63"" Jaargang
Zondag 20 November 1910
No. 13463
Dit raier Maat uit DRIE Maden.
Eerste Blad.
De ïïeidemolen,
Deze couiant verschijnt d ag e 1 ij k s, met uitzondering van Zon-enFeestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen f 1.1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 oent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentièn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd-zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiënbij abonnement op vooröeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen-
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
BUITENLAND.
Schiedam, 19 Nov. 1910.
ENGELAND.
De in groote spanning verwachte verkla
ring van den eersten minister Asquith in de
kwestienieuwe verkiezingen of een com
promis, is gevallen. Een koit telegram^ heeft
het gisteren aan onze lezers loods meegedeeld.
In het Lageihuis, waarin de minister giste
ren zijn verklaring aflegde, was geen plaatsje
onbezet gebleven. Bij zijn binnenkomst werd
hij door de ministciieelen met geestdriftig ge
juich ontvangen. Hij begon zijn mededeelin-
gen over de huidige crisis mot de verzeke-
ring, dat er niet de minste wijziging had
plaats gehad in de plannen der regeering.
Zij had nooit het denkbeeld gekoesterd de
Imgiooting onafgodaan te laten. De regee
ring stelde zich voor„ aan het Huis te vra
gen de esscntieele doelen der bcgrooting
aan te nemen, namelijk de thee-rechten, de
incometax, en het sinking fund. Nadat hij
nog een paar andere kleinere maatregelen,
had opgenoemd, die dit jaar moeten, worden
afgedaan, wees Asquith op het beruchte Os-
borne-vonnis, en voegde daaraan toe, dat
het de bedoeling der regeering is in het vol
gende Iïuis de betaling der leden voor te
stellen.
•De icgcering had zoo zei de minis
ter verder, toegejuicht door de regcerings-
parlij aan den koning voorgesteld om,
zoodia de aangekondigde werkzaamheden
waren geëindigd, de zitting van hei parle
ment te sluiten en het parlement te ont
binden. 1
Sprekende over do conferentie, zeidc As
quith, dat hij zich niet schaamde to beken
nen, dat hij tot liet laatste oogonbük ge
hoopt had,, dat een overeenkomst mogelijk
zou blijken. Ilii geloofde, dat alle leden der
conferentie in die hoop hadden gedeeld.
Hoewel die verwachting was teleurgesteld,
was het experiment zeker de beproeving
waaid geweest.
Hij spiak do besliste meening uit, dat cr
nooit een eerlijker en volhardenden poging
was aangewend door mensclien vtan zoo ge
heel verschillende overtuigingen, om eikaars
zienswijze te begrijpen, en om, zoo mogelijk,
een gemeenschap pel ij ken grondslag te vin
den \oor eon overeenstemming, een giond-
hlng, waarop een gebouw kon worden op
gericht, dat ton minste beloofde stevig en
duurzaam te zijn. Zij hadden allen die taak
met weerzin neergelegd, maar zij moesten
liet doen, toen het duidelijk werd, dat voor
het oogenblik elke .verdere poging nutteloos
zou zijn.
liet zou dwaasheid ziin te veronderstcl-
Roman naar het Duitsch van
OSWALD BERGEN ER.
30)
liet was al ver over twaalven toen de
eenc slede na de andere wegreed van do
houtvesterijmet luid bcigeklingel ging het
door het bosch in den stillen nacht. Het was
een hecle rij van sleden die dicht achter el
kander gingen tot bij den kruisweg, waai' zij
zich verspreidden. Dc groote stroom ging
zuidwaarts alleen de slede van den mole
naar ging in noordelijke richting op den
eenzamen hcidemolcn af. Evenals toon zij
heen gingen, vlogen zij ook nu als in oen
droom door den Deccmbernacht. Geen ander
geluid vei brak dc wonderbare stilte in het
woud en in het dal dan hot geklingel van do
bellen aan het tuig, hot getrappel en gesnuif
van het paard on het sissen van de ijzers
over do" sneeuw.
Als Hagonloh opkeek, zag hij Gisola, die
hem maar steeds stil zat aan te staren.
In de stilte klopt hot hart des te luider
zoo was het ook in dezen nacht.
In zulk een nacht voelt men als 't ware
elkanders gedachten on men heeft vrede met
velo dingen die ons anders ergeren.
