63"" Jaargang
Donderdag 10 November 1910.
o, 13454
De Heidemolen,
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs p-er kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fi. 1.25 franco
per post fl, 1.G5.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentién voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels fl, 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intere. Telefoon
j voor do Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
KENNISGEVING.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam;
brengen ter kennis van de ingezetenen,
dat de Kohieren van het te heffen School
geld voor de Iloogere Burgerschool en van
liet Gymnasium in de Gemeente Schiedam,
dienst 1910/1911, door den gemeenteraad
vaslgesteld in zijne vergadering van den
25slon October '1910 en den lsten Novem
ber 1910 door hoeren Gedeputeerde Staten
dezer pro\ incic goedgekeurd, aan den ont
vanger der gemeente ter invordering is uit
gereikt en in afschrift geduiende vijf maan
den, te rekenen van hrtleti, op de secretarie
der gemeente voor een ieder ter lozing is
nedci gelegd.
Wordende \oorts een ieder aangemaand
zijnen aanslag op de bepaalde termijnen te
voldoen, op stiaffe van vervolging volgens
de wet.
En is hiervan afkondiging geschied, waar
her behoort, den 9en November 1910.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris
V. SICKENGA.
B UITEN L ANdT
Schedam, 9 Nov. 1910.
FRANKRIJK.
Ondanks het hondenweer was het gisteren
ir. de omgeving van het Palais Bourbon zeer
levendig. In de wandelgangen der Kamer
benogen zich een groot aantal afgevaardig
den geruimen tijd voor de vergadering, waar
in de minister-president de rcgceringsverkla-
ring zon afleggen, was geopend. Toen deze
geopend weuï, waren meer dan vierhonderd
afgevaardigden aanwezig, zoomede het vol
ledige ministerie.
De heer Briancl las de regeeringsvcrkla-
ring voor met duidelijke .stem, temidden
v an een aandachtige stilte. In deze met span
ning verbeide vetkla'ring wordt gezegd, dat
de tegeering getrouw zal blijven aan de poli
tiek van het vorige ministerie. Zij zal uit
sluitend steun zoeken bij een republikein&che
meerderheid en daarbij de van vroeger be
kende denkbeelden van leekenvvetgeviug,
rechtvaardigheid en vrijheid betrachten.
De regeermg is van oordeel, dat de bil
lijke verdeeling van de fiscale lasten, het
spoedig athnadelen van de wet op de in
komstenbelasting noodzakelijk maakt.
I)e arbeiders moeten uitsluitend een beroep
op de wet doen om tot verbetering hunner
ooconomitche omstandigheden te geraken,
maar niet overgaan tot wanordelijkheden en
geweld. Daden van sabotage en anarchie zijn
ondragelijk, het is dan ook noodig om de wet
zoodanig te wijzigen, dat zij, die zich daaraan
overgeven, gestraft kunnen worden. Den
Roman naar hel Duitseh van
OSWALD BERGENER.
vrijheden dor vakvercenigingen zal in geen
enkel opzicht tekort worden gedaan. De
civielrechtelijke bevoegdheden der v'akver-
eenigingen zullen uitgebreid worden. De re-
gcering zal echter niet toelaten, dat de vak-
vereenigingen onder den schijn van bevorde
ring van het vercenigmgsloven, zich op do
politiek toeleggen.
De kwestie van staking van beambten
van takken van dienst van algemeen be
lang moet zonder dubbelzinnigheid geregeld
worden. Scheidsreehtelijke bemiddeling is
een uitstekend middel, waai het voorkomen
van ongewenschte gebeurlijkheden geldt,
maar zou op een gegeven oogenblik niet meer
afdoende kunnen blijken. De particuliere be
langen kunnen niet boven het algemeen be
lang worden gesteld en daarom zal de regce-
ling de Kamer verzoeken zekere maatrege
len goed te keuren, die in geval van sta
king der beambten, den gang van de tak
ken van dienst van algemeen belang ver
zekeren.
