Zondag 5 Juni 1910
Derde Blad.
0" Jaargang
No. 13320
PeBrusselsche Tentoonstelling.
ZOMERREISJE.
peze courant verschijnt dage lp s, met uitzondering van Zon-enFeostSagflö
Prijs per kwartaalVoor S c h i e d am en V1 a a r d i a g e n fl. 1,25 franco
«r post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schieda tn en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór oen
e pan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven), i
Prijs der Advertentiën: Yan 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel mesï
16 cent9. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zjj
innemen,
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan hot Bureau te bekomen. i
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Kedactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
(Particuliere -correspondentie.)
1 VII.
Tentoonstellingen, althans de groote als
te, hinken op t- gedachten. Zijn zo
ieel serieus, studicinricldingen? Of in
richtingen voor vermaak en reclame? Je
neet nooit precies waaraan jc je te hou
den hebt. Het is dikwijls heel, heel ern
stig; statistieken, betoogen, geloerde op
feilen in de catalogi en als bijlagen van
de catalogi En dan zit je. ineens in hot
populaire, in het op effect berekende.
Neen geachte lezer ik denk niet
aan de „vlakte der vermakelijkheden", aan
de eigenlijke kennisvertooningen, ik denk
niet aan de World's fair, aan do „foor",
gelijk liet In het Belgisch-Pransch heet,
rous savez. Ik blijf nu op do tentoonstel
ling. Is het ernst met de studio van waf
al dezo landen opbrengen? Moet werkelijk
van den bezoeker verwacht worden, dat
tij alles bestudeert?
Maar dan kost het bezoeken van een
tentoonstelling 2 of 3 maanden. Dan kan
alleen de allersterkste monschen toe
gelaten worden voor dc iets minder
sterken zou zij tol oen langzaam maar
zeker werkend vergif worden. En als een
courant er over zou willen schrijven, zou
lij er heel wat meer penvoerende des
kundigen heen moeten zenden dan er com
missieleden in do Nederlandsche afdceling
i en dat is heel wat. En dan zou
"grooto publiek h'eelcmaal niet willen
lezen, wat al die geloerde heeren met
een macht van technische termen in vele
ionderden kolemmen schreven.
01 hebben zij gelijk, die ook over de
serieuze helft van een tentoonstelling de
schouders ophalen, die dezen ernst bluf
uwten, de plechtige saus voor niets dan
een vol au vent?
Als men do Nederlandsche afdeeling be
zoekt, zou men dat niet zeggen. De cata
logus mej. zijn ,6*18 pagina's is zoowel
werkelijk als overdrachtelijk zwaarwichtig.
En de exposities daar zijn het ook. Men
verwacht van den bezoeker blijkbaar, dat
lij ernstig zal studeeron. Er is weinig
treffends, typisch, reclameaclitigs. Hier
owet hij met aandacht staren naar flcsch-
jes, waarin volgens het etiket dat zit,
elders moet hij met ernst eu smaak ver
gelijkingen maken over „potterij", over
schoenen, over dameshandwerken.
Van sensatie, van pogingen om het pu
bliek tegemoet te komen, om wij tlnr-
ven do platte uitdrukking bijna niet ge-
Duiken, en doen het dus toch het
lokker te maken, merkt men in de Ne-
)an Pascheu af was het thema „zomer-
Nnje' in do familie Houtkamp aan do
koe van den dag. En alle vrienden en
enden daarbij warm. De een met
'goeden raad, de ander mot hoopvolle ver-
yehtingen, een derde mot donkere voor
spellingen.
0 Houtkampen hadden at meer gereisd
•ehadden meermalen de vacantie door
is racht op het land in een goedkoop pen-
of wel in huis bij eenvoudige men
sen, die „kamers te huur" hadden. Maar
u 'c dorpen tokten toch eigenlijk niet
iverd' WatUlcCr cr üvor re'zen gesproken
zof\Z°U i'l:m grootscher worden. Nu
het een ware badreis worden, naar
zee, naar oen van do groote badplaat-
Ui Wanl' 6e Willeinsen konden
on (io Houtkampen al lang.
cvromy Willemsen was een zeer goede
1 0 van mevrouw, Houtkamp. Zij had-
ton T'1 6°znineti)ijko „krans",; hun cc.ht-
hT° Waron lifl van dezelfde kegelclub
oJ kinderen gingen steeds met elkaar om.
i. i emson, >vas hot vorig jaar ook aan
to ,0° geweest. Wonderverhalen ver-
01 f5 van die vijf weken. Het had wel
i.aJC an(lclrjke hoop geld gekost, maar
n-oh a01' "!a(l !nen ook „vorstelijk" ge-
inn "bak bij het .strand, mot een heer-
'Qk uitzicht op de zee.
