ss
63"* "Jaargang
Dinsdag 27 September 1910
No. 13416
Edela van der Eichen.
Bericht.
BINKENLAND.
Due couraiiÈ verschijnt dagol ijKs, met uitzondering van Zon-en Feestdagen
Prijs per Wartaal: Voor S ch ie J am en Vlaard i nge a 0.1.25 franco
per post tl. 1.05.
Prijs per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
AdvertentLën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
,uur aan het bureau bezorgd zijn.
BureauLange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advortentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel moet
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën big abonnement op voordeelige voorwaarden. Taneven
hiervan zijn gratis aan het Bureau to bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
Yan 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Bedactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
Zij, die zich mot ingang van 1 Oct.
a.s. op de „Scliicdamsche Courant" abon-
neeren, ontvangen do tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Schiedam, 2G Sept. 1010.
ITALIË.
Bijna in dezelfde mate als corn ge maan
den geleden mot de Borromaeus-eneyoliek
tiokt het Vaticaan op 't oogonblik de aan
dacht mot een andore kwestie. Het on
derscheid is thans, dat die kwestie meer
uitsluitend Italië raakt en vooils dat hot
Vaticaan in dozen niet de rol van aan
valler vervult, maar die van aangeval
lene. Die huidige kwestie is de lezer
kent ze reeds ontstaan door een rede
voering van Rome's radicalen burgemees
ter Nathan en het protest van paus
Pias X daartegen.
Om de opgewondenheid van het Va
ticaan te begrijpen, moot men weten, dat
do rede van burgemeester Nathan aan do
Porta Pia van Buitengewone uitwerking
is geweest. Zo werd door duizenden aan
gehoord, dio zich bij het mooie weder
voor de poort bewogen en in, patriotti
sche feeststemming zich voor de tribune
verdrongen. Daar stond burgemeester Na
than met oen groen-wit-roodo sjerp ge
tooid, omgeven door ambtenaren' en raads
leden, do generaals en Vele officieren van
het garnizoen. En de menigte was een
en al aandacht, omdat ?.e> wist, dat hij1
oen hartig woordje kon spreken en dat hij.
op dezen dag, den veertigsten gedenkdag
dei- verovering van Rome, den vorigen
bezitter dor stad, n.l. liet Vaticaan, niet
zou sparen. Nu, dal hooft hij1 dan ook niet
gedaan. „Terwijl de Pontiles: Maxim us,"
zei hij o. a., „door decreten do mannen
uit den tempel jaagt, die een arm, mis
leid volk een gcloofsverlroosting willen
biongen, welke hen nader brengt tot hot
moderne leven, ontstaat in Apulië de cho
lera-epidemic, welke slachtoftei op slacht
offer eischt, Vamdaalsohe tooneelen wot-
den afgespeeld. Het onwetende volk ver
liergt zijn zieken en dooden dagenlang in
do huizen. De gozondheidsbenmbten, die
de huizen beficdcn, worden met den dood
bedreigd. Een apotheker wordt hot lichaam
opengesneden. Do doktoren kunnen zich
slechts mol levensgevaar aan Juin beroep
wijden, met uit vrees voor besmetting door
de cholera, maar door 't fanatismodor me
niglo, welke haar heil van de Madonna
verwacht en in de mixterne wetenschap
slechts iets pijnigend",, oen weilduig van
den duivel ziet."
