63"* Jaargang
Dinsdag 25 October 1910
No. 13440
De Heidemolen.
Deze courant verschijnt dagelijks, .net uitzondering van Zon-on Feestdagen.
Prijs per kwartaal: •'Voor Schiedam en Vlaardingen 11.1.25 franco
per post fl. 1.G5.
j Prijs per week: Vooi Schiedam en VI aard in gen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen woidcn dagelijks aangenomen.
t Advertentiên voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
STADS-ZIEKENHUIS.
Aanbesteding.
De Commissie van Administratie van het
Stads-Ziekenhuis te Schiedam, zal op Vrijdag
98 October 1910, aanbesteden de levering
van
40 hectoliter Aardappelen, ten
dienste van dat gesticht.
De monsters moeten op den dag der aan
besteding" vóór 's morgens 9 uur aan Het
Ziekenhuis bezorgd zijn.
De voorwaarden van aanbesteding liggen
inmiddels aldaar ter lezing op iederen wei k-
dag, des morgens van 912 uur.
De Commissie voernoemd
W. A. BEUKERS;,
waarnemend Voorzitter.
Mr. M. M. VAN NELZEN,
Secr.-Penn*.
BUITENLAND.
Prijs der Advertentiên: Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 eent per regel. Groote letters naar de plaats dio zij
innemen. i
Advertentiên hij abonnement op „voordeelige voorwaarden, tarieven
hiervan zijn giatis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiên opgenomen tot den prijs
yan 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intere. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
t Schiedam, 24 Oct. 1910
PORTUGAL.
Over de laatste oogenblikken der dynas
tie Braganza weet de „Giormilede'Italia"
van boord van h'et Itaüaansche pantser
schip „Regina Elena", dat koningin Maria
Pia naar Italië bracht, bijzonderheden te
berichten, welke, zoo.tis het blad zegt, het
botrijs leveren van het verraad 'van den
minister-president Soeza. 1
Koningin Maria Pia heeft, zoo heet het
in het bericht, gedurende de vaart geen p'o-
litiek woord gespioken, des te verbitterder
klonk, wat de Portugeesche luitenant Estu-
veda, die met de grijze koningin-grootmoe
der in ballingschap gaat, aan zijn Ita-
liaansche kameraden meedeelde. Koning
Manuel zei hij, werd door hen verraden;
die verplicht waren geweest hem. met
raad en daad bij te staan. Om 11 uur
gedurende bel feestmaal ter eere van den
president van Brazilië, deekle 'de minister
van bin.nehlandsche zaken den koning mee,
dat 's nachts om één uur 'een opstand
zou uitbreken. Hij ried den koning aan
zich in het Nccessidades-palois terug te
trekken. De koning ging er heen en vond
het paleis door alle wachten verlaten. Te
gelijkertijd 'Javam er een bode, die aan
maande om to vluchten. Do mooste beamb
ten en officieren waren verdwenen, dc
telefoon was vernield. De regeering liet
elke organisatie tot verweer na, maar
bepaalde, dat de koning naar Cascaes zou
rijden,waar de getrouwe regimenten op
h'em zouden wachten. Koning'Manuel reed
er heen, vond echter noch soldaten' noch
wapens en had geen andere kous, dan aan
boord van het jacht „Amelia" to gaan.
Roman naar het Duitseh van
OSWALD BERGENER.
Zijn eigen regeering was het' dus, die hem
uit h'et land heeft gezet,
j Het is een wel wat stoute conclusie,
óm in dit geval van, verraad ,van den mi
nister-president te spreken, evengoed zou
men kunnen sproken van en dit lijkt
ook veel waarschijnlijker een volkomen
radeloosheid van den minister.
De verkiezingen voor de Nationale* (Ver
gadering h'ebben waarschijnlijk in Januari
plaats. De voorbereidende werkzaamheden
worden geleid dooi het actieve bestuur der
republikeinsche partij, dat nog steeds be
staat.
