64"*® jaargang-.
Zondag-10 September 1911
No. 13709
Tweede Blad
Tegen de staMngsweeën.
De duurte.
Een.onyoorziene om
standigheid.
9
<S«l - iScik
„IJoó kontje zoo hier?" vroeg hij zeer
af
BINNENLAND.
SCHIEDAMSCHE C0URAN1
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij.k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prjjs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Burcan: Lange- Haven No. ldl (hoek Korte Haven).
Prjjs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.9-2; iedere tegel meet
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groole letters naar. de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeeliga voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
Indien rngccren vooruitzorgB is en
wij hebben nooit gehoord, dat deze stel
ling weersproken is dan hebben onze
regeerders tegenwoordig een zware taak.
Want indien niet alle voorteekenen bedrie
gen, is er een kwestie op komst, die do
hoolo wereld aangaat on die zich niet zoo
heet gemakkelijk zat laten terzijde stellen.
Wij meenen de vraag, wat de oorzaak
is van do steeds toenemendevfrhooging
van den prijs der eerste levensbehoeften
en hoe aan de verhoogiug een eind is
te maken.
(ielijk is allo economische kwesties is
deze buitengewoon moeilijk te bennlwoor
den, zoo er al een afdoend antwoord te
geven ik!" Wat natuurlijk-roden Ie over is
dat iedereen een antwoord klaar heeft. De
droogte is de eerste verklaring. Het is zeei,
zegr mogelijk, ja, voor veel artikelen nau
welijks te ontkennen, dat de droogte in
vlood"" heeft. Doch de definitieve oplossing
■>-an hot viaagstuk krijgcli wij niet dooi
alleen ïpaar op hot gehrek aan regen te
wijzen! tminers, de klachten over de dumte
duren al langer dan de droogte aanhoudt
en komen ook uit doelen van do wereld,
waar men met Europeesche wccrtocstan-
dou niet het minste heeft uit te staan.
Deze waarheden zijn door velen erkend
Des geeft men een ander antwoord. jEii
als in zoo heel "veel andere economische
(kwesties, baseert men dat antwoord niet
op een nauwkeurig, wetenschappelijk' on
derzoek, doch op zijn vooropgestelde staal
kundige overtuiging. Niet weinigen zien in
protectie een gewichtige verklaring van <ie
pnjsveiuooging. -Niet weinigen meenen, dal
de producenten een kleine prijsvorhooging
van grondstoffen of' arbeidskracht gebrui
ken om een groote prijsvorhooging. van hot
product te moliveeren en de daarvan ver
kregenextra-winst in hun zak te steken.
Terwijl vele anderen de verklaring van die
prijsvorhooging in de voortdurende loons-
vovhoogingen der werklieden zien cn dan
niet, ongaarne onmiddellijk stellen, dal die
werklieden aan de loonsverhoogingen niets
hebben, omdat,' wat zij meer aan loon out
vangen, onmiddellijk weer verdwijnt in liet
meerdere," dal zij voor de eerste levens
„behoeften te .betalen hebben.
Het is haast. IverhödigV 'èr nog nadruk
kolijlc op te wijzen, dat geen van deze ver
klaringen eenig houvast geeft, dat zij niet
gebaseerd zijn op een. nauwkeurig feiten
onderzoek, doch eenvoudig gebruikt wor
den ais wapens in den poiitieken of so
cialcn strijd, zonder dat mcri het zich al
te druk maakt over hun deugdelijkheid.
