34"<e Jaargang.
Woensdag 25 October 1911
Mo. 13747
DE OPRIJLAAN
Kennisgeving.
SmTENLANa
SOMi I,URANT
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vla ar dingen fl.1.85 franco
per post II. 1.G5.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardjngen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer rhoeteh dea middagg v<5öf eea
Uur aan het Bureau bezorgd zrja.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Erfis del Adveïtentiën: Van 1—6 regels fl.0.92- iedere regel meelt
15 cents, Reclames 30 cent per regel- Groote letters naar de plaats die zij
Innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In 'de nummer3j die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschenen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cent» ger advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Inrichtingen welke gevaar, schade of
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam,
Gelet op de bepalingen der Hinderwet,
krengen ter algoincene kennis, dat door
Gedeputeerde Staten dezer provincie hij
hun besluit van 1623 October 1911, ver
gunning is verleend aan bul Gemeentebe
stuur dezer gemeente tot uitbreiding der
GlÜIËENTiÉfJJKE GASFABRIEK, door het
bijbouwm van eon z u i ve r huis met
regen er oor loods, op de porceelen, ge
legen aan do Fabriekstraat, kadastraal be
kend in Sectie L, nos. 1618 en 20-18.
Schiedam, 24 October 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemr)
M. L. RONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
V. SICKENGA,
ScliicdaiB 24 Od. 1911.
DE ITALIAANSCII-TU1ÏKS0IIE
OORLOG.
V it n het o o r 1 o g s t c r r e i n.
Dal het gevecht bij de bezetting van Ben
gasi bloedig is geweest, blijkt meer en mcci
uit de berichten, die, ondanks de strenge
censuur, uit Italic komen, is het een neder
laag voor de Italianen geweest? Te Stam
boel wordt het beweerd, Re Turkseho be
reiden zeggen, dat de Italianen te Bengasi
door Tm ken en Arabieren onclcr de sjeiks
Abduet Asi Aebmed eu Stevi werden over
vallen en dat de verliezen der Italianen 800
en die der Turken 115 man bedragen. De
Jtnüaan.-che pers, die op hooger bevel de
zaak zoo mooi mogelijk moet voorstellen,
vindt g«en aanleiding om in een of andere
nog zoo zwakke toonaard victorie te kraaien.
Spraken de Daliaamclie officieelc berichten
(eiv-t van 6 dooden cn 20 gewonden, de
militaiie nulorileiton te Rome geven thans
toe, dat heL aantal gesneuvelden meen- dan
100 bedraagt, een cijfer, dat door velen zeker
heneden do werkelijkheid wordt garlit.
Bit Alalia wordt ge.M'iml, dat opnieuw
flüOÜ lialianen te Bengasi zijn ontBheept-
Omtrent den plaats geluid hebbenden si rijd
volden nog de volgende bijzonderheden ge
meld. Du licht gewonde Turken wet tien
door de Bedomuen naar bet binnenland me
degenomen; de zwaar gewonden echter lie
ten z.ij in de straten liggen, pvaut- do Italia
nen ze opnamen. Naar verluidt zou een pa
ter met in de stad achtergebleven monni
ken, benovens een aantal vrijgekochte sla-
Roman naar
GliSTAF af GEFJERSTAM.
ven, tijdens liet bombardement gedood zijn
geworden.
De Kenoetsi van Bengasi hebben bij Egyp
tische banken een oorlogs-zeliat van 23 iriii-
lioen francs staan. Hun Rz.it aan vee in do
provincie Bengasi wordt op 200,600 rinks
geschat.
Bij Tripoli» worden de fUdiaauschc vJix>r-
posten nog altijd door aanvallen der
Arabieren vemnlruri. Gistermorgen werden
door do Italianen weer herhaalde aanvallen
afgeslagen.
De Romeinse he Trib uan" verneem! uit
Tripolis, dat een bataljon van het 40e regi
ment infanterie bij een verkenning op den
vijand is gcslooton, die zich op verren af
stand hield en talrijke go «'nesschoten afgaf.
