63"° Jaargang Ho. 13258 Zondag 20 IVIaart 1910. Berde Blad. I Een handige bedrieger. STADSNIEUWS. FRANSCHE BRIEVEN. SGHIEDAMSCHE COURANT per Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25 franco post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en VIaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertcntiön voor hot eerstvolgend nummer moeten des middags vóór hsii Tnrnan «sri 1 n uur pan het bureau bezorgd zijn. oen Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte ïlaven). Prijs der Advertonliën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel rneei 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters rumr do plaats die zij innemen. Advertentiën hij abonnement op voordoelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prïj~> van 10 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te "voldoen. Interc. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. Hooger Volksonderwijs. VII. Na even in herinnering te hebben ge bracht, wat in de vorige voordracht, werd ge zond over totale zonsverduisteringen, werd dit onderwerp verder voortgezet. Do verschijnselen, zooals die zich i>ij een ver duistering voordoen, worden 't eerst genoemd in 't jaar 1842, waarmee niet gezegd 'il/.iin, dat ze niet eerder werden waargenomen reeds op Egyptische monumenten komen afbeel dingen voor, die er waarschijnlijk op be trekking lwbbcn. In dit jaar echter werd een totale verduistering in Noord-Frankrijk waargenomen door mannen van de weten schap. Al dadelijk trokken twee verschijnse len de aandacht: roode uitsteeksels aan den amarant! (Protuberansen) en ren stralen krans, naar den besten beschrijver ,,Qorona" genoemd. Men heeft, zooals tc begrijpen is, niet dadelijk geweten met welke verschijnselen men hier eigenlijk tc doen had. De naam Protuberans*' zegt niets meer Jan „uitsteek sel" en een beschrijving van de Corona is nog geen v e r k 1 a r i n g. Juist daardoor i aren deze waarnemingen aanleiding om in 't vervolg nauwkeuriger op de zonsverduis teringen te letten. Kosten noch moeite wer den ontzienzelfs werden expedities uitge lost, die naar de strook van totaliteit werden gezonden om 't verschijnsel waar te nemen. Een groote stap vooruit werd gedaan in 18C5, toen men door de wet van Rirchhoü' in staat was met den spoetroswop de che mische en physisclie cigenscluippen der hc- mellicliamcnen te onderzoeken. Ook het roode licht der protuberansen word met den spec- troscoop onderzocht en bleek hoofdzakelijk ivaterstoflijnen in hot spectrum te bevatten. Alleen bij verduisteringen echter konden tot nu toe deze uitsteeksels worden gezien. Do Kngcisehnian Norman Loekjw en de Fransch- f.an Jan»en, kwamen op de gedachte om de zelfde plaats, waar tijdens de tonluisfering ren protuberans verilw aargenomen, ook na de verduistering mei don speetlOrcmip te on derzeeken, en werkelijk gelukte bel om ook tlin de eigenaardige waterstof lijnen te laten zien. 't Was hierdoor mogelijk geworden om de zon dagelijks op protuberansen tc onder zoeken. Wat is nu wel de reden, dut Wal het blootc ntg of de kijker niet vermag, we! door den spectroscoop kun worden gedaan? We weten, dat doorliet pri«nia in den spec- tioskoop het beeld van de spleet zooveel ma lm muist elkaar wordt gelegd als er kkur'Mi zijn. Dit gaat natuurlijk ten koste van do lichtsterkte. Onderstellen we, dat liet spec trum 3000 maai zoolang is als de spleet, <ian zal de sterkte van bet spectrum zich tot die van de lichtbron verhouden als 1 3000. liet