Het land zal op die wijze bevrijd worden
van een benauwende ongerustheid en de Re
publiek, krachtig door haar bondgenootschap
en haar vriendschappelijke verhoudingen,
waaraan zij onwankelbaar trouw zal blijven,
zal in staat zijn haar standpunt in de rij der
natiën hoog te houden en haar etem ook naar
Luiten te doen vernemen. Wij zijn voorne
mens, zoo eindigde de minister, onze weer
kracht te verhoogen en rekenen vooral op
de medewerking der Kamer om het vlootpra-,
gramma zoo spoedig mogelijk afgehandeld
te krijgen.
De passages uit deze verklaring, waarin
werd gezegd, dat de regeering uitsluitend
zal steunen op een republikeinsche meerder
heid en dat zij zal trachten om den
geregelden loop der openbare diensten te
verzekeren, werden in 't bijzonder toege
juicht). Tal van afgevaardigden vjenschten
den minister-president geluk, (oen hij de
tribune verliet.
Vei volgens ging de Kamer over tot de
behandeling der interpellaties. In zijn, ant
woord aan den afgevaardigde Painlové, die
hem onder de toejuichingen der uiterste lin
kerzijde heftig aanviel, zei de minister-pre
sident,, dat hij, reeds voor hij aan het be
wind was, de onvaderlandslievende taktiek
van sommige socialisten had veroordeeld.
Painlevé verweet daatop Briand heftig
diens vroegere socialistische campagne. „Zoo
lang ge daar blijft", zei hij, „zal er iets
verrots op de ministerieele banken zijn".
Even dik legde de geunifieerde socialist
Aubriot liet er op. Hij verweet Briand het
vertrouwen der meerderheid geschonden te
hebben en eindigde met uit te roepen: „In
dien gij de parlementaire vrijheid wilt hand
haven, jaag dan dien man uit de regeoring."
Toen kwam de heer Jaurès. Hij noemde do
vt-1klaring brutaal en dubbelzinnig; bru
taal omdat ze aan 500.000 werklieden het
stakingsrecht durft ontnemen, en dubbelzin
nig, omdat ze niet precies de middelen aan
geeft, waarmee ze deze bedreiging denkt uit
te voeren.
Toen Jaurès aan het woord was, had de
minister-president de vergaderzaal verlaten.
De iadieaal Rciaach, verdedigde de door
de regeering voorgestelde verplichte arbi
trage.
De zitting werd daarna veidaagd tot lieden.
In den Senaat werd de ministerieelc ver
klaring door de linkerzijde toegejuicht. De
rechterzijde mompelde herhaalde malen. De
algeheele indruk, door de verklaring in den
Senaat gemaakt, wordt bevredigend genoemd.
De heer Combes nam een gereserveerde hou
ding aan.
Het „Journal des Debat ff', de verklaring
gisteravond reeds besprekende, verlangt dat
de regeering vastberaden de staking bij pu
blieke diensten zal verhinderen, maar had
gaarne gezien dat de verklaring nog uitvoe
riger op dat punt was. Het blad juicht ook
toe, dat de regeoring het syndicalisme wil be
perken tot liet vakterrcin.
BELGIË.
Gisteren heeft do koning in de Kamer
de troonrede uitgesproken,. Dit is in lang
niet gebeurd, omdat koning Leopold deze
ceremonie;, want meer dap, een ceremo
nieele beteekenis kan men er niet aan
hechten, heeft afgeschaft, nadat de socia
listen hem bij zoo'n gelegenheid eens al
te duidelijk hun meerling inzake kiesrecht
hadden duidelijk gemaakt. De populaire
koning Albert heeft echter, blijkbaar om
een bewijs te leveren van zijn belangstel
ling in 's lands belangen, de oude traditie
der troonrede opnieuw ingesteld. Het is
echter niet de troonrede zelf geweest, dio
dezen dag tot een 'heeft gemaakt, welke
ook buiten de grenzen des lands de aan
dacht heeft getrokken. Deze was integen
deel, enkele passages uitgezonderd, zeer
zwakjes, overvloeiende van gemeenplaat
sen en slechts een enkel probleem der
huidige politiek aanrakend. Het kenmer
kendste van den dag was echter een reus
aebtige, door 'de socialisten opgezette ma
nifestatie voor algemeen kiesrecht, welke,
zooals een correspondent seint, alle ver
wachting te boven is gegaan.
