63"* laargang
zondag 28 November lyot».
3164
I
Tweede Blad
Uit de Tweede Kamer.
I IJ» i
W
Kennissreving.
KENNISGEVING.
'n Droombeeld.
KENNISGEVING.
Gasfabriek der gem. Schiedam.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen 11.1,25 franco
per post £1.1,65.
Prijs per week': Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. 1
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Ilavcn).
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groole letters naar de plaats die zrj
innemen.
Ad ver ten tiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
«SKSggsrs""
BUROE MEESTEE on WETHOUDERS
van Schiedam,
noodigen hiermede de inge/etenen uit,
waar het St. Nlcolaasfeest dit jaar op
een Zondag valt, dit feest thans te vieren
op Maandag 6 December n.s.
Schiedam, 26 November 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Burgemeester en Wethouders van Schib
DAM,
Gezien de 'voorschriften tot regeling van
de werkzaamheden der Gemcenlebcstmen
ten opzichte der negende algemoone tietx-
jaarlijksche volkstelling;
Herinneren hierbij de ingezetenen aan de
binnen deze gemeerde bestaande
VERORDENING' op het nomineren
van gebouwen en erven en rege
lende de verplichting tot het doen
van aangifte voor het bevolkings
register.
Artikel 1. Op alle gebouwen en eiven
moet aan den hoofdingang het ordonom-
mer in cijfers ter lenge van zes centimeters
.en volgens het door burgemeester en wet
houders vastgestelde model op den deur
stijl of op een andere zichtbare jplaats aan
de voorzijde van liet gebouw of erf, niet
hoogcr dan 2i/o Meter boven den bcganen
grond, voorkomen.
Voor de nakoming dezer bepaling is do
eigenaar, vruchtgebruiker of beheerder van
het gebouw of erf aansprakelijk.
Art. 2. Wanneer tengevolge van het be
bouwen van open grond, hot verbouwen
of afbreken van ecnig pand, een verande
ring van nommers, naar het oordcol van
burgemeester en wethouders, moet plaats
hebben, is de eigenaar, vruchtgcluuiker of
beheerder van bet nieuw gebouwde, ver
bouwde of afgebroken pand, verplicht aan
den hem daaromtrent door of vanwege
burgemeester en wethouders to geven last
te voldoen.
Art. 3. Onverminderd de verplichtingen,
voorgeschreven bij koninklijk besluit van
den 27ston Juli 1S87 (Staatsblad no. 141),
is elk hoofd vau een gezin of afzonderlijk
wonend petsoon, die binnen de gemeente
(Ingezonden.)
Ik had 's avonds het verkwikkelijke
debat gelezen, dal in den Gemeenteraad
gevoerd was over bet afschaffen der Za-
terdagavondmarkt. En de prettige loon,
waarop dit debat gevoerd was, had zulk
een indruk op me gemaakt, dat ik )er
zélfs nog in m'n droomon door achtervolgd
weul. En in dien droomenden loosiand
doorieefdo- ik den 29en Januari 1910, den
laatsten Zaterdagavond, waarop de markt
zou gehouden worden.
Helder flonkerden de sterren aan het
winteravonduitspanscl, knipoogjes geven
de aan do in lantaarngeglimp zich voort
spoedende, boodschappendocnde mensclicn.
Op hun gezichten lag een trok van afwach
tende spanning, als hadden ze een voor
gevoel van iets, waaraan ze geen naam
wisten to geven. Door de winkeliers was
in> den loop der week bekend gemaakt,
dat zij hun winkels dien Zaterdagavond te
9 uur zouden sluiten. Waarvoor? Men wist
bet ,nict. En juist dit geheimzinnige had
meer indruk op de mensclicn gemankt, dan
bot vreeselijksle verbaal zou kunnen doen.
Toen do dreunende slagen van de to
renklok door hot ijle luchtruim klonken,
waarmee het 9de uur werd aangekondigd,
gingen ais hij tooverslag de lichten der
winkels uit, cn in de aldus in nachtelijk
duister geb'ukle winkelstraten zag ik de
winkeliers, geheimzinnig als samenzweer
ders, uit hunne woningen sluipen.