Wjllemsea bleven' van 't jaar thuis,
strait ^flemscn had aan een nieuwe
glasv gebouwd, een huis met "tuin,
hliit-Wajl'\a' c!)z'' ca 9jh'ot zou toch wor-
I zonde zijn, uit zulk eon paradijs'te
derlandschc afdeeling maar hooi weinig.
Zelfs imponeeren door grootheid, door ori-
gineclo idees of eurieusc bijzonderheden
geschiedt bijna niet. Een enkele heeft tiet
lmstaun, In de eerste plaats de bekende
Boidlseho biandkasten-fabrikant Lips, die
er een groote stalen kluis heeft van-dik-
tiout-zaagt-men-planken. Dat imponeert.
Niemand, die hier rondloopt, die niet met
bewondering naar dat reuzending kijkt
en hoopt dal zijn vermogen zóó zal toe
nemen, dat tiij ook bij Lips zoo'n dingetje
zal moeten gaan balen. Zoo iets wil men
zien werken wonderlijk precies en gemak
kelijk alsof alles als een veer zoo licht
ware. En als een van de vertegenwoor
digers der fabriek u dan van alle won
deren vertelt van de deur, die niemand,
zelfs de kranigste inbreker, der aarde niet,
open kart krijgen vóór zóó laat, van do
lettersloten, die zóó mooi zijn, dat zelfs
de man naast u het geheim niet kan ont
dekken dan heeft men oen indruk die
bijblijft.
Een soortgelijken diepen indruk bereikt
onze afdeeling Handel mot zijn aardige
statistieken. Zc zijn geen unicum. Lu Indo
China hebben wij een smaakvollen fries
bewonderd, waarop zeilende schepen,
waarvan de zeilen in vierkante centime
ters wit aangeven don uitvoer vair rijst
over de heole wereld tusschen haakjes:
hier komt Indo-China bovenaan, Java ach
teraan. Maar do Nederlandsche regeerings-
statistiekjes blijven smaakvol en vernuftig
en echt tentoonsteltingachtig. Er is in
dio richting gelukkig nog meer. Wij heb
ben het diorama van do zeevisscherij bij
maanlicht, van de Vereoniging tor Bevor
dering der Nederlandsche Visscherij, een
zeer instructief en heel respectabel stuk
werk van den heer A'. C. Sommer, te
Den Haag. Deze heer heeft heel handig
voor ons de zee in tweeën gesneden' en
hij lieeft de wateren doorzichtig gemaakt.
Nu zieu wij dus tegelijkertijd boven het
water een visschersvloot van allerlei sche
pen, die voor allerlei vischmanier zijn
ingericht en onder water dc visschen en
de netten 'der bovengenoemde cn boven
drijvende schepen. Een wat paarsch maan
licht geeft aan liet tafereel dc pikante
saus wij vragen vergiffenis voor het
woord en ziedaar, een geheel dat even
werkelijk leerzaam als aantrekkelijk voor
het grooto publiek is.
Aantrekkelijk in diezelfde richting zou
den de scheepsmodellen zijn wij vin
den ei op do tentoonstelling vele en veler
lei, naast die, welke wij noemden, ook
heel mooie van de Rotterdamsche Lloyd,
de Maatschappij „Nederland" en do Ko
ninklijke Paketvaart-Maatschappij... indien
niet zoo enorm veel van dio modellen
over de gehccle tentoonstelling verspreid
waren.
vertrekken om clcleis van den zomer te
genieten." Zoo -heette het althans.