De sterrenhemel roept dtoomcrige gedach
ten. op en zii vliegen uit en dolen overal
om eindelijk te komen waar gelijke trilling
hen trekt
Eerst toen het belgerinkel ophield en de
paarden halt maakten voor den molen, o«t-
len, dat een overeenkomst, die niet bereik
baar was ondei zulke gur"'- - waar
den, zou kunnen worden gevonden in dit
parlement,, in het voortdurend gedruisch en
geraas van den partijstrijd. Het resultaat
is dus; dat wij terugkomen tot den toe
stand van oorlog.
De regeering erkent,, dat, zoo de loids
door de verkiezing J' gelegenheid w'enschen
om „ja" of „neen" te zeggen, op de staat
kunde door het Lagerhuis gevolgd, die ge
legenheid in de volgende week zaL bestaan.
Maar hot zou dc meest dwaze fictie zijn
eenigen twijfel te koesteren over wat de wer
kelijke beslissing van de lords over de Veto
resoluties zijn zal.
Ten slotte zeidc Asquith: Wij zijn tevre
den, dat van twee oordeelen, in d-mzelf-
den geest uitgesproken door twee verschil
lende Lagerhuizen, de tijd gekomen is, om
dit geschil, dat den gebeden weg naar pro
gressieve wetgeving belemmert, voor de laat
ste, beslissende uitspraak te brengen voor
het tribunaal der natie.
Na den minister kwam de hoer Bal
four, de leider der oppositie, aan het
woord. Doze gaf als zijn meening te ken
nen, dat do regeering zware verantwoor
delijkheid op zich had geladen door den
raad, dien zij den koning had meenen te
moeten geven en hijbetuigde zijn diep
leedwezen over de staatkunde, dip, de re
geering gaat voeren. j
In het Hoogerhuis hooft lord Crewe een
zelfde mededecling gedaan als Asquith in
Eet Lagerhuis. 1
Lord Lansdowne kenschetste namens de
oppositie de ontbinding als een parlemen
taire manoeuvre, met het grootste cynisme
uitgevoerd en hij vroeg daarna of de re-
-geering do verlangde waarborgen van den
koning had verkregen en onder welke voor
waarden.
Lord Crewe gaf geen direct antwoord
op die vraag, maar zeide: ïk durf open
hartig verklaren, dat do raad aan de kroon
tot ontbinding van het Lagerhuis gegeven
werd in de verwachting, dat het veto-ont
worp door het Hoogeihuis niet zou wor
den aangenomen. Ik veronderstel, dat bij
aldien do regeering opnieuw aan hot be
wind komt, met een meerderheid achter
zich, waarmede gewerkt kan worden, het,
Hoogerhuis zich zal voegen naar den wil
van het volk, zooals die zich heeft geuit
bij de verkiezingen.
De suffragettes hebben van do belang
stelling, welke zich op het Lagerhuis con
centreerde, gebruik gemaakt, om weer eens
van zich te doen spreken, en wel op een
manier, welke men allerminst van „dames"
zou verwachten.
Voordat de vergadering in het Lagerhuis,
begon, hielden zij te Westminster een ver
gadering, waar besloten word een deputatie
naar het parlement af te zenden. Vijf'
honderd dames van allerlei rang en stand
gaven zich daarvoor op.- In grqepe.n, van
waakte Hagonloh uit zijn gemijmer. Het
eind van den droom was ook nu weer een
warme handdruk en een hartelijke groet.
XIII.
Hagen lob voelde zich den volgenden mor
gen nog tamelijk dof en moe, toen hij er al
in de vroegte weer uit moest. ITot viel niet
mee uit het warme bed op den kouden steu
nen vloer in de slaapkamer to stappen. Maar
Hagonloh nam een kloek besluit en stond
spoedig midden in do kamer. Terwijl hij
zich aankleedde en zich wasehte in het ijs
koude water, waarop een dikke ijslaag lag,
jiie hij eerst moest stuk slaan, en daarna bij
het licht Van de lamp ontbeet, waren zijn
gedachten reeds in het mot sneeuw bedekte
bosch.
Opperhoutvester Hockonrot had den vorir
gen avond niet onduidelijk te verslaan gege
ven dat hij Peter Knurrhalm van den moord
verdacht en Rundauge en Wasserfall had
den er aan toegevoegd dat dat een opinio
was, die men daar algemeen was toegedaan.