-Van alle kanton zag ik ze aankomen:
jcockebakkers, sigarenwinkeliers,vérkoo-
van woonplaats verandert, verplicht uiter
lijk binnen één maand daarna, daarvan aan
gifte te doen aan het bureau van den bur
gerlijken stand, met opgave van alles, wat
voor het invullen van het bevolkingsregis
ter veroischt wordt.
Art. 4. Burgemeester en wethouders zijn
bevoegd, om door personen, daartoe door
hen aangesteld, aan de woningen der in
gezetenen inlichtingen voor hét bijhouden
der bevolkingsregisters te doen vragen.
Die personen moeten daarbij voorzien zijn
van hunne akte van aanstelling, welke zij
verplicht zijn aan dengene, tot wien zij
viagcn richten, op zijn verlangen le too-
non.
Art. 5. Ieder, op wien de verplichting
rust tot hot doen dor aangiften, bedoeld bij
art. 3, is verplicht aan den persoon of
de personen, in art. 4 bedoeld, alle in
lichtingen te geven, die voor het bevolkings
register vereisebt worden, of tc zorgen,
dat dit door eon lid van hot huisgezin
geschiedt.
Art. G. Voor zooveel daartegen niet is
voorzien bij eene wet, eenen algemeonen
maatregel van inwendig bestuur of eeno
provinciale verordening, wordt de overtre
ding der bepalingen dezer verordening ge
straft als volgt:
Die van de artt. 1 en 3 mot eene geld
boete van ten hoogste twee gulden.
Die van de artt. 2 en 5 met eene geld
boete van ten hoogste drie gulden.
Art. 7. Mot hot opsporen van overtredin
gen van deze verordening en het consta-
tccren van overtredingen daarvan zijn, be
halve de beambten van politie, belast de
personen, in art. 4 bedoeld.
En is hiprvan afkondiging geschied, waar
hel behoort, den 27ston November 1909.
Burgemeester cn Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
,l)r Secretaris
V. SICKENGA.
A XOIFTK
voor het BEVOIS'ITEE.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam
achten liet norulig Oo ingezetenen te herinneren
aan hunne verplichtingen tut het deen van a ingifte
voor het BevoUuiigsregntpr, vomge«ohunen bij Ko
ninklijk besluit van 27 luli 1887 Sthhl no. 141)
cn hij de gemeentoveroidemug van 3 .annaii 1891.
Die verplichtingen, wier \er711im wordt gestraft
met hechtenis van ten hoogste 14 dagen of geld
boete van ten hoogste f100, zijn hoofd zakelijk de
volgende
Bij vestiging in de Gemeente.
Hij, die zich in de Gemeente vestigt, doet daarvan
aangifte aan het Gemeentebestuur binnen éene
maand na zijn aankomst.
Bij het verlaten der Gemeente.
Hij, die de Gemeente metterwoon gut verlaten,
doet I11 er van eene verklaring aan het Gemeente
bestuur.
pers vau parapluics, kindcrhorloges, por-
tomonnaics, tabaks- 011 sigarenpijpen, drop,
noga, bloembollen, prentbriefkaarten, ap
pelen, peren, gerookte paling, rcoic-ije; er
scheen geen einde aan le komen. Zij, die
in hel dagelijkscho leven concurrenten wa
ren, sloten zich nu bij elkaar 'aan, en elke
afdeeling van winkeliers droeg voorop een
vaandel, mot het opschrift„Wij zworen
don dood aan de Zaterdagavondmarkl!"
Woest fonkelden de oogen der demon-
slrcorendcn, krampachtig waretl hunne
banden tot vuisten gebald, hun lippen
waren vastberaden op elkaar geknepen,
terwijl af en toe een zenuwtrek over bun
gezichten gleed. Als een slang kronkelde
de stoet zich' door de stralen, waar in allo
winkels de gordijnen neergelaten waren, op
dezo wijze den machtigen indruk van de
demonstratie nog verboogendo.