Een protest van de zijde van het Va
ticaan is niet uitgebleven. In het schrij
Roman naar het Duitsch van
IIEÜWIG ABT.
ven van den paus aan den kartlinaal-
icaris Respighi, waarin dit protest is
opgenomen, beklaagt Pins X cr zich over,
at een publiek waardigheidsbeklecdcr zoo
ver is gegaan, de zending dei katholieke
keik met lasterlijke gedachten en woorden
to bestrijden en „het gewaagd heeft zich
openlijk tegen het goddelijke wezen dor
keik to verzotten, tegen de waaiheidvan
haar leerstellingen en tegen het gezag van
haar concilies. En daar zich met den
haat tegen do kerk natuurlijk nog een be
slister haat tegen elke uiting van chris
telijke vroomheid veibindt, heeft men
zelfs niet geaarzeld m booze uitlatingen
het godsdienstige gevoel van het geloo-
vigo volk te beleedigen. Tegenover zulk
een menigte goddeloozc beweringen, die
even goedkoop als godslasterlijk zijn, kun
nen wij niet nalaten luide en met bil
lijken wrevel to protestecren en gelijk
tijdig door uw bemiddeling, mijnheer de
kardinaal, da opmerkzaamheid onzei room-
sche zonen op de voortdurende, steeds
sterkere belecdiqingcn te vestigen, dioden
katholieken godsdienst ook van do zijde
der openbare overheden zelfs in den
zetel van den paus worden, aange
daan
Dc burgemeester heeft op zijn beuit Za-
tet dag aan de bladen een schrijven gezon
den, waarin hij verklaart, dat zijn achting
voor den paus en de geheele beschaafde
wereld hem do verplichting oplegt een na-
dcie vei klaring te geven. Hij zegt vervol
gens, dat de paus door zijn brief het con
trast (usselien liet Rome van voorheen en dat
van thans, dat het onderwerp zijner rede
•ormtle, nog duidelijker heeft doen uitkomen.
De luugemeester herinnert daarbij aan ver
schillende pauselijke daden, h.v. aan de ver-
oonlceiing der christelijke democratie, der
modernisten en Sillonirtcn, en komt tot de
"onclusie, dat niet hij het is, die in eer
bied voor een anders meening en de onaan
tastbare rechten van het persoonlijk geweten
i« te kort geschoten, zoonis hij ook aan den
piius, die naar het richtsnoer van zijn gewe
ien zich geheel Urn het goede wijd 1den ver-
.ehtddigden eeibied niet ontlioudi.
Tenslotte merkt de heer Nathan op, dat
zoo iiij in shijd mot do wit mocht hebben
gehandeld, hij zich voor liet gei echt wonsebt
te \eumtwoorden, wanneer hij in strijd met
de plichten van zijn ambt hooft gehandeld,
staal bet de bmgerij vrij daarover een von
nis te vellen, wanneer hij in strijd met gods
dienst en geweten heelt gehandeld, zal hij
kalm, zonder bemiddelaar, ziclï voor God
d a a rove l* vera ntwoordca.
Het pauselijk protest wordt door alle Ita-
liaansche bladen geeommentoci'd. De „Mes-
.sagei'o", het blad van Nat Iran en de radicale
meerderheid van den gemeenteraad, zoet,
dat de rede een politieke gebeurtenis van den
ccisten rang is geworden. liet blad herin
nert aan den tekst der laatste encycliek" en
noemt dan liet protest een getuigenis van
valschc schaamte. Zou het, vraagt het blad
5G)
Nu sloegen zJj do luiken uit en met in
spanning van klachten gelukte het eon van
zijn mannen, den ingenieur met den hond
en het hok op den dijk te trekken.
Het was juist tijd. Do ingenieur was on
der water verdwenen. Nu lagen de hond en
zijn ïedder op don dijk.
liet dier snoof hijgend de frissche lucht in
-— het was er goed afgekomen.
De ingenieur bewoog zich echter niet.
Was hij 'dood was hij ver
dronken?
Edela sprong naar voren cn boog zich
over hem. Even richtte hij zijn blond hoofd
op en keek haar aan met wijd geopende
oogen.
Toen ging zij achter de mannen aan die
Bernard opnamen en hem wegdroegen naai
de villa van de Ricfenstahls.
Doodsbleek was hijeen wille doek was
om zijn voorhoofd gebonden, want een rots
blok had hom gewond.
XXI r.
