65"* laargang.
Vrijdag 28 luni 1912
No. 13953
Martelaars der kunst.
Reis-Abonnementen.
Burgeravondschool
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en XIaardingen 1.25, franco
per post £1.1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent,
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen. j t
Advertentiën voor hot eerstvolgend nummer moeten des middags v5ór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
BureauLange Haven No. 141 (hoek Korte Haven)'.
Hrjjs der Advertentiën: Van 1S regels 11.0.92; iedere regel meet
15 cents, Reclames 80 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
'Advertentiën bij abonnement op. yoordeelige poortaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau, te bekomen.
In de nummers, 'die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden' zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
San 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
De Administratie van de „Schiedamsche
Courant" is gaanio bereid om tegen ver
gooding van porto's aan hare abonné's,
dio voor korten of langen tijd op reis gaan,
de courant aan hun tijdelijk adres te zen
den. Ook abonnementen voor den tijd van
een halve of hocie maand worden gedu
rende hot reisseizocn gesloten.
te Schiedam,
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Schiedam roepen bij deze op sol
licitanten naar de betrekking van
LEERAAR
in het Lijnleekcnen en de Project! el eer
aan dc Burgeravondschool aldaar, voorden
cursus iö 12/13 (loopende van 1 Septem
ber 1912 tot Paschen 1913). Het aantal
lesuiou per weck bedraagt 10, do bezol
diging f 50 per wekelijkse!: lesuur per jaar.
SollHlatiestuJikel vóó G Juli 1912 aan do
Ikugemeester in te zenden.
Dc Wethouder van Onderwijs is te spre
ken 's Zaterdags vanj 3 tol 4 uur ten stad-
huize, (behalve Zaterdag 29 Juni).
Schiedam, 28 Juni 1912.
TURKIJE.
Uit het Albaneosehe opstaiulgcbicd komen
onrustbarende berichten. Dc troepen, door
do regeering op de opstandeling afgezonden,
zijn «e!t aan hef muiten geslagen. Dat
maakt, voorn! met liet oog op den builen -
landschou toestand, de zaak nog zooveel
te erger. Volgens door een Albaneesch se
nator te Ivonstantinopel ontvangen en
naar liet heet door dc regeering beves
tigde berichten, hebben de Albaneesehe
opstandelingen den wafj en den slcdelij-
ken commandant van Monastic gevangen
genomen. Tc .Monastic zouden gisteren 12
bataljons muiten, waarvan er vier zicli bij
de opstandelingen hebben aangesloten.
Naar de mooning van een bekend staats
man lijkt, dc opstand thans onrush arend
veel op dien, waai door Alxloel llamid tot
het verlecncn van een constitutie gedwon
gen werd. De revolutie schijnt het schep
pen van een nieuw vrijheidsleger ten doel
te hebben. Men vreest, dat do beweging
op Konslantinopel cn de Dardanellen zal
overslaan, waar de verhouding tusschcn
manschappen cn officieren zeer gespannon
is. Ecu van de hoofdlieden van dc beweging
Roman vrij naar liet Duitsch.
van
J. C, HEER.
Hoessein Kaizirn, de wali van Sa-
loniki, te zijn, die ongeveer een rol speelt,
als indertijd llilmi pasja.
De deserteurs cisclien, dat dc ministers
altreden, behalve die van binnculandsche
zaken, en dat hel Jong-Tuikschc comité
wordt ontbonden of van de voor tien om
gewenschte elementen wordt gezuiverd. liet
comité moet geneigd zijn liet ministerie ge
deeltelijk op te offeren, maar de Kamer
niet.
