Dit nnmmer tataat ail DRIE Maden.
Eerste Blad.
64"e Jaargang
Zondag 17 September 1911
No. 13715
DE OPRIJLAAN
Bericht.
BUITENLAND."
SCHIEDIMSCHI lOURANT
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs por week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten dos middags vóór een
uur aan het Bureau hezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Zij, (lie zich met ingang van I Oct.
a.s. op de „Schiedamsche Courant" abon
neeren, ontvangen do tot dien datum
verschijnende nmmnors gratis.
Schiedam, 10 Sepl. 1911.
RUSLAND.
Do aanslag op minister-president Stoly-
pin, met hoeveel beslistheid en zekerheid ook
uitgevoerd, zal waarschijnlijk niet liet resul
taat hebben, dat de dader ervan verwachtte.
Van twee pas afstand eert kogel in de volk
borst krijgen, zonder dat een edel orgaan
wordt getroffen, het is wel een wonderbaar
lijko redding. In \ele particuliere berichten
wordt dan ook nnn de waardigheid der of11
cieele kennisgeving van zijn toe.-tand getwij
feld en zegt men dat do verwondingen into
gendoel zeer zwaar zijn, dat de nacht ooi.
slecht verloop had en dat gistermorgen ziji
toestand hopeloos was. Daarentegen verklaar!
weer een broeder van Stolypin, dat do toe
stand wel ernstig, maar niet levensgevaar
lijk is.
De aanslag geschiedde, zooals men weet.
in den schouwburg te Kiel', waai heen de mi
nister-president den l«anr had vergezeld. Tel
wijl hij in de tweede pauze van de opera.
„Tsaar en Sultan", van Rinisky Koraakof,
tegen de balustrade geleund met zijn gelaat
naar het publiek stond, on met hem omrin
gende heeron sprak, naderde oen jonge man.
in rok, hom en lootte op twee pnsffgn af
stand twee «splioten uit een Browningpistool.
Stolypin greep met de hand naar zijl
boi.-t en viel in een stoel. De omstander;
droegen den gewonde naar een uitgang,
terwijl uit liet publiek uitroepen van ver
öutuimrdiging eti alkeuring werden gehoord
en het voklslied werd gevraagd.
Nadat het scherm weer was opeegnnn,
kwam dg tsaar tuint" den ram! der loge. Di
inedespelende ailioston zongen knielend liet
volkslied. De schouwburg trilde Dij de he-
tooging die den keizer werd gebracht, tot
dat deze de loge had verlaten.
Stolypin, die volkomen bij zijn brwust
zijn was, weid naar oen particuliere vcrplc
ging van dr. Makou-ki geluncht. De ko
gel luid hem in do bord, getroffen. De dader
die poogde door een zijdeur te vluchten,
werd door officieren gegrepen.
Bij onderzoek- werden documenten bi
hom gevonden, waaruit blijkt, dat hij Ba
grow heet en secretaris is van oen ndvo
Roman naar
GUST AD af GELJERSTAM.
33)
In een ander deel Van het huis in zij
kamer, van waaruit men uitzicht had ovei
den gutischen hol, verwisselde de baron zij
zuchten slaaprok niet een dagelijksch pak.
Langzaam, zorgvuldig, mankte hij toilet ei
Ma ja moest voor oen tweede en derde maa
laten bellen voor heL ontbijt, voor eindelijk
de schreden van haar man in de vestibule
waar do eetkamer op uit kwant, klonken.
Ma ja wist heel goed, hoe vaak zij ook liet
diellen, haar man haastte zich niet. Hij moest
zijn migels polijsten, hij moest zich scheren,
zijn haar friseeren, wat gmiimcn tijd in be
klag nam en dan moest vooral liet haar bij
zijn voorhoofd op do juiste hoogte gebracht
worden en de. ware „Selnvung" hebben,
Eersf nadat dit alles gebeurd was, kwam hij
lachend en trippelend door de voorkamer,
Ixxtg reeds bij dc deur diep voor zijn vrouw,
dia ongeduldig met een koffiemolen bezig
was en kuste luiar op het voorhoofd, voor hij
plaats nam. Ren lichte parfiimgeur trok ach
ter hem binnen.