Het was te verwachten, dat de socialis
ten deze bijzonder gunstige gelegenheid niet
voorbij zouden laten gaan. Vele zaken,
de meeste fabrieken stonden op dezen dag
stil en er was een massa volk op de been
Toen de koningin met de twee prinsjes en
gevolg op weg naar de.Kamer de Koning
straat passeerde, daalde oon wolk strooi
biljetten op haar neer, haai- koets, de rij
tuigen van het gevolg en het oscoiie, alles
was in een warreling van biljetten, mot
het opschrift: „Ontbinding! Leve het al
gemeen kiesrecht!", gehuld en uit do ine
nigte weerklonken de kreton: „Leve het
algemeen kiesrecht!", afgewisseld door de
kreten der koningsgozinden, die „Leve de
koningin" riepen. Dit was echter nog niets
vergeleken bij hetgeen den koning wachtte
Toen hrj te paard verscheen verdubbelde
•se
21)
IX.
„Nu hoor eens beste kerel, ie hebt hot
hier nog niet zoo kwaad," zei dokter Eisen-
bnrt alias Toducndedich, den volgenden Zon
dagnamiddag, toen Hagenloh hem van den
molen naar zijn eigen bescheiden woning
bracht want do dokter wilde toch ook
eens zien in wait soort hol zijn oude, beste
marmot woonde.
„Hoor eens kerel, je hebt buitengewoon ge
boft! Vergeef mij die triviale woorden fe
genover je respectabele persoonlijkheid. Mooi
woon je hier, zoo vlak bij den molen, waar
het heel goed uit te houden is. Je doel mij
denken aan Mozes, die op zijn berg zat te
kijken naar het beloofde land. Maar jij zult
je wel wachten dat land te zegenen voor je
er je intocht hebt gedaan en werkelijk be
sluit wat zoo aanlokkelijk is."
Ook Katharina "IViIda, Todwendedich's
liefje, gezellin en verloofde, wier lovenswa
gen hij met zooveel moed en kracht den berg
opreed ook Katharina Wilda was meege
gaan op 't uitstapje naar hot heidedal en had
zich nu bij de twee vrienden gevoegd. Zij
liep aan den arm van den dokter, moot en
slank, mager en nog steeds met blceke wan
gen, Zij was nog niet geheel de gevolgen
van haar ziekte te boven, maar in haar
ocgen, die bijna zoo blauw als korenbloemen
waren, schitterde een blij levenzij had iets
gelukkigs, iets droomends over zich, maar
ook lachen kon zij weer vroolijk, en onge
dwongen.
Haar aanwezigheid vcihinderde den dokter
dadelijk alles te zeggen wat hij op het hart
had na het bezoek bij de familie Wolken-
stcin. Maar er gleden veelzeggende lachjes
over zijn gelaat en nijdig plukte hij esnige
malen aan ziin baard, zijn oogen schitterden
van spotlust, zoodat hij ongetwijfeld heel wat
aan ziin vriend mee te deelen had.
Ondertussehen vervolgde de slanke, hlauw-
oogige het gesprek.
„Mijn aanstaande zou zich buitengewoon
verheugen als ge lang hier in het heidedal
Leeft, zoo vlak bij ons in de buurt. En dan
komt ge toch zeker ook eens op het markt
plein in Griintanne om ons eens te bezoeken
Dan kunt u eens zien hoe wij het- daar* heb
ben en ik hoop dat gij dan met de fami
lie Wolkenstein komt. Die hebben mij be
loofd dat zij hun bezoek niet te lang zouden
uitstellen."