Hot bataljon rukte daarop voorwaarts on be
antwoordde het vuur. De Turken trokken
zich terug en lieten 3 dooden tic hier, Dc
Italianen hadden geen verliezen.
Naar uit Tripolis aan de Jl-aiiaan.se.lie bla
den gemeld wordt, staan de Turken op on
geveer t5 kiloin. afstnuds van de Mud en
zijn zij ongeveer 5000' nmn sterk. De Tur
ken moeten over 28 Krupp-kanonnen beschik
ken en een uitnemend uitgeruste cavalerie
hebben, waarover Achmcd-bcy hel bevel
voert, terwijl Munir pasja dc infanterie
aanvoert, welke echter minder goed is uit
gerust.
De „Gorvièro deüa Sera" ontvangt uit
Tripolis hel bericht, dat liet ministerie van
oorlog (e Rome, dc vergunning van gene
raal Fancvn, om de oorlogscorrespondenten
aan den opmarsch naar het. binnenland te
doen deelnemen, heeft ingetrokken. Tegelij
kertijd is de binding van oorlogscorrespon
denten in Bengasi cn Dema verboden. liet
blad keitri beide maatregelen op do scherp
ste wijze af.
In Italië.
De openbare mcening in Italië, die tot
nu toe bespottelijk optimistisch was, begint
zenuwachtig te worden. De eerste ernstige
..ontmoeting" mei de Turken kwam don aan
val leis op verliezen te staan en de vage
vrees voor verdere tegenvallers bij de on-
vei«tijdelijke operatics in het binnenland
begint grooler te worden.
Het ,,Giornnle d'ltaJia." verwijt de regee
ring, dat zij niet eeltige weken vroeger met
de operatics begonnen is en de oorlogssche
pen niet kracliig genoeg hun medewerking
kunnen ve.rleenen. IIci blad verzekert ver
der, dat het treffen bij Bengasi ntan tegen
man en met de bajonet beslist weid en trekt
de conclusie, dat, nu Italiaanse): bloed bij
room en gevlooid is, men met niets meer
rekening lo houden heeft en gerust hot too
nvel van dejt krijg naar de Aogclsche zee kan
verplaatsen, om Turkije te dwingen tot het
gm en van \olkomon .satisfactie.
De koning heeft aan do ministers van
marine en oorlog zijn bijzondere tevreden
beid betuigd met de uitnemende leiding
van lener Sju vloot voor Bengasihij roem
de ook ton zeerste den moed der soldaten
<ui matrozen.
Re .jGiornalc d'Italia" deelt mede, dat
45)
Glaes Edvard schreeuwde deze laatste
tvoorden bijna uit. Iets als razernij lag er in.
„Dat, is juist het ergste!" riep Maja wan
hopig. „Zie je dan niet dat dat juist hel
eig-sto is!?"
Weer zwegen beiden een langen tijd. Zij
«iticn te heftig bewogen om hun gevoelens
E kunnen uitspreken.
Glaes F.dvnrd's stem klonk zacht, bijna
fluisterend, looft hij eindelijk vroeg:
„•Ie kunt dus niet blijven?"
Maja schudde hulpeloos het hoofd.
„Dal is hel juist ik zou zoo graag
weg willen het is of ik moet. Mag ik,
niet gaan?"...
Als een kind smeekte zij.
Chics Edvard stond op bij Mnja's drin
gende vraag of zij mocht gaan, en begon
langzaam op en neer to loopen. Hij liep
met zooals gewoonlijk door de ganscho
kamer. Hij wandelde slechts om do breedc,
lange tafel ru steunde daarbij mot do
luchterhand op liet tafelblad. Lachwek
kend en toch diep bedroevend zag hij er
Tt in zijn groot lood. Eindelijk bleef bij
uicht voor zijn vrouw staan en haalde
(liep adem,
„Hot is altijd zoo geweest," zei bij. „Nie
mand heeft het lang hij mij uitgehouden. Ik
ben te onbeduidend. Ook ik heb mijn vader
liefgehad. Juist zooals jij. Maar ik heb
daar nooit over kunnen spreken. Mijn va
vader hoelt mij gehaat. Zo-odra ik in dc
kamer kwam, werd zijn gezicht somber
Altijd was hij boos op mij. Wat ik ook
deed bij was boos. Toen ik nog een
jongf.ni was, heeft hij mij vaak geranseld
of ik hot verdiend had of niet, hij
sloeg mij. Toen ik grooter werd lachte iiij
mij uit cn schold mij uit voor een gek.
Hij lachte om mijn kleeren, om mijn rij
laarzen, om mijn dassen, mijn krullend
baar en mijn zijden zakdoeken. En het
luidst lachte hij als ik in zijn hoeken wilde
lozen ja, juist, diezelfde boeken, die j
daar nu om je heen ziek Dal wil zoggen
hij lachte nooit luid. Iiij hoonlachtc slechts
En dat is heel wat ergor. Hij hoonlachtë
eri liet mij uit zijn bibliotheek nemen wat
ik hebben wilde."
Claes Edvard brak af on haalde diop
acïern.
Maja tracht to hom in de rede to val
ten.
Maar hij strekte zijn lange", smalle hand
naar haar nit on zoi:
„Laat mij uitspreken. )k zal dat later
niet meer kunnen doen. Ilij heeft mij allo
boeken laten nemen, die ik hebben wilde.
Maar bij heeft mij nooit terecht gowozen
of iets met mij besproken. Ik las wat mij
toevallig in de handen viel en mijn ken
nis werd nog verwarder clan zij reeds was
liet verkeer met de Levant geheel en al is
opgehoudenalle stoomvaartlijnen hebben
den dienst gestaakt.
Dc „Messagcro" maakt bekend, dat lia-
iaansolie (orpedobooten een blokkade-linie
lebben gelegd van Lcmnos tot Rhotlus,
welke blokkade bedoelt, te waken voor de
veiligheid dei troepentransporten van Italië
naar Tripolis.
1 n T u r k ij e.
De „Berliner Loknl Aiueiger" verneemt
uit Konriantinopcl, dat in den ministerraad
wordt beraadslaagd over de positie van den
minister van oorlog. In liet gchcclo offieiers-
korjw licerscht groote opwinding. Boven
dien is de onecnigheid tussehen officieren
en soldaten zoo groot, dat dc soldaten voort
durend onder strenge controle gehouden
moeten worden. Hun wordt niet eens meer
toegestaan de moskee te bezoeken. Men
meent door de benoeming van Ilassim pasja
deze opwinding meester te kunnen worden,
daar Hnssim pasja steeds de afgod van do
soldaten was. Ook wordt gedacht over de be
noeming van Izzet pasja, den vroege ren chef
van den generalen staf, dio lamr en met suc
ces in Yemen streed, tot. minister van oorlog.
Naar de bladen te Konriantinopcl be
richten, moet dc grootvizier zich reeds bezig
houden met het vervangen van de ministens,
dio tot lic-t vroegere kabinet hebben bekoord.
De minister van oorlog zou reeds do vol
gende week aftreden.
De Kamer heeft gisteren twee moties vcr-
woipen, waarin do si, «dacht van de regec
ring werd gevestigd op do liandelscrisis on
een moratorium gevraagd werd.
GEMENGDE MEDEDEBLINGEN.
dat hij een dergelijk verslag heeft ondertee
kend.
Fr ankr ij k.
Do gebeele Franscho pers levert com
mentaar op de gebeurtenissen in Oedsjda.
Algemeen wordt betreurd, dat aan bet
Fransclvo bestuur in do oogen der inboor
lingen een moreelc Mag is toegebracht.
Verscheidene .radicale bladen rallen het
optreden van generaal Toutée heftig aan,
omdat hij blijkbaar geheel eigenmachtig
gehandeld cn dc grenzen zijner bevoegd
heid op bedenkelijke wijze overschreden
heeft, Over de aanleiding tot hel gebeurde
wordt gemeld, dat bij bet kasonderz-oek
duidelijk bedriegerijen aan het licht ge
treden zijn. Van een bedrag van 1.040.000
£rcs„ hetwelk in de banken van Oedsjda
aanwezig moest zijn, was de helft ver
dwenen.
De „Ilumanité" meldt, dat dc in hechte
nis genomen (en weder vrijgelaten) Fran
scho ambtenaren, -op schandelijke wijze
zich stukken grond van de inboorlingen
toegeëigend hebben en dat, zij ook smok
kelhandel di ij ven, doordien zij aan de Rif
bewoners, uit België ingevoerde geweren
verkoopen. De Spaansche regeering heeft
bij het ministerie van buiicnlandschc za
ken te Parijs krachtig op onderdrukking
van dozen sluikhandel aangedrongen.
E ng c 1 a n d.
In de vcrdceling der functies in het mi
nisterie is de volgende verandering gebracht:
Tot lord-zcgelbewaaider is benoemd graaf
Cnrringfon (voorheen minister van land
bouw), tot minister van binncnlandscho za
ken. Mc Kenna (voorheen minister van ma
rine), lot minister lo marine cerato
lord der admiraliteit Winston Churchill
(voorheen minister van binncnlandscho za
ken), tot kanselier van hot hertogdom Lan
caster Hobhouse (voorheen financieel secre
taris van de sehatkiri)| tot minister van
land trouw Euncimon (voorheen minister
van Onderwijs), tot minister van onderwijs
Peaso (voorheen kanselier van het hertog
dom Lancaster).
Het rapport \an de commissie van onder
zoek in zake hel gosdiil aan de spoorwegen,
dat door alle leden is onderteekend, dus ook
dooi dc twee veitegenweordigers van het
personeel, vindt bij dc lagere beambten
neen onverdeelde instemming. Op vele plnnt-
-vn worden vergaderingen gehouden, waarin
het rapport der commissie wordt gewraakt
en met een nieuwe nlgeinecne spoolwegsla-
king gedreigd wordt.
Alen veroordeelt algemeen liet commissie
lid der spoor weg mm i nenArthur Henderson,
liy liot mij reizen, opdat ik do wereld
zou loeren kennen on gaf mij daarvoor geld
in overvloed. Hij was niet karig met geld
als het kon dienen om mij kwijt te ra
ken. Van stad lot dorp ben ik gereisd. En
steeds minder begreep ik van de wereld.
Thuis zat mijn vader en hield het ouderlijk
huis voor mij gesloten!"
Hevig ontsteld had Maja do woorden van
haar man aangehoord. Thans kon zij zich
niet langer- inhouden:
„Maar Claes I" riep zjj. „Hoe kun je zoo
over jo eigen vader spreken I"
„Het klinkt hatelijk, nietwaar?" an t woord-
de haar man. „Maar hij heeft tegenover
mij werkelijk als een schurk gohandold,"
Ilij schreeuwde die woorden bijna uit; do
dunne snorrebaard beofdo boven den go-
open deal mond.
„Hij hoeft mijn ziel gebroken, mijn heele
persoonlijkheid geknakt Hij heeft mij mijn
levonsmoed ontnomen. Het ging zoo ver
dat ik er ton slotte niet meer toe kon
komou om nog to lezen. Wat hadden do
boeken mij te vertollen? Ik vond vrien
den in do wereld ver van den geboorte
grond. Maar ik kon zo niet. behouden. Allo
keerden zij zich weer van mrj cn elk heeft
een stuk van mijn hart meegenomen.
Geen enkoio is terug gekomen nie
mand dan hij, dio mij vandaar geschreven
hoeft. En ik moet zeggen: wie weet wat
die nu weer van mij will"
Een toornige, argwanende blik schoot uit
zijn kleine bruine oogen.
„En juist nu zeg je, dal je weg wilt
Du i ts cli 1 an d.
Gisteren heeft in den Rijksdag de be
spreking plaats gehad van de interpellatie
over de dmn-te der levensmiddelen, in
gediend door centrum, vrijzinnigen cn so
ciaal-democraten
Do algemeenc belangstelling voor dit
onderwerp bleek uit de volle tribunes. Zeer
sterk in contrast hiermede en wel typisch
voor het weinige begrip van de belangrijk
heid van deze vraag, dio liet volk mis
schien meer interesseert dan de gchcele
builmilaiulsche politiek, was dc absentie
van vele leden van het blamv-zwarle blok.
Daarentegen waxen do regeenngsbanken
zeer diclit bezet.
De rijkskanselier luisterde aandachtig
naar de woorden van de hoeren Bpahn,
Scheddemavui en Oeser, die namens hun
fractie de interpellatie inleidden. Do rede
van centrum-leid er dr. Spa hn, was zoo
goed als onverstaanbaar. Hij pleitte voor
vermindering der invoerrechten. Zeer
scherp was de rede van den sociaal-demo
craat den heer Schei dema nn, die woor
delijk zoide: ,,Aan het schapengeduld ran
het DuitscTio volk kan een einde komen."
Do hoofdzaak was natuurlijk welk stand
punt do rijkskanselier zou innemen legen-
om- de duurte. Een der eerste woorden
bracht dadelijk teleurstelling. Hij zei niet
onmiddellijk wat de regeering van plan
was, doch begon met. een polemiek tegen
de woorden der sociaal-democraten. De
zoogenaamde groote middelen, die ge
vraagd waren, opheffing of tijdelijke buiten-
werkingstelling van invoerrechten, opening
van dc grenzen voor vee en vleesch, vin
gen do hoeren alleen om den grondslag
van de Duitsehe economische politiek te
treffen. Hiertoe zal do regeeriug zich nooit
leencn. „De gevolgen van de belieureim-
w,aanligt* droogte kunnen ons niet afbren
gen van ons economisch systeem."
En hiermede wisten eigenlijk de libera
len. en dc sociaal-democraten al genoeg.
De protesten links werden beantwoord door
meer dan hartelijke toejuichingen rechts.
Zoo bleef het gedurende do drie kwartier,
dat de rijkskanselier aan het woord was.
Even weinig bevredigend was wat de
heer .Von Bethmnnn Hollwog zei over den
invoer van vee en vleesde DuiNehland
is in staat in de behoeften van het ge-
heelo land te voorzien. De tegomvoordieo
vleeschprijzcn zijn normaal. Alleen aartin--
polen en groenten zijn in prijs gestew
Doch de aardappeloogst valt nog m
Groente is voor 93 o/0 vrij van invoer
rechten, het openstellen van de gtenzen
zou dus van liaast geen invloed zijn op
do prijzen. De heer Von Bethmann Holl
wog stelde zelfs dc liberale pers verant
woordelijk voor do stijging der prijzen, daar
zij door haar overdrijving de pi ijzen in
de hoogte heeft gejaagd. Daarna zong
de rijkskanselier een loflied op de reeds
getrofien maatregelen: de tariefverlagingen,
waarvan reeds geconstat-erel werd, dat
zo weinig helpen. Vervolgens pree« bij do
gemeentebesturen, die door verkoop van
zeevhoh en regeling der delail-pi ijzen i'
duurte te lijf zijn gegaan.
De rijkskanselier sloot met de verzeke
ring, dat hij door niets zieli zou laten
verleiden verandering te brengen in de te
genwoordige economische politiek. Rechts
klonk een oorre.rcloovend applaus en bravo
geroep, links een krachtig gesis.
De rijkskanselier had gesproken. En al
les blijft zooals het is.
En ik kan jo dat niet verhinderen. Ik wil
liet ook niet. Zoo onbeduidend, zoo ver
achtelijk, zoo beklagenswaard en zwak
bobben jelui mij gemaakt vader en
jelui allen T
Hij bleef voor haar staan en riep met
bevende stem en verwrongen gezicht
„Nu, ga dan als jo verlangt van mij
weg te gaan. Ik zal je niet tegenhouden!"
Maja had onder dc hartstochtelijke uitin
gen van haar man doodstilgezeten.
^Slechts bij zijn woorden over zijn va
der onderbrak zij hom
„Als ik jo zoo zie als nu, dan voel ik
mij tot jo aangetrokken. Ik krijg nu een
gevoel, dat ik blijven moet, ook als ik
niet wil."