Don voormiddag brachten dc beide echte
heden meestal ieder voor zich door. De man
net zijn zaken buiten in zijn panne-bakkerij
op liet veld. Wat bij daar eigenlijk deed,
was moeilijk te zeggen. Want hot. had
er allen schijn van, dat ook zonder
hem de zaken haar gang gingen. A,)$ Clues
Prijs der Advertentiën: Yan 1—6 regeD fl.0.92iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats' die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden, fariaYsn
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde ldeino advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interoommunnle Telefoon No. 103.
cant is. Dc tweede kogel, die den mini.-ter-
prerident dc hand verwondde, trof den in
het orkest zittenden conceit meester Tlergk-r.
die in den voet gewond werd.
Bij den aanslag bevond de tsaar zich in
den foyer. Op het luwen van de schoten
snelde liij nam' zijn loge terug. De IV-
lersbui'g.'chc correspondent van het ..Ber
liner Tagcblatt" zegt, dat de aanslag op
Slolypin oen verpletterenden indruk op
hem maakte. Yer-ehilloiulo RusH-ohe h'aden
drukken hun afschuw over de daad uit. Zoo
zegt de „Nowoje WTettija". dat deze daad
den van 't Russische staatsschip niel
zul veranderen. De §ReDj!' drukt al» politiek
tegenstander van Stolypin haar leedwezen
er over uit, dat zulk een bloedige nachtmer
rie nog altijd op Rusland drukt.
De dader verklaarde gedurende het ver
hoor na zijn gevangenneming, dat hij Slolv-
Pili volgens een besluit van liet revolutinn-
nnire enniité moest vermoorden, omdat liii
een voor Rusland onzalige politiek voerde.
Gedurende den goheelen nnebt hebben ar
restaties en huiszoekingen plaats gehad in
Kiow. Verschillende medeplichtigen zijn ge
vangen genomen.
De aan.-lag heeft wederom de aandacht ge
vestigd op de politieke figuur van Stolypin.
die in den zomer van 1906 als minister
president optrad, dat was midden in het revo-
hponnatre tijdperk. liet was toen ook do tijd
der marino-oprooren te Svonborg, Niet lang
daarna had de aanslag plaats tegen Stolv-
pin's villa in tie omgeving van Petersburg.
Zijn verhouding tot do cen-tc en tweede
Doomn was verre v an gemakkelijk. Tevergeefs
trachtte hij een constitutioneel minister te
zijn; het eene oproer volgde, op bet andere,
en 16 Juni 1907 werd de tweede Doema
ontbonden. Opnieuw moest Stolypin zonder
jiarlement rcgocrcn. Hij .-telde al zijn ver
trouwen op hot bijeenroepen van tie derde
Doema. waarin hij met omzichtigheid en ge
duld een meerderheid zocht bijeen te krijgen,
en een vveikeüjkon parlementairen geest te
kwookon. Maft}" reeds in (Vfobcr I9(l§ deden
zich opnieuw zeer ern.-tige vraag.-!ukken
voor: de annexatie van Bosuil- en weinig
tijds later de zank-Azew. Ju PJ09 wisten
zijn allengs talrijker geworden vijanden,
hein in een zeer moeilijk parket te drijven,
maar ook deze crisis wist hij te hoven te
komen. evenals d>e in jongstleden Maarl
naar aanleiding der Zoni-twos in polen,
toen zijn positie al heel slecht leek.
Volgens lat „Berl. Tagehl." was Stolypin
een laaie lytanH'hl Innvaucraat en bureau-
ernjj«cliè machten hebben hem Inngznmei-
hand meer en sneer in den renetionnaivn.
weg gedreven. Ook hij zijn «4rijd tegen d(
Doomn volgde hij zijn .subalterne my.itictei
en in plaats van door kloeke hervormingen
eehettiBiip,«en, die zich in Rusland naar alle
aanwijzingen weer voorbereiden den weg ti
versperren, -lelde hij z-cli, om de eigen poHlii
Ie handhaven, met kleine chicane.- tevreden.