protuberansen licht bestaat sieehts uit drie kleuren rood, geel en violet en zal dus maar verzwakt worden in verhouding van 1:3. liet is zoodoende mogelijk, dut lichtende ver schijnselen, die tegen een lichten achtergrond niet uitkomen, dit wol doen, als die achter grond 3000 maal en liet waar te nemen ver schijnsel slechts drie maal verzwakt wordt. Dc/o onderzoekingen hebben duidelijk doen zien, dut du buitenste lagen van de chromos- feer en de protuberansen in hoofdzaak do- zelfde samenstelling hebben en dal naarmate de foto-teer wordt genaderd de chromosfoer rijker wordt in samenstelling, meer elemen ten bevat. Kr treden hoe langer hoe meer strepen in liet spectrum op en het is hoogst waarschijnlijk, dat de chromosiucr geleide lijk in liet zonnelichaam overgaat. Heel vreemd is het, en er is tot r.og toe ook nog geen verklaring vang egeven, dat naast hel lichte element waterstof, in de bui tenste laag ook nog het zware calcium kan worden aangetoond. Kn dan wijst het spec trum ook nog een gele lijn aan, die na 18GS. bijzonder de aandacht trok, omdat ze niet tc verklaren was uit het spectrum van een op aarde aanwezig gas. Heel dicht ligt deze lijn bij de natriumstrepenmaar ze mag er niet mee vereenzelvigd worden. Men noemde het gas h o 1 i u m, daarmee te kennen gevende, dut liet alleen op de zon voorkwam. Even voor den tijd \an het radium onderzocht Sir William lïamsay de spectra van gassen, die in een zeker soort looderts, clcveïet, voor komen, toen hij hierbij dezelfde lijn ontdekte, als liet helium van de zon opleverde. Hier mee was dus ook de aanwezigheid van helium op onze planeet geconstateerd (1S95). Er zijn hij een zonsverduistering twee «ogenblikken, waarop de chomodeer in een eigenaardige toestand zichtbaar wordt. Voor on na de overgang van de maan is er een kort oogenblik, waarop do chroinoMVer zich als oen smalle sikkel vertoont. Dit is voor de waarneming van do chromosfeer ren unieke gelegenheid. Immers in 't algemeen is de aanwezigheid van deze sfeer slecht- uit haar negatieve spectrum aan te toonon: ze slorpt enkele siiorteit licht op, waardoor donkere lijnen ontstaan. Deze korte oogenblik ken ech ter is van nb-nrptie neen sprake het gloeien de gas, dat, omdat het van lager tempera tuur was dan het licht dal er doorheen viel, het licht opslorpte, zendt, nu die lichtbron van hooger temperatuur niet mcei hindert, zelf licht uit, wat een positief worden van hot spectrum tengevolge heeft. Deze omkeering vim het spectrum hoeft zoo onvci waeht-plot- seling plaats, dat men van oen flitsend -pcctrum heeft gesproken. In den spectroskoop, waal mee men deze waarnemingen wil doen, heeft men hij uit zondering geen spleet noodig, omdat het beeld al lijnvormig is. Om het spectrum te fotngrafeeren, maakt men gebruik van z.g. prisma-camera's, waarbij voor liet objectief een prisma is aangebracht, om de lichtst ra- feu te breken. Veel minder dan van de chromosfeer weet men van de Corona. -Alles te samen is zij nu ongev, 2 uur waargenomen. Zij bez.il een zacht groen licht en strekt zich als een aureool ver buiten de v.on uit. In tijden, waarin het aantal zonnevlekken haar maximum bereikt, schijnt zij, een ronde, bij een minimum aan tal zonnevlekken, een gerekte gedaante te hebben. Intusscheu is hot velband nog niet aangetoond. De corona" hoeft de helderheid van de volle maan. Onderzoekt men baar licht spectrosko- piselt, dun blijkt liet, dat in het gedeelte, dat het meest naar de zon is gelegen, vooral waterslof voorkomt. Ook komen in het spec trum lijnen voor, die alweer niet door een spectrum van een aardsch gas te verklaren zijn. Men heeft het onbekende element, dat deze lijnen veroorzaakt, noemd. „Goeden avond 1" De bankier Willem Meijer richtte Ijet hoofd van zijn schrijfbureau op. Ilij was «enigszins verrast, want hij verwachtte op dit uur, waarop zijn kantoor gewoonlijk ."