HINNENLAKH),
STADSNIEUWS.
■wCtactt *raCK>io»*.>w* ntr-UO^JOCrt-tOiAn
+u£couiiMafUf^^*tM*r.i>>&iiZ*;c
Aja^-XV±***.*2LW*£3Xi~*T.*l<llX*l*M&X+ AéIXTMeMrt
M arok k. o.
Oni Moclcy ILafid wegens de door hem be
dim on wreedheden te straffen, heefi dn Fran-
sclie legocring do Fransche officieroninstnio-
tours streng bevolen om voortaan aan de ex
pedities der niehalla'b niet meer deel te ne
men, maar zich streng te bepalen tot lnm
tank als instructeurs. Moclev llafid, zeer ge
belgd over dezen uaütgel, droeg El Mokri
op daartegen ver/et aan te teekenon.
In antwoord daarop hoeft de Fransche
legeeiing zich thans, naar de Matin" mede
deelt, bereid verklaard haar bevel aan de
Fran&ehc officiereu in te trokken op do vol-
v olgeiulc voorwaarden
Mocley llafid moet zich schriftelijk tegen
over alle mogendheden, die liet Verdrag
van Altree!ras hebben getookend, verplich
ten om in Marokko du foltering af te schaf
fen verder moet hij de onlang» aangestelde
ïurksche instructeurs onmiddellijk ontslaan
on in de derde plaats moeten (die geschillen
tusschen Frankrijk en den Makhzen op 'be
vredigende wijze worden opgelost.
Hofbericht.
Een officieus hofbericlit, ons door tusschen
komst van het Ilaagseh conesponilentie-
bureau geworden, bevat de mededeelirig dm
met den meesten ernst en aandrang van
bevoegde zijde wordt verzocht, geen notitie
te nemen van een door niets gewettigd'be
richt, dat met redeneu vei meldt dat het Hot
dozen winter op liet Loo blijft.
Van het Hof.
Z. K. II. de Prins vertrok gistermorgen
to G uur per auto van Apeldoorn naar
Benlheim, vergezeld van jhr. Van Such'
telen van de Ilacre, adjudant, en graat
Von Rode, die gedurende oenigo weken
do gast was van Z. K. II. Tc Bentheim
neemt de Prins doel aan een jachtpartij
en zal daarna zijn Duitsche reis vooit-
zotten.
Corps (liploniatiqnu.
In het hotel Don Ouden Doelen zijn
aangekomen: de heer Joaao da Si] va
Calvallio Osorio, zaakgelastigde van de
Porlugeesche legatie te 's-Gravenhago, en
de heer K. Wang, secretaris van dc Clu
ncesehe legatie te Brussel.
maar preeken moet hooreu. waarin de
„w a a r h e i d" vvotdt verkondigd."
Wat hier verdedigd wordt: de Overheid
uitmakend wat waarheid is naar Gods
woord en dat zelve actief bevorderend,
wordt in Ons Program nog de theocra
tie der Roomschen en „inconsequente"
Protestanten genoemd. Het feit, dat inden
boezem der antirevolutionaire partij thans
de theocratie wordt bepleit, geeft te den
ken. Vandaar dat wij meencn er nog eens
uitdrukkelijk do aandacht op to mogen
vestigen.
Overigens moge de schrijver van hel
aangehaalde stukje, wanneer -hij over *dc
conscquentiën van zijn leer aan het na
denken gaat, zich do vraag eens stellen,
of zijn leer niet de grondslag is voor een
hopeloozen godsdienststrijd tusschen Room
schen en „inconsequente protestanten" in
dc toekomst. („N- Cl.")
Arbeidsbeurs.
De werklicdenoiganisatics worden gewe
zen op dc in dit nummer voorkomende
kennisgeving betreffende het doen van aan
bevelingen voor de benoeming van 12
leden buiten den voorzitter van
hel bestuur der Arbeidsbeurs.
Ridderorde.
Bij Kon. besluit vari 7 dezer is benoemd
tot ridder in do orde van Oranje-Nassau,
de luitenant der Arabieren te Banda (resi
dentie Amboina), Secli Said bin Alulufiab
Bna/lilla.
Bij Kon besluit van 8 dezer is alsnog,
ter zake van zijn gedrag bij de krijgsver
richtingen in Atjeh gedurende liet tijdvak
"1 OOG1906, benoemd tot ridder 4do klasse
der Millitaire Willemsorde, de 1ste luitenant
der infanterie van liet leger in Nedei laiuireh
Indië. C. A. Ruempol, en zulks met intrek
king van de hem bij Kon. besluit van 15
Februari 1904 toegekende eervolle vermel
ding.