Hij zocht zijn heil in een scherp uitgedrukt
nationalisme en het gehoele ,AVe.-tev.--che'
Edvard niet ergens buiten w, zat hij uren
lang op z.ijn kamer schiecf brieven of hla-
detde in guvote hoeken. Hoewel hij daarbij
ook niet bijzonder veel uitvoerde, was hij ei
toch altijd van doordrongen, dat zijn arbeid
zeer gewichtig was. En dat was zijn geluk.
Want hel hield hem in goed humeur en gal
hem eetlust. Hij at namelijk mot veel over
leg en kalmte. Het middagmaal was voot
hem liet hoogtepunt van den dag. liet waf-
een verrichting, die ernstig en grondig moest
uitgevoeid. Xa het den werd een dutje ge
daan in de huiskamer, waar 's winters in
den open haard liet vuur vlamde en de wan
den belichtte.
Even gei egel d nis de morgen werd de
middag door baron Wendol en z.ijn wouw
i\fnjn op Svanii doorgebracht. Nooit behoefde
men zich te overhaasten, niets behoefde men
met giooten spoed te doen. Een paar dagen
meer of minder hadden weinig te beteeke-
non, allo haast diende .Hechts om op te win
den, te verontrusten en waarom zou men
dat doen.
Mnja
door in voortdurende beweging, zij leefde
met het zekere besef dat haar arbeid sporen
achterliet en noodzakelijk was. 's Namiddags
was zij liet liefst in de weefkamer, waar do
katoeiicnstof uilgespannen was. Snol vloog
haar spoel heen en weer bij hot, Schijnsel
der liooge 'lampen op don messingstandor.
Nooit voelde zij r.ieh tevredenen on sterker
dan wanneer zij bemerkte dat liet weefwerk
met brecde hoorden onder luiar handen zijn
voltooiing naderde. Urenlang kon zij zoo
zitten, rood en warm Van inspanning en on
vermoeid voortvverkeud. Haar voeten trapten
was overigens den gansehon dag
leven en niet hot minst 't Duilsohe, waren
hem in den gtond onsympathiek en vijandig.
Als uoikolijk. zegt liet blad verder, zoonis
uit de telegrammen lijkt, liet Ru.-sische so
ciale revolutie-comité den dader de opdracht
gaf, dan is dit een zeer dreigend symptoom,
liet zou bewijzen, dat de nieuwe revolution-
ftnire beweging, waarvan men het begin reeds
sedert lang bespeurt, haar hoofd begint op te
-leken en tot daden overgaat.
De Yo-iriseho '/iUtng" 'w eenzelfde mee
ning toegedaan, waar zij schrijft„Lang was
liet in RiiHuiui stil, lang heeft men niets
meer van aanslagen gehooid. Nu weerlicht
het opnieuw en wordt een komend onweer
aangekondigd, De revolutie is in aantocht.
Do uit elkaar gejaagde revolutionnniro orga
nisatie voegrig r.ieh in het buitenland weer te
©inca. Men kan den een of den anderen
per.-oon ombrengen, maar de idee doodt men
niet. Die idee is echter een bevrijd, wettelijk
geregeerd, van willekeur verlost Rusland."
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
België.
Volgens inlichtingen uit goede bron
zoo seint Reuter was tot de oproeping
van drie lichtingen besloten, toen tijdens
den ministerraad een telegram uit Berlijn
kwam mot hot bericht, dat het zich liet
aanzien, dat alles geschikt zou worden
Von Kiderlen zou hebben verklaard, dat
Frankrijk en Dnitschlaml het binnen drie
dagen met elkander eens zouden zijn. Do
raad van ministers besloot loon de oproe-
ping uit tc stellen.
Dc „Chronique" meldt, dat tengevolge
van het houden cmdty de wapenen van
do lichting 1909 eetiige vvanoulclijkheden
zich voordeden op de binnenplaats der
kazerne van hot 2de regiment linielroepen
to Gent, waarbij een officier van de garde
word uitgejouwd. Verscheidene soldaten
gingen het cachot in.
D u i t s c h 1 a n d.