«sloten was, geen cliënten meer. De laatste klerk had juist 't. gebouw verlaten, doch de oude bankier was op' het kantoor gebleven om zijn boeken af te sluiten. De nieuwe bezoeker was een good-ge- bouwd, slank, maar sleeht-geklced jong- metisch. Ilij was binnengekomen, toen de klerk de deur uit ging. jdk was al bang, dat ik te laat zou JEzeido de bezoeker, wiens stem meer overeenkwam inet zijn aristocratisch gelaat dan zijn versloten kleeding zulks deed. „Waarmede kan ik u van dienst zijn," rtocg Meijer, zonder op to staan. „Ik ver- zoek u echter haast to maken, mijnheer Henri, want ik wilde juist weggaan." „Ik zal 't u in oen paar woorden ver- ellen, antwoordde do jonge man. „ik k'vam u verzoeken mij 2500 guklen tc leenen." Meijer nam h'et jongmenscb van 't hoofd tol do voeten op. „En welke waarborg vroeg hij kortaf. „Mijn vooruitzichten. Zooals u weet, cn tk de neef en do vermoedelijke erfge naam vim Baron Bergersitia. Ik hen zijn naaste bloedverwant." Meijer lachte sarcastisch. j.„Mijnheer Hcnri; zeide hij, u weet zeer Tfieimee was hel eigenlijke Onderwerp af gehandeld. Spreker wilde ons nu nog eenig idee geven van de inrichting der waarne mingen, zoonis die hij een zon-eclips moeten worden verricht. Voor ons is vooral van be hing de eclips van IS Mei 1901, in de eerste plnats om haar langen duur van 0^ minuut en in do tweede plaats, omdat haar strook van totaliteit over onze Indische bezittingen liep, n.l. over Sumatra, Borneo, Celebes en de Molukken. Voor de expeditie, die erheen werd gezonden, was 43.000 bijeenge bracht, Drie hoogleeraien, waaronder trok prof. Nijland, waren met de leiding der waarnemingen belast. Om van do indeeling der werkzaamheden goed op de hoogte te zijn, lmddon ze de eclips van IS Mei 1900 in Amerika bijgewoond. Op twee voorwaarden moot vooral gelet worden om in den korten tijd, waarin (le waarnemingen moeten afloopen, zoo\eel moge lijk te doen. Ten cer.-te is het zaak alles preeio.H te regelen en op tel te doen plaats hebben ten tweede moet liet werk in onder deden over verschillende personen verdoold worden. Natuurlijk is het werk te gemakke lijker, miur gelang er meer pemmen zijn, wanneer allen maar voldoende goot fend zijn. Vooral in de oefeningen ligt een belangrijk deel van de voorbereiding, immers door bijv, het verkeerd omdraaien van een schroefje op hit ciïtileke moment, kan een heelo '•aar- neming mislukken. In Amerika, waar alles in 85 seconden moest afloopen, was de eclips, vóór zij ven-clioen, dertig maal opgevoerd om toch maar voldoende vaardigheid te vork rij gen en niet zóóveel ernst, gebeurde dit troren, dat de leider verzocht mm ieder, no op de eerde repetitie een kleinigheid liet val len, dit ook ep volgende repetities te dc>en, om niet door een ongewone bewening de zaak in 'l honderd tc- laten loopen. liet kamp der waarnemers in Tndiil lag ecu weinig ten Zuiden van l'adang. In Maart arriveerden ze. 5i kisten met instrumenten goed, dat u niet geheel de waarheid spreekt. Ik weet uit particuliere bron, dat Baron Bergersma heel't gezworen u geen cent meer" te geven; en u zult me zeker wel toegeven, dat ik goed