Volgens een officieel bericht zijn. sedert
17 October "voor h'et binnen- en buiten-
landsch verkeer telegrammen van allerlei
soort weer toegelaten.
De katholieke „Corriere d'Italia" to Ro
me publiceert een nota, waarin het heet,
dat do terugioeping van don nuntius uit
Lissabon in den eersten tijd een voorloo-
pig karakter draagt. Ondertusschen is, zegt
hetzelfde bericht, de door de Portugeesdie
regeering tégenover den katholieken gods
dienst (aangenomen houding niet van dien
aard,r dat men ten aanzien van haar toe
komstige betrekkingen tot den Heiligen
Stoel optimistische verwachtingen. mag
koesteren.
Uit Rio do Janeiro wordt gemeld, dat
Brazilië .stappen doet bij de Vereeaigdo
Staten 'en andere Amcrikaansche republic
ken om tegelijkertijdde Portugeesche re
publiek te erkennen.
GEMENGDE HEDEDEELINGEN.
België, i - i
Ondanks hel 'groote verzet van de zijde
der bootwerkers zal de Antwerpsche haven
binnenkort een paar graanzuigers rijk zijn.
Het besluit van den Antwerpschen gemeente
raad tot aanschaffing van een tweetal drij
vende graanzuigers is van hooger hand goed
gekeurd. Binnen veertien dagen zullen ze
geleverd worden.
Biussel vei wacht lieden hoog bezoek. De
Duitsche keizer komt, en de socialisten zijn
er allesbehalve mee ingenomen.
Niet minder dan 10.000 man troepen zijn
belast met het bewaken der orde.
De nog stakende beambten van de Zuider-
spoorwegén hebben besloten het werk te bet-
vatton.
Op de spoorrails nabij Marseille zijn 34
dynamietatronen gevonden. Elders ziiji nog
verschillende telegraafdraden doorgesneden.
Tiet federale comité van het georganiseer
de spoorwegpersoneel heeft besloten tot de or
ganisatie eener omvangrijke agitatie-cam
pagne, bedoeld als pretest tegen de maatrege-
lon,'die de regeering naar aanleiding van de
staking der' cheminote heeft genomen.
gen zijn gioeten over te brengen aan den
koning van Griekenlad.
Spanje en Marokko.
Aan de „Temps" wordt uit Madrid geseind,
dat de tegenwoordige,stand der Spaansch
Marokkaanpche onderhandelingen iets gunsti
ger schijnt. .Het, heet, dat El Mokri in prin
cipe het billijke yan een vergoeding der oor
logskosten erkent, Wegens het aanzienlijke
bediag van deze schadevergoeding wordt
door Marokko het instellen van een scheids-
gei echt voorgesteld, wat echter door Spanje
van de hand wordt gewezen.
i Dat deze oorlogsschatting 150 millioen
peseta's 'zal bedragen, zooals eenige bladen
meldden, is door den Spdansehen premier,
Canalejas'/ tegengesproken. De buitengewone
credieten van het departement van oorlog
hebben'voor het jaar 1909—1910 ih 't ge
heel slechts 121 millioen bedragen, waar
van nog het bedrag, dat nooclig was voor
de versterking van Ceirta, afgetrokken moet
worden.
Zwits erl and.
Gisterenis bekend 'gemaakt de uitslag
van de gehouden volksstemming omtient het
door 142.000 burgers geteekende voorstel
om de evenredige vertegenwoordiging voor
den Bondsraad in te voeren. -'
liet voorstel is met 262.060 tegen 238.928
stemmen verworpen. -
v i
Bulgarije. f
De inwoners van de stad Ivmkowa heb
ben dezer dagen de republiek uitgeroepen.