Op don soc.-de11ocraisclien partijdag te
Jena heeft Bebel gisteren over do aan
staande verkiezingen voor den Rijksdag ge
sproken, waarbij z. i. voornamelijk de strijd
moest worden gevoerd tegen het eunserva-
licf-clericale blue. liet centrum had go
toond voor het volk een der ergste vijan
delijke pailijon te zijn, door te stemmen
voor de militaire wetten, voor dc belasting
voorstellen en voor de verhooging van in
voorrechten, die de prijzen der levensmid
delen tot een duizelingwekkende hoogte op
voerden, waarbij liet door de conservatie
von en antisemieten werd gesteund
„Onze eisclven zei de spreker o. a.
z.ijn zeer gematigd: De instandhouding van
't bestaande kiesrecht voor den Rijksdag,
geen vermindering van het recht van ver-
do maat erbij, haar handen werkten ijverig.
Do middag was lang, maar hier vlogen du
ut en om 1
AL zij dan daarna naar dc huis-kamer
ging. praatte zij met Clacs Edvard; en hot
cerate jaar ontbrak het ook niet aan stof tot
gespt ek. Zij wtra nog altijd Maja von
Toratorp, do jonge levendige Maja dat zij een
ander gewoiden kon z.ijn, omdat zij nu gc
huwd was die geduchte kwam geen
«ogenblik in haar op.
l'laes Edvard liet z.ich dat alles kalm wel
gevallen. De levendigheid van zijn vrouw
declon --- dat kon hij wol-is-waar niet. Maar
dat verlangde Maja ook in 't geheel niet
Zij had temperament - genoog voor beidon
Zwijgend z.at hij hij z.ijn patiencespel en
knikte.
Eens zei Maja„Je hebt voel meer ges
prtöit in don tijd dat je nog bruidegom was.
Ik houd voel van praten."
L'laes Edvard keek zijn vrouw met een
zijner gewone bewonderende blikken aan:
„Ik wilde je toen hebben, daarom heb
ik mij vermoedelijk bijzonder ingespannen
Nu heb ik je en daarom hen ik zeker luie
geworden."
Maja lachte. Want- zij gevoelde wel dat
hour man lianr in z.ijn hart bewonderde,
haar en alles wat zij deed. Zoo rijk was zij
dat zij er eigenlijk weinig op lotte of zij nam
of gaf. Alleen af en toe soms, als de winter
avonduren zoo traag omkroj. .n, dat het was
alsof de wijzer van do klok onder den groolen
spiegel stilstond voor zijn plaat, alleen toen
gebeurde liet, dat haar oogen op Chios
Edvard'.® vingers bleven rusten, die langzaam
en vo'-gens zijn vasto methode do kaarten
oeniging, vergadering en coalitie, geen uit
zonderingswetten, geen verhooging van be
lastingen op voedingsmiddelen, t\"i| moe
ten ons daarmee tevreden stellen, want wij
kunnen, zooals de toestand nu is, geen
vermindering van invoerrechten bereiken.
Zoo is hot ook met de indirecte belastin
gen. Als twee candidaten tegenover elkaar
slaan, van wie de een liberaal is, z.oo
moet dc liberaal hij den niet-liberaal voui-
getrokken worden. Als wij allen onzen
plicht doen en onze krachten in dienst van
dc groote zaak stellen, dan zal liet zon
derling moeten toegaan, als wij op den dag
der verkiezingen geen andere uilkomst be
reikten dan op 25 -Januari 1907. Daarom
op ten strijde!"
Met algemeen e stemmen werd na deze
zeer toegejuichte rede een motie van het
partijbestuur aangenomen, waarin de hou
ding bij de a.s. Itijksdagverkiezingen vast
gelegd werd. In deze motie werd bepaald,
dat bij herstemmingen aan den liberalen
candidaat steeds dc voorkeur gegeven moet
worden hoven den niet-liberalen; in tegen
stelling met de verkiezingen van 1907 werd
thans een samengaan met hot centrum al
gemeen afgekeurd.
Spanje.