Raad van State.
Openbare vergadering van den Rand van
State, afdeeling voor de geschillen van
bestuur, op Woensdag 15 dezer, flos voor-
middags te 11 uur.
Personalia.
Door de ministers van landbouw, nijver
heid en handel, van financiën, van kolo
niën, en van buitenlandsche zaken is aan
den heer jhr. mr. F. G. van Panhuys, te
Bern, op ziju verzoek, eervol ontslag ver
leend als lid van de commissie voor de
handelspolitiek, onder dankbetuiging voor
do als zoodanig bewezen diensten.
"Verkiezing Wijk bij Duurstede.
Naar uit Montfoort aan liet >uisgez. wotdt
gemeld, heeft de R. K. kiesvereeuiguig
Credo Purigo aldaar Woensdagavond een al-
gemeene vergadering gebonden lot be: btel
len van een candidaat voor de Tweede Kamer
voor bet district Wijk bij Duurstede.
Op de groslijst werden geplaatst de hoeren
baron De Wijkerslooth de We lerstcijn, te
Utrecht, H. J. Engels, te Leiden, Morel, te
Oudewater, en baron Hüvel tot Westeillier,
te Culemborg. Door den voorzitter, den lieer
Straver, werd eerstgenoemde candidaat sterk
aanbevolen.
üij eerste stemming verwierf baron De
Wijkerslooth de meeste stemmen, doen niet
de volstrekte meerderheid Ook hij een
tweede vrije stemming was dit niet het ge
val. Baron De Wijkerslooth kwam in her
stemming met den lieer Engels, die toen
de meerderheid van stemmen verwierf en
alzoo tot candidaat der kies vereen iging was
gesteld.
-T-
De anti-revolutionaire kiesvoreeniging Ne
derland en Oranje te Driebergen vond het
in haar vergadering van gisteren wensehelijk,
dat de A. R. partij ook een candidaat stelt,
en koos als zoodanig den heer G. C D. d,Ait-
male baron Van Hard-nbroek van Haiden-
broek, lid van de Provinciale Staten van
Utrecht en burgemeester van Driebergen en
Rijzenburg.
De R K. Kicsvereerdging Culemborg heeft
canaidaat gesteld den heer J. B, L. de Wijker
slooth de Weerdesteijn.
Theocratie.
Schrijvende over de houding van den
minister van marine ten opzichte van de
geestelijke vraagstukken lanceert „Do Rot
terdammer" de volgende stelling:
„De overheid behoort zolve, zich rich
tend naar Gods Woord, uit te maken,
dat het vlootpcrsoncol geen halfzachte mo
dernistische „preekjos" moet genieten,
Belanghebbenden worden venvezen naar
de in dit nummer voorkomende kennis
gevingen betreffende:
io. de levering van materialen vooi don
dienst van gemeentewerken;
2o. den verkoop van mandenmakers-
teen.
De jacht op klein wild, met uitzon
dering van die op houtsnippen, wordtin
Zuid-Holland gesloten op Vrijdag 31 Dcc.
a.s. met zonsondergang, blijvende het schie
ten van houtsnippen en hel vangen van
houtsnippen met Ir-ih. war- of valflouwon,
toegelaten lot en met 28 Februari 1910.
Kunst nan bet Volk.
Voor de leden van sKimst aan bet Volk"
zal op Zondag 19 December in de S O. V.
een conceit-uvond gegeven woiden dom'
Spoels vocual-mmeinblo (Hbagsch A Cipellen
koor), waarbij de heeren Care! Oberstadl
en Karei Textor (piano) leeraren van het
koninklijke conservatorium voor muziek,'
hunne welwillende medewerking zull»n ver-
leerien.
liet programma bevat uitsluitend uiet-
Nedei landsehe liederen, waarvan een vei-
taliug in het programma is gevoegd naast
den oorspronkelijkeu tekst.
De N V. Distilleerderij v/h. S. A. Maas,
opvolger van Simon Rijn bende Zoonen,
alhier, houdt een buitengewone aigemeene
vergadering van aandeel houders op Vrijdag
24 December a.s. ten kantore der vennoot
schap. Daarin zullen voorstellen worden ge
daan tot wijziging der statuten.
zoo sterk mogelijk to zijn om de
oorlogsdaden der p.itioons zoo sterk mogelijk
tl beantwoorden.