De autoriteiten werden afgezet en de revo-
hitionmure vlag werd op het stadhuis gc-
hoschen. De onnoozelen hebben ongetwijfeld
geen tekening gehóuden niet den sterken
aim der gewapende macht. Er zijn ifeeds
troepen onder weg om de oule te horstellen
7)
Nu hoorde Hagenloh dat de deur van. de
kamer naast de zijne geopend;weid en de
stem van het dienstmeisje,zei
„Er is iemand, mevrouw."
„Wat wil hij?" 1
„11 ij vroeg paar dominee misschien wil
hij opgave voor huwelijk of doop doen."
„Heb je hem in de studeerkamer ge
laten?"
„Neen, hij 'is daar. Ik heb hem gezegd
dat hij wachten nioet lot dominee van de
begrafenis terug wa»."
„Best, Lena."
Ilngoulóh hoorde vol belangstelling naai
de omschrijving "die Lena yan zijn persoon
en het doel van zijn bezoek' gaf, .maar hij
had 5 geen tijd er'lang over na te denken,
daar reeds liet' volgende oogenblik de kamer
deur "geopend werd eu de* vrouw yan den pre
dikant op Men drempel verscheen.
Zij was eerst wat verrast over h'et onver
wachte bezoek, maar het duurde niet lang
of zij zat' gezellig met hem te praten. De
wat ouderwets'che, maar 'door én door goc-
dige vróuw 'gaf zich alle mogelijke moeife
don bezoeker aangenaam bezig te houden,
zoolang haar man nog afwezig \yas. -j
F r n k r ij k.
Dinsdag a.s. zal 'dc Fransehe Kamer we
der bijeenkomen en zich direct bezighouden
met een interpellatie der socialisten over do
algeineene spooiwegstaking en de houding
der regeering. Niet minder dan 28 interpel
laties ziin over het zelfde onderwerp aange
kondigd en men. rekent er op, dat het er
warm zal toegaan.
Oin nu te voorkomen, dat de discussies
al te lang gerekt zullen worden, moetj minis-
tei-pn&ident het voornemen hebben, onmid
dellijk na de opening zelf het woord te ne
men en een uiteenzetting te geven van de
houding der regeeiing bij de t-jroi wegstaking.
Hagenloh moest, terwijl zij zoo tegenover
elkander zaten, onwillekeurig denken aan
het verhaal dat tante Eveline hem eens luid
gedaan over. den (predikant en ziin, vrouw.
Dominee Schnelldahiii was, voor dat hij pre
dikant werd, liuisieeiaar geweest bij 'zekeren
hoer Von Pusterohr op liet landgoed Alt-Pus-
terohr in Achter-Pommeien. jHier had hij
de sclioone dochtei Lotte, de jongste, lief
gekregen. Hij had haar inter schriftelijk ten
huwelijk gevraagd. Schiiolidahiu was. soms
verstrooid hij was dat ook .toen hij dezen
briefschreef. In plaats van Lotte schreef
hij den naam van haar oudeie zuster Kale
neer. Hot was een vergissing, maar hij
meende dat, hij nu ook verplicht was Kate
te nemen. Want hij was een nauwgezet
man als zijn eer ergens mee gemoeid -jvas.
En zoo had hij, daar Kate's vader zijn toe
stemming gaf, haar getrouwd.
En hij had geen berouw van zijn daad
gehad. Want ondanks haar schceven neus en
haar oogen, die wat vreemd in haar hoofd
stonden, zoodat het eone naar links, het an
dere haar ïechts speurde, was zij een boste
vrouw, Dat van die oogen viel Hagenloh
terstond op., Het eene*oog ziet naar de toe
komst, het andere terug - in het velleden,
dacht hij, het eene onzeker naar den vieom-
den gast, liet'ander .vol verlangen het'raam
uit of de dominee nog niet in gantocnt.is
„O, daar komt mijn man ai 1" riep ze
eindelijk, zichtbaai' verlicht., V
Inderdaad ging de predikant' juist, voor-
hij hel 'raam. Zijn haar, was ,nl grijs en eer
waardig was zijp,uiterlijk, vooral.nu hij van
de begrafenis, terugkwam t in zijn zwart, pak
Gri k nl a n d.