„Dus longontsteking is het," kermde me
vrouw Ricfotislnhl. „Nu, dan zal hij wel
vier, zes weken te bed moeten liggen
Mmir hoe moeilijk hnnr de gedachte ooi
viel dat zij zoo lang een zieke, misschien
weldra een doode in huis zou hebben, tocli
verder, aan liet Vaticaan veioorloofd zijn, bij
liet feest van een heilige, lelcedigende critiek
op een leer te oefenen, welke door tallooze
christenen 'woidt aangehangen, maar het den
buigemeestei uin Rome worden verlmden de
gedachten der groote meenleiheid van Rome's
burgerij over dat deel der kerkleer uit te spre
ken, welke vol haat zie!» tegen de eenheid
van ons vaderland richt en al zijn kracht
in 't wcik stelt tegen den vooruitgang der
meiibchlieid. Is het niemand vergund zijn
twijfel tegen dc onfeilbaaiheid van don paus
uit to spreken? Men moet aller meening eer
biedigen, maar.sedert wanneer is het vloek
waardig ze te bestrijden?, vraagt het blad.
Op een dergelijke wijze laten zich ook ail-
deie radicale hinden uit. De conservatieve
„Popoio Germano" daarentegen zegt dat de
rede van den burgemeester alle perken 1c
buiten is gegaan, zoodat men zich over liet
levendige protect van den paus niet behoeft
te schamen. De clorieale „Oorricro d'Ralia"
veihngt de afzetting van Nathan.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
iet bindend. Daar bovendien nog de inge
zonden documenten niet, zooaL do wet voor-
cluijft. door den ininibter-rtaatssecretaris ge
contrasigneerde oikwerpen van den nmnaich
waren, maar van den Riiasi-cbon minister
rad uitgingen, kon hij, als piesident, ze niet
an den Landdag ter behandeling voorleg
gen. De Landdag nam daarop het reeds ge
melde besluit.
K a g e 1 a ti tl.
Hoogstwaarschijnlijk is het gevaar van de
dreigende uitsluiting in de Brilsche katoen
nijverheid afgewend. Op een te Manchester
gehouden vergadering van de kaanlers is nl.
besloten liet voorstel tot beslechting der ge
schillen door scheidsrechterlijke uitspraak
aan te nemen.
«aAXCSWMB»
egnpfpgucaooaag ricitiuwvTOirt
het /.ij terstond een der vertiekken tot zie
kenkamer inrichten.
Zij liet vei der de oude HeinorMorf uit <le
stad komen, die altijd bij zieken oppaste en
die nu naast liet bed van den ingenieur zat.
Walter Rielenstahl meende dat men don
vader van den ingenieur moest telegrafeer
ren. Maar er was niemand die het rulles wist.
Edela was zeer bleek geworden toen.
deze kwestie ter sprake was gekomen. Moest
zij het zijn, die den vader op de hoogte
bracht van de ziekte van zijn zoon?
Neen, neen zij wilde niet langer vader
en zoon naast elkander zienZij wi-4 dat
do zoon zijn vader niet meer bez.ochi had
zou zij die twee dan weer samen brengen.
Neen. neen, dat, mocht niet, dacht ze en zij
zei dit steeds als ze zocht vooibij de dour
van de ziekenkamer ging,
In haar kamer ging zij naast de kachel
zitten. Ilicr lag ook de geredde hond. Zij
had het dier drooggewreven en het met brood
en vlecsch gevoed. Toen liet dier haar met
idtmkbtue oogen aanzag, kwamen haar dc
tranen in de oogen, boog, zij zich over hem
en drukte zijn kop. tegen zich aan. Het was
maar een heel gewone huishond, het was geen
dier van edel ras en in niets geleek het op
den mooion hond, dien zij eens gedood had.
i „Lord, Lord," zei ze zacht.
t Toen was het of zij een mannenstem
hoorde
„Jaren van mijn loven zou ik hebben
.willen geven, als ik dit had kunnen voor
komen.