ben ingelicht." Het gelaat van den jongen man veran derde niet in het minst. „De reden, waarom ik bij u kom, zeide hij, ia du vriendschap, die uw zwager, mijn grootvaders notaris, zooals u weet, voor mij gevoelt. Ilier hebt u een briöf, dien liij mij heeft geschreven." Do brief luidde als volgt: Vaarde heer Henri, ,,'t Doet me ge noegen, dat ik u eindelijk weer eens. een vriendelijk woord kan zenden. Uw groot vader, wiens gezondheidstoestand zeer ver slecht is, wenscht u nog vóór zijn dood te zie.il en to zegenen. Ik raad u aan zoo spoedig mogelijk te komen. Uw oude vriend Bernard Jansou. „Ja, dat is de hamlteekming van mijn zwager," zoido -Meijer, nadat liij den brief had gelezen. „En mijn besto vriend," vervolgde Hen ri. „Als u de positie kende, waarin ik nu verkeer, zou u mij zeker helpen." "Waarom verbuigt gij dien steun van mij „Juist omdat ik naar mijn grootvader wilde gaan on ik geld noodig heb voor do reis en om eenigo rekeningen te be talen." „Nu, enfin, ik riskeer zoo nu on dan wel oens wat." „Pardon," onderbrak hel jongmenseh den bankier'; „ik hoor iets in de naburige kamer." U moet u vergist hebben," zeide do waren vooruit gezonden. Nu moesten <le werk tuigen worden opgesteld, om op het oogen blik, dat de eclips dnnr was, op alles voorbe reid te zijn. Een kort woord werd gewijd aan de eclips van 30' Augustus 1905, die door hen in Spanje werd waargenomen onder de ongun stige omstandigheid van gebrek aan helpers, oniilat de stierengevechten, ter ecu- van don koning gegeven, ieder veel meer belang in boezemden. Tot ongeveer 40 seconden voor den tijd van de verduistering regende het en het leek of alle moeite vergcofseli was ge weest, toen eensklaps de wolkon scheurden en het verschijnsel iu volle pracht aan den he mel stond. Ook voor een leek is een zonsverduistering eon zeer merkwaardig verschijnsel Heeft do zon den sikkelvorm aangenomen, dan vindt men dien vorm in alle schaduwen terug. Met beangstigende snelheid treedt de duis ternis in. De sterren vertoonon zich en abso luut plotseling vertoont, zich de inktzwarte maan, omgeven door de meer genoemde stra lenkrans. Ook op de dieren schijnt het verschijnsel beangstigend te werken. Zeker is het, dat sommige dieren, bijv. kippen, in de meening zijn (Int dc zon ondergaatze gaan op stok. In liet kamp te Padang hoorde spreker zelfs een vogel vaisch. zingen, iets wat zeker als eon bijzonderheid mag worden aangemerkt. Nu werden nog ecnige zeer mooie, duide lijke foto's op het doek geprojecteerd. Het waren kiekjes van het kamp te Padang, die con duidelijk beeld gaven van dat kamp met omgeving, van do instrumenten, van de \oorbereidende oefeningen en van de waar nemingen zelf.„. Nadat prof. Nijland ons nog had meege deeld, dut waarschijnlijk op 17 April 1912 M een totale óf een ringvormige eclips in ons land, n,I. hij Maastricht, zul zijn waar te nemen, waarvan de strook van totaliteit zal loopen over Parijs, Dusseklort' en Maastricht en de hoop had uitgesproken; door zijn voor drachten zooveel belangstelling te hebben gewekt, dat ieder vim zijn hoorders de/e ge legenheid niet ongebruikt zou laten voorbij gaan, eindigde hij onder krachtig applaus deze serie voordrachten. De voorzitter, den geachten spieker uit naam van do aanwezigen dankend voor do breiende wijze, waaiop hij het zoo moeilijke Minnevraagstuk voo- ons had uiteengezet, gaf te kennen, dat, door den goeden uitslag aangemoedigd, ook v<or het volgend jaar zou worden getracht o< n cursus vooi Hooger