De Giieksche regeeringsverwaningen ver-
toonen veel overeenkomst mot die van wijlen
het koninkrijk Portugal. Ook daar volgt het
eene ministerie het andere op, voordat het
eenige eenheid heeft kunnen brengen in de
ei warring, waaronder liet geheele land lij
dende is.
De -vorige week is "Venizelos benoemd
tot kabinetsfoimateur. Hij is een buitenge
woon begaafd man en weid door velen als
een ïeddei des vadeilands geacht. Een minis*
teiraad had hij fluks bijeen, Vrijdag legde dit
in handen van den koning den eai af en den
volgenden dag, Zaterdag, iceds komen er
belichten, welke van zijn ophanden zijnd af
treden melding maken. liet is aldus gebeurd.
In de vergadering dei' Nationale Vergade
ring van Zaterdag stelde de nieuwe minister
president de kwestie van vertrouwen. De af
gevaardigden van twee der drie groote par
tijen, nl. die van Rhallys en Mavromichalis,
vei lieten toen de zaal en de vergadering
moest, wegens te weinig aanwezige stem
men, worden opgeheven.
Venizelos verklaarde daarop aan zijn
vrienden, dat hij dit feit beschouwde als een
gebrek aan vertrouwen en hij derhalve voor
nemens is af te treden.
Siam.
Koning Choelalongkorn van Siam is giste
ren te Bangkok aan ,uremie overleden, na
slechts een paar ziek te ziin geweest.
Koning Paranundr Maha Choelalongkorn
werd op 20 Sept. 1S53 te Bangkok geboren.
Hij was de zoon van Monglcout. De Siamee-
sche troonopvolger is de oudste zoon van
den overleden koning, kroonprins Vajiraviidh,
die in 1881 geboren werd.
BINNENLAND.
Turkije en Griekenland.
De Poite heeft in een rondschrijven aan
do gezanten te Konstantinopel vertelaard, dat
zij geen bezwaar heeft' tegen de benoeming
van Venizelos tot eersten minister van Grie
kenland, omdat hij een vooiziehtige houding
in acht heeft genomen in den katsten tijd..
De Porte zal.de dadeivdiir nieuwe regeering
afwachten en do betrekkingen met, Grieken
land niet verbreken, maar alleen lipt verlof
an haar Atheenschen gezant verlengen. -
De sultan heeft den tot minister benoem
den Giickschcn gezant Giypaiis in af-
scheidsaudièntie .ontvangen en hom opgedra-
Van bet Hof.
Z. K. II. Prins Hendrik heeft aanvaard
het beschermheerschap van het vezelcongnes
met tentoonstelling,'dat in Juli 1911 te Soe-
rabaja zal gehouden worden.
Qnz« Marine.
Biijkens bij het departement van mm ine
ontvangen bericht is Hr, Ms. pnntserdek-
schip Friesland, ondfr bevel van den kapitein
tei zee S. Woldungh, 22 dezer van Nieuwe-
diep vertrokken, ter aanvaarding van don ocie-
ningstocht in den Atlantisehen Oceaan en de
Middelnndsche Zee. 1 („St.-Ct.")
Audiënties
De gewone audiëntie van den minister van
landbouw, nijverheid en handel zal op Woens
dag 26 dezer niet plaats hebben.
Onze Ministers.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
Mr. Heemskerk, is heden naar Het Loo
don hoogen hoed op en de witte das voor.
Vneiidehjk en opgewekt zag hij cr uit en
zijn oogen schitterden nog levendig achter
zijr. glimnienden bril.
Hagenloh hoorde hem met luide stem
nan. zijn zoon roepen
„J is, Hans,laat de ganzen toch met
rust.