Nu dr. v. Leeuwen kreeg de heer W. F.
Dekkers, ooi/alter van den Alg. Ned. Me-
taalbewerkorsbond liet woonl. Deze beschouw
de in zijn rede het ontslag meer van een
vakicrocnigingsstandpunl en, trachtte, door
voorlezing van dc - den lezer reeds in
hoofdzaak bekende gevoerde corresponden
tie tusschen den Mclaalboworkersbond en dc
fa. Smulders, aan tc loonon, dat de patroon
niet eens in staat was om hot ontslag tc ver
ontschuldigen, daarmede het bewijs leverend
niets anders dan een brute daad tc hebben
verricht.
Met het \ooron dier correspondentie werd
destijds opzettelijk do nors niet in kennis ge
steld. om te trachten de kwoH'e langs min
nelijken weg op te lossen. Dit bleek echter,
gelijk uit do antwoorden dor firma Smulders
bleek, niet mogelijk. Ook do ingeroepen be
middeling van den patroonsbond bleek ver-
geofsch. Spr. constateerde in dit ontslag een
gova! te meer van de verkrachting van het
vereen igingsi echt.
Spr. protesteerde tegen die daad. Dc
arbeid eis hadden In staat moeien zijn te
zeggen: we kunnen staken, zooals dit
jaar op drie verschillende plaatsen in ons
land door sterke afdeelingcn van den Me-
taalbewcrkersbond mot succes is gedaan.
Deze vergadering was derhalve volgens
spr, tevens oen protest tegen de ongeor
ganiseerde arbeiders der firma Smulders,
en had daarnevens tot doel de arbeiders
niet te laten ontmoedigen door deze daad
der firma Smulders.
Ook dozo spreker drong aan 't eind
zijner rede aan op aaneensluiting tot een
krachtige vakorganisatie, gereed tot den
strijd als het noodig mocht zijn.
Door dc aanwezigen, die de zaal voor
ongeveer do helft vulden, werd ten slotte
hij acclamatie oen door den voorzittei
voorgestelde motie aangenomen van den
volgenden inhoud
„Do openbare vergadering, gehouden op
Donderdag 9 Juli 1909, door den Schie-
damschen Bestuuridersbond
gehoord de uiteenzetting van de wijze,
waarop de firma A. F. Smulders het recht
van vereenigen haier arbeiders heeft aan
gerand, door het ontslag, aan voorzittei
en secretaris der afd. Sclncdpni van don
Mctaalbewerkersbond gegeven, op wier go
drag cn arbe(d volgens de firma geener
lei aanmerking te rqaken is;
protesteert ten krachtigste tegen dezen
aanslag op hot bij de Grondwet erkende
recht van vereenigen en vergaderen;
en besluit deze motie zooveel moge
lijk te publiceercn."
Eon onlslngkwestio.
Door den Schiedamsclicn Bestuurders-
Ixnul was gisteravond in de grooto zaal dei"
Oflieieivu-Yereeniging een openbare vergade
ring belegd om te protcstecren tegen het
door de firma A. F. Smulders alhier gege
ven ontslag aan don voorzitter cn den secre
taris der afdeeling Schiedam van den Me-
taalbowerkcrsbond. Dc Beslutirdersbond wil
de daanneu, zoo vertelde zijn voorzitter, de
heer 1', de Bruin, uiting geven aan het
belecdigd rechtsgevoel, door dit ongemoti-
veeid ontslag, .dat niets ander» botcekendc
dan een amiolag op de vakvereeniging, opge
wekt. Voort» doelde hij mede, dat een der
aangekondigde sprekers, mr. Mondeis, tele
grafisch luid doen weten, door een zware ver
koudheid tot spreken verhinderd te zijn.
Gelukkig luid men dr. Van Leeuwen bereid
gevonden mr. Mondeis tc vervangen.
