65"* Jaargang. Zaterdag 8 Juni 1912 No. 13936 Tweede Blad Uit de Tweede Kamer. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25, franco per post fl. 1.65, Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen, j Advertenüën voor hot eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het Bureau bezorgd zijn. Bureau: Lango Haven No. 141 (hook Korte Haven). Prijs der'Advertentiën: Van 16 regels fl.0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën hij abonnement op voordeclige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, 'die D.insdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs y_an 40 cents pei advertentie, big vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 103. Kennisgeving. Burgemeester en Wethouders van Schie dam; brengen ter kennis van belanghebbenden dat vóór of op 30 Juni a.s. hij hun College moeten worden ingediend aanvragen om kosteloos of tegen verminderd schoolgeld to worden toegelaten tot den a.s. cursus van a. bet Gymnasium, b'. de Hoogcre Burgerschool, o. do Burgeravondschool, d. den Gemeentelijken llandelsavondcur- sus. gebied,am, 8 Juni 1912. Burgemeester en Wethouders voornoemd, LAGERWEV (W.-B.). Aangifte van leerlingen voor dcu Uonieentolfjken Handelsavondcursus Ouders, voogden of verzorgers, welke leerlingen voor den handelscursus wen- sehen aan te geven, worden verzocht, zich vóór 30 Juni a.s. aan te melden Vrijdags tusschen 's nam,: 3 uur en 's avonds 9 uur bij don lieer A. II. E. Tijl, (Gedempte Baansloot). Belanghebbenden worden er opmerkzaam op gemaakt, dat het schoolgeld bedraagt per leerling en per schooljaar: voor het onderwijs in de verplichte vak ken f 10 en daarboven voor dat in de onverplichte vakken voor één vak f 3, voor twee vakkeu f 5. voor drie vakken f 7. Burgemeester en Wethouders zijn be voegd voor leerlingen, voor welke bezwaar lijk liet schoolgeld kan gevorderd woulen, geheel of voor de helft ontheffing te ver kenen. Do schoolgelden moeten woulen betaald in 4 gelijke termijnen ingaande respectieve lijk 1 September, 1 December, 1 Maart, 1 Juni. Aangifte rati leerlingen voor de openburo scholen voor meer uit gebreid lager onderwijs. Oudere, voogden of andere verzorgers, welke leerlingen voor bovengenoemde scho len wenschcn aan tc geven, worden verzocht zich vóór 30 Juni a. s. aan to melden bij het hoofd van school A. den lieer A. II. E. Tijl, voor jongens van al hot 4e leerjaar en hooger, op Vrijdag van 3 tol 9 uur 's namiddags hot hoofd van school B. mej. A. S. van Andel, voor jongens voor bet lc, 2e en 3e leerjaar voor meisjes voor alle leer jaren, op Dinsdag en Donderdag van 3 tot 4 uur 's namiddags. De leerlingen voor hol ie leerjaar moe ton geboren zijn vóór 1 Januari 1907. Het groote événement van de weck, waarbij al liet andere in liet niet zinkt, is do verwerping van do Bakkerswet, en 'lat to moer, waar niemand dit eigenlijk had verwacht. Zoo al sprekende met Ka merleden van Links en "Rechts konden wij niet .anders opvangen, dan dat het wol ks zou loopen, a,l was men dan ook Hechts pessimistischer gestemd dan Links, en re kende men Raar slechts op een miniem kleine meerderheid. Achteraf blijkt daar Mlo reden voor geweest lo zijn; men was naar uit den aard der zaak maar al tc goed °P l'° hoogte, hoe of het in eigen coalitie gesteld iv,as. Terwijl de berekening van Links .aldus gemaakt was: Vóór alle anti- 1 evolution,airen, behalve Dr. Kuvpcr, die verklaard had tegen te zullen stemmen, 20, allo katholieken, op de liecrcn, Looff on Berch van Hecmstedo na, d. i. 24 öt alle