Even later was hij in de kamer, begroet
te den guiet hartelijk, en verontschuldigde
zich wegens zijn lang wegblijven en vertoe
ven bij den doode.
,,Jü,jja, 'ook de oude Sclnutrsbündel
een diepzinnige naam niet waar? dien ik
daar juist begraven heb, is den dood piet
ontsnapt. Alles gaat voorbij sommigen
blijven wat langer, maar met de meesten
gant het, zooals mijn naam zegtSchnell-
dahin, liet is zooals in psalm 90,: 10 staat,
allea vliegt voorbij."
Hij lachte vergenoegd.
Hagenloh kreeg den indruk'dat het pre-
dikantsgèziii" liet niet al te ruim had. Zeker
hadden zij i hiep met lioel wat moeilijkheden
te kampen gehad, maar de predikant scheen
eon man die mei wat humor dc duistere stem
mingen trachtte te verdrijven en zich niet
spoedirodoor tegenspoed liet ter ncor drukken.
Hij scheen do kunst, te verstaan van zich
veel te kunnen ontzeggen, een man dus met
Weinig behoeften, weinig zelfzucht.
Een kwartier later zaten de heeicn op de
studeerkamer* van dominee Schnelldaliin
Gemakkelijk geieu'nd, ieder in een hoek van
de oude sofa, rookten zij een sigaar en dron-
,ken,(een glaasje, helder bier.., Zn:praten,,over
koetjes en kalfjes en.' Hagenloh gevoelde
vertrokken ter audiëntie bij TI. M. de
Koningin.
BMdertrle*.
Bij Kon. besluit van 22 dezer is mejuf
frouw M. Ph. Mers, hoofd der Roomsch-Ka-
tholieke bijzondere lagere school te Wijchen,
benoemd tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau. -
Oftdersehtldlngen.
Wegens de deelneming van Nederland
aan de Tentoonstelling te Brussel heeft
Z. M. de Koning der Belgen de navolgen
de onderscheidingen, toegekend:
Mr. E. R. H. Regout, Minister van Jus
titie. oud-commissaris-generaal bij de Ten
toonstelling, grootkruis in de orde van do
Kroon van België;
Jhr. Mr. H. Wl van Asch van Wijck,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal, commissaris-generaal van Nederland
bij de Tentoonstelling en voorzitter der
Centrale Commissie, Grootoffioier in de
orde van Leopold II;
Jhr. Ch. F. van de Poll, lid van de
Centrale Commissie on vice-president van
de jury superieur, Commandeur in de orde
van de Kroon van België;
kir. G. J. Fabius; referendaris-titulair aan
het Ministerie van Kolomen, 1ste secreta
ris der Centrale Commissie, Commandeui
in de orde van Leopold II;
Mr. J. A G. baron de Vos van Steen
wijk, adjunct-commissaris-generaal en. 2e
secretaris van de Centrale Commissie, Rid
der in de orde van de Kroon van Belgie.
Hof van arbitrage.
De zitting van hot scheidsgerecht in zake
de arbitrage tusschi n Amerika en Venezuela
betreffende ,de vordemig der Orinoeostoorn-
bootmaatschappij, waarm de uitspraak van
het vonnis zal geschieden, is bepaald op
Dinsdag 25 dezei, des voormiddags II uur.
l)e ontslag-aanvraag van Ylce-admiraal
Van den Bsich.
Dezer dagen werd bericht, dat de vice-
admiraal I. van den Bosch, stelling-comroaïi-
dant in Den Ilelder, teg, n 15 November
ontslag heelt gevraagd.
Omtrem de aanleiding daartoe deelt men
aan de „Avondp." het volgende mede
De vlootpredikant, heelt aanmerking ge
maakt op het lezen, van een der boeken van
het boekenfonds door de matrozen. Naar
men zegt, was het een erk van Thérèse Ho
ven, dat Z.Ecrw. ongeschikt vond voor het
zieleheil der Nederlandschc Jantjes. Met dit
bezwaar is hij bij den admiraal gekomen, en
deze heeft natuurlijk gezegd,-dat het boek
volgens zijn meening niets kwaads inhield
en dus als lectuur voor den schepeling ge
handhaafd blijft.