De lieer v. Leeuwen, die hierop aan hot
woord kwam, noemde dit ontslag de eerste
daad van klassenstrijd, sedert don vrij korten
duur dor ai'beidoi&organisatic in deze stad,
van patioonszijde gedaan. liet feit, dat tiveo
werklieden op straat worden gezet met de
modedeoling, dal niets op hun werkzaam
heden vu» aan te merken, was in Schiedam
nog eeuig. Spr. constateeule, dat de firma
officieel erkend heelt, dat het ontslag niet de
i.theidei» gold, maar do vertegenwoordigers
ter organisatie. Het eigenaardige in dit alles
vond spr.. dat de firma Smulders begonnen
i- in tc nemen het standpuntwat de arbei
der» builen de fabriek doen, daarmee hebben
vvo niet» te maken. Dit is liet oucle liberale
standpunt. Dit heeft do firma thans ver
laten. Zo duldt than» niet de organisatie in
een vakvereeniging. Ze heef zich gericht
tegen die organisatie, omdat die krachtig be
gon Ie worden. Ze heeft gevoeld, verklaarde
spr., dat ze niet meer kon innemen hot oude
standpunt: „ik negeer de organisatie" en
hoeft nu een gunstig tijdstip afgewacht om
de leiders op straat te gooien.
Spr. vond hierbij aanleiding om te be-
toqgen hoe zulks overal gebeurt en haalde
voorbeelden aan hoe in ons 'land en in het
buitenland de ondernemersklasse alle moeite
doet om dc vakbeweging tegon te gaan. Zijn
conclusie was, dat het kapitalistisch stelsel
der ondernemers niet overeen te brengen is
met de belangen van het proletariaat. Het
noodzakelijk gevolg daarvan is een strijd,
welke reeds op ieder gebied wordt gevoerd,
en watubij volgens spr. do arbeider, wiens
ccnig doe! het is ook eenige cel uk te genie
ten, hot recht aan zijn zijde heeft. 4Vaar de
patioons, zoo besloot spr., als in Duitschland
zelf erkennen, dat hun klasse oorlog moet
voeren logon de arbeidersklasse, daar staat
aan dc arbeiders maar één ding fc doen, nl.
Uit ilon gemeenteraad.
(Vervolg.)
III.
D c Hanze.
Verzoek van de afd. Schiedam van do
Il.-K. Middenstandsverceniging ,,Do Hanze",
om subsidie en beschikbaarstelling van een
lokaal voor den door haar op tc richten cur
sus in Handelsonderwijs; mot prae-advies
van B. en IV.
Dit prae-advies luidt om aan het bestuur
dier vereeniging, ingevolge vroeger genomen
besluit, een suboidie te verleonen van /10Ü
per jaar, cn een lokaal van school F gedu
rende drie avonden per weck beschikbaar to
stellen.
De lieer G osli n ga merkt op dat in een
dor eerste adressen van ,,De Hanze" is ge
schreven dat dc cursus toegankelijk zal zijn
voor alle leerlingen, tol welken godsdienst
ook liehooiende. Bij hot nagaan der voor
waarden waarop dc subsidie wordt verleend,
beeft spi'. echter gemist dc bepaling die dit
vaststelt. Waarschijnlijk is dit con omissie,
maar spr. geeft loch in overweging die be
paling alsnog in do voorwaarden op te
nemen.
Do heer DeGroot wijst crop dat er twee
zaken zijn. Men kan zeggen dat dc cursus
toegankelijk is voor allenmaar het kan zijn
dat de inrichting van liet onderwijs zooda
nig is, dat dit feitelijk mict door allen kan
bijgewoond worden. Spr. kan zich niet voor
stellen dat dc veiceniging, die voorop stolt
dat ze is een R.-K. vereeniging, iu dien
cursus geen propaganda zou maken voor hot
katholieke geloof. Immers, zal ook hierbij een
R.-K. geestelijke wel liet laatste woord hij
de inrichting van den cursus hebben. Spr.
acht liet daarom wel gewcnscht dat gestipu
leerd wordt dat de ounsus zoodanig zal zijn,
dat die voor allen toegankelijk is.
De Voorzitter vraagt of liet in deze
niet zal gaan als bij het bijzonder onderwijs,
waarbij de ouders ook niet altijd in stemmen
mot de denkbeelden van het hoofd der school
en toch hun kinderen naar die school zenden
en zich laten leiden door do overweging, dat
hot onderwijs toch de hoofdzaak is.
Spr. heeft in dat opzicht voorbeelden voor
hot grijpen niet hier ter stede, maar b.v.
in Leiden, Zutfen en Haarlem. De vrees
van don heer Dc Gioot lijkt hem dus onge
grond. W ij hebben dien strijd doorgemaakt on
die moot men nu hier niet opnieuw be
ginnen.