De Houtkampen hadden geen tuin en
ook geen balcon, ze konden dus niet thuis
blijven en hadden daarom voor hun zomor-
uitstopjo dezelfde badplaats gekozen, die
door de Willemsen zoo geroemd werd.
Enkele dagen vóór de vacantie kwamen
de vriendinnen nog eens voor 't laatst voor
de reis bij elkaar op de „krans".
Men had het slechts over 'de zee. Me
vrouw Houtkamp vroeg cn mevrouw Wil
lemsen antwoordde.
„In 'elk geval moet je zorgen,, dat je
dicht aan tiet strand een apartemont huurt,
dat is de hoofdtaak," meende dezo uit
de hoogte. „Het beste is hel,, zooaJs wij
den vorigon zomer, alle drie kamers met
uitzicht op de zee."
D...rie... kamers?... Ik dacht, dat
jullie er maar twee hadden; ik' dacht, dat
men zich bij een zomcruitstapje wel wat...'
- „Wie hoeft je dat wijs gemaakt," viel me
vrouw Willemsen uit, „twee kamers? Je
gaat toch niet op reis om je to bekrim
ponl Alen wil toch' eens op z'n verhaal
komen, t Neen, maarWij hebben drie
magnifieke kamers op den zeekant gehad,
ctectrisch licht, balkon. O, het was er
prachtig. Het was wol duur, maar m'n
lieve hemel, do lui moeten toch dadelijk
zien, wie zo vóór zich' hebben. In een
clricpic buurt wonen is in zoo'n badplaats
do hoofdzaak 1" t
Mevrouw Houtkamp kreeg een kleur als
een boei.
„Ik dachtm'n man dacht, dat wo
het die paai' wekon b'est met een paar
kamers konden doen'; m'n man met Hen-
Eindelijk is wel ook in diezelfde rich
ting bijzonder geschikt de etalage van dc
loerfabriek La Vauqueline te Kaatsheuvel,
die een bijzondere wijze van toebereiding
van zoolleer heott cn nu in haar toch
al zeer vlugge etalage oude schoenen op
hangt van kantonrloopcrs enz., ten be-
Vijze dat haar onvcrniclbare schoen
indestructible shoe werkelijk den tand
des tijds en het gestijp des straatsteens
verdraagt, en dat zij dus niet ten on
rechte garantie geeft.
Hier cn daar zullen wij nog wel eens
gelegenheid hebbon in „Nederland" op iets
to wijzen, dat extra dc aandacht trekt,
dat echt tentoonstellingswerk is. Doch
over het geheel is hot tentoongestelde
evenals tiet geheel der Nederlandsche ten
toonstelling van binnen in tegenstel
ling met het uiterlijk bescheiden, een
voudig, weinig direct aantrekkelijk, weinig
sensationeel en dus in de verste verte
niet rcelame-aehlig ,of bïzondcr de-aan
dacht trekkend. Op dit punt is curieus
de tegenstelling met Canada, dat met zijn
vele diorama-achtigo voorstellingen, zijn le
vende Leesten die er overigens nog
niet zijn zijn handig-opdringerigo voor
stellingen van alles en nog wat, een mooi
beeld geeft van recht op het doel afgaan
de tentoonslellings-reclame. Wij zouden
deze expositio Nederland zeer zeker niet
in haar geheel ten voorbeeld willen stel
len, doch wel zouden wij den Nederland-
schen producent iets meer van dien Ca-
nadeoscben geest willen, toewenschen, spe
ciaal waar het onze kolonies en haar
voortbrengselen betreft, idan hij nu hoedt.
Van dien Canadeeschen geest maar
dan toch ook van den oud-Hollandsclien
geest, don onvolprezenen. Want wat een
merkwaardige dingen vindt men toch ook
weer in dat stil!©, volle geheel, dat in
ons fraaie gebouw: is samengeperst, zoo
dat het uitpuilde in allerlqi zijgebouwen,
in tweede (en derdel) verdiepingen
pas op, bezoeker, er zijn toegangen tot
achterafscho hoekjes en tot tweede verdie
pingen, dio gij gemakkelijk voorbij loopt.