Do toestand was ernsrig, zeer ernstig
"Gevoelloos en- koud toonde- do jgroote
scheurkalender in-het bureau het. getal 26
en. daaronder stond Vrijdag. Twee om
Mondigheden, die op zichzelf niets bizon
flens belcekonden. Wat de zaak erger maak
te was het feit, dat het twee .dagcu latei
Zondag was, lat op dien dag het groote
weldadigheidsfeest in het stadspark zou
plaats vinden cn dat. Paul mot ee.n aller
aardigst© jonge dame, die hij pas dril
dagen kende, afgesproken had aan het feest
deel te nemen. Maar wal de zaak heel
erg maakte was do droeve wetenschap
van Paul, dat zijn geheel© vermogen
.slechts toereikend wa.s om tramkaartjes te
-knopen. De jonge man zag zieli daarom
genoodzaakt een plan to beramen ten ein
de aan gekt to komen voor deze uitgaven
en daarbij deden zicJi onoverkomelijke
moeilijkheden .voor. Jlij had reeds den
tienden van de .maand uitgerekend, dal
bij zes maanden voor niets moest werken,
wanneer hot zijn chef inviel, hem niets
uit to betalen, voor hot met de voor
schollen weer in ordo was; hij had ook
om noodzakelijke redenen, te vinden voor-
schol tekiijgou, reeds zooveel .familieleden
laten ziek worden of in nood verkeeren
dat de waarschijnlijkheid van nog meer
- familieleden .te bezitten nieL zeer groot
was eu door zijn chef wel eons in twijfel
-3ou kunnen worden.
En toch is dat wel de moeite waaul. Er
is in die onophoudelijke verhooging dm- pnj-
z'cii iets teleurstellends en fataals, dat op
den duur verslappend werkt op de energie.
Het is geen kwestie van theorie of recht
liebberij, geen zaak van uitsluitend prin-
eipieele beteekenis, liet is iets, dat zich
dagelijks o vei al doet gevoelen en dat ook
door de huisvrouwen in hooge mate ge
voeld wordt als zij niet uit een bijzonder
ruime beurs putten. Het is niet één klasse,
niet één soort van menschen, die door
die groote prijsverschillen getroffen wordt,
wij zijn het alten en onze huisvrouwen
zijn hel in de eerste plaats.
Hot is bovendien allerminst een na-
lionale kwestie. In Duitsehland en Oosten
rijk duren de jammerklachten al een paar
jaar. Hier zoekt men de eerste oorzaak
vooral in liet drijven van do agrariërs,
die de grenzen zooveel mogelijk gesloten
wenschcn le houden voor den invoer van
vleesch. En wensclit men ecu voorbeeld
uit een geheel ander deel der marde, dan
luistere men slechts naar de stemmen uit
Australië, die verklaren, dat de voortduren
de stijging der vorklieden-looncn niets te
beteekenen heeft, omdat daartegen een veel
snellere stijging der eerste levensbehoeften
staat. Eindelijk herinneren wij aan de laat
ste, berichten- uit enkele steden van Frank
rijk, waar men in liet noorden bezig schijnt
levolutio te maken, omdat het voedsel zoo
veel duurder wordt. Men heeft daar maai
dadelijk uitgemaakt, dat alles het werk is
van speculanten, en gaat er nu, naar be
kende historische voorbeelden, tl keer. Ge-
iijk Duitsehland zijn bieroorlog had, heeft
Frankrijk zijn wijnoorlog gehad. En mi
heeft de menigte te Grensot en Monceau
les Mines bij wijze van demonstratie een
massa voedingsmiddelen vernield wat.
overigens een zonderlinge methode schijnt
om lagere prijzen te verkrijgen. Doch liet
F ransel ie volk is -— sedert Julius Cae
sar nu eenmaal zoo, en bovendien heeft
de beruchte C. G. T„ de algomocne-arbei-
dersfederatie, agitatiemateriaal in deze zaak
ontdekt. Wat zeker allerminst dienstig is
om over deze kwestie de waarheid Ledoen
uitschijnen.
fntussehon -de toestand is bedenkelijk..
E» waar ^gelijk wij in den beginne schre
ven regeoren vooruit zorgen is, zouden
wij wel den wensch willen uitspreken, dat
onze regeering, voordat zulke C. G. T.'s
er zich mee gingen bemoeien, eens een
spoedig opzettelijk, zoo objectief mogelijk
onderzoek deed instellen naar de tocne
ming van de prijzen der dersie "levens
middelen, naar ué oorzaken daarvan en
naar de middelen om die toeneming zoo
mogelijk te doen ophouden.