Volksonderwijs in Schiedam te krijgen. Ze- t ker is het te hopen, dat 't gehoor dan niet bijna uitsluitend uit ondenvijsmensclien bestaat, maar dat ook vele anderen hun lf langstelling toonen. Immers dit zoo ontwikkelende onder wijs komt nan alle ontwikkelde leuken in even lioogu mate ten goede. "V hundingen. W. IT. PADMOS. bankier, nadat hij was gaan kijken. „Er is niemand. Laten we nu onze zaken afhan delen." „Dus u stemt toe?" zei (le jongeman lachend. „Hoeveel kunt u me geven?" „Ik kan u sieehts 1500 gulden Iconen," antwoordde Meijer, terwijl hij naar zijn kas ging. „Goed, geef me dut dan maar," zeide do jongeman, en schrijf een kwitantie. Den volgenden avond was Henri een geheel andere man. Hij harl dm gebeden dag geloopen en een aangename taak ver richt zijn rekeningen betaald en zich in een nieuw pak gedoken, 's Avonds om 6 uur ontving hij van zijn grootvader'* notaris liet volgende telegram: „De toestand van uw grootvader is veel erger. ijH wil zijn testament niet veran deren vóór liij u ziet. Kom onmiddellijk." Ilij pakte haastig zijn koffer. Enkele uren zouden nu over zijn lot beslissen - hem maken tot den erfgenaam van oen fortuin, dat hom 300,000 guklen rento 's jaars zou opbrengen, of hem laten in een allerdroevigste positie, dio hem mis schien vandaag of morgen zou nopen om zijn brood te gaan bedelen. Hij nam een spoorboekje, zocht er den snelden en koristen weg uit, stak een sigaret aan en ging op weg. „Pardon, mijnheer, mag ik even wat vuur van u?" 't Was een in onooglijke klcercu ge- PABUS, 13 Maart 1910. Het liet zich aanzien, dat de over eenige weken plaats hebbende verkiezin gen voor de Chambrc des DéputiA vrij kalm zouden verloopen. Wegens de ver slapping, om niet te zeggen uitputting, der auti-repuhlikeinsche partijen, heeft trouwens de politiek, over het algeiro-i-n genomen, een vreedzamer knraktei gekre gen dan zij voorheen in Frankrijk bezat. Zij, dio het in geen enkel opzicht eens zijn met. het tegenwoordige pailenmn- taire stelsel cn de practijk dmirvun, ge ven er de voorkeur aan, zich uit het publieke leven terug te trekken. Het M-hijiit of zij te voren van do mdteloo-dieid hun ner pogingen tot hervorming overtuigd rijn. Het voorbeeld daartoe is gegeven dour drie volks vertegenwoordigers, die dom verschillende oorzaken lot de nu-cM be kende behoorden en hun vei klaringen hebben heel wat beweging gewekt, liet zijn Lasies, Gauthier de Clngny en La bor! (de advocaat van de lhvijfuszaak). Ofschoon alle drie vrij populair, schij nen ze heslist ontmoedigd en geven ze zulks luide te kennen. Zonder oen radi cale hervorming der parlementaire zeden, nreenon zij, is in Frankrijk geen heil meer van do volksvertegenwoordiging te ver wachten, en daar zij op geen medewerking hopen voor het tol stand brengen dier hervormingen, gaan ze heen. Maar /.c too nen zich oer verontwaardigd en hoos dan wel bedroefd. Ze gaan heen. gelijk men hier zegt, „en faisant claquer la porie". Uit oen dergelijke bowling mankt men ■echter, niet ten onrechte, op. dat hij hen een weinig gekrenkte eigenliefde, teleur stelling van verwachtingen van geheel persoonlijken aard en onvoldane eerzucht in het spel komen. De (huiven wat en wat tc zuur, zegt thans het groote pu bliek, en wellicht heeft het daaim niet volkomen ongelijk. Een politiek m.m, in ^>et bewustzijn van eigen kracht, eniner- migd van de rechtvaardigheid van zijn ideaal, mag den strijd niet opgeven alleen om het gelnek van steun en van hulp troepen. Hoe het Zij hoeft de