Daarna heeft de vlootpredikant zich met
zijn bezwaren tot den minister gewend, waar
van het geiolg geweest is een schrijven van
Zijne Excellentie, waarbij den admiraal be
volen werd om te handelen volgens de wen-
schen van den vlootpredikant.
zich zeei op zijn gemak bij den grijzen pre
dikant.
Door de witte goidijnen voor de vensters
hadden zij het uitzicht op de zwartachtige
ruïne van de afgebrande kerk, op de groote
vlierstruiken en de in het zonlicht blinken
de grafzei ken.
„Onze boeren zouden zeker allang een
nieuwe kerk hebben," zei Schnelldaliin met
zekere vroolijkheid, waaronder echter ernst
lag verborgen, „maar de heer Van Eulen-
borst, die hier. vele bezittingen heeft, en die
gij zeker nog wel zult Iceren kennen, en do
boeren konden het over de verdeeling der
kosten niet eens worden."
Hij zweeg even en keek wat droevig naai
de ruïne en het kerkhof.
„Daar op die plaats biuisten eens de or
geltonen en klonk het „Een vaste burg is
onze God". Daai dreunden de klokken, zoo-
dat mijn huis en mijn hart er vaak van
trilden. Dat alles is nu vernield, vooi'bij
de orgeltonen ruischen niet meer, de klok
ken zwijgen. En wie weet hoe lang het nog
duurt voor er iets nieuws, een nieuw Gods
huis verrijst op do ruinen,P
Maar dadelijk Inclito hij weer en streek
met de hand door zijn grij/e haar.
„Dut zijn mijn misschien zeer kleine,
niaar tocli zeer harde zorgen. Laten wij liever
over wat anders spreken."
„Hoe velen gant het zooals u," antwoord
de Hagenloh ernstig en nadenkend.1 „Het
bruisende orgelgezang en het stormgeluid van
jcugddroomoii, do droomen van heldenda
den en geluk, dnt alles wordt begraven, valt
ineen als de ruine daar op het kerkhof. Te
vergeefs verlangt men dat nog eens weer te
Looren, nog eens weer te zien. Het is voor
bij. Men kan alleen wanneer men eenzaam
ia in de stilte, als de wereld slaapt en niets
ons stoort, soms heel ver weg* nog iets hoo-
ren klinken van die jeugdgeluiden en -zan
gen. Dan meent men een oogenblik dat alles
weer zal ontwaken, dat de jeugd met al haar
geluk weer zal terug komen maar de stil
te wordt ras weer verbroken en de klanken
uit het velleden, sterven weer weg."
Met verrassing had de predikant hein aan-
gehooul en belangstellend keek hij naar
Hagenloh's gebruind gelaat, dat, nu geheel
anders dan daar straks, door sombere ge
dachten verduisterd was.
„Ook gij 1" zei hij toen met ontroering in
zijn stem. liet was duidelijk dat er allerlei
herinneringen in hom waren wakker geroepen,
dat hem .momenten is zijn leven te binnen
schoten, waarin hij legen bitter v< re!riet luid
gestreden, .momenten die nu lang voorbij en
overwonnen waren.
Maar. hij onderdrukte zijn opkomende
stemming met geweld. Slechts de vochtige
glans van zijn oogen en een zacht beven van
dt hoeken van .zijn mond, spraken van do
ontroering die den jiredikant had aange
grepen. -
Zoo zaten zij eenige oogenblikken zwij
gend tegenover* elkaar.'Hét. gouden schemer
licht van den Ootobernamiddag scheen vricu-
.delijk naar binnen op de beide mannen.
Wordt, vervolgd.)
1 1