Wij gclooven niet, dat zelfs de geleerdste
en meest deskundige regeeringscommissie
hier de waarheid zal kunnen geven, doch
iets goeds zat zoo'n commissie in elk ge-
IIij had' wel een tanie, die hem1 vooi
niet. al to langen tijd ook geholpen had,
waarvoor hij toen do verzekerind had ge
geven, in 't vervolg flink op zijn geld
te passen. Daar deze belofte eerst 28 dagen
oud was, moest deze dame, van de in
overweging te nemen groep, afgezonden!
worden. Een andere tante was steeds be
reid hem te ondersteunen, als 't hem om
kleedimg, schoeisel of een nieuwen hoed
to doen was helaas had zij do ge
woonte, geen gold voor dit doel aan haar
neef Lo goven, doch' óf met Hem liet
kloodingsluk te koopon, öf zich do reke
ning door de lovera.neiers te laten zenden.
Bloot slechts een heer over, dien Paul
meer uit een eigenlijk theoretische bloed
verwantschap, oom placht to noemen.
Deze bezat een groot exportlniis, en
dankte zijn vermogen aan goede zaken, niet
kooplieden van den Balkan, zoodat hij Vooi
dit. land steeds warme sympathie gevoel
de. Mijnheer Mühlberg genoot een groot
aanzien, was met alle kooplieden der stad
bevriend cn om die rede.n steeds ingelicht
over do voorschotten dio Paul reeds op
zijn salaris had ontvangen. Toen deze
vastgesteld had, dat ditmaal oom Müld
borg alleen in aanmerking kwam, hield hij
zich moer bezig met de samenstelling van
een aanneembaren grond, dien hij spoedig
gevonden geloofde.
Bij 's jongelings binnenkomst, wierp de
koopman snel een blik op do kalender,
greep dan onwillekeurig naar do plaats
w,aar zich' zijn portefeuille bevond eiiwas
vast besloten dio in 'geen geval voor den
dag te halen,
ln de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogonaamde kleine advortentiën opgonomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
val kunnen opleveren, terwijl overigens
reeds het „gewild hebben" in „moeilijke
zaken" voldoende is.
Onze huismoeders zouden zeker met groo
te belangstelling kennis nemen van een
dergelijk initiatief van onze regeoiing. Het
is een groot volksbelang en het is daar
om al van groot gewicht, dat iedereen de
zekerheid kan krijgen, dat de regeering deze
moeilijke kwestie nauw ter harte gaat.
De hoop is algemeen, dat wij langzamer
hand uit den uerkriakingstijd zullen komen.
Want de werkstaking (en de uitsluiting) be
hoorde inderdaad niet meer oen factor in
lezen tijd te zijn. Op zichzelf is zij al een
daad Min desorganisatie. En bovendien
brengi zij in haar gevolg zooveel ellende,
zooveel onrecht, la-t, schade en hinder mee,
dat liet geen wonder is, dat heel do wereld
uit is op het vinden van een middel om do
werkstaking uit de wereld te helpen, zonder
niet 't badwater ook het kind uit to gooien.
Doch het is nut urn-lijk buitengemeen nioei-
1 ijk dat middel (e vinden, omdat men van
geen van heide partijen mag verwachten, dat
zij eenig recht, voortvloeiend uit de tegen
woordige wijze van optreden, zullen opgeven
•il.s haar daarvoor niet iets anders in de
plaats wordt gegeven.
Niet weinigen pleiten voor gedwongen nr-
bilrago. T)ech dat die ook ernstige tegenstan
ders heeft, waar men die niet zou zoeken, is
laatstelijk wel weer gebleken bij tie Engelsche
-.poorwegonquêfe. En uit hot land, waar die
arbitrage het eerst en het mee.st uitgebreid Ls
tocgepnG, komen tegenwoordig berichten,
die niet toestaan aan een groot succes van
deze arbitrage te denken.