En steeds trok de stoet verder, zonder
dat hot einde or van zichtbaar werd.
Steeds meer winkeliers sloten zich aan,
en toen er eindelijk geen lovende winke
liers meer over waren, stonden dc schim
men der gestorvenen op, cn sloten zich
met grijzende koppen en rammelende ge
beenten, eveneens bij den stoet aan, elk
bij zijn aftleeling: dc schim van den koeke-
bakker van vroeger, bij hot vleesclijko
lichaam van den kockchakkor van heden,
on zoo naar clko afdccling in do vevkoo-
perswercld.
Gelijkmatig, als van een aftleeling solda
ten, klonken de voetstappen van do in
wanhoop voorlmarchecrencle massa, waar-
lusschen <l>- beenderen der geraamten ram
melden, a'-of een groep geboeide gevan
genon vervoerd werd. Zonder een woord
te sproken, trok men verder, maar allen
Bij verhuizing binnen de Gemeente.
Elk houftl van een gezin of afzonderlijk levend
persoon doet, binnen éene maand 11a zijne verhuizing
binnen de Gemeente, daarvan anngrfte aan het
Gemeentebestuur.
Ten aanzien van inwonende personen.
Eik hnofd van eorr gezin of afzonderlijk levend
persoon geeft, uiterlijk binnen ééne maand kennis
aan het Gemeentebestuur van ieder lid, dat ui zijn
gezin wordt opgenomen of daar uitgaat, inwonende
dienst- cn werkboden daaronder begrepen.
Algcmecne voorschriften.
Elke aangifte of verklaring gaat vergezeld van
do opgaven, ter invulling van het Bevolkingsregister
noodig.
Ieder, door het Gemeentebestuur daartoe opge
roepen, is verplicht tot het doen der opgaven, boven
vermeld.
Buigemeester en Wethouders vertrouwen, dat
men zich deze herinnering zal ten nutte maken en
brengen opnieuw ter algemeene kennis, dat het
Bureau van het Bevolkingsregister gevestigd in
het voormalig Kantongerechtsgelouw (School
straat '2), geopend is dagelijks, behalve op
Zon- en Feestdagen, van des voormiddags 8l/g- tot
des namiddags 41/jj uur.
Schiedam, den 27sten November 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
COKESPRIJZEN. V
Ongeklopt. 50 cent per HL.
Geklopt55 J?
ft contant, afgehaald van de fabriek, jr
Thuisbezorgen 5 cent per IIL. extra.
Geklopte cokes, iu geplombeerde zakken
liet is eeno slechte week geweest voor Dr,
Karper, en als, wat wij natuurlijk niot we
ten, hij bij het bepalen van zijne houding
zijne vrienden heeft geraadpleegd, dan mag
hij wel het gebed op de lippen nemenHeer.
bewaar mij \oor mijne vrienden; Onunen's
afgevaardigde heeft toch Maandag j.l. na
eeno koitc verklaring van den vice-vooiv.it-
Irr dor anti-rovolntionaiie Knmeiclub, dat
ij 11 e boetedoening hem tot eer
v o i' s t r e k t e, genteend dat liet nu u i t
was, en dat hij wol kon optreden als do Dr.
Kujpcr van vroeger. Hij vroeg hot. vvooi'cl cn
hield oone uitvoerige rede, waarin hij naging
of do uitkomst van do jongste verkiezingen
een constant, dan wel een toevallig karakter
draagt; waarin hij zich afvroeg wat wij tc
verstaan hebben onder de Christelijke begin
selen (eene vraag, die, zooals we sluiks zul
Ion ziet), niot onnoodig is, waar het blijkt
dal zoowat niemand, norit aan dc Linker-,
noch aan de Rechterzijde, meet' weet wat
daaronder in politicis moet verstaan worden)
cn wat dc voouleolcn zijn van dc aangekon
digde G10 nd vveish e 17 ieu ing.