sociaal-democraten, d. i. 7, welke (<m lillen bij elkaar do gewenschto meer derheid van 51 stemmen zouden hebben gegeven, ln deze berekening zou iedere slem, die nog uit het vrijzinnige k;a,mp ivam, pure winst wezen, on konden de mnstolijk-hislorischeü dan hun gang gaan, Do zaak zou echter heel muieren loop nomen. Acht leden waren hij de stemming 1 afwezig. Dit wa.s den Minister ten voor- decle. Wiant men kan vrijwel aannemen, dat deze 8, waren ze aanwezig geweest, tegen het ontwerp hun stem zouden heb ben uitgebracht. Het waren van Links do heoren De Meester en Dolk, die in het bui tenland vertoefden; Dr. Kuypcr, die thuis w,as gebleven om schildknaap Talma te sparen, en de katholieke heer Van AVichcu om ons onbekende redenen afwezig. Ver der namen do hoeren O. van Nispon Lot Sevonaar, Arts, Do Monlé Verloren en Aseh van Wijk een zoo langzaam tempo om na de pauze in de Kamer lerug te komen, dat ze juist binnentraden, toen de stem ming Was afgeloopen. Ilcl spreekt vanzelf, dal als zo bereid geweest waren den Mi nister le steunen, zij er wel een stapje op zouden hebben gezet. En zoo namen er dus slechts ,92 leden aan do stemming deel, en zouden 47 voor stemmers den .Minister met zijn wet in vciügen haven hebben gebracht. Onder grooto stilte begon de stemming, waarbij tal van leden aanteckening hielden van de uitgebrachte stemmen. 'Iin er kwamen al lerlei verrassingen, maar voor dcu .Minis ter zeker van hoogst onaangenamen aarrl, en men behoefde slechts naar zijn gezicht te zien, om te ontwaren, dat dit alles ook voor hem onverwacht, kwam; dat hij zich reeds zeker van de overwin ning had gewaand, liet kwam wel slag op slag. Dat van Links naast de sociaal democraten ook nog do heer Dc Klerk vóór sLemde, was de ecuigc meevaller. Maar van do 12 cliristelijk-historischcn stemden 10 togen en slechts 2 vóór, dc hec-ren Van Lenncp eu Ahm Arcen. In hoeverre deze slem, naar men ons vertelde, beïnvloed, is door het feil, dat de eerste de boezem vriend en oud-compagnon van den heer Heemskerk is, en de laatste boezemvriend Van den heer Talma, vermogen wij natuur lijk niet to beoordcelen. Arerdere icgenslag was, dal 2 anti-revolutionairen, do hoeren Van Lijnden van Samlenbutg en Van de Velde hun stern aan de wet onthielden; en de nekslag kwam, loon van do katho lieken zich kwamen voegen de heoren Dnijn- stee, Aten ATiurcn, De. Sluers eu De Kan. En stemden dus vóór de wel: 10 anti- revolution,airen, 17 katholieken, 2 ehrislo- iijk-historisehen en 7 'sociaal-democraten, plus do heer De Klerk, is: 13. Maar legen stemden 10 christelijk-hisloiischen, 2 anti revolutionairen, 6 katholieken, 1 vry-libe ralen, 18 Unie-liberalen en do 9 vrijzinnig- democralen, is: 49. Alen ziel, dat het wel een stuivertje op zijn k,ant is geweest; slechts tegenstemmers van de 18 aan do Rechterzijde hadden ter wille van de coa litie en van den Minister hun eigen opinie behoeven op te offeren, en het ontwerp ware, zij liet dan ook met de kleinst mo gelijke meerderheid, gered geweest. Do wol moet wel, ook in de oogen van de Rechterzijde, 'buitengewoon slecht van maaksel zijn geweest, dal ze er toe over is gegaan dien geweldigen klap aan eigen minister ten eigen ministerie (oe le hren gen. AVnnt de klap i s geweldig, en is in den grond van de zaak een algeheoie ver- oordeiding van de theorieën, die dc Jij nister voorstaat op sociaal iiervoriuings ge bied. Dat do Rechterzijde, voor zoover zij dc courage had 's lands belang bovenhel coalitiebelang te stellen, dit zelf ook ge voeld heeft, het bleek wel het best