Ziedaar bijv. een kamertje met een massa
gekleurde teekeningen, de ontwikkeling van
het Nederlandsche schip voorstellend. Met
wat een liefde en zorg is dat alles gedaan,
hoe mooi-frisch zijn de scheepsvoorstel-
lingcn, boo fijn artistiek aangebracht de
verluchtingen. liet lijkt een groot kunste
naar, die om wcreldsch leed zich in een
klooster terugtrok en vele jaren daaraan
heeft zitten werken tot zijn tachtigste jaar.
Och neen, een kunstenaar is de zanger
van onze vloot zeer zeker niet. Maar ove
rigens is do maker, dc heer E. van Ko
nijnenburg, vermoedelijk een jaar of veer
tig, civiel-ingonieur, en als wij ons
niet bedriegen ingenieur van den wa
terstaat, die in zijn vrijen tijd de wor-
drik in de ééne, ik met de beide meisjes
in de andere.
Dikke mevrouw Willemsen haalde do
schouders op.
„Probeer het, ik houd er niet van ge
pakt to worden als haringen in een ton.
ook niet met een paar gulden meer o£
Als men nu eenmaal op reis is, kan men
minder rekenen; de hoofdzaak bij het rei
zen is gemak. En danals men hot
doet, moet men hot goed doen."
Dat klonk alles zeer voornaam.
Mevrouw Houtkamp zuchtte.
„Mijn. man dacht, dat we wel wat dieper
landwaarts in konden wonen, daar moet
het ook heel netjes zijn, terwijl het veel
goedkoopor is."
De goedgevulde schouders van de andere
rozen bedenkelijk omhoog.
„Dat zou mij niet bevallen. Met geen
tien paarden liet ik mij or heen trekken!
Aleer dan tien minuten loopen voor men
aan het strand komt boerenhuizen
geen enkele villa er tusschen, oen paar
lapjes grond met kool en bietenneen
hoor, clan liever niets I Alen moet, toch
weten wat inen aan zijn stand verschul
digd is.
Aluvrouw Houtkamp, klem on zenuwach
tig verbit,' knikte
„Jaals jullie aan hol strand gelo
geerd hebbon, doen wij het natuurlijk ook,
men kan heusch niet zoo angstig op do
kosten zien als men op reis gaat, jo hebt
gelijk, als men bot doet, moot men hot goed
doen."
„Natuurlijk," lachte haar vriendin, haar
vijfde k'opje koffie aan den mond brengend.
„Bij een badreis niet bekrimpen neon,,
steeds alles zooals het behoort I"
ding van het Nederlandsche schip bestu
deerde cn van dio studie deze schitte
rende getuigenis aflegde.
Tegenover deze expositie staat een Ne
derlandsche brievenbus. In patria hebben
Wij daarvoor nooit een bizonderen eerbied
gehad en meegepraat mot de pruttel-critiei,
die byv. de blauwe Duitscho bussen met
haar levendige kleuren heel wat practi-
scher vinden dan de onWeersluchtkleur-
brievenbussen der vaderlandsche dreven,
al is het waar, dat onze bussen gemak
kelijker van opnemen zijn dan do Duit-
sclie.
Doch een deskundige heeft ons bekeerd.
En nu zullen wij onze bussen ook met
een ander oog aankijken. Want. in die
bussen is veelal het moet nog lang
niet overal zijn een mechaniek, waar
door het onmogelijk is, dat de lediger
der bus de brieven zelf in handen krijgt.
Hij kan den zak er in stoppen, de brie
ven in den zak lat'en vallen, maar van
do brievpn krijgt hij niets tc zien. Die
komen eerst op het kantoor in een daar
voor gemaakte bank te voorschijn. Wie,
die (in het buitenland) de brieven wet
eens héél anders heeft zien behandelen,
gevoelt niet het groote voordeel van dezo
machinale nauwkeurigheid.