Do Linkerzijde nam hom dit optreden
blijkbaar zeer kwalijk, en vond dat het boete
hemd wel wat heel gauw werd uitgetrokken.
Pleegt men andere in de Ivamer de grootste
aandacht tc wijden aan de redevoeringen der
verschillende partijhoofden, thans verliet de
Linkerzijde in grooten getale de zaal, en de
enkelen, die achterbleven, zaten le schrij
ven cn namen net zooveel notitie van de
welsprekende volzinnen van den van God
gegeven Leider, als van het gezang der vo
gelen des licmels.
En op het gezicht van menig lid der
Rechterzijde meenden wij eene pijnlijke trok
te ontwaren, alsof men zeggen wildeHoe is
het. mogelijk, dat de naaste vienden van Dr.
Kuyper hem dit nicl hebben afgeraden?
Dc positie van Dr. Kuyper is, zoo zeiden
wij, niet versterkt. Om dit goed te begrijp
pen, is het noodig te vermelden, dat liet eene
groote fout van hem geweest is, zooals ach
teraf blijkt, om zich niot tevreden te stellen
met de betuiging van schuld over zijne on
voorzichtigheid" en zijn „ceiliik woord", dat
voor hem zclvcn althans, hoezeer dc schijn
ook tegen hem mag wezen, er geen enkel
verband beslaat lusschen de decoratie, door
hem aan don heer Lehmann verleend, en do
bijdrage door dezen gestort voor de anti-revo
lutionaire vcrkiez.ingskas.
Maar deze geharde strijder, weinig ge
wend het zwaard, zonder het gebruikt ie
hebben, op te steken, hoeft zijne „boete
doening" gepaard doen gaan van eene soort
verdediging, die het ongeluk heeft niet met
de feiten te kloppen. Dat is zonneklaar niet
alleen in de pers, maar ook in de Kamer
aangetoond door do lieeren Van Doorn. De
Beaufort, Tdsinga, TroeLtra en Lobman, eene
combinatie, waaruit men zien kan dat zij,
die den strijd over de znak-Kuvpcr ah zui
ver politieken strijd willen qualificecren, vcr-
geefscho moeite doen.
Onjuist is het gebleken, dat over een
consul-generaal, die voor eene decoratie wordt
voorgedragen, geenc informaties behoeven ie
worden ingewonnen, omdat hij directe rela
ties met de Rcseering heeftdit hebben de
Jiceren De Beaufort en Tdsinga overtuigend
aangetoond. Onjuist is liet. de lieer Van
Doorn wees erop. wat Dr. Kuyper in cle
Standaard" geschreven bad, dat 'de broeder
van den gedecoreerden Lehmann niet op eeno
voorloopige liist had gestaan, want het wordt
thans door Dr. Kuyper in zijne hoef everkla
ring openlijk erkend, dat zulks wc! liet go-
Val i=. En do heer Lolrmann deed de deur
toe, of juister uitgedrukt, gaf don genade
slag, toen hij cle inlichtingen van Dr. Kuv-
pcr ten eenenmale onvoldoende noonuK en
hel noodig aohfle dat deze een „enwericht"
in zijne zaak uilsprank zou laten doen. Men
kan deze uiLpraak genist vernietigend noe
men. want ze heeft deze portëo, dat Dr.
Kuvpor wel verre van dc zaak af 1c zijn, op
nieuw kan beginnen. Dc dag Van 18 Nov.
mei lutie handige miso en scène, die scheen
t.i zullen zijn oen „Veni, vidi, viel" voor
Dr. Kuyper, is voor hem zijn Waterloo ge
worden.