De kapitein-generaal van Bilbao, in wiens
handen wegens het schorsen der gromUvet-
telijko waarborgen hot. burgerlijk gezag
thans is overgegaan, heeft al de vergader
lokalen der arbeiders (loen sluiten. Voorts
heeft hij een beschikking openbaar ge
maakt, waarin hij de bevolking uitnoodigf,
niet uit te gaan, onii allo schade to vooi-
kotnen.
In weerwil van de verzekeringen der mi-
Ilitaire autoriteiten, dat zij, het koste wat
het kost, de normale werking van alk
lakken van openharen dienst waarborgen,
weigeren dc spoorwegmaatschappijen de in-
ontvangst-iiame van goederen, voor Bilbao
bestemd. liet zenden van troepen naar Bil
bao en in hel algemeen naar de provin
cie .Biskaye duurt voort.
ïn de naburige plaatsen heeft liet gebrek
aan brood verscheidene voorvallen uilge-
lokl. Te Bilbao moesten de troepen met de
sabel in de hand op krachtige wijze de
staker» terugdrijven, die de door militairen
bestuurde rijtuigen aanvielen, die heiaden
waren met brooden. Een hevig omveer zette
de laag gelegen wijken onder water. Dr
tramwegdienst is nog steeds geslaakt.
Alle inrichtingen zijn gesloten. Een dy-
namictpalvoon, door dc stakers op debvug
Amaralla neergelegd, ontplofte en bracht
schade toe aan do brug.
P o i' t u g a 1.
In het district Bragn zijn de priesters
tot een eigenaardige staking ovcigogaan.
Volgens de nieuwe wet moeien n.l. gehoon
ton, huwelijken en sterfgevallen door de
burgerlijke autoriteiten geregistreerd wor-
voor het gewone pntiëncespel legden. Als
gehypnotiseerd kon zij zoo zitten en ziji
goed vei zorgde handen met de gepolij-te nu
gels volgen, terwijl luiar handen stee-L lang
zamer de naald door het slopweik staken,
dal dik en zwaar in haar schoot lag. En
groot Haulers woorden klonken haar weer in
de ooren„Onder ons gezegd hij is erg
vervelend I" Zij kroeg dan lust, om te lachen
Tot klokslag tien duurden de/.e avonden
- niet langer en niet korter. Dan kwant de
rust. En in het groote lied in Ho si nop
kamer vergui Maja den last au den dag en
sliep tot den morgen, zij aan zij mot dei,
man, dien zij misschien niet liefhad, die
echter toch een zelfstandig levensgevoel in
haar gewekt en haar niet ongelukkiger ha
gemaakt.
Overigens kwamen deze gevoelens en
diejie gedachten, deze melancholie en zwaar
moedigheid slechts in den winter mer de
jonge vrouw. En liet waren lichte, voorbij
gaande smart gevoelens. Als de voorjaars
wind komt, dan hhui-t hij alle- weg, wat de
winter aan zwaai moedigheid en traagheid
heeft gebracht. En het is dan alsof het ijs
niel des waters spiegel heeft doen bardon
alsof de snemiw nooit op de aarde heeft ge,
rust. Zoo ging het ook Maja. Tiaar humeur
was wisselend, fladderend, licht veranderend
als liet weer. De zonnedag kan niet treuren
al zijn er ook nog- zooveel regendagen v om
hein geweest. Maja was een kind der aarde
veranderend met do jaargetijden en toch al
tijd luiar innerlijk evenwicht bewarend. Zij
zei zelf vaak. dat ze niet wist wat zij liever
had: regen of zonneschijn, zomer of win
ter. Al? hot regende wikkelde zij zich in
den, terwijl zij slechts in het kerkregis
ter opgenomen behoeven te worden, als
de belanghebbenden daartoe den wensch te
kennen geven, liet gevolg is, dat de rc-
publikeiiische bevolking geen gebruik meer
maakt van de diensten der geestelijkheid
hij geboorten en huwelijken, maar bij be
grafenissen geregeld de medewerking van
de priesters inroept. De geestelijken van
Braga hebben nu de republikeinen gehoy-
ot en weigeren hun eiken dienst. Dat
heeft reeds geleid tot velschillende cou-
llicten tusschen priesters en bevolking.