uit. dc korte verklaring, die de heer de fleer gaf, naar wiens woorden het altijd de moeite waard is te luisteren, al betreurt men liet daarom te meer, dat. Aioeder Natuur hem niet ietwat moor welsprekendheid schonk. Schiedams afgevaardigde zei het volgen de: „ln hooge mate het doel van het ontwerp toejuichend, heb ik van den aan vang af gehoopt, dat ik ten slotte mijn stem aan hel ontwerp zou kunnen geven. Die 'hoop is echter niet vervuld. Het is niet gelukt het eenige, maar dan ook over wegende bezwaar, dat ik tcgcu het wets ontwerp "luid, weg te Hemen. Ik venvacht van 'deze wet een invloed in achtenvaarl- sche richting op de ontwikkeling van hei bakkersbedrijf. Bij' de moeilijke laak van verbetering van sociale toestanden, acid ik 'het verkeerd de hand af te wijzen, dio do natuur zelve ldedt eu togen te gaap de natuurlijke ontwikkeling van hel bedrijf Een wet, waarvan het doel is nrbcidersbe- soherming, 'en waarvan het effect is kunst matige bevoorrechting van een achterlijke industrie, is in mijn oog het spannen van de paarden achter den wagen. Tegen een sociale wet heb ik geen bezwaar, indien deze bedoelt en bereikt het verwijderen van uitwassen van liet organisme, maar hier wordt het mes gezet iri de gezonde doelen." Hot kou inderdaad niet boter gezegd wore den. ATare dit ontwerp wet geworden, men hackte geofferd aan de Aliddcnstandsbcwe- jging a la Aalbcrso, dat wil zeggen, die 'beweging op zijn smalsl. Dat men, om dcu kleinen bakker lo helpen, ooit zou moeten beginnen niet hut groot-bedrijf ip het bakkersvak te knotten, en onmogelijk te maken; hut is eenvoudig al te dol. Daar van zouden trouwens de gezellen de eer ste slachtoffers zijn, want aan welk bedrijf kan men juist murder de hoogste eisehen vuil hygiëne en goede arbeidsvoor""' 'ï'den stellen clan aan het groot-bcdrij' h.d ge zellen, voor zoover ze in het lmm-bedrijf arbeiden en maar al te vaak in veel te langen arbeidsdag en arheidsnacht, zijp thans teleurgesteld, en zullen, zooals wei te vei wachten is, hun toorn uitgieten over de hoofden der 49 tegenstemmers, maar, als ze de zaak uoeJ inzien, zullen ze be grijpen, dat Talma mi niemand anders dan Talma, de schuld is van de verwerping der "Wet. Met een klein becijo tegemoet-1 koming toch, wc zeggen niet aan Links, want aan die zijde kende dc A li nis-ter maar een categorie vrienden, en wel de sociaal democraten, maar aan Hechts, meer spe ciaal aan den heer Snof'ck ltenkenmns, ware de wet gered geweest. Haar met onbegrijpelijke halsstarrigheid verzette hij zich tegen elk overleg met dezen coalitie-genoot, die als groot-wijn handelaar weet wal een bedrijf is. wat de heer Talma niet weel. Aten kan alle recht laten wedervaren aan de .groote werk kracht van dezen Minister; het is een publiek geheim, dal hij misschien zelfs te voel van zijn werkkracht vergt, maar hij is de man van dc vooropgezette theo rie, en alles wat z'ch da.eraan ntel aan past, is voor hem uil den b'oozo en wordt dan meed o ogen.] oos vertrap!, lol eigen atili-i "olutionair beginsel lue. zooals dc heer an hlsimia in zijn schoone redo van Donderdag 1.1. dat zoo helder en dui delijk (eu opzichte van de Ziekteverzeke ring hooft uiteengezet. Talmas theorieën, wassen in zooverre op sympathickeii grond, dat ze wortelen, op medelijden mot do misdeelden in de maatschappij in dit ge val de hakkersgezellen, wier treurig ge zinsleven, of liever alle gemis daaraan, hij als predikant heeft loeren kennen. Van- daur zijn ijver, prijzenswaardige ijver om aan dergelijke misstanden een eind tema