Zeggen wij te veel, als wij beweren, dat dc
ïede van den heer Troelstra niet zonder in
vloed geweest is op do krasse uitspraak van
den lieer Lobman? De laatste zat onder de
meesterlijke redevoering van don leider der
8. D. A. P. met ernstig gelaat te luisteren.
De heer Troolstra onderwierp dc verdediging
van Dr. Kuyper aan een streng onderzoek,
en er bleet dan ook zoo goed als niets van
over. En bij iedere nieuwe schildering van
hef rare milieu, waarin Dr. Kuyper zoovele
jaren als minister bad verkeerd, zagen wij
het oude eerlijke gezicht van den heer Loli-
'rnann meer en meer betrekken, ja. wij zou
den zeggen dat bet op het laatst met walging
vervuld was. Als wij als gedachtenlezer
zouden willen optreden, zouden wij zeggen.
Er werd eene stem in hem wakker, die hem
toeriep allo politieke overwegingen af te
schudden, cn zichzelf te zijn.
Nu. de rede van den lieer Troelstra gaf alle
aanleiding om die stem wakker te maken.
Hij maakte er de Rechterzijde in haar ge
heel oen verwijt van, dat'ze Dr. Kuvner wil
vrijspreken op zijn eerlijk woord, terwijl die
vrijspraak niet gerechtvaardigd is, zoolang
het bewijsm''eriaal nog niet is en. met de
noodigc waarborgen nog niet k a n worden
onderzocht.
Maar sprp" er's grieb en die was nog door
niemand g it, was, dat dc Rechterzijde
een serieus mdewook trachtte te ontwijken,
teiwijl zij dit juist had moeten uitlokken ca
zoeken. Eene dergelijke houding moge zin
hebben vom Jen intiemen vriendenkring van
Dr. Kuypei, maar het gaat hier om de
vraag of 011/e nationale eer ongerept uit dit
geding zal voorkomen.
Zeer terecht herinnerde dc heer Troclstra
er aan hoe hij de raak-Wilson in de Fran-
sche Kamer in 18S7 (Onze lezers weten dat
toen de schoonzoon van den president, Jules
Grévy, de hoor Wilson van ergerlijk geknoei
met ridderorden werd beschuldigd en over
tuigd) het niet de beschuldigd e, maai
de aangeklaagde partij was, die op
pen volledig onderzoek aandrong. En men
kon zien hoe dit argument ook bij vele man
nen der Rechterzijde insloeg.
TTij betoogde dat, als Kuyper zelf, gesteund
door zijne politieke vrienden, lot zulk een on
derzoek het initiatief had genomen, dat hij
dan na het onderzoek, als er nog punten on
opgehelderd waren, zijn eere-woord had kun
nen geven nu was dat alles voorbarig.
Vasl stond voor den spreker, dat er in deze
zaak, waarin net als in dc zaak-Wilson in
Frankrijk, een groote ral gespeeld was door
„eeno manke dame", een centrum van cor
ruptie geweest is. Spreker zegt niet dat Dr.
waren vervuild van éón gedachte: wraak
op dc onverlaten, die hof, haddon durven
wagen, van uit don vreemde to komen,
om hier uit do monden van die goede,
geachte middenstanders, het brood weg
to kapen.
Eindelijk waren de vooraten tot het
raadhuis gcnadcul, en hielden daar halt
En in korten tijd waren allo straten rondom
het huis onzer vroede vaderen over
stroomd mot nijvere, maar thans tot uiter
ste opwinding gedreven winkeliers. Zwij
gend worden cle vaandels der afdeelingen
rondom het raadhuis geplant. Een sid
dering doorvoer de ontzettende mcnschen-
massa, want zonder dat iemand het had
gezegd, voelde men, dat er iets groots
sto: d tc gebeuren.