Ilagcnloh's natuurlijke drang tot avontu
ren was hier in hot rustige dal bijna ge
heel ingesluimerd. Maar als nawerking van
het gesprek bij liet kaartspel vnn gisteravond
voelde hij nu weer dien lust in zich opko
men, die hem vroeger tot zoo menigen moei
lijken tocht had aangezet. Hij zou zoo graag
wat meer vnn „dezen Poter Knurrhahn",
zooals dominee Schnelldahin het uitgedrukt
had, weten, waar en hoe hij zijn dngelijkseh
onderhoud vond.
i Toon Hagonloh in do blauw-wittc scheme-
'ring van donDecembermorgen langs den
twintig begaven zij zich naar het paile-
rnenlsgeLouw, de befaamde mrs. Pahkhurst
voorop. Weldra kwam het tot botsingen
met de politie. De kiosrechtvronweniwil
den de afzetting der politie verbreken,
maar slaagden hierin niet Toen probeer
den zij 'tmet geweld, onder groot vermaak
eener talrijke menigte. Do politie besloot
toen h et plein schoon te vegen en nam
23 dezer „dames", die zich al te zeer
verzetten, in arrest.
Het was echter niet voldoende. Steeds
meer deputaties van suffragettes kwamen
aanzetten en tenslotte besloten zij tot een
stormloop op het politiecordon. Als wilde
furies vlogen zij op de politie aan en
er ontstond een gevecht, waarbij de politie
eerst na verloop van zes uren meester
bleef. De straat was bezaaid met ge
scheurde banieren en overblijfselen van,
wat eens hoeden waren geweest.
Ik heb nog nimmer zoo seint een cor
respondent zulke afkeerwekkende too-
neeien bijgewoond. Knappe, jonge dames,
met losgeraakt haar en gescheurde kleeren
wierpen zich zonder verpoozen op de po
litieagenten, teneinde gearresteerd te wor
den. De onsympathieke menigte behandelde
do suffragettes op hardhandige manier en
duwde en trok haar vaak op schandelijke
wijze.
De politie trad mot wonderbaarlijk ge
duld op en arresteerde slechts oen 80-tal
dames, ofschoon er honderden smeekten,
om toch maar te worden gevangen ge
nomen.
Of dit optreden haar de sympathie der;
publieke opinie zal brongen, staat te betwij
felen.
GEMENGDE HEDEDEELINGEN.
Engeland.
De onlusten, welke opnieuw na het schip
breuk lijden der bemiddelingsvoorstellen in
het kolengebied van Zuid-Wales zijn uit
gebroken, worden vergeleken met een bur
geroorlog, en kenners der toestanden zien
er het voorspel in van een algemeenen
stilstand van het bedrijf.
Openlijk wordt verklaard, dat GOOO mijn
werkcis, meest uitgediende soldaten, he
kend met het gebruik der wapens, van Aber-
dare on Rhondda Valley uit expedities in
de omgeving willen maken om hun kame
raden te bewegen het weik neer te leg
gen, en dat binnenkoit 60.000 man insta
king zal gaan.
liet kritieke punt dor geheeic beweging,
zoo wordt uit liet stakingsgebied gemeld,
is niet ver meer. Want de menschen leveren
thans op crediet en dit boigsysteom heeft
natuurlijk zijn grenzen. De menschen lijden
thans reeds veelvuldig hongei cn zijn tot
het uiterste besloten. Zij gelooven ei thans
niet meer aan, dat zij van de nog >ver
kende kameraden steun zulien krijgen.
molen kwam, lag daar alles achter de gor
dijnen nog in zoete rust. Maar vriendelijk,
als een morgengroet, klonk hem het geram
mel en gedruisch der molenraderen tegen.
Een eindje verder, bij liet hutje van Peter
Knurrhahn, bleef hij staan en keek naar
do bouw veilige woning. Dikke ijskegels hin
gen neer uit de dakgoot en een wit kleed
dekte hot oude stroodak. Aan de bruine
huisdeur hingen een bundel kruiden uit het
bosch. Een hoefijzer daarboven moest die
nen om den duivel te beletten don drempel
te overschrijden. Maar al kon hij niet. over
den drempel, de schoorsteen stond toch voor
hom open. Naast het huisje stond een soort
vogelverschrikker, blijkbaar gereed om lede
ren ongevrenschten indringer aan te vliegen.
Hagonloh keek langs liet verweerde skelet
dooi* de kleine vensters m de kamer waar
Knurrhahn woonde, met niemand tpt gezel
schap dan zijn stokoude,' grijze moeder. Zijn
eonige dochter Lena, het ongelukskind, droeg
haar lot in do pastorie van Espenwiese. Dc
moeder van Lena was indertijd bij de ge-
boort© van het meisje reeds overleden.