ken; maar noch juridisch, noch admini shplieï hangelcgd, en vreemd aan ck eisehen van het bedrijf, kamt hij daarbij tol resultaten, waarvan de nadoelen al leen te ondervangen zouden zijn, als hij overleg wilde plegen met de mannen van de juridische en' administratieve kennis, en last not Leas(, met de mannen van het bedrijf zelf; maar daar paste hij voor; aan do- schoone, "door Tiein uitgedachte theorie mag niet geraakt worden, al zou daardoor ook liet beste bedrijf, Aterkado in Zaandam vooraan, te gronde gaan, met al wat in hel groot-bedrijf goedp arbeids voorwaarden biedt. In zooverre hopen wij dan ook. dat do harde, maar niet 011- veuliencte les, zooals dc heer Roodhuijzen in de zitting van Donderdag onder zacht protcsloerend hamergoklop de afstemming van de Bakkerswet noemde, niet zonder vrucht voor don beer Tal ma zal zijn ge weest, en hem bij dc Ziekteverzekering meer dan vroeger geneigd zal doen zijn tot" onderling overleg. Constitutioneel gesproken, is hot niet in don haak, dal de heer Talma als minister aanblijft. En dal niet alleen, omdat er ministers vaak om heel wal miudev heen gegaan zijn, maar, omdat de verwerping van de Bakkorsuol Taj atari gehoele theo rie op het gebied der soc.ia.Ie hervorming heeft veroordeeld. Als de heer Talma dan ook heenging, zou niemand hem e,en vcv- wijt kunnen maken, dal hij inconsequent handelde. Maar.., men kan hom niet missen in dit iniiristeric, waarvan de conservatieve signatuur denioeraLsdnni glans schijnt te krijgen door zijn naam, die onder de christelijke arbeiders nog altijd zeer goe den klank heeft, al wordt hun geduld clan ook schrikbarend op ,do proef gesteld. En de afkeer van do wot moet dan ook Rechts wel bijzonder groot geweest zijn, du,t dc Minister op haar aanneming niet bin nenskamers de kabinetsquaeslie heeft dur ven stellen. En daaruit Vord.t nu meteen duidelijk, waarom de groote meerderheid der Rechterzijde altijd met liand cn tand do bel urn-deling van deze wet hoeft tenen- gehouden; ze zag er een nederlaag in vooi- den Minister, die den slag dubbel e-n dub bel moet voelen, omdat hij nu tevergeefs j aRes van zich afstiet en de sociaal-domo- j craten te vriend hield. Duidelijk is eeh- i ter, dat er Rechts oen compromis is aan gegaan met den Minister, dat hij hij even- tuccle verwerping der wet, daaraan geen politieke gevolgen zou geven. Als bet w.iar is, dal daarvoor in ruil zal gegeven v. or den een door-dik-fen-dun meegaan nret deze Ziekteverzekering, welke ook haar eindvorm zal zijn, dan is de Kamer van den regen in den drop gekomen. Talma gaat dus niet heen; men kan hem niet missen, nu hij reeds bezig is de fun damenten te leggen van zijn verzekerings gebouw, -Wij gclooven, dat hij eene schoone gelegenheid verzuimt om weg te gaan, voor al, waar hij nog jong genoeg is (47 jaar) om hetere tijden af te wachten. "Want nu daar gelaten de te Iheoietische opzet van zijne wellen, zijn wij er niet blind voor, dal zijne taak er om bemoeilijkt wordt door de tegen werking van de conservatieve elementen in [He coalitie, die, zooals bekend is, daarin de meerderheid vormen. AVaren zij het niet, die voor hem het begin waren van alle ellende, toen zc hem in de onmogelijkheid brachten de motio-Aalberse op den lioii- urigen arbeidsdag ln een concreet wetsont werp te belichamen, en die hem daardoor (dwongen elk 'bedrijf apart te gaan rege len, ten gevolge waarvan wij kregen een Steenhouwers wet, eene Bakkerswet, eene Stuwadoorswet, waarvan dc Minister heelo- -niaal geen pleizier heeft beleefd En toch blijft deze