Nu is liet bittcngemecn moeilijk lierich-
ton uit Australië op hun juiste waarde te
schatten. Primo is Australië een nieuw
land mot een geheel eigen karakter. En so-
eundo is het in dergelijke kwesties over het
geheel bizonder moeilijk achter de waarheid
te komen, Doch dit staat wel Must. dat de
veelgepiezon arbitrage in Australië niet heeft
gehad liet gelukkig gevolg, dat er geen
werkstakingen timer zijn. In Sydney ten
minste hebben wij een werkstaking van
werklieden: iu de ij/erindiislrie, die even
weinig vreedzaam verloopt als aak in andere
landen. In Queensland staken nu juist
'10.000 werklieden in de suikerindustrie,
fe Benninrk ontaardde de staking dermate,
'lat men zich ten .-lotte niet moet hebben ont
zien om do waterbronnen te vergiftigen. Dit
is mi misschien overdreven, doeli in elk ge
val blijlt hel oen feit, dat ook daar de werk-
-taking heiig gewoed heeft. En nil andere
-treken van het vasteland komen oneindige
klachten over den slechten toc.-tand, waarin
de werkman verkoelt juist in dit huid van
de arbitrage. liet is waar, dat men niet
koel, daarmede zijn, verdediging begin
nende.
„He heb xi iris "mede te doelen," ant
woordde neef. „Kent u dozen naam?" ,11 jj
reikte hem een visitekaartje.
Mühlberg wierp ex een blik. op. „Wat, is
Nicolios hier?" riep hij, „mijn zakenvriend
uit Belgrado?"
„Hij niet, zijn zoon," zeide Paul onver
schillig. Drie semesters was hij mijn studie
vriend, en hij heeft mij hier 'op zijn door
reis naar huis opgezocht."
„Waarom heb jo hom niet. meege
bracht?" viel 'Mühlberg hem in de rede,
„je weet toch, dat zoons mijner zaken
vrienden altijd welkom zijn?"
„l!et was hem niet mogelijk, "bij u te
komen. Hij verzoekt u echter, hem mor
genavond ergens te ontmoeten."
„Jammer, mot-gen kan ik niet, want ik
moet naar een vergadering. Maar ga jij
dan met hem uit," .stekte Mühlberg voor.
Neef lac.li te.
„Ik betaal do champagne," zei Müld
berg.
„liet zou liet lijken, alsof ik bij u ge
komen was, om n gold af te zetten."
„'Kom, onzin," riep Mühlberg.
Paul diet zich dan eindelijk ovexhak
zijn oom den dienst te bewijzen en nam
een bankbiljet in ontvangst dat een drie
koer zoo groote waarde vertegenwoordig
de, als "'Paul had durven hopen.
Met hot aangename bewustzijn nu tegen
■alle finan'ciecle moeilijkheden ^gepantserd
te zijn, ging Paul Zondag naar. het feest.
Hij werd door een jonge dame- vroolijk
begroot. i
rneer tevreden is met den 8-urigen werk-
dag, maar nu de 44-urige of zelfs ,1e 40-
urigo week vraagt. Poeh heel voel vooruit
gaat men in verdienste niet. wat o. a. ook
blijkt uit deze cijfer.-, onlangs door de Nieaw-
Zeelnnilsche ïegeerillg gepubliceerd in de
iaalste 12 jaren waren de loonei: gemiddeld
mol 17.9 toegenomen, doch do nrijs der
eerste levensbehoeften was 18.6 ge-te
gen.
Geen wonder, dat hot enthousiasme voor
het volgen van liet Australi.-ehe voorbeeld
aan liet tanen is en dat in werkliedeivkriii-
gen in Australië zelf heel veel bezwaren
worden geopperd tegen de AviMrali-clto
methode.
Zij heeft dan rx>k al een concurrentie ge
ur gen in de Canadeesclie methode, waar
over in den laaMr-n tijd in Engeland veel
vvoidt geschreven.
Deze methode reikt niet zoo ver als de
Australische. Zij wil in hoofdzaak alleen de
maatschappij verdedigen tegen de gevolgen
van oen arbeidsconflict, dat zaken van alge
meen belang lietreft, b.v. openbare voedings
middelen, gas, elcctriseh licht, waterleiding,
telefoon en telegraaf enz.
Hoe tracht Canada nu de maatschappij
te verdedigen tegen werkstakingen in deze
takken van industrie?
Door in elk geval uitstel voor te schrij
ven. Stakingen enz. worden niet verboden,
doch zij moeien in deze takken een maand
te voren worden aangekondigd".