inidriu h- tige aankondiging \un het uan-riannd te rugtreden van drie nog ai op den voor grond slaande persoonlijkheden de be langstelling voor de komende verkiezin gen ecnigszins warmer g"inankl. Wat echter een scherper karakter komt geven dan men eerst, mocht verwachten, aan den strijd tusschen (le uüeisle tin ker- on rechtsche partijen, is het in de al'geloopen week losgebarsten Dtiez-schan- daal. De verduistering en verkwisting van eenige millioenen (welker aantal voorloopig tusschen vijf en tien gesteld kan worden) zal inderdaad niet geheel zonder invloed blijven op de verkiezings- stoken man, die Henri vlak hij zijn woning aanhield. Doch de armoede, die Henri zelf maar al te veel gevoeld had, had hem voorkomend gemaakt voor anderen. Ilij bleef aanstonds staan en gaf den man wat hij vroeg. „Een mooie avond," merkte de vreem deling op, terwijl hij naast mijnheer Henri voortwandelde. „Ja," antwoordde deze. „Goeden dag." Hij bereikte het station en wilde naar binnengaan, toen de man hem tegenhield, „Wacht een oogenblik, mijnheer." „Nu, wat is er?" „Niets, mijnheer Henri Morton, dan dat u gearresteerd zijt. Ik ben inspecteur van politie on 't spijt mij n te zeggen, dat n u als mijn gevangene moet beschouwen.' „tl arresteert mijl" „Ja, wegens den moord op Willem Meijer, gisteravond op zijn kantoor." „Wegens moord?" stamelden de bevende lippen van den jongen man. „Ja; maar laat ons gaan, anders zul len we aanstonds omringd zijn door een menigte voorbijgangers. .Misschien neemt u liever een rijtuig?" „Maar, mijn waarde lieer, ik hen beslist onschuldig," „ïk h'oop hot, mijnheer, maar dal gaat mij niet aan. IJ zult zoo aanstonds ge legenheid hebben het bewijs, te leveren." „Maar ik moet onmiddellijk weg 1" .Deze opmerking scheen zoo humoris tisch', (lat do politieman in lachen uit barstte, wat echter allesbehalve geruststel lend was voor onzen jongen vriend. De heele kwestie zou natuurlijk spoedig op gehelderd worden, 'daaraan twijfelde hij niet, maar als hij niet onmiddellijk ver trok, zou hij de gelegenheid missen zich met zijn vertoornden grootvader Le ver zoenen. „Als ik hem niet vóór zijn dood zie, zal ik een hopelnoze bedelaar blijven, dacht do jongeman, die reeds te veel armoede had geleden, om dit vooruitzicht niet met schrik te overwegen. „Kom mee, naar mijn woning. Laat me even met u spreken, zei le hij. toen hij zag, dat de voorbijgangers hen in do gaten kregen. De politieman volgde hem onwillig, naar zijn schamele kamer en nam daar, zon,lei- op een uitnoodiging te wachten, plaats oj» den oeuigen stoel, die er iu liet ellen dige vertrek te vinden v. as. „Zeg me nu eens. wal dat alles beteo- keni," vroeg Henri, die nieuwsgierig was om alles te vernemen en naar een middel zocht, om toch zijn reis te kunnen voort zetten. De politieman ging koel verder; „Dezen morgen, t oen de klerk van den heer Meijer op het kantoor kwam, vond hij zijn patroon dood in een stoel zitten. Men had hem een kogel door liet hart gejaagd. Do politie werd onmiddellijk ge waarschuwd en stelde een onderzoek in, waarbij ik tegenwoordig was Wij verna men, dat gisteravond den avond van do misdaad een persoon op oen zeer laat uur het kantoor van den bankier biul verlaten, ik liet die persoon nagaan en ver nam, dat hij, beden verscheidene inkoopen had gedaan, onder andere bij de tailleurs Smits en Blaker, wien bij betaalde meteen bankbiljet, waarop aan de rugzijde de band,

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1910 | | pagina 9