomen.
(Wordt vervolgd.]
SCHIEDAMSCHE COURANT.
Buroe meester en W et houders
van S C H I E D a. M,
Arf*- 1