- Tn dc ziekenkamer werd ondertnsschon de
toestand van den patiënt steeds ernstiger. De
dokter begon het geval donker in tc zien.
België.
Het congies der ïintionnnl-Egyprische par
tij is Zaterdagmiddag- te Brussel gesloten
nadat in moties de wenschen der Jong-Egyp-
temnon, die de onafhankelijkheid vim Egypte
e.i zijn ontruiming door de Enge-Rchen bo-
oo.gen, waren aangenomen.
Duitsch land.
Hedenmiddag zullen tusschen den Bond
van Duitsehe fabrikanten in de metaalin
dustrie en afgevaaidi-rden van de Voreeni-
ging aan meiaolbcweikers te Bellijn bespre
kingen worden gehouden in vei ha nd met de
voorgenomen uitsluiting.
Vooral m Baksen, waar 150.000 perso
nen in do met,uil-industrie hun brood ver
dienen, is men bevreesd voor dc uitsluiting,
welke men nog hoopt te kunnen liezwet'en.
Finland.
Een telegram meldde Zaterdag, dat de
Landdag wei gei de over de hem voorgelegde
O O O
wetsontwerpen te bemalingen. De toedracht
der zaak is aldus
De voorzitter van den Landdag deeldo
mede, dat de Ru*sRclic icgeoiing bij den
Landdag ontwei pen had ingediend met oen
beroep op bet «talnut van 30 Juni. Dit sta
tuut. evenwel beoogde een onwettige beper
king der iechten van Finland en was daaiom
voor den Landdag, evenals voor de Finlund-
sche buigers of autoriteiten in het algemeen,
BaazsriSttcaegaERKS
Hij wist niet veel meer tc zeggen om de
huisgenooten gerust tc stellen.
„Hij is jong en heeft een krachtig gestel
daar moeten wij onze hoop op vestigen,"
zei hij.
In liet kantoor keek Walter af en toe
Edela in stilte aandachtig aan. ITct was
hem niet ontgaan, dut er een groove veran
dering met iumr had plaats gehad. Die ver
andering kou niet alleen door den hond
veiooizankt zijn.
Stilzitten was Edela tol een bijna
ondragelijke marteling geworden. Zoo v-aak
zij liet dan ook doen kon, ging zij uit om
in het vrije veld wat rond te loopen. Dat gaf
haar altijd wat verlichting, liet was niet ge
makkelijk zoolang te wachten, niets te kun
nen doen werkeloos te moeten zijn
Tn dc schemering ging Edela nogmaals
naar buiten cn een eind den straatweg op
De hond volgde luiar geregeld. Toen zij
weer terug kwam, bleef zij voor dc villa nog
even staan en keek naar bet ïunni van de
ziekenkamer. Terwijl zij daar zoo stond
hoorde zij stommen achter zich. Een man
stond met een jongen op den weg tc praten
en deze wees hem naar de villa. Daarop
kwam de man nader.
Edela greep zich aan het tuinhek vast.
Zij kende dien man, zij kende zijn rood
breed gelaat, dat thans nog rooder was dun
gewoonlijk van liet haule loopen
1 Wie had Ghrirtinan TIavoslrand hierhoqn
geroepen?
t Doch nl wist zij ook niet wie hom ge
waarschuwd luid, dat wat hem hierheen had
(gedreven las zij op zijn gezicht. Vnderangst,
en vaderliefde, spraken daaruit. TTij moest
P e r z i
De nieuw-gekozen regent Nasi- el Moelk
woidt algemeen een der bekwaamste Pcizbelie
ta.it-jieden genoemd. Hij heeft te Oxford ge
saldeerd, is heilmaldeiijk minister geweckt
u mocht zich -leeds wegens zijn uitste
kende eigenschappen, vooral wegens zijn on-
oinkooph.uuheid, vei heugen in de sympathie
an alle gezantschappen.