Onmiddellijk nadat zij zijn aangekondigd,
komt een raad van onderzoek en verzoening
bijeen, die bestaat uiteen lid van ieder der
<4rijdende partijen en oen derde, door hen
gezamenlijk of door hot ministerie van ar-
i'-eid Ie benoemen.
Houden de strijdende partijen zich niet
aan die maand uitstel, dan worden zij gewel
dig zwaar beMraft. Doch door de beslissin
gen van den bedoelden raad ran oador/oek
en verzoening worden zij volstrekt niet ge
bonden, ton/ij zij van tevoren anders zijn
overeengekomen.
Wel heeft zulk een raad vér spekkend»
bevoegdheden van. onderzoek. Doch tot bet
aanvaarden van welke regeling »>ok dwingen
kan liii niet.
Dit schijnt «m zjvakbeid, een inconse
quentie in de wet. En toch woelt -odert
1907, hol jaar waarin de wot is mtg-'vnar-
digd, aan deze regeling groote waarde ge
hecht. <Ta, men beweert zelfs dat sedoil l110 T
werk-takingen in Canada uiterst zeM/aam
zijn geworden, juist tengevolge van de bepa
lingen dezer wet.
Want dwingen doet zij niet. Doch aan d»
anderen kant wordt aan de verhandelingen
van den bedoelden raad en aan zijn beslissin
gen een zoodanige groote publiciteit gege
ven, dat zich een algenioene opinie vormt,
waartegen werkgevers noch werknemers gaar
ne ingaan.
Ten slotte geven wij de cijfers van de re
sultaten, gelijk die uit Canada werden mede
gedeeld. Er werden sedert 1907 S2 gevallen
van werkstaking enz. behandeld en slechts
I 6 van die gevallen brak de staking uit,
nk-tlegen-taande het optreden van den raad.
fn men la-wielt, dat b.v, de spoorwegbeamb
ten, <3ie deze wet eerst oen kwaad bait toe-
Iroegon, nu daarmee zeer zijn ingenomen,
terwijl de aandrang om deze methode ook bij
mdeie conflicten toe le passen dan do boven
bedoelde, steeds sterker heet te worden.
AVat de appreciatie van den toestand aan
gaat, raden wij gloote voorzichtigheid anil,
.Tuis; op dit gebied wij zeiden het
reeds herhaaldelijk i- het buitengewoon
moeilijk om achter de waarheid te komen.
Doch de hoofdliogimmlen van de wet zijn
natuurlijk wél, zooal.s wij die hebben aange
geven. En zooals zij wordt medegedeeld,
verdient deze Canndocschc poging om die
moeilijke kvve=tie op te lassen in hooge mato
de aandacht.
„We gaan eerst, naar do koffieteut," com
mandeerde ze, ,.en ik tracteer. Het sou
per kunt jij dan betalen. Paul lachte
„Heb je misschien een hoofdprijs uit de
loterij gewonnen?" vroeg hij.
„O nee ik vroeg, om 'op alle mogelijk
heden voorbereid te zijn, mijn cJief voor
schot, wat ik tot nu toe nooit gedaan
heb en zei hom ook eerlijk waarvoor.
Die oprechtheid heeft indruk op he.mee
maakt. Hij gaf me een goed bedrag en be
loofde bovendien op het feest bij me te
komen.
„Wel," zei 'Paul, „geloof maar, dat ik
jo benijd, zoo'n buitengewoon goeie chef
te hebben.
Beiden namen plaats. „Baar is bij," riep
plotseling do jonge dame.
„Om 's hemels wil 1" steunde Paul on
liet van schrik de lepel in zijn kopje
vallen, „dat is immers oom "Mülhberg
Paul zag wanhopig om naar een gelegen
heid om te vluchten. Maar het was ti
laat. Mühllnivg knikte hem reeds lachend
toe, en kwam naderbij. „Wol, wol," plaa
do hij zijn kantoorjuffrouw, „al zoo gau
verzorgd?"
„O, maar we kennen elkaar al drie
dagen," protesteerde liet meisje blozend.