Een guitig lachje kwant om haar mond
en mot haar blauwe oogen keek zij Item vor-
schend aan.
Dokter Eise.nl>art liet hem bijna geen tijd
om te verzekeren, dat een tocht naar Griin
tanne reeds lang tot zijn plantten en stille
venschen behoordedadelijk viel hij hem weer
in de rede.
„Kort en goed, beste kerel, ook in den
heidemolen heb je het weer' -goed getroffen,
vroeger hndt je oök altijd van die meeval-
het geschreeuw der menigte en tegelijker
tijd de biljettenregen. De koning glim
lachte en ondanks dezen regen van so
cialistische prospectussen, groette hij naar
links en rechts. Aangenaam aangedaan
scheen hij echter niet door dezen aan
houdenden regen van biljetten, welke zelfs
op zijn paard vielen, en de koning en zijn
ótat-majoor waren er weldra irt, gehuld.
Eerst toen de stoet aan het ministene
was gehomen, hield de papierregen op.
Ter vergoeding evenwel verdubbelden do
royalistische kreten der menigte en de
koning arriveerde aldus voor het gebouw
der Kamer temidden van een enorme
ovatie, waarin de kroten „Leve de koning"
de overhand hadden.
In de Kamer eveneens manifestaties. De
koningin trad binnen, luidde toegejuicht,
zelfs de socialisten stonden beleefd van hun
zetels op. Maar toen van de publieke tri
bune in 't Vlaaniscli „Leve de Koningin"
werd geroepen, begonnen de socialisten te
protesteeren, als zijnde dit tegen het regle
ment van orde, en riepen luid„Eruit, er
uit!", waarop weer tergend uit het publiek
klonk„Leve de koningin".
Om half twee trad de koning binnen. Ook
hij werd met gejuich ontvangen, terwijl de
socialisten bleven zitten en vervolgens
stiookjes papier in de zaal wierpen onder
den uitroep: „Leve het algemeen kiesrecht!
Ontbinding
Toen de koning had plaats genomen riep
een afgevaardigde van de meerderheid„De
koning alleen heeft het woord." Yandervelde,
de soekiJistische leider, antwoordde hierop:
„Wij hebben niets tegen den koning. Gij zit
hier door geknoei," (Nieuw tumult.) Men
riep: „Leve de Koning! Leve het algemeen
kiesrecht
Eindelijk werd stilte verkregen en kon de
koning de troonrede voorlezen. Na de voor
lezing vertrok de koning onder de kteten
„Leve de koning!" Een warme ovatie werd
aan de koningin gebracht,
Vandervelde diende rra het vertrek van
den koning een motie vuur orde in, waarin
hij constateerde, dat de socialisten en repu
blikeinen bij de aankomst van de koningin
zich hadden stil gehouden en dat de onge
paste kreten van de tribunes kwamen, waar
door de tegenpartij weid geprovoceerd. Ilij
verlangde, dat het bureau der Kamer maat
regelen zou nemen opdat in den vervolge
aan lieden op de tribune verboden zou zijn
te betoogen.
GEMENGDE MED EDEELINGEN.
Engeland.