In December 1907 liet de toenmalige
jali iiem gevangen nemen met het doel
hein ter dood te laren veroordeelen. Door
lie middeling van het Engolschc gezantschap
chter werd hij uit zijn keiker bevrijd en naar
Emopu gebracht, vuur hij sedert heeft ge
woond.
In 1909 bomt de tegenwoordige sjah hem
klegiYiphisch de portefeuille van financiën
aan, die echter niet door hem werd aan
waai d.
T n r k e.
Al de in hechtenis genomen afgovauidig-
don ter Nationale Vergadering vas het oecu
menisch patriarchaat, zijn weder in vrijheid
gesteld.
Volgens de Matin" zal de giootvizier,
ITakki pasja, wegens verschil van meening
over de befaamde leening met. don minister
van financiën, Djavid bey, aftreden en ergens
een gezantsehapspost gaan bokleeden.
ITe1" Reu ter-agentschap deelt over df
kwestie der Tmk*ehe leening mee dat Sir
Ei nest Uaepcll wiens plannen volkomen ac-
enord gaan mol die der Engelsche regeering,
niet van plan i- de leaning op de Londen-
-vho markt te hiengen. Een oplossing dor
moeilijkheden R voor 1 October, den dag,
vvaaiop het contract tusschen liet Crédit
Mobilier en Turkije afloopt, onmogelijk.
ten van een crisis geen geloot. Ze komen
van do zwakke oppositie cn dc pers,
welke haar partijplannen dient. 'Generaal
Botha en zijn partij zullen het land vol
gens een principe, dat g-een rassenver
schil tusschen Engelschen eft Boeren kent,
regeeren,"
Yoreenigdo Staten,
liet onderzoek der enquête-commissie van
het Xew-Yoiksclio staatsgarlement heeft aan
het liclil gebracht dat de bond van tram-
vvcgmaatseliappijen ongeveer 20C.QÖ0' gulden
an omkoopsommen heeft betaald aan de af
gevaardigden van liet Netv-Y trksche parle
ment.
Buigempcster Gaynor van New-Y~ork zal
veunoedeliik toch nog geopereerd moeten
wenden. Eerst meende men, dat de kogel
in zijn nek hem niet /nu hinderen, doch een
rkend keelspecialiteit, die thans den burge
meester heeft onderzocht, is een andere
meening toegedaan.
Zuid-Af rik a.
In den laat sten tijd werd uit Johannes
burg en Kaapstad gemold, dat een kabi
netscrisis op handen was, dat- generaal
Botha zou altreden, het veld ruimende
voor den Kaapschen staatsman Mei'riman,
omdat deze onder Botha geen ministers-
portefeuille wil aannemen.
Het volgende telegram van don libe
ralen Randmynoigenaar Robinson, uit Jo
hannesburg, spreekt echter al deze ton-
denzieuso belichten tegen:
„Er is nooit ooti crisis in hot kabinet-
Botha geweest. Zijn positie was geduren
de de veikiezingen sterker dan ooit to
voien. Hecht aan de sonsationeele berich-
Hofbericht.
Z. K. H. Prins Hendrik begeeft zich
a.s. "Woensdagochtend 28 dezer van het
Loo naar Ludwigslust en zal daarna nog
eenige dagen in Mecklenburg verblijven.
7,. K. H, wordt op' reis vergezeld door
majoor jhr. van Suchte-len, zijn adjudant.
Fan hel lïof.
Z. K. H. do Prins, die' heden om l'Hó
mii' in do residentie is aangekomen en
Lot morgenmiddag daar blijft, gebruikt he
den heit middagmaal hij den Vorst en
Vorstin van Wied, tel Sclieveningen.
Prins en Prinses ton Wied.
H.H. D. II.TJ, de Vorst en Vorstin van
Wied vertrekken morgen naar het Loo
tot het brengen van een bezoek aan H. M.
de Koningin.
Corps diplomatique.
De Duitsehe gezant bij ons hof, de heer
Von Muller, heeft gisteravond met buiteu-
landsch verlof, dat hij aanvankelijk te
Frankfort a. M. zal doorbrengen. Den Haag
vri laten.