minister dit is trouwens de eenige wijze waarop hij de coalitie kan ver dedigen vasthouden aan zijne stelling, dat hij met, de ..aristocraten" cn ..demo craten" van Hechts goede sociale wetten zon kunnen maken. Toen hij toch bij de algemeeiie beschouwingen over de Ziekte verzekering, wat zijn recht was, de rij der sprekers stool, deed liij dit niet zoudci eene gloedvolle peroratie, waarin hij de Rech terzijde bezwoer de beer Schaper noem de het eene afstraffing loeh bij deze wet met hen saam te werken. Do Rechterzijde, zoo sprak de Alinister, beeft eene zvaio ver antwoordelijkheid jegens het land. Rechts heeft ancn geen partijen, die zich arheids- partijen noemen (dat was niet erg dankbaar tegenover fle sociaal-democraten, Excellen tie 1) of b.v, incer speciaal voor iudustrio- belangon opkomen. (Aten de groote geest drift waarmee indertijd fle heer Stork het ministerie-Heemskerk hoeft begroet, amper zijne blijdschap verhelende, dat liet minis terie-De Ateester, dat de gezonde vakorga nisatie wou bevorderen, de doodsteek was toegebracht, heeft de heer Talma blijkbaar nooit vernomen.) Aten heeft daar altijd volgens den Alinister slechts drie groe pen, die alle volkspartijen willen zijn, waar in de verschillende klassen der samenleving samenwerken op politiek gebied. (Dit mo ge voor het politiek gebied waar zijn, ninajr/rtemcn liets oei a A 1 gebied betreedt ziet men, adres aan de Bakkerswet, dat die samenwerking onmogelijk is.) Rechts, aldus alweer jk Alinister, geloofl men dal aristo craten en democraten kunnen samenwerken. Jaren lang heeft hij clan ook met overtui ging onder ons volk gezegdEi zijn ondoi ons radicalen en conservatieven, maar gij kunt er op aan, dat wij er ons voor zullen zetten, de behoeften die er leven in bel volk, de sociale hervormingen te bevredi gen. De Rechterzijde moet zich Henmanl be denken, voordat zij het vertrouwen, dal het volk, de groote, brcedc massa van hel volk, in baar heeft, zou verspelen, liet vertrouwen niet alleen in dc democraten maar ook in de aristocraten, de mannen tol wie het volk jaren lang in bewondering heeft opgezien. Alen ziet, dal deze speech een jaar te vroeg kwam, liet was eene verkiezings- speech zonder meer, om nog eens te sou- lignceren, wat uil den mond van den pro pagandist-Talma reeds zoo dikwijls verno men is, dat de combinatie Lobmanldsin- ga, Van Vliet, Lynden van Sandenburg, Nolens en Loeff eene uitgezochte is om so ciale wetten, te makenEn het was tegelijk do noodkreet van hem, dio weet, dat hij aan het verdrinken toe is. AAte koeren, al zijn wij er eigenlijk nog niet uit geweest, tot de Ziekteverzekering terug. En moeten dau beginnen im-f te donstateeren, dat de belangstelling zoo beneden het vriespunt was gedaald, spe ciaal wat de Rechterzijde betreft, dat wrj den heer Days geen ongelijk konden ga ven, loeit hij Dinsdagmiddag 4 uie bij zijn rej link den wensch te kennen gaf, zijn rede dep volgenden dag voort te zetten, hij letale absmlio van alle leden van Hechts. Wij zijn niet blind voor de ge breken, die de heer Duijs aankleven als spiek'i* in ons parlement; al-, een van zijn goede vrienden hem kon overreden, om van zijn vienmge redevoeringen, spee chen lc maken van hoogstens audrriudi' uur, dan zou hij hein zeker een grooten dienst hew ijzen maar dat neemt niet weg, dat de afgevaardigde voor Zaandam van dit wetsontwerp een diepgaande studie heelt gemaakt, waarvan zelfs de Alinister nier waavdeering heeft gewaagd, en dan gaat het niet .aan, dat Rechts eenvoudig de hou ding aanneemt of er iemand