Zooals men weet, is een groot deel der
mijnwerkers in Zuid-Wales in staking ge
gaan, en neemt het aantal' stakers nog
met don dag toe. De oorzaak dezer bewe
ging zijn van tweederlei aard. In de eerste
plaats geldt het hier een economische
kwestie. De invoering van den acht-urigen
werkdag heeft in Wales meer moeite gekost
dan in cenig ander gedeelte van Enge
land; zij heeft een plotselinge verminde
ring der productie tengevolge gehad en,
dientengevolge ook een verlaging van de
winsten der maatschappijen en van de be
taalde loonen. Tegen dit laatste feit nu is
de woelige bevolking van'Wales, die zich
verraden beschouwt door den Nationalen
Bond van mijnwerkers in Groot-Britannië,
in opstand gekomen. Hiervan heeft een
zeer geprononceerde socialistische minder
heid in de partij gebruik gemaakt om het
denkbeeld te verbreiden, dat de klassen
strijd geen eerbiediging van contracten
kent
Vermoedelijk zal deze anarchistische be
weging ten nadeele der mijnwerkers, in
wier midden groote verdeeldheid heerscht,
afloopen. Het ergste is evenwel, dat do
stakers tot ernstige ongeregeldheden zijn
overgegaan. Te Aberdare hebben o. a. drie
duizend stakers een krachtigen aanval ge
daan op de mijn, maar werden terugge
dreven door de politie- Later openden zij
een bombardement op de agenten, die met
hun stokken een charge maakten. Zestig
stakers werden ernstig gewond. Een groot
aantal stakers en verscheiden vrou
wen werden het kanaal ingedrongen,
maar allen kwamen ongedeerd aan den
wal.
Te Clydack en Vale werden politieagen
ten door stak era mishandeld, tegen, den
grond geslagen en ernstig gewond. Men
vreest ook voor de veiligheid van den heer
Llewellyn, den directeur-generaal van de
Cambrian-mijnen, die met ongeveer 50 man
opgesloten zit in. de centrale van do Gla-
morgan mij li. Llewellyn en zijn metgezellen
houden de machines gaande, ten einde
het overstroomen der mijn te beletten.
De regeering heeft reérL troepen ge
zonden ter onderdrukking an de onlusten.
Verder hebben driehonderd agenten der
Londensche bereden politie bevel ontvan
gen naar Zuid-Wal es te vei, rekken.
De minister van binnenin,>dsehe zaken
is als bemiddelaar opgetreden in de sta
king. Morgen zal er te Londen een bij
eenkomst plaats hebben met de vertegen
woordigers der mijnwerkers, ten ein,de tot
een schikking te geraken.
Door een staking der vrachtrijders, die
korter arbeidsduur eischten, is gisteren to
Liverpool het bedrijf in de haven een
tijdlang volkomen stilgelegd. OngeVeervier
duizend man staakten. Tegen den avond
werd het werk hervat.
Het referendum, uitgeschreven, door do
vertegenwoordigers van de ketelmakers, is
afgeloopen. De uitslag is gisteravond be
kend gemaakt. De to York getroffen schik
king is opnieuw en thans met 15,563
stemmen tegen 5850 verworpen,.
De uitsluiting op de sclicepsbouwwerven
duurt dus voort cn zal vermoedelijk nog
grooter afmetingen, aannemen.
leitjes ie weet wel toen ik je nog als
jonge marmot kende. Kijk eens aan, men
moest tocii wel blind zijn .als men niet zag.
„Je zet heelemaal geen verheugd gezicht,'
zoo onderbrak hij zich zelf, en greep in zijn
blonden baard. „Vergeef het mij als ik wat
onvoorzichtig ben geweesthet gebeulde
slechts uit overmaat van blijdschap dat ik je
weer heb."
Terstond was er zwijgend lusschen hen
drieën een compromis gesloten cn zii wilden
nu al hun aandacht aan het kleine huisje,
waar llagenloh woonde en dat er romantisch
uitzag met zijn kleine vensters achter de
bloembedden waar de laatste bloemen, bijna
Waren verbloeid. Toen traden zii in de ka
mer waar Hagenloh al verscheiden uren in
gouden en sombere fantasieën had ver
droom!.
Stil gleed het eenzame heidedal met zijn
molen van November in December over.
Hagenloh's werkzaamheden waren, met
uitzondering van zijn gesprekken met de
knechten van de houtvesterij en de arbei
ders in het bosch, en een avontuur met de
jongens die een brandje hadden gemaakt één
toniger dan ooit.