Verder was hier echter nog een kater,
een houd, een varken, een haan en wat kippen,
een doorluchtig gezelschap dus, dat bij deze
omgeving paste. Dc haan kiaaide achter liet
schuurtje tegen den morgen. De hond Hoog
nan in dc sombere kamer, sprong onver
wachts op_ de vensterbank cn keek nieuws
gierig door de vuile ruiten naar den jager
die daar buiten stond.
Ondertusschen kwam er ook voor het
andere venster beweging. Het gordijntje
werd wat op zij geschoven en liet puntje
nn een nous kwam voor don dag. Het overige
F r a n k r ij k.
Nu Clémenceau van zijn Zuid-Afrikaan-
sche reis is teruggekeerd, heeft de dooi
de Kamer benoemde enquête-commissie in
zake de Rochette-affaire haar onderzoek
weder opgenomen. De tegenstrijdige ver
klaringen, door Clémenceau en den politie-
prefect Lépine afgelegd, hebben nogal op
zien gebaard. Beiden verklaarden weerzijds
voor elkaar in te kunnen staan, maar per
slot van rekening vertoonden hun mode-
deolingen op belangrijke punten aanzien
lijke afwijkingen.
De commissie besloot derhalve heden
Clémenceau en Lépine contradictoir te
hooren.
Duitsch land.
Berlijn wordt door een staking van hot
personeel der gasfabrieken bedreigd. Don
derdag was door de Berlijnscho" gasarbei-
ders een vergadering belegd, die door ruim
4000 personen werd bezocht en waarop
een vertegenwoordiger van den bond van
gemeentewerklieden mededeelde, dat de
vergadering der arbeidersafgevaardigden
met 122 tegen 1 stem had besloten den gas-
aibeiders het aangrijpen van alle midde
len om hun verlangde loonsverhooging
door te zetten, aan te raden. Er zal eerst
nog een looncommissie worden benoemd
om nog eens met h'et bestuur der stedelijke
gasfabrieken te onderhandelen en van het
resultaat dezer onderhandelingen zal het
dan afhangen of tot de staking zal wor
den overgegaan.
T u r k ij e e n P, e r z i
Een aan hot Turksche ministerie van
buitenlandsche zaken ontvangen telegram
meldt dat een aantal Turken op Perzisch
gebied gevlucht waren, waarop de hoofd
commissaris van Wan, Mehmed bey een
detachement gendarmerie op hen afzond.
Tusschen de gendarmes en de vluchtelin
gen kwam het tot een botsing, waarbij
een sergeant en vijf soldaten gedood cn
vier soldaten zwaar gewond weiden. Aan
gezien do vluchtelingen hun tocht voort
zetten, werden nog meer troepen naar Scr-
maz gezonden.
Er blijkt uit deze mededecling der Portc
niet of hij dit grensincident ook Perzische
troepen betrokken zijn geweest, of dat er
slechts sprake is van een schermutseling
tusschen Turksche troepen en Turksche
roovers of smokkelaars, waarbij de Per
zische grens niet werd ontzien.
Mexico.
-Van dc Mexicaansche grens komen ver
ontrustende berichten. Tweeduizend bewa
pende Amerikaansehe cowboy's zouden,
zich vereenigd hebben om een eventueelcn
aanval van 'de Mexicaansche desperado's af
te slaan, die tegen de stad Rocksprings op
rukten. Tot dusver zijn echter nog geen na
dere berichten omtrent dezen cowboy-oor
log ontvangen.
De aanleiding van dezen grensoorlog is,
zooals men weet, het lynchen van een
Mexicaan, die te Rocksprings een Ameri
kaansehe vrouw had aangerand en des
wege levend werd veibrand.
BINNENLAND.
Audiënties
De gewone audiëntie van den minister
van justitie zal Zaterdag 26 dezer niet
plaats hebben.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is ter openbare verga
dering bijeengeroepen tegen Donderdag 24
dezer, des avonds te halfnegen.
Abdul- Azis.
De oud-sultan heeft gisteravond een auto
ritje gemaakt door de straten der hoofd
stad. Ook ditmaal bezocht hij. cenige win
kels, waar hij inkoopen deed,
van liet bijna zwart© gericht was verborgen
onder een groote slaapmuts. Alleen een paar
grijze haarlokken kwamen er onder uit.
Zij schoof het raam op en riep
„Goeie morgen, meneer do opzichter. Ook
al zoo vroeg op pad?" liet was een kra
kende, reutelende stem.
„Goeden morgen."
HagenJoh wilde verder gaan.