De gezant zal 6 .1 S weken in het. buiten
land blijven.
Consulaire dienst.
Bij Kon. besluit is aan den heer J. E.
Blancly, op zijn verzoek, eervol ontslag
vertoond uit zijn betrekking van consul
der Nederlanden te Funchal (Madeira), en
is als zoodanig benoemd, buiten bezwaar
van 's lands schatkist, do hoer C. LJ de
Freitas.
Het consulaat hoeft het gewest Funchal
tot ressort.
zich bewast geworden zijn dat banden van
bloed zich maai niet willekeurig verbre
ken laten.
Zij bleef staan, zonder één beweging tc
maken, want nu had Christinnn Havestrand
ook haar gezien en herkend.
Het. kwam ze.o plot-eling dat hij bijna
wankelde urn sclnik. Hij sliet een doffe
kreet uit waaruit lmat en woede sprak en
zijn oogen begonnen te fonkelen. Alles wat
hem hierheen luid doen gaan, scheen hij
vergeten te zijti na hij plotseling tegenover
haar stond, wie hij de schuld gaf van alles
wat er tusschen Beiaard en hein gekomen
Wiis,
Daar stond zijde gehate liet was hem
of hij haar met de uiston in het gezicht
moest slaan.
„Zoo, dus daarom was liet dal ik geen be
richt, van hier kreeg daarom was het dat
ik eerst uit de courant las wat hier gebeurd
was. Jelui adellijk bedeliuusvolkMijn zoon
is van veel Ix'tcr adel dan
„Ja dat is hij
Een toonlooze stem had die woorden ge
zegd, maar het klonk luid cn duidelijk en
Christiann Havestrand keek Edela aan als
of hij haar die woorden nog eens van dc
lippen wilde rukken.
Maar Edcla's mond had zich vast geslo
ten, zij sloeg dc oogen neer. keerde zich om
en ging langzaam den weg op.
Christinnn TTnvestrnnd zag hnnr woedend
na, tot dat haar gestalte iu do schemering
verdween.
Wat had zij gezegd? En wat had zij daar
mee gemeend? Iloe kwam z.ij hier, waar zijn
zoon ook was zijn zoon. over wjen ip alle
gij
bladen wat te lezen was en aan vvien hot te
danken was dat het dreigend gevaar van
doorbraken, van den dijk was afgewend? Wa
len die twee misschien hier samen gekomen
om zich met elkaar te verzoenen? Of was
het dat z.ijn zoon dood was cn zij hem nog
eens had w illon zien
De jongen had daar juist gezegd, dat de
ingenieur nu waarschijnlijk nl gestorven z.ou
zijtt. Ais dat eens zoo was
Zijn blikken gingen naar de venster» van
de villa. Kwam er dan niemand uit dat huis
om hem te zeggen hoe het met zijn zoon was.
Daar kwam eindelijk iemand naar buiten.
Dien liep hij nu tegemoet. Het was Walter
Riefenstahl, die terstond begreep vvien hij
vooi zich had. Hij raikte Havestrand de
hand, sprak hem een hartelijk woord toe cn
zei dal hij de hoop nog niet op moest geven.
„Hij leeft dus nog?"
„Zeker, meneer Havestrand. Hij heeft al
leen zeer hovge kornis en ijlt. Niemand mag
hij hem komen dan de dokter en dc oude
verpleegster."
Uavestiand wilde do oude vrouw ia elk
geval spreken.
Zij kwam juist de trap af en schudde het
hoofd, terwijl zij mompelde:
„Het is nu een-en-veertig, zoo hoog is de
theimometer nog niet geweest. Als hot, maar
niet twee-an-veertig wordt."
Christinnn Havestrand vvns zich-zelf niet
meer meester.
„Als ik dan niet met hem spreken mag
dan wil ik hem toch zien
(Wordt vervolgd.)