De heer De Groot zou toch. wel verlan
gen dat vast stond dat dc cursus voor
iedereen toegankelijk zal zijn, d. w.
dat het onderwijs daar geheel onpartijdig
zal zijn. Dat zal ook de heer Goslinga wen-
schen.
De heer G o s 1 inga ontkent dit.
De lieer Dc Groot heeft zich neergelegd
bij het vorieenen eenor subsidie aan de tce-
kenschool van den R.-K. Volksbond, omdat
daarmede tegemoet gekomen werd aan de be
hoefte naar plaatsing die de.gemeente toen
niet kon voldoen; daaiop zal bij niot terug
komen.
Maar men moet met het vorieenen van
subsidién aan godsdienstige veieenigingen
voorzichtig zijn. Alen hooft nu immers reeds
een R.-K. geitenfokkerij en spr. wil niet
meewerken in die richting, die de burgerij
te veel in groepen verdeelt.
Spr. leest in do voorwaarden dat de leef
tijd, om tot den cursus toegelaten te wor
den, minstens 15 jaar moet zijn, waardoor
alleen oudore lcoilingen oji den cursus zul
len komen, maar dat neemt zijn bezwaar
aiot weg.
De Voorzitter vraagt hoe de heer Do
Groot zich zoo'n voorwaarde voorstelt. Hij
bedoelt toch niet dc gewraakte bepaling '111
hot L. O.? Do heer De Groot weet natuur
lijk welke gevolgen die bepaling heeft ge
had cn zelfs diens pnvtijgenooten willen dat
deze bepaling wat luchtig wordt uitgevoerd.
Spr. gelooft werkelijk dat dc heer De Groot
de zaak tc zwaar inziet. Kun do heer Do
Gioot eon vorm vinden waarin hij zijn be
doeling vastlegt?
De heer TJ c Groot merkt op dat de be
paling ,,gcw raakt" wordt alleen door do
recht»ehe groepen. Hij erkent dat het hier
een netelige zaak is en daarom had hij lie
ver gezien dat do Rsiad zich onthield van sub
sidie verleonen aan inrichtingen die een bc-
paaldo kerkerhjice kleur hebben. Het is eigen
lijk ook in strijd met de bedoeling der wet,
al stemt hij toe dat de lettor der wet zich
or niet tegen verzet.
Dc V 0 0 r z i 11 0 r zegt dat hij in zoovele
gevallen blij is dat doze latitude er is.
De heer Goslinga zogl dat, als eenige
personen van eon bepaalde richting zich
willen vereonigon om oen bepaald doel van
algemeen belang 11:1 te jagen, hij liet vol
strekt niet afkeurt dut de Gemeente daaraan
steun verleent. Men kan daarbij wel eischcn
dat het werken neutraal zal zijn, maar dan
zal geen kerkelijke vereeniging or zich nog
voor willen spannen.
Ieder, die naar dezen cursus gaat, weet
Jat deze wordt hc-hcerd door oen R.-K. ver
eeniging. Do gehcolo bedoeling, in het adres
neergelegd, i», dat op dien cursus propa
ganda uitgesloten zal zijn, hoewel het begin
sel der vereeniging niet geheel op zij gescho
ven zal worden. Daarvoor zullen de midden
standers wel te volstandig zijn.
Bij do bespreking dor bijzondere II. B.
Scholen in du Tweede Kamer heeft zich de
zelfde kwestie voorgedaan. Maar welke bepa
lingen men ook maakt, ieder bestuur van een
bijzondere inrichting is gerechtigd te zog
gen „dat kind wil ik 111 de school niet heb
ben", maar dat bestuur moet niet een kind
kunnen weigeren op grond van godsdienst-
overwegingen.
„De Hanze" moet dus ook niet de toelating
tot den cursus kunnen weigeren op grond
van niet-katholiek-zijn van dengeno die toe
lating vraagt. Zoo'n bepaling is noodi
maar dat is heel iet» anders dan een neulra-
liteit&clausule.