De .jBorl. Lokal Anzuiger", die deze at-
armcerende berichten uit Ivonstantinopel
heeft ontvangen, meldt verder, da' de mi
nister van hiunenlandsche zaken met ver
schillende van zijn collega's onmiddellijk
na de ontvangst van de jongste berichten
uit Saloniki naar den grootvizier tèaïd-
pasja is gegaan en dozen mededeelde, dat
do opstand een zeer gevaarlijk karakter
had aangenomen, en tal van olfickn'cn en
manschappen in d-e bergen gevlucht wa
ren. Saïd-pasja bleef volkomen kalm en
zcide, dal, wanneer het bevestigd werd,
dat er onder hot, volk cn het leger mm
groote ontevredenheid over de rogecring
heerschto, hij onmiddellijk zou aftreden.
Wanneer naast de buitenlaudschc twisten
nog binnenlandsehe ontstonden, zou dit
een gevaar opleveren voor Turkije en zou
hij de eerste zijn, die zijn ontslag indien
de. Ofschoon de minister van binneidaml-
'sc-lsc. zaken verklaarde, dat de grootvizier
indien hij op dit oogcroldik zon aftre
den, den opstand zou steunen, bleef Saïd-
pasja op zijn eerste standpunt staan.
Do ministers vergaderden daarop zeven
uur lang, zonder dat de grootvizier daarbij
tegenwoordig was. Zij besloten, met Hak-
ki-pasja, over liet overnemen van het groot
vizierschap te onderhandelen.
U,et heet verder, dat nog onophoudelijk
hij de Porta berichten binnenkomen over
de voortdurende uitbreiding van dc mui
torij. Officieel werd echter gisteren bekend
gemaakt, dat in het geheel 7 Albaansdho
officieren cn 53 soldaten, afkomstig van
Monaslir, PcHepc en Dehre, waren gedeser
teerd. Twintig soldaten zijn teruggekeerd.
Drie officieren en drie soldaten zijn ge
vangen genomen. i
De minister va tl binnenlandsehe zaken
heeft aan de Albaneezen van Dcbre, Mali
en Kalice laten welen, dat de rogeering]
voorloopig het innen van de nieuwe be
lastingen zal staken. t
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
15)
Hildc was volkomen oveituigd dat Doni-
'ixdy eerlijk e'n openhartig de waaihoidj
sprak, zooals hij1 zag on gevoelde. Waarom
dan terug te schrikken? Hij was toch de
m'an, dien zij vertrouwen kon op zijn
Woord. Vertrouwen tegenover voltrouwen,
zoo behoorde hot! Een kloek besluit, ne-
mchd strekte zij 'haar band uil on Icet-k!
hein recbL in de oojjcai. Op blijden toon
zei zo toen: 1 j j 1
«Als ik dan iriag, word ik graag uw
leerling!" 1 t j |"i
Ook Donibaly's gelaat sprak van oprech
te vreugde over haar beslui!Hij drukte
haar hartelijk do hand.
«Dan hoop ilc dat wij .goede kameraden
Worden, Bobs tain," zei hij. «Dat or iets
goeds van u wordt, is mijn oprechte
werisch'. Ik laat het «juffrouw'' nu m'aar
Weg, als ïi het goed vindt en wil door
u ook kortweg Dombaly genoemd worden.
Ik zal u een m'odel bezorgen en vcr-
Wacht u morgen om negen uur weer. En
nu hij haalde zijn horlogo uit den zak
«ni1 neemt n de tram on rijdt haar
i Herdtniszer om over de teckenlessen te
spreken. Ik zal uw h'ezoek telefonisch aan-
Londen. De schippers weigeren het graan te
vei voeren. Het stoomschip „Al'ghania" is
mei een lading graan van Londen terug-
gckceid, waarmee het twee weken gele
den was vertrokken.
E n g o 1 a n d.
Het aantal werkwilligen in de Londen-
sclie haven bedroeg gisteren reeds ruim
1-1.000 man. "Hoeveel selradc dc staking
niettemin toebrengt, blijkt uit dc berichten
uit Montreal (Camilla), waar in do haven
schepen en elevators liggen met 3 millioen
schepels graan, welke daar worden opge
houden door de staking aan de havens van
F ra a k t ij k.