Die bus is symbolisch. Ilij ziet cr als
vele exposities hier, zoo cenvoudig-argc-
loos uit. En toch, wat een resultaat van
vernuft, energie, zorg en oppassen isclie
bus. Zoo is het ook met vele inzendingen,
Het ziet er vaak zoo vanzelf-sprekend, wei
nig sensationeel uit. Doch van hoeveel
innerlijke potigheid, van hoeveel handels
geest, doorzettingsvermogen, geduld zijn zij
vaak het product. Indien men eens in do
beteekenis van al die inzendingen kon
doordringen! Doch helaas daarvoor is
tiendubbelige deskundigheid noodig en een
plaatsruimte, één plaatsruimte: 6-18 pagi
na's is de catalogus, voor een groot ge-
deelto toch niets dan een done opsom
ming. Dus kunnen wij ook niet veelmeer
dan opsommen. Daar is bijv. de Brabanl-
sche leerindustrie wat een vak, wat
een veelzijdigheid. De firma Dc Pont
Mauvaerls, te Tilburg, heeft een keur van
schoeisel, maar ook datgene wat de schoen
wegtrapt: voetballen in teore, blauwgrijze
en gelo kleuren, te mooi haast om er
tegen te trappen. Hier zijn, zacht leeren
vellen, heel mooi geëxposeerd in den
stand van do Dongenscho firma Verbant;
harder leer, den kenner tot voorlichting,
exposeeren de heeren Van der Wielen, Do
Brurjn en Grever, te Druten, Voor een
mooien, kleurigen achtergrond hangende
heeren N. Pessers en Zoon, to Tilburg,
hun zachte vachten, terwijl de Dongen
scho firma G. L. Smits Co. in een
mooie etalage haar chique schoeisel, The
Brocton Boot, tentoonstelt. De' Kmtsheu-
ïlcvrouw Houtkamp stemde met be
zwaard hart toe. Ze had plotseling een
groot deel van haar reislust verloren. Wat
dc Willemsen kondon, konden zij ook
ja maai* het zoii toch een heel karwei
zijn om haar spaarzamen man daarvan te
overtuigen.
En het was dan ook een heel karwei.
Uc kinderen stonden aan moeders zijde,
men moest zeer voornaam voor den dag
komen om niet bij vriendon achter te
staan.
„Afwachten," bromde vader slechts op
allo plannen en illusies, cn eerst toen zij
op den dag van de reis aan hun dool
waren gearriveerd, liet hij zich daarover
nader uit. Hij ging eerst gewillig mede
naar het strand en naar do deftige pen
sions. Toen hij echter de prijzen der kamers
hoorde, Hok hij echter zoo'n gezicht, dat
allen verschrikt en stilletjes verder wandel
don. Langs den geheelen strand promenade,
de elegante pleinen en boulevards
overal dezelfde ongelooflijk hooge prij
zen.
Vader Iregori ten slotte ook nog op
Willemsen te scholden, die hun zoo'n dure
badplaats had aanbevolen en moeder zelf
begreep niet hoe hunne vrienden zooveel
geid voor drie kamers aan het strand kon
den uitgeven.
Iemand had hun gezegd dat achter het
duin do woningen goedkooper waren.
En als na een stilzwijgende afspraak
trokken ze nu alle vijf met pak en zak
daarheen
Daar komen do boerenhuizen, dacht me
vrouw Houtkamp in een smartelijke over
denking, hier begint het platte land, waar
van haar vriendin zoo geringschattend had
velschc stoomsch'oenfahriek M. A-. van
Beurden trekt ook onze aandacht door
keurig schoenwerk, exposeert zelfs een
schoen, waarop de komeet, van Halley
heel Wat duidelijker te zien is dan. aan
den hemel, een mooi stukje tentoo-nsfel-
lingssueeesWerk. Een pendant geeft de Hol
land! a-fabriek (E. Wi. Klijberg Pernot)mcl
intercssant-afgeWerkte schoeisels, die witte
bloemen en dambordwerk vertoonen. De
Dongensche fabrikant Frans van den As-
sum komt met ware zevenmijlslaarzen,
terwijl andere firma's als' P. Boom enVes-
ters, te Drunen, 'F. van Atuijen Zoon.,
te Den Bosch, en A'. H. van Schijndel,
eveneens mooi voor den dag komen met
fraai afgewerkte schoenen. Van do leder-
fabrikanten noemen wij nog II. J. Aaits,
te Rijen, de Geldersche Chroomlederfa.-
briek voorheen G. Reerink Jzn,, teLochcm,
en II. H. Jansen, te Waalwijk, terwijl wij
dan nog do wereklijk heel fraaie en aan
trekkelijke inzendingen bewonderen van
Van Dorlmond Pennock, te Kaatsheuvel,
en Jos. Groenen, tc Bezooijcn. Verdervin-
den wij als leerfabrikanten nog genoemd
de gebroeders Van Delft, te Waalwijk, de
Leidsche Chroomlcderfabriek en Henri
Winters, te Venlo.