De heer v. W est en dorp heeft zich
reeds vroeger verklaard legen deze subsidie
omdat hij dit onderwijs of geheel in Gemccn-
trhanden wil houden, öf liet geheel wil over
laten aan het particulier initiatief, zooals
hot Volkshuis dit steeds heeft op zich ge
nomen. Dozo cursus zal een concurrent wor
den voor liet openbaar onderwijs, met name
voor den cursus van don heer Tij], cn daar
aan wpn.-ehl spr. niet mee tc werken
liet is merkwaardig, maar zoodra men van
die zijde iets begint, komt men bij do ge
meente om geld daarvoor; men heeft dat ge
zien bij dc teekcnschool van den R.-K
volksbond, die eerst oen subsidie van ƒ150
kiecg en nu roods ƒ500 ontvangt, en nu
weer bij dezen handolscursus. Nu heeft men
die scholen nog enkel van 11.-K. zijde opge
richt, later zal er ook wol een christelijke
komen. Dal splijten dor burgerij, reeds bij
kinderen aanvangende., vindt spr. zeer fcreu
rig. E11 waar de voorzitter zei, dat. men hij do
overzijde dat is dus bij de tinkschen
zoo verheugd is over dc verwaarloozing der
neutraliteit van het onderwijs, daar moet spr
zich tegen die bewering verzetten. Er zijn
wel een paar personen dio zich aldus hebben
uitgelaten, maar dat zijn dc ware broeder
niet. Spr. deelt hun meaning niet
Hij betreurt die splijting zeer. Men gaal
rechts altijd zoo prat op het beweren wij go
ven zooveel. Welnu, laten z.e dat beweren
nu bevestigen, door hun eigen cursus, oven
als het Volkshuis doet, zelf te betalen.
Als spr. nagaat de resultaten van don
talencursus van den heer Tijl, dan kan hij tal
van personen noemen die vooruitgekomen
zijn en daarop hun opleiding hebben gehad
Waarom moet nu een concurrent daartegen
over gesteld worden 011 dan nog gesteund doo:
dc gemeentekas? Spr. hoopt dan ook dat de
meerderheid van den Raad daaraan niet zal
meewerken.
De heer IIo n n cr 1 ag e Gr ete hoopt
dat. de ucnsch van don lieer v. Westen
dorp aan hot slot van diens rede niet ver
wezen lijkt zal woiden. Ook spr. wcnscht -.lat
do splijtzwam niet in de bevolking zal wor
den gebracht, maar verder kan hij met den
vvormeh van den lieer V. Westendorp niet mee
gaan.
Spr. gelooft niot dat „Do Hanze" op dien
cursus propaganda zal maken voor het ka
tholieke geloof, al is dat ook een R.-K,
vereeniging. Het programma voor den cursus
is goedgekeurd door B. en W.de geheel
zimk is feitelijk reeds afgewikkeld in Jun*
Toen is gevraagd in beginsel te willen be
slissen over liet vorieenen van steun aan dien
cursus, opdat men hij gunstige beslissing ooi
don steun zon kunnen krijgen van Staat en
Provincie. Toen is daarop gunstig beslist,
maar daarbij dc voorwaarde gesteld dat het
programma ter goedkeuring zou worden ovcr-
elogd aan B. on W. Togen het voorloopig
programma zijn door B. cn W. bezwaren
gemaaktdat is toen echter aangevuld naar
den wcnscli van het College on werd daarna
oedgekeutd. Aan die voorwaarde is dus
oldaan. Aan liet hoofd van den cursus staat
do heer Koppenhagen, een man die ten volle
het vertrouwen verdient. En waar deze school
slechts toegankelijk is voor oudere menschon,
"io niet meer op dc schoolbanken kunnen
plaats nemen, daar is deze cursus juist een
gewcnschte aanvulling van den gemeente
lijken talencursus, waarop alleen jongere leer
lingen komen. Die cursus zal dus niet tegen
de school-Tijt, maar daarnaast loopen.
De lieer De Groot zegt dat, naar zijn
inzicht de heer Goslinga half werk wil. Spr.
wil dat allen zonder bczwaarvoor
hun geweten dien cursus zullen kun
nen volgen; dc lieer Goslinga stelt zich te
reden dat de leerlingen niet gofvoigerd zullen
worden op grond van godsdienstige overwe
gingen.
Om die kwestie tot oen oplossing te bren
gen stelt spr. voor in de voorwaarden de vel
ende bepaling op te nemen: „Dc cursus
,zal een geheel onzijdig karakter hebben en
,voor allen toegankelijk zijn."
De Voorzitter vraagt of, naar de
meening van den heer De Groot, het woord
.onzijdig" geschikt is voor discussiedat
woord „onzijdig" is een negatie. Trouwens
niemand kan „onzijdig" zijn, tenzij hij hcr-
enloos is.