Daar trad uit den dichten drom een
welgedaan winkelier, en, begeleid door
twee zijner concurrenten, beklom hij de
trappen van bot raadhuis. Dan, zich tol
do menigte wendend, sprak hij mot van
heilig vuur bezielde stom:
„Broeders"' cn strijdgenoolen!
liet is me oen groote eer, tot u, vrien
den in de verdrukking, bot woord te
mogen richten. Ieder uwer weet, waarvoor
wij ons opgemaakt hebben. Maar het is
niet voldoende, 'dat wij, winkeliers, hot
weten, neen, we moeten liet van do daken
verkonden, opdat het iederen, zelfs zij
die iu holen en stegen wonen, in de ooren
galmt. Wij zijn dan opgeirokken 0111 le
demons!recrcn tegen die hyena's der maat
schappij, die zich hebben durven vernie
len, van uit allo oorden dos lands met
hunne waren op(e„ trekken naar onze
stad (let wel, mijne vrienden, ik zeg-
önzo slad, want óns alleen komt hot recht
toe, hier onze waren to verkoopen) en
op de markt uit te venten, ons daar
door ten zeerste storende in cle rustige
rust, waarin wij sinds jaren verkoerden,
en wat een deel is van ons recht als win
kelier. Ja, men heeft het zelfs zóóver wil
len drijven, dat wij ons dusdanig zonden
vergelen, dat wijzelf op do markt zouden
gaan staan, om op die wijze van onze
hoogte als winkelier af tc dalen tot het
minderwaardige beroep van marktkans.
Doch, den hemel zij dank, onze vroede
vaderen hebben door hun wijs besluit,
deze bezoeking van onze hoofden afge
wend.
Ik zwoer hier op dit heilig oogenblik,
dal ik mijn roeping trouw zal blijven,
cn liever zal verhongeren achter de toon
bank, dan dat ik ooit op een markt zal
gaan staan, om mijn waren aan tc prijzen.
Mannon broeders, ieder die met mij van
dezelfde gedachte is, zwerc op z'n vaan
del, dat bij alles zal doen wat in hein is,
0111 lo vooikomcn, dal? onze goede stad
ooit weer een Zaterdagavondmarkt zie
verschijnen l"
De banioren-'Wvei'den opgenomen cn
daarmede'gesalueerd, cn door de geestdrift
van Men spreker tot op bet uiterste punt
van kookhitte gebracht, klonk uit demon
den van alle betoogers, met een geluid,
dat daverde langs straten on pleinen, en
opsteeg tol in hoogc rogionen: „Wij zwe
ren den dood aan do Zaterdagavond-
markt!"
En do schimmen, niet kunnende mee
schreeuwen, rammelden uit alle macht
met hun beenderen.
Wederom zotlo do stoet zich in bewe
ging, Thans was het doel: de plaats waai
de markt gehouden werd. Dreigend ston
den de aangezichten, de koppen waren
vooruitgestoken, gereed tot den aanval.
Opeens, onder groot gebral, stortten de
voorsten zich vooruit, gevolgd door do
andoren, en, als een ontzettende lava
stroom, overstroomden zij de marktplaats,
vertrappende alles wat er zicli op bevond.
Duizenden sigaren, hoopen noga, drop,
bossen paling, emmers-vol room-ijs vlo
gen over de hoofden der razende winke
liers; zeildoek, latwerk, wagens, niets
vond genade in de oogen van hen, die
door de marktconcurrentie tot de grootste
wanhoop gedreven waren. En de schim
men, hoewel eerst werkeloos blijvende,
niet mee kunnende doen aan zooveel ge
weld, grepen opeens, bezield door een
zelfde gedachte, do marklbazen aan, cn
sleurden lien moe naar het rijk, vanwaar
zij gekomen waren.
Helder fonkelden dc sterren in den win
teravond. Dc maan, met haar ironisch
gezicht, verlichtte met haar stralen do
plaats, waar even te voren nog do jbe-
drijvigheid der maikt had geh'eerscht.
Thans waarde daar een doodscbo stilte,
en het eenige, wat getuigde vau den strijd,
die daar gewoed had, was hot rampzalige
vernielde overschot der eens zoo bloeiende
markt.
Rusf voort, gij braven, zonder vroezc.
Rust voort, rust rustig voort;
0, sluimert zacht, gij kuut gerust
nu wözon
Geen cone .Tcnlic die u stoort.