Omtrent liet ongeluk aan booid van do
Jules Michdet" wordt nug het volgendo
getndd. Do schietoefening had ecu regel-
matig verloop. Talrijke scholen waren reeds
gelost, toen plotseling hij liet instellen van
een gianaal in den loop van het geschut
een lievige vlam ontstond. Bij liet aanra
ken Van don granaat met den laadstok ont
brandde hel kruit te vroeg, hetwelk naar
men vereudcistelt. van slechte hoedanig
heid js geweest Do aanwezige manschap
pen werden allen door de doudelijke vlam
men gcUuffen en stortten onder hevigej
smartkreten neder.
Wat de oorzaak der ontploffing zelf aan
gaat, houdt men het er voor, dat in den'
loop van hel kanon van hut vorige gehot
nog eeiiige verhitte resten waren achterge
bleven gil tl,at bij de inbrenging van een
nieuwen granaat, de luchtstroom deze res
ten opnieuw en in nog sterker male heeft
doen gloeien, waarbij de granaat tot ont
ploffing werd. gebracht. Dergelijke onge
lukken hebben zich reeds meermalen voor
gedaan, under volkomen gelijke omstandig
heden.
Van de zwaar gewonden zijn er gisteren
vier overleden, o. w. de luiten,nnd ter zee
Cuyol.
Aan de staking der bakkeispatroons te
Toulouse is een einde gekomen. Bakkers
en gemeentebestuur hebben een overeen
komst getroffen.
Ook to Toulon is de bakkeisstaking geëin
digd. De prefect heeft den molenaars laten
welen, dat lil,, als zo geen meel leverden
bij zich onverwijld 200,000 E.G. per snel
trein door de regeering uit Parijs zou laten
zenden. De molenaars besloten diensvoigens
liet genucntebeshiur 000 balen meid ter
stond cn vuor de volgende dagen telkens
400 balen per dag, zoolang de staking du-
leu zou, te leveieu. Dit besluit maakte ech
ter ook aan den tegenstand der bakkers
bazen een einde, die zich nu bereid ver
klaarden den prijs van 7" centimes rooi
de ijfpondsluooden te aanvaatden en hun
bakkerijen 'te heropenen.
liet comité van feeders hoeft aan den,
minister van koophandel meegedeeld, dat
het niet kan meegaan met het nrbifrngo-
vooistei. Do minister zal aan dl „inscrits"
vragen of zij het vooistcl van aibitrage'wil
len aanvaarden, zoo dit alleen beperkt
Wendt tot de „Mussageries Marilimes", die
hel niet geweigerd hoeft.
Te Marseille ligge'n U0 stoomschepen zon
der bemanning.
Al a r oir k o.
Een correspondentie uit MarakS maakt
kondigen en u aanbevelen en ik venvacht
dan telefonisch bericht van ir terug, hoe
do afloop is geweest. Tot morgen dun,
Hebstein!"
1 lilde ging boon. 1
's Middags bolde zij den kunstenaar op:
„Lessen gekregen in do familie llord'
huszer mijn liarielijken dank!" Waar-
1 lombaly antwoordde
„Al gehooid. HmlluSszer was zeer Lovre-
den met de nieuwe teekenonderwijzcres van
zijn kinderen!"
Wat oen ommekeer i« Bilde» loven! Weg
waren alle gedachten aan de kunstschool
en hoe zij daar komen moest, als mor- i
göuwolkcn waren de zorgen wegge Ireven. j
Do zon was doorgebroken een hoop
volle toekomst lag weer voor haar open 1
XI.
Een wend:ug van het lot! Door
onvrijwillige bemiddeling van den poene-
ïigeti Kuno (Hili*, die zieti niet weer aan
Hildcs pension had aangemeld, had llilde
haar weg gevonden. Wat gingen do dagen
nu anders voorbij dan in cta verloopen drie
jaren in MünebeiiWat geheel anders was
het werken in hot atelier van Dombaly
dan hij professor Waldhiorl Mooie, blijde
(lagen waren het. Ernstige studie, ingespan
nen, volhardende