Onzijdig onderwijs is niet mogelijk en dat
juicht spr. toe. Daardoor is do bloeitijd ge
komen voor dc lagere school. Spr. gelooft
dat -de heer De Groot, evenmin als spr.,
gaarne onzijdigheid zou willen zien.
Do heer Do Groot erkent dc juist
heid der opmerking van den voorzitter,
maar merkt op, dal een negatie door een
toevoeging een positieve bctcekonis kan
krijgen. Hij is daarom bereid zijn voor
stel aan tc vullen door in plaats van
„onzijdig", te spreken van „kerkelijk on
zijdig". De bedoeling is, dat gocn ker
kelijke propaganda op dien cursus mag
plaats hebben. Als do vereeniging zich
daaraan niet wil onderwerpen, dan moet
zij afzien van den gemeentelijken steun.
Door de aangebrachte aanvulling is de
bepaling positief geworden.
De heer v. Westendorp meent, dat
dit onderwijs niot onzijdig kan, noch zal
zijn. Er zullen op den cursus wel geen
dogma's besproken worden, maar het gods
dienstig katholiek karakter zal er werken.
Ook wil spr. vragen, waar is verboden,
dat iemand boven 15 jaar, op don gemeen
telijken talencursus kan komen?
Spr. waauleert ten volle de moeite, die
zijn collega zich getroost heeft bij de re
geling dezer zaak, maar beiden staan op
een te verschillend, standpunt^ dan dat
spr. -zich bij diens wonsehon zou kunnen
neerleggen.
Do beer Dc Bruin zal maar niet noe
men do redenen waarom hij tegen hot
voorstel is. Hij wil er alleen op wijzen,
dal in de bepaling, door den hoer Dc
Groot voorgesteld, dc cisch „kerkelijk on
zijdig" niet genoeg is, daar behoort ook
bij „politiek". Spr. is bet eens met don
heer v. Westendorp, dat bot onderwijs
in elk geval zal doortrokken zijn van
den geest ,die do vereeniging heeft in 't
loven geroepen. Naar zijn mecning is het
ook niet noodzakelijk, 0111 oen uitzonde
ring te maken voor deze vereeniging in
liet telkens toegepaste standpunt van den
Raad om geen subsidies aan varcenigin-
gen to geven, ook al werken dio op maat
schappelijk .gebied.
De heer Goslinga: Noem voorbeel
den.
De heer De Bruin: Aan het Volks
huis, aan Kunst aan het VoLk, die heide
in die richting weiken, is subsidie ge
weigerd.
Do heer Goslinga: Die bcoogon genot.
De heer De Bruin zou na deze opmer
king willen zeggen ,dal dc heer Goslinga
op dit gebied nog rvcinig kennis beeft
opgedaan. Het Volkshuis, zoowel als Kunst
aan liet Volk, brengen ontwikkeling aan
het volk cn werken daarmede zeer vrucht
baar" op maatschappelijk gebied.
Waar aan die vercenigingcn altijd sub-
sidic geweigerd is ,daar moei ook deze
subsidie afgewezen worden; laten wc
daarmede maar wachten tot or geld ge
noeg is.
De lieer II onnc rl age Gr e t e zegt,
in antwoord aan don lieer v. Westendorp,
dat hot betrekkelijk juist is, dat er geen
bepaling bestaat ,die verbiedt, dat oudere
leerlingen op de schoolbanken bij den
heer Tijl gaan, zitten. Do ervaring heeft
echter geleerd, dat do mensclien zich daar'
niot aanmelden.
Voor de toelating tot don cursus wor
den bovendien eischcn gestold, aanslui
tende aan do lagere school, en hoewel die
eischcn niet hoog zijn, leveren zo wel voor
lien, die al eenige jaren geen onderwijs
meer ontvingen, bezwaren op.
Door don heer De Bruin wordt gezegd:
laten wo wachten tot we geld hebben;
maar wat figuur maakt dan do Raad,
waar deze in Juni heeft beslisi, dat „do
Hanze" subsidie zal krijgen. Moreel kan
de Raad niet terug.
Ter aanvulling van wat de heer Gos
linga heeft gezegd, wil spr. er nog op
wijzen ,dat zal worden onderwezen, wat
in het leerplan is vermeld, niets meer,
Welk gevaar kan ei' dan beslaan voor
nict-katholieken om dien cursus bij te
wonen?
Spr. vindt liet jammer,dat dc heer
Smit niet in dc vergadering is, die is