„Neem me niet kwalijk, meneer. Wat
mijn zoon Peter betreft, die ligt nog to bed,
maar .als ge iets voor hem tc doen hobt. of
een boodschap aan hem hebt, zal ik hem da
delijk Voepen, als u even
Zij onderbrak zich zelf en riep de ka
mer in:
„Peter, I'ctcr, sta op, jongen 1 Leelijko
luilakDaar is de jachtopziener die heeft
een boodschap voor je Poter
Ilagenloh liep langs liet raam cn ging
verder.
„Nou, de jongen slaapt als een os, wat zal
ik daar aan doen, meneer de jachtopziener,"
kiastc zij hem na.
„Pelcr Po ter!" riep zij nog een
maal, toen smeet ze het venster dicht.
„Jou oude heks," bromde Hagonloh, „Zo
meent zeker dat ik haar comcdie niet begrijp
en dat ik zou denken dat de deugniet thuis
is. Als hij werkelijk in bed lag, zou do
oude niet zoo geschreeuwd hebben."
Hij stootte met zijn stok krachtig op do
sneeuw en liep vorder langs don boschweg,
terwijl liet hanengekraai en hondengeblaf
achter hem verstomden.
Ongeveer ecu uur later Was hij bij de plek
waar Wiescnreiter vermoord was. Ilier was
de grens tusschen hot hoogo vrije bosch vail,
Invoerrechten.
Naar „De Tijd" verneemt, is het wets
voorstel tot wijziging van het invoertarief
bij den Raad van State ingekomen.
De kustverdediging.
Naar' wij uit goede bron vernemen zal
binnenkoit bij de firma Van Stockum een
brochure verschijnen van generaal jhr. Den
Beer Poortugacl, om tegenover de talrijke
artikelen door Roland de Marè's in de
„Temps" en in de „Independence" geschre
ven over de Schelde en het fort te Vlis-
singn, het goed recht van Nederland t© be
pleiten.
Reeds was naar men verder mede
deelt het voor een artikel in den „Tijd
spiegel" gedeeltelijk ter drukkerij gezet,
toen de herhaalde artikelen van den heer
De Marts en het feit dat in de Belgische
Kamer het fort voor Vüssingen besproken
is, den generaal deden besluiten de PIol-
lancLche uitgave te staken en zijn stuk in
Let Fransch te bewerken.
Nederl LandbouTrcomité.
Door den voorzitter is een spoedeischende
vergadering van het bestuur van het Neder-
landsch Landbouw-Comitó belegd op Dins
dag 22 November a.s.
liet ©enige punt der agenda luidt:
Voorstel van het Bureau om zoo spoedig
mogelijk een buitengewone, algemeene ver
gadering van liet Comité uit te sclirijven, ter
principieele bespreking van: a. het ont-
werp-ziektewet, b. hot ontwerp-radenvvet, c.
wettelijke regeling der landbouw ongevallen
verzekering,
Rijnland.
De vereenigde vergadering van Dijkgraaf,
Hoogheemraden en Hoofdingelanden van
Rijnland stelde in haar heden gehouden ver-
de gemeente en het particulier bezit vau
graaf Sandaeker.
Hier stond veel jong hout, maar ook
groot breed geboomte, al vele jaren oud.
Overal waren de boomen zwaar met sneeuw
beladen. Roven in den boom zat een raaf
cn kraste luid. Hier en daar viel Wat
sneeuw van de takken. Nevelstrcpen hingen
tusschen dc boomen. Over alles lag een groot-
selie rust. Het zachte morgenlicht gaf aan
het besneeuwde bosch een tooveraclitïgon
aanblik.
Ilagenloh had sinds cenige minuten een
voetspoor in do sneeuw gevolgd. Nu stond
hij stil en luisterde scherp toe.
Het voetspoor hield op bij do droge sloot
die hier do grens vormde. Iets verder begon
bet weer en liep tot het dichte kreupelnout.
Aan de takken waai' de sneeuw afgevallen
was was het te zien dat iemand zich hier
door het hout had gewerkt.
Er klonk echter nog dichtbij, noch in de
verte, conig creluid dat de nabijheid van een
mansch verried.
Ilagenloh deed enkele stappen nanr links
en stond nti op de plaats waar Wiesonrei-
ter gevallen was toen do kogel van den
wilddief hem trof. Dc groote, met sneeuw
bedekt© grenssteen, die hier stond, en de
reusachtige eik daar naast, waren de stomme
getuigen geweest van het drama. Gister
avond was dit alles bij het kaartspel in do
opporhoutvesterij nog uitvoerig besproken cn
de plaats Was met groot© nauwkeurigheid
beschreven.
(Wordt vervolgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT