64"<e laargang.
Dit mier lestaat uit DRIE Halen.
Eerste Blad.
Zondag 17 December 1911.
No. 13793
Onder donker geboomte.
Kennisgeving.
Kamers van Arbeid te Schiedam.
„Zoo. jEn ge geeft niet eens antwoord
BUITENLAND.
„Eindelijk 1" zei Birkhof verheugd .toen
„Scheelt or wat aanAVat wilde de land
raad?" vroeg zjj, (Wordt vervolgd
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prigs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25 franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Burean: Lango Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
-G regels f 1.0.92; iedere 'regel meer
Groole letters naar de plaats die zij
voorwaarden. Tarieven
Prijs der Advertentiën: Van r
15 cents. Reclames 30 cent per reg"l-
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeeiige
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
m
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam;
Gezien da wet op de Kamers van Arbeid, het
Kiesreglement voor de Kamers van Arbeid en
het Koninklijk besluit van 13 Moi 1899, Nos.
47 en 48
herinneren de hoofden of bestuurders van do
navolgende bedrijven:
Voor de BOUWBEDRIJVEN:
het bewerken van hout, steen of metalen
het schilders-, stoffeerders-, behangers-,
stukadoors-, mandenmakers-, kurksnjjders-,
aardwerkers- en straatmakersbedryf
het ontwerpen van en het houden van toe
zicht bij het uitvoeren van bouwplannen,
Voor de VOEDINGS- en GENOTMIDDELEN
de brood-, koek-, beschuit-, suiker- en
banketbakkerijen
de slagergen
de bierbrouwergen, de azijnfabrieken, de
zoutziederijen
de zuivel- en de kunstboterfabrieken, het
bedrijf der drinkwaterleiding;
de tabak- en sigarenfabrieken
het vervaardigen van kleeren, hoeden of
schoenen
de boek- en courantdrukkerijen;
de kaarsen-, de gas-, de glas-, de soda-,
de zeep- en de cartonnagefabrieken
aan hunne verplichtingen om \óór 15 Januari
o. k. eene lijst op ie maken van de namen,
voornamen enz. der mannelijke en vrouwelijke per
sonen, die in hun bedrijf binnen bet gebied der
bovengenoemden Kamers van arbeid (hetwelk zich
uitstrekt over de gemeante Schiedam) als patroons
of in hun dienst als werklieden weikzaam zijn
of zijn geweest gedurende het kalenderjaar
(1910) of, indien het het bouwvak betreft, gedu-
tende het laatste tijdvak van 7 maanden dat
sn dat bedrijf is gewerkt, en om die lijst, mede
vóór 15 Januari a.s., te zenden aan Burge
meester en Wethouders.
Ten aanzien van hem, die in het bedrijf van
het bouwvak werkzaam is geweest, wordt oj>
de lijst opgegeven gedurende weiken tijd hij in
dat bedrijf werkzaam is geweest.
Op die lijsten mogen uiel vermeld worden zij,
dia gedurende het laatst verloopen kalenderjaar
of, indien het het bouwvak betreft, gedurende
bovenbedoelde 7 maanden, niet binnen het ge
bied der bovengenoemde Kamers van arbeid bij
hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder werk
zaam zijn geweest en behoeven nicl le worden
vermeld zij, die geen ingezetenen «.es Rijks ol
geen Nederlanders zijn, of die op 15 Februari
1911, den leeftijd van vijf en twintig jaar niet
zullen hebben bereikt.
-Een verhaal naar het Duitsch van
GUSTAY KOIINE.
25)
Tante had, een bijzonder lekker kopje
gezet, zelfs had ze nieuwe koekjes in liet
trommeltje. Maar dit alles smaakte Louise
niet.
„Kom, kom," zei tante, „wees nu maar
niet verdrietig zulk liefdesverdriet gaat
wol weer over. Je moest, toen je hoorde
dat hij dc eigenaar van een groote boerderij
was, dadelijk ingezien hebben, dat cr van
een huwelijk nooit iets kon komen. jWat
schrijft hij nu?"
Louise zweeg en bleef met groole, droe
vige oogen naar den nvuur staren. De laat
ste vraag van haar tante hoorde zij niet
eons. I
„Het was beter voor je, L'ouise, niet zoo
geheimzinnig te doen met de zaak," zei
tante nu met nadruk.
Louise schrok en keek haar tante aan;
zij wist niets te zeggen, wat haar tante
als eigenzinnige koppigheid beschouwde.
„Nu, goed dart - als je meent alleen
er gemakkelijk mee klaar te komen I"
„Maar wat dan, tante?"
„Och, niets."
ees niet boos, tante, toe
Onder patroons worden verstaan de manne-
ijke of vrouwelijke hoofden of bestuurders van
een bedrijf, waarin ten minste één persoon
boven de 20 jaren tegen genot van loon weik
zaam is, en allen, die op het beheer der hoof
den of bestuurders toezicht houden terwijl met
patroons gelijk gesteld worden de personen, die
door het hoofd of bestuurder van een bedrijf
in den regel belast worden met het ontwerpen
van wetenschappelijke plannen en modellen, ol
met het doen van wetenschappelijke proeven,
de procuratiehouders alsmede de personen, die
bij ontstentenis van het hoofd of den bestuur
der van het bedrijf dat hoofd of dien bestuurder
vervangen.
Onder werklieden worden verstaan alle ande
ren, die tegen genot van loon in een bedrijf
werkzaam zijn, behalve zij, die geheel of gedeel
telijk gezag over anderen uitoefenen.
Zij, die gedurende het laatst verloopen kalen
derjaar of, indien het het bouwvak betreft,
gedurende het laatste tijdvak van 7 maanden, dut
in dit bedrijf is gewerkt, niet in het bedrijf van
hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder werk
zaam zijn geweest, en die aanspraak kunnen
maken om geplaatst te worden op de kiezerslijst
voor de bovengenoemde Kamers van arbeid zijn
bevoegd daarvan vóór 15 Januari e. k. aangifte
te doen bij Burgemeester en Wethouders.
De formulieren voor bedoelde lijsten en aan
giften zijn kosteloos voor belanghebbenden ver
krijgbaar aan de afdeeling Bevolking, (School
straat 12)
Schiedam, 16 December 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE
De Secretaris,
V. SICKENGA
De Commissie van Gemeentewerken te
Schiedam is voornemens op Zaterdag 23
December a.s,, des voormiddags ten 11 uur,
op het Bureau van Gemeentewerken aan
de Korte Haven aldaar, aart te besteden
de levering van:
IJZERWAREN, GEREEDSCHAP
PEN, BORSTELS, DOEKEN, DRO
GISTARTIKELEN EN VERDERI
MATERIALEN,
ten behoeve van den dienst der gemeen
tewerken, gedurende het jaar 1912.
Het bestek ligt ter inzage op iiet Bu
reau van Gemeentewerken en is aldaai
tegen betaling van 25 cents verkrijgbaar.
De gezegelde inschrijvingsbiljettcn
moeten in een gesloten enveloppe, waarop
oen aanduiding, dat zij een inschrijvings
biljet bevat, vrachtvrij worden ingeleverd
in de op het "Bureau van Gemeen
te werk en aanwezige gesloten bus, vóór
des voormiddags 10 uur van den dag van
aanbesteding.
Schiedam, 16 Dec. 1911.
DE ITALIAANSCn-TURKSCHE
OORLOG.
I n T v i p o 1 i s.
Over do wijze, waarop do Italianen in
Tripolis rechtspleging uitoefenen, geeft de
zelfde „AlatirE'-correspoiulent bet volgende
staaltje:
op tnijn vraag wat er in dien brief staat.
Maar je behoeft ook niet te antwoorden."
,,Ik heb dien brief nog niet gelezen."
„Niet gelezen? Ilahal Vertel dan wien
je wilt, maar dan moeten zij dommer zijn
dan ik."
Juffrouw Sprengel stond op, ruimde de
tafel af en sprak er niet verder over.
Louise begon weer haar gewone werk,
molk de geilen, voederde het varken cn
ging, toen bet begon te schemeren, naar
baar kamer. Met zekeren angst stond zij
voor de kast eindelijk opende zij die
en nam er den brief van Hans uit, Staar
zonderling: van datgene, dat zij verwacht
had, stond geen woord in den brief. Alles
was in een vroolijken toon geschreven en
ging in hoofdzaak over bet aanstaande
feest. Aan het slot vroeg hij haar om voor
hot feest haar zwarte japon met de lange
knoopenrij aan to doen. Eu dan volgden
nog geestdriftige woorden over haar schoon
heid en liet verlangen naar wederzien.
Tweemaal las zij den brief. Den tweeden
keer scheen hij haai* v.cel minder opge
wekt. Ja, zij vermoedde iets sombers en
onheilspellends achter deze woorden. En
waarom schreef hij niets over de onecnig
heid met zijn vader.
Na lang peinzen ging zij naar bed cn
vied ten slotte in slaap.
Den volgenden dag was er veel in den
tuin tc doen. Zij groef, legde paadjes en
werkte op den aardappelakker. Dat werk
was zoo goed voor haar. Haar geest moest
Heden werd oen voornaam Arabier, Maa
st)! el Shani, veroordeeld en het geding
was zeer interessant. Beschuldigd door zijn
broer en zuster van wapenen in zijn huis
te hebben verborgen, beweerde Mausur van
zijn kant, dat zijn broer en zuster de Alau-
sers, tweeduizend patronen en uniformen
van Turkscho officieren, die er later gevon
den weiden, in zijn huis hadden gebracht.
Al aar over het algemeen was dc reputatie
van Alausur niet al te gunstig. Het was
bewezen, zegt men, lat hij de Turken in
formaties verstrekte over de tactiek der
Italianen. Alen veroordeelde hem ter dood
en wie weet of het koord, waaraan hij
eenige oogenblikken later op de markt hing
te bengelen, niet op al te aldoende wijze
slechts aan een familietwist een einde maak
te. Zeker is, dat er uniformen, geweren
en patronen in zijn huis gevonden weiden
en dat op de markt vrouwen" en kinderen
zullen staan staren naar het lijk van den
deftigen Alausur cl Shani.
Van h e l o o r 1 o g s t c r r e i ïi.
De oorlogscorrespondent van de „Kölni-
scho Zeitung" bespreekt de bezetting van
Aïn Zara. Had de bezetting van Alesri met
behulp van 10.000 man geregelde troepen
plaats, voor den opmarsch naar Aïn Zara
waren niet minder dan 30.000 mail gere-
quireerd. Tegenover deze overmacht ston
den ongeveer 2500 Turken en Arabieren,
die zoo goed als geen weerstand boden.
Nu ook de stad Tadsjoera in handen der
Italianen is, kan men iederen tegenstand
der Turken in de oase van Tripolis als
onmogelijk beschouwen. Turkscho of Ara
bische troepen, die zich op het oogcnblik
nog in de oase bevinden, zijn omsingeld.
Retireert de Turkscho legermacht niet spoe
dig naar het zuiden, dan komt zij in een
zeer moeilijke positie. De correspondent
van de „Kölnische Zeitung" meent, dat zoo
als op het oogenblik do toestand zich
ontwikkelt, de Arabieren, die eigendommen
in do oase hebben, zich spoedig aan Ita
lië zullen onderwerpen.
Volgens de „AIatm"-con,espondcnt was
Tadsjoera, toen het door de Italianen be
zet werd, niets meer clan een puinhoop.
Hei bombardement der nuirinekanoimen
heeft hot stadje geheel verwoest.
Een nieuwsbureau te AVecnen, dat in
iclatie staat met goed ingelichte militaire
kringen, geeft li ol volgende beeld van den
oorlogstoestand: „liet succes bij 'Aïn Zara
heeft 't ltaliaansche legercommando doen
doen besluiten tot ecu krachligen aanval
op Cyrcnaika (Barka).
Een zeer bloedig nachtgevecht tussclien
de bij Bengasi liggende Italianen cn "de
Turken, orsdcy conunonda van Enver-bcy,
opende de ltaliaansche aanvallen. De strijtj
eindigde mei den terugtocht dor Turken.
Vermoedelijk zal liet binnen enkele dagen
tot een ernstig gevecht komen.
Tot nu hebben de Italianen gaan noe
menswaard succes ia Cyrcnaika behaald.
De Turken krijgen voortdurend verster
kingen aan troepen en ammunitie uit
Egypte."
zich nu wel met andere dingen bezighou
den en er kwam een eind aan haar som
bere overdenkingen.
Zij antwoordde Hans niet dadelijk. Eerst
den volgenden Zondag dwong zij zich tot
schrijven.
Nooit had een brief haar zooveel moeite
gekost als doze. Tweemaal had zij het ge
schrevene weer verscheurd. Dc moeilijk
heid was, dat zij Hans niet wilde kwetsen
en hom toch wilde dwingen haar te zeg
gen wat er precies Lisseheii hem en zijn
vader was voorgevallen. Ten slotte besloot
zij Ilans alleen datgene te schrijven, dat
haar Undo haar verteld had. Dan moest
hij wel antwoorden.
Op Hemelvaartsdag kreeg zij liet ant
woord. Hans deelde haar onomwonden alles
mee wat gebeurd was en wees er voorts
op, dat de praatjes in het dorp zeer over
dreven waren de verzoening tussclien.
zijn vader en hem was al lang tot stand
gekomen. Om te bewijzen, dat hij de waar
heid 'sprak, sloot Hans den laalslen brief
van zijn vader bij den zijnen in, waarin
Birkhof zijn vreugde er over uitsprak, dat
Hans bet groote feest iu Brcdeiibostcl zou
meemaken.
Louise voolde zich zeer verlicht door
dien brief on zag nu het soldatcnfeest met
hoop en vertrouwen tegemoet. Nog dien-
zelfden avond schreef zij Hans, dat zij
zeer blij was, dat de verzoening tnsschen
hem en zijn vader weer had plaats gehad.
Hans kreeg dien brief echter eerst in
Turkscho w reed li e den.
Uil Rome wordt aan de „National Zei
tung" geseind: „De bezetting van Taihjoeia
gaf den Italianen gelegenheid o|mu*jw
wreedheden te constateeren, dom de Tm
ken gepleegd op gewonden en gi-v.un.en.-ii
uit de gevechten van 23 Ortoln-r, Alen
vond de lijken van verschillende Italiaan-
sche soldaten, die gektuisigd waien, Jeiwijl
yan andere lijkeu de handen al gehouwen
waren."
D u m-d u tn-k «sols.
Het Turkscho ministerie van oorlog h;> >11
aan de „Agence Oüomaite" een officieel
telegram van den commandant van de
Turkscho troepen in Bengha-i doen toe
komen, waarin bevestigd wordt, dat de Ita
lianen, in strijd me? de bepalingen van
de Ilaagsclie conventie, mei dumdumko-
gels geschoten hebben. De commandant
is overtuigd, dat de Italianen dit niet meer
zullen durven ontkennen, nu hij kisten
met dunuluinkogoh heeft buit gemaakt en
die den minister van oorlog heeft toege
zonden.
Arerder zegt hij, dat dc Italianen op het
slagveld hebben huisgehouden als wilden,
als geraffineerde barbaren.
Uitwisseling van gevangenen.
De „Sabah" verneemt, dat de Portc langs
diplomatieken weg aan de ltaliaansche re-
geering bet voorstel gedaan heeft, dc
krijgsgevangenen uit te wisselen. Het aan
tal der gevangen genomen Turken bedraagt
360, dat der Italianen ongeveer 150.
Turken, die Tripolis wilden verlaten, wer
den lot nu toe door de ltaliaansche re-
geering naar Fiume en Triest gebracht, om
van daar naar hun vaderland terug te keo
ren. De Turkscho regeering weigert echter
langer de kosten voor hun vervoer op zich
te nemen, zoodat do Tripolitnansehc land
verhuizers thans eerst naar Italië worden
overgebracht en dan op kosten der ltaliaan
sche regeering naar Turkije doorreizen.
I n, T u r k ij e.
Een Wolftbericlit uit Konstanlinopol zegt.
dat de grootvizier sedert twee dagen on
gesteld is en niet op dl Porta verschijnt.
Dit geeft aanleiding tol geruchten van een
aanstaande kabinetscrisis die tol nu Ut
echter niet ingetreden is. Waarschijnlijk
zal de crisis uitbreken als de Kamer hel
voorstel van den grootvizier om de Grond
wet te wijzigen verwerpt. Jn clït geval
zon de grootvizier twintig nieuwe lena
toren villen benoemen, om aldus iu den
Senaat de toestemming lot ontbinding van
dc Kamer te kunnen verkrijgen.
1 a Italië.
Gasteren word gemeld, dat eerstdaags
een dekreet zal worden uitgevaardigd,
waarin tot 31 December opnieuw een bui
tengewoon c red iet van 25 millioen lire
voor den veldtocht in Tripolis en Barka
wordt toegestaan. Wanneer men de totnog
toe ter beschikking van de ministeries van
oorlog en marine gestelde sommen te za-
men lelt, dan is liet bedrag der voor een
handen toen de feestgerechten al lang tot
rust gekomen waren.
Y1I1.
Het feest.
Het feest werd dus den Zondag na Pink
steren gevierd. Een dergelijk feest is in de
afgelegen dorpen in de beide nog altijd
een groote gebeurtenis.
Reeds dagen te voren begon men in Bre-
donbostel met do voorbei eiding. lil menig
huis werd zelfs groote schoonmaak gelum
den. overal zag men de vrouwen schrob
heil, boenen en poetsen.
Zaterdagavond werd er gebakken.
Wie door het dorp ging kon m de huurt
der bakkerijen ruiken, dat er iels zold
znams in de ovens stond. Ert later kon
hij vrouwen mol tulband en suikerbroo
den zien loopen.
Het dorp was bovendien in feestdos
onder de vele poorten trok één eerepoort
vooral do aandacht, n.l, die hij dq hoeve
van Birkhof. liet was de oude Birkhof ge
wecst, die den schrijnwerker Gottlieb had
opgedragen do poort 'tc maken. Eu deze bad
zich meer op reusachtige afmeting dan op
fyne afwerking toegelegd. Dadelijk na Pink
sieren was Gottlieb met dat werk begon
nen. Kort naar de voltooiing stond Birk
bof bij hem, toen do postbode kwam met
verscheiden brieven. Ook van Hans was
er con bij.
periode van 94 dagen, n.l. van einde Sep
tember lot 31 December, bewilligde uitga
ven 90 millioen lire; 65 millioen zijn door
he-ebikbaie «aldo's gedekt, welke ais over
schotten van de begroeting beschikbaar
waren, de overige 25 millioen door ge
wone middelen van de schatkist, waar-
ver de IfÉjeering krachtens de wet zonder
machtiging van hel parlement, tot een he
lms van meer dan een half milliard lie-
-i lukken kan.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
F r si u 1; i' ij k.
In di Frn n-che Kamer is g is tonen het de
bat o\< r het FritiHcli-Duiuote Marokko-
widrne \ooilee/.ei. Belangwekkend was liet
nicl. De radicaal Abel Ferry leverde een
pi'iK'ti-che kritiek op de ondeihandelingen
wei Abnokko en dc rovuli-l Delnlnm- Hiel
de reueeiin.tr viel te heftig aan om ernsiisr
te zijn.
Millenmd, die leveiidie werd toegejuicht,
toonde de noodzakelijkheid van i>oodkouring
van liet verdi.is aan. maar w«> ei tevens
op. dat lïnUiIiegden moeten vindon jreïto-
inen om te /.orgen. dat Dnit-ehlaml niet
meer rechten krijst danandere mogendhe
den en geen nieuwen strijd kan mik
ken. Vorder verklaaule hij. dar Fraaknjk
trouw meet blijven aan Engeland, dal zijn
steun was in moeilijke oogenblikken.
De zitting werd daarna tot heden ver
daagd,
De ..Liberie*' meldt dat de minieter van
Imitenlnndsriie zaken, Do Selves, eergister
avond z.ijn ontslag heeft ingediend, maar
dc aanvraag onmiddellijk weder heeft inge
trokken.
D u i t s o h 1 a n d.
De Eerlij nsche bladen geven uitvoerige
verslagen van de debatten in de Fransche
Kamer owr de Alarokko-miderhandelingen,
maar commentaar wordt bijna niet geleverd.
Alen schijnt z.no langzamerhand de kwestie
beu te zijn geworden,
Alleen hei ..Berl. Tagebl." en de „A'oss.
Zeitung" wijden korte hoofdartikelen aait
do uitlatingen van den Fnmsehen minister
van huitenlandsche zaken. Zij geven lum
vet hazing te kennen, dat noch de rijkskan
selier noch de heer Yon Kiderlen-AVachter
in den Rijk-dag of in de begrootingseom-
mi-sie iels medegedeeld hebben omtrent de
ooispronkcliike conipensatie-oischen, zooals
die volgens den heer De Pelves waren. De
Duit.-vlie rogeering heeft steed4 ontkend,
dat zij voorrechten wensdno te verwerven
in Alarokko en lier ,,Berl. Tagebl." consta
teer! met eenige spijt en tevens met eenige
voldiKuiing. omdat het urxtii geloof heeft
ge hecht aan de/e bescheidenheid, dat d.e
lieer De Pelves de, officieel door de Duit-
sch.> rogeering tegengesproken, berichten
officieel bevestigd heeft.
hij het schrift van Ilans herkende. Ter
stond opende hij den brief maar bij het
lezen werd zijn gelaat allengs bleeker. Alet
moeite las hij den brief uit.
Langzaam vouwde hij hem toen dicht,
stak hem in den zak en keerde zich om
zonder nog één woord tot Gottlieb te zeg
gen. Zijn gestalte was merkbaar gebogen,
terwijl hij naar huis ging.
Een hall nut latei kwam hij weer bui
ten, Zondagsche pak nan. Imogen «lim-
lioed op. Zijn gezidif was nóg even bleek
en zijn oogen bewogen onrustig. j
,.lk moet onverwachts op reis," zei hij
tot, Gottlieb, wal. verlegen.
,.Er is toch niets ernstigs gebeurd?"-
vroeg Gottlieb, wat verlegen.
„Neen zei Birkhof kort, ging onder
de poort door en den stationsweg op.
Toon Gottlieb later mot vrouw Birkhof
het eten gebruikte, trof hij haar veel opge
ruimder aan dan gewoonlijk, llaar man had
voor een- gemeentezaak plotseling op veis
gemoeten, zei ze.
Gottlieb dacht cr het zijne van. „Birkhof
heeft haar natuurlijk do waarheid niet ge
zegd," peinsde hij, „hot moet iets veel
enistigers dan een gemeentezaak betreffen."
Birkhof kwam eerst na middernacht van
zijn reis terug. Hij was meer dan twaalf
uur weg geweest. Zijn vrouw had wat eten
voor hem warm gehouden, maar Birkhof
kon bijna niets naar binnen krijgen.