„Waar heb je je vriend gelaten?"
„Hij hij komt dadelijk," stotterde
Paul en zag to laat in, (lat hjj de onge
lukkigste uitvlucht, die men zich maar
denken kan, had gekozen.
„Nu laten we dan oppassen, dat we he
iu dezo drukte niet over 't hoofd zien
meende oom en ging weer zitten I
Paul deed alsof hjj ijverig naar zijn
vriend zocht en pijnigde zijn horsens
m
Stafen-Generanl.
Bij Kon. besluit van 7 dezer is bepaald:
Art. 1. De tegenwoordige zitting der Gtft-
ton-Generaal zal worden gesloten op Zater
dag 16 September 1911, des namiddags |e
drio uren;
Art. 2. Onze minister van biiinealiuxJ-elie
zaken wordt gemachtigd zich op het in ml. 1
vermelde tijdstip te begeven naar de vei ga -
dering der Sinten-Generaal, ten einde in ec-n
verepnigde vergadering dor beide Kamer», de
zitting in Onzen naam te sluiten.
Yooizltter Eerste Kamer,
Bij Kon. besluit van 7 dezer is benoemd
tot voorzitter van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal,' gedurende de zitting, die
zal aanvangen op den derden Dinsdag in
September 1911, .J. E. N. baron Schim-
mclpenninck van der Oije van Hoevelaken,
lid van die Kamer.
Yerklezing; Eerste Kamer.
Bij Kon. besluit van 7 dezer is mach
tiging verleend aan den Commissaris der
Koningin in de provincie Noord-Holland
tot het bijeenroepen van de Staten dier
provincie in buitengewone zitting op Don
derdag 21 dezer, teneinde alsdan aan de
orde te stellen de verkiezing van een lid
van de Eerste Kamer der Statcn-Generaal,
ter voorziening in "de vacature, ontstaan
door het optreden van «nr. W. F. van
Leeuxven, als Commissaris der Koningin
in dat gewest.
Rechterlijke macht;
Dc arrondisscments-rechtbank te Utrecht
heeft, ter vervulling van een vacature van
rechter in haar college, opgemaakt dc navol
gende alphabetische lijst van aanbeveling:
mr. A. D. II. Fockema Andreacmr, A, S.
om een uitweg to vinden. Daar zag hij
een van zijn vrienden. „Wel eindelijk,"
riep hij en snelde op den jongen man
toe. ,,Karel, je moet me helpen, ik ben
in een vreesclijken toestand.",
Do aangesprokene nam bescheiden een,
geldstuk uit zijn zak. „Dit is alles wat;
ik bezit," fluisterde hij, „juist genoeg
voor een paar knakworstjes en een glas.
bier."
„Ach, om gold gaat het niet." antwoord
de Paul, „later leg ik je alles xiit'doe
me voorloopig alleen het pleizier een stu
dievriend van mij voor te stellen, die,
naar ouders in Belgrado reist. Het geldt
een reuzengrap."
„Als 't anders niet is," antwoordde do
vriend, „dan maar op weg."
„Mag ik u mijn vriend voorstellen?" bo
gen Paul plechtig, „mijnheer..,."1
„Mijnheer Nicotics, het doet me genoegen
kennis met u te maken. Uw vader cn ik;
zijn reeds Lange jaren groote zakenvrien
den. Ik kom ieder jaar een paar maal
in Belgrado," en mijnheer Mülhberg be-
gon tot grootcn schrik van Paul Servisch
te spreken.
„Nu zijn we d'r bij," dacht Paul. Mam-
de vriend spreidde een verbazingwekkende
zoUbohcersoïiing ten toon. Hij' lachte wee
moedig. „Met mij moet u Doitsch spreken,
mijnheer Mühlberg," zei hjj, „ik bon sinds
mijn zesde jaar ver van het vaderland
opgegroeid."
„Wel," riep Mühlberg verbaasd, „en hoe
praat u dan met uw ouders Zij kennen
immers geen woord Ihülsoh?"
„We spreken Fuuxscli," bevecido do
jongo nrap, b$ do ha^d, 1 i'