Eerstgcmoemden vei klaren, dat zij volko
men bevoegd zijn te handelen, zooals zij
dit gepast achten, daar zij het. Imu dooi
den Staat aangeboden pensioen van de
hand hebben gewezen, de regeoring ech
ter is het met die opvatting niet eens
en bedreigt de stakende priesters met ge
vangenneming. wanneer zij niet alle dien
sten prestoeren, die men van hen ver
langt. Ongeveer dertig priesters zijn in
staking.
P e r z ,i
De Perzische zaakgelastigde te Berlijn
bericht aan „Köln. Zeit.", dat hij een
brief heeft ontvangen van men Perzischen
minister van buitenlandsche zaken, waar
in deze hem mededeelt, dat de ex-sjah
Mohammed Ali Mirza op 9 September bij
Sawalkoesj oen ernstige nederlaag heeft
geloden, dat een groot aantal zijnor partij
gangers zijn gesneuveld en dat de gewezen
sjah met een boot naar Goemiesjtepeh is
gevlucht.
Een officioole bevestiging dus van het
geen reeds van andere zijde is bericht.
Krctn,
De mogendheden, die zich heiast hebben
met do bescherming van Kreta, hebben
aan den koning van Griekenland zoomede
aan het Uitvoerend Comité van het eiland,
een nota doen overhandigen, waarin zij
verklaren niet weder te zullen voorzien
in do bedekking van hoogen commissaris
op Kreta, vacant geworden door het ver
trek van den heer Zaimis (Griek), en
niets te zullen wijzigen in den status
quo op het eiland.
Marokko.
De Franseho gezant Cambon had gister
middag een langdurig onderhoud met don
Duitsclien minister Von Kiderlen-XViichter.
Hij overhandigde dezen laatste de nieuwe
Fmusche voorstellen en lichtte zo monde
ling 'toe. i
Volgens een telegram uit Berlijn aan de
„Köhusehe Zeitimg", valt in liet Franseho
antwoord antwoord op de Duitsche tegen
voorstellen op verschillende punten tege
moetkoming op tc merken.
Van 'Fransche zijde worden ecnigewen-
sclien geuit, die voornamelijk betrekking
hebben op redactioneele wijzigingen. Er
haar regenmantel, trok den kap over het
hoofd en liep nat en gelukkig rond, vol
vreugde over haar eigen gezonde frischheid
en de kostelijke koelte van den regen, dio
luiar in het gezicht sputterde. Als de sneeuw
ncerdwarreldo wensehte zij dat er eens
iemand was, die een verren Hedctocht met
luiar deed door de velden en haar eerste twist
mot Clues Edvard ontstond op den dag, door
dat hij krachtig bleet weigeren de paarden
te laten inspannen om in een sneeuwstorm
slee te rijden.
L'laes Edvard was eigenlijk niet wat men
een dierenvriend noemt, paai' van paarden
en honden hield hij veel. Ilij hield een zeer
toorzienen stal met paarden; en als er iets
was dat in staat was hem ontrouw te doen
worden aan zijn werkuren, dan was het do
stal. In alles nat paarden betrof, had hij een
zeer fijnen smaak, een smaak van klassieken
aard. Niemand had hel ooit gewaagd iets aan
te merken op een paard dat de eer had tot
baron Wetulcls stal te behooren. Inzake do
honden was zijn smaak meer vreemd, meer
toekenond voor zijn eigen karakter, iets go-
heel persoonlijks. De honden, waanneo hij
zich ophield, waren in het oog van gewone
stervelingen bijzonder leelijk. Toen Maja als
jonge vrouw naar Svanii kwam, had hij zich
juist een langharigen windhond aangeschaft.
En Claes Edvard had voor dit dier een zoo
gioot zwak, dat liet Maja bijna kinderachtig
voorkwam. Toon Maja opmerkte, dat de
hond. die naar den naam van Bell luisterde,
net over het erf liep als een slang op vier
pooten, geraakte Claes EdVard in extase over
do schoonheid en lenigheid van zijn bewe
gingen. (Wordt vervolgd,)