aan tiet woord was, die quantité negligeable is. Enfin, de heer Duys kan zich troosten met hef feit, dat wij hebben het in ons vorig verslag reeds gemeld niemand minder dan de heer Savornin Lobman op Vrij dag 31 Jlei j.L, zijn redevoering hield voor vijf leden van Links, "waaronder de A"oor- zitter en Jyj zelf. AVij kunnen er niet aan denken, nu uitvoe rig de replieken te gaan he-preken. Een uitzondering moeten wij maken voor de rede van den heer Roodhuijzen, die nog eens stevig het goed 'recht van het in dienen van zijn motie bepleitte, de motie- de Kantel', zooals hij het noemde, en die zeker recht had om over de manier waar op de Alinister deze motie had behandeld, ernstig gefroisscerd (e gevoelen. AA'nf toch had de Alinistei gedaan? Hij had deza motie finaal genegeerd, en ze slechts even ter sprake gebracht naar aanleiding van een interpellatie van den heer Duys (door deft afgevaardigde voor Rrtelte onder groot gelach der Kamer als intmtimpeerend per petuum mobile betiteld) en zich bitter be klaagd overdo indiening daarvan als gloed nieuw denkbeeld in de discurie gebracht", en nog wel 'dit zag op den heer Roo i- huijzen door een lid van de commissie van voort «weiding, die iu die coinmissla zelve geen woont over deze kwestie zou gezegd hebben. Wij begrijpen niet boe of een andere zoo handig 'debater als de heer Talma den heer Roodhuijzen, die ook niet van gisteren is, hiei zoo gemakkelijk spel gaf. Ten eerste toch was het een motie d c Kant.ior, op verzoek van dezen, die geen lid van de commissie van voorbereiding is, ingediend, maar ten twmle, en dit werd door den iitgevaardigde voor Bridle zeer uitvoerig en zeer juist betoogd, was dom' de beslissing verleden jaar hij de behan deling van de viaagpunten ge\ alten, de ze kwestie uil het mondeling overleg met den Alinister, en dus uit do commissie van voorbereiding gerendeerd. Maar zelfs al ware dit hel geval niet, zoo voegde do heer Roodhuijzen er snijdend aan toe, zou hij toch van overleg met den Minister in deze niet het minste heil heb ben veiwaoht, men moed toch niet ver geten, dal tteze Alinister in zijn ooisprem- kelijk ontwerp gepoogd luid al wal het par ticulier initiatief op hel gebied van Ziekte verzekering had gemocht onder lompen hfitatssoeialistteehen hiel dood te dnikken. En als hij daarvan tcuiggckomen 'was, al ware dat dau ook maar zeer weinig, was dat niet, omdal men hem had kunnen ovei- luigcn, dat hij daarmee op den verkeerden weg .was, maar enkel en alleen uil dn politieke oven weging, dat lnj het den chris- telijk-histerischcn ntel por se onmogelijk moest maken vóór de wet te stemmen. Daaiom verlangde spreker een uitspraak der Kamer, maar.waar de sociaal-de- mooraten verklaard haddon alleen óór de. nndie le zullen stemmen, als al hun po gingen urn aan de arbeiders meer invloed m deze materie to verschaffen, dan de wet hen gaf, mislukt zouden zijn; en waai de lieer Lolimau verklaard luid, dat wat de. motie wilde best langs don weg van amendement zou kunnen worden bereikt, trok hij in het. vertrouwen, dal dio amen dementen zouden komen, voorloopig zijn motio in, zich voorbehoudende haar we derom in te dienen, als do loop, die do debatten namen, dat noodzakelijk zouden maken. Nu, dio amendementen van den heer Lolmgm zijn gekomen, denzelfden avond nog, en niet minder dan 25 in getal, zoo dat Bridle's afgevaardigde, als hij zich in den Kuyporiaanschcn briefstijl zou willen SCHIEDAMSCHE COURANT De Secretaris V. 9ICKENGA.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1912 | | pagina 5