Claes Edvard bleef onbeweeglijk staan,
waar luj stond. Zijn oogen gloeiden ais
phosphor. Hij sloeg mot de vuist op de
tafel terwijl hij riep
„Ga! Ik wil je niet meer zien 1"
Maja ging. Alles was onrast en verwar
ring in haar. Haar kracht, was uitgeput;
een woordloozc klacht klonk in haar bin
nenste: Ik kan niet weg komen! Zij slak
geen lamp aan. Snel, zwijgend,, kleedde
zij zich uit in liet donker, mechanisch liet
zij haar k leer on op dm grond vallen. Toen
kroop zij koortsig, rillend van kou, onder
de dekens.
Zij was tot tiaar man gegaan om hem
to dwingen, zijn vrouw te leuren kennen.
Hij had haar niet eens ac ïgehoord. Hij had
in zijn vertwijfeling zijn masker afgewor
pen, had een gelaat goloond, verwrongen
Fortu ga 1,
Do Spaansche regeeriug beeft, zoo werd
gisteren uit Bajaxloz aan bet ..Berliner
Tagebl." geseind, thans besloten krachtig
op te treden tegen de Portugeescbe roya
listen. In do laatste 48 uur zijn reed» 460
hunner ontwapend. De royalisten hebben
hun troepen gesplitst in drie afdeeJingeu,
die elk 15 Iv.M. van elkaar verwijderd
liggen en als guei illa-benden opgesteld
zijn. Van deze drie troepen staan 450 man
onder kapitein Coueciro in de buurt van
Portello Domen, S00 onder kapitein Ga-
macho bij Lindoso cn 250 onder majoor
C'hagas bij Piloes. In een dezer afdeelui-
gen zijn 150 priesters, die, in geestelijk
gewaad, met hooge laarzen aan, in dc le
deren gordels groote messen en pi»tolou
en om den bals oen groot zwart cruci
fix, ten strijde trekken. De royalisten zijn
van plan Portello llomen, Lindoso en Pi-
toes aan te vallen, een gebied dus. dat
als neutraal bekend staat. Daar de grens
lijn tussehen Spanje en Portugal in het
Koorden nooit behoorlijk is vastgesteld, be-
van teleurstelling, van leed, van diep zelf
wantrouwen. En eerst n u had bij dat ge
daan. Vier jaren lang had Maja van haar
man niets anders gezien dan dit masker.
Eerst nu zij zei dat zij weg wilde, had
zij hem werkelijk zoo gezien als hij was.
Dreigend stond dio nieuwe werkelijkheid
voor haar. Zij dacht er over hoe zij eu
andere jonge meisjes vroeger in 't geheim
om Claes Edvard gelachen hadden. Eu zij
begreep, dat het zijn masker was waarom
z.ij gelachen had. Altijd, gedurende al deze
jaren, had zij zich vreemd gevoeld tegen
over haar man. Zijn masker was het, d,
daaraan schuld was, dat ondoordringb.
masker, dat het loven zoo gevormd ha
dat het een natuurlijk, oorspronkelijk gelaat
schoen. Te laat! klonk liet weer in haar.
Te laat om nogmaals te beginnen!
Op dat oogenbhk was Maja er zeer nabij
zichzelf to vergeten. Z ij laad dezen avond
haar man loeren kennen; niet hij haar.
Beneden in zijn kamer liep Claes Edvard
op en neer en streed met zijn eigen zwak
heid. Mot zijn gewone slappe, slepende
schreden ging hij in zijn studeerkamer vond.
Af en toe bleet hij even staan en staarde
gedachteloos naar de iroosleloozF rijen van
oude hoeken. Hij was als vorplcllmi, hij
li.ui nog slechts één wensch: ergens iu een
hoek te kruipen en voor altijd in te sla
pen, zoodra hij niet meer zou slaan tegen
over deze schrikwekkende eenzaamheid, die
hem tcgengrijnsde,
Wordt vervolgd