Vlak bij de schoenindustrie is de schei
kundige nijverheid en de artsenijbereiding.
Ook hier moeten wij bij hot uiterlijk blij
ven, uadema.il het ons niet gegeven was
mot reageerbuisjes de geheime stille stof
fen te gaan onderzoeken, ongetwijfeld het
verraderlijke, kleurlooze vocht, dat indc-n
stand van dSchiedamsche fabriek vari
chemische -producten prijkt of de veelkleu
rige Vochten, die wij in den stand van
de welbekende kaarsenfabriek „Gouda"
vinden. Heerlijk veelkleurig en smakelijk
zijn die vazen met verfstoffen van de
N. V. Zuid-IIollandsche Verffabrieken. Daar
schijnt smakelijke chooolaad, daar muis
jes en gesuikerde bonbons m eenmooion
stand te zijn wel moge het u bekomen,
blijkt bij nader inzien; al dat lekkers is
kunstmest van de Centrale Guanofabrïe-
ken te Rotterdam. De Chemisch© 'fabriek
„Naarden" komt al niet minder smakelijk
voor den dag, en eerst bij de frisschcuit
stalling van de firma IC. G. W- de Bos
sen, te Dordrecht, wier naam in de apo
thekerswereld welbekend is, vermoedt gij
veel bitters in het donkere vocht der
heldere glazen al is het ook het bit
tere in den mond, dat het ha rt gezond
gaat maken.
Wij gaan nu eenige stands vooibij er.
bewonderen nog even do caoutchouc-voor-
Werpen in de rubber-inzending van dewel-
bekendo firma Bakker cn Zoon, t© Rid
derkerk. Daar is de zeeppoeder en de
triomfzeep van de Kon. Zeepfabreiken Car.
Pleines, te Amersfoort, ook al een frisschc
en nationale stand. De frissche, blauwe
gezegd, dat zij er met geen tien paarden
heen te krijgen was
Waarlyk darijj stemden de boeren
huizen met groene en blauwe luiken, kleine
witte of roode gebouwtjes met wilden win
gerd en klimop begroeid. Daar stonden
warempel ook de bieten en de kool, waar
van mevrouw Willemsen gesproken had.
Kippon, ganzen en eenden liepen over den
weg.3
Juichend liep, Hendrik temidden van het
verschrikto pluimvee. Vaders woede was
alweer afgezakt. Hij sprak gemoedelijk.
„Kijk eens aan, hier wonen we veel rus
tiger, hier hebbon we land- en zeelucht
tegelijk, en hot kleine eindje naar het strand
kan voor ons geen kwaad, want wij heb
ben geen overgewicht als die schommel
van oen Willemsen met z'n familie. Ataar
laten we die dikhuidigen nu maar laten
rusten. Wio weet of wc ons hier, niet pret
tiger zullen voelen dan zij het vorig jaar
in hun strandvilla. Kijkdaar heb. je
at wat, daar hangt eon bordje uit...
Hij stuurde op een groen huisje aan, dat
op zijde een aardappelveldje had. Er grom
de ergens oen varken in den stal en op
hot grasveldje aan de andere zijde sprong
een geiljo als een gek om liet paaltje,
waaraan het was vastgebonden.
Do meisjes trokken den neus op.
„Het is hier niets beter dan vroeger op
de heide; laten we hier toch niet ingaan,
vader I"
En moeder scheen iets te ruiken,
„tk geloof, dat hier ergens een put in
de buurt is." p
Hendrik alleen lachte.
„Fijn hierje ziet hier ten minsto niet
zoo'n hoop x tui dio aapachtige, aanstel-
r*l<- 4