In de eerste December-dagen nam hot-
melancholische herfstweer afscheid van de
dalbewoners. Plotseling woei er een koude,
frisscho wind en de heldere hemel en dc
boomon die 's morgens met rijp bedekt wa
ren, gaven nieuwe, poétitsche aantrekkelijk,
heid aan het heideland.
Toen dc lievige vorst, die inviel, de beek
die door het dal stroomde mot een stevigen
ijsvloer had bedekt een prachtige schaat-
senbaan van glad, doorzichtig ijs gingen
Gisela en Hagenloh schaatsenrijden. Lang
en sterk was de baan en, wat het mooiste
was, zij hadden die baan geheel voor zich al
leen. Een zoo mooie gelegenheid als hier
hoeft men niet bij de groote steden, waar,
als cr al een mooie baan is, de schaatsen
rijders elkaar verdringen en het rijden be
moeilijken.
Gisda's wangen gloeiden van de koude,
haar heldere, diepzinnige oogen, schitterden
van leven en pleizier, cn ham- frissche mond
was nog rooder dan haar wangen. Alles aan
haar sprak van kracht, gratie en levons-
vieugde.
Soms reden zij met de handen kruislings,
soms maakten zij langere halen en bogen,
elkaar los bij de hand houdend. Zóó goed
reden zij samen, zóó gelijk waren hun stre
ken, dat het wel scheen of de wintergod voor
zijn pleizier deze beide menschon geschapen
had om ze samen te laten schaatsenrijden.
Veel spraken zii niet. Maar vaak keken
/ij elkaar met lachende oogen geestdriftig
aan. Zij hadden er pleizier in dat het zoo
goed ging, ze haddon. veel pleizier in lutn
eigen kracht.
Als zij zag hoe hartstochtelijk ziin oogen
aan haar mond hingen, dan werden haar
wangen steeds rooder en rooder. En niet
zekere onrust keek zii dan de baan af
naar den molen.
Ook hij keek daarheen. Hij luid gezien,
toen zij voorbij den molon reden, dat voor
het eeno vaam de oude tante Eveline zal.
Duidelijk zuig hij lumr grijze hoofd en den
bril op haar neus. Maar toen hij scherper
toekeek, ontdekte hij achter de witte gordij
nen en de bloempotten voor liet tweede raam
do donkere gestalte van "Walpui'g, die naar de
beide schaatsenrijders staarde, onbeweeg
lijk cn strak.
Doch het volgende oogenblik schoten zij
alweer voort langs den molen, zonder langer
oj> de donkere schaduw to letten. Midden
over de beek ging liet, langer on sierlijker
nog w ei'de.ii hun stroken verder ging het nu
voort langs het bosch.
Gisela kende den loop van de beek, vaak
had zij geroeid steeds maar door, steeds
maar verder van den molen. Zoo reden zij
dok nu voort, maar daardoor maakten zij
geen geburik van de andere, breedere baan,
aan den aruleren kant achter den zanddijk.
Een paar vroolijke woorden wisselden zij
ei tot steeds sneller voort vliegen zetten zij
elkander aan. Toch duldde Hagenloh niet dat
Gisela zicli zonder moor op schijnbaar ge
vaarlijke plekken waagde. Als een vogel
schoot hij vooruit dan weer terug, een
paar maal. Het hield Nogmaals ging hij
dan over do plek, stampte hier ca daar op
liet ijs,, om toch vooral zckerhcil te hebben.
Dan volgde Gisela hem even vlug en sier
lijker nog dan hij cn daarop reden zij naast
elkaarjwcer voort.
Zij grepen elkaar weer vroolijk hij de hand
en lachten zeer oldaa.u als over een belang
rijke overwinning.
„Als deze brug ons samen draagt," zei
liij in een oogenblik van overmoed, welke
brug zou ons dan in hot leven niet samen
kunnen dragen 1"
1 (Wordt vervolgd.)
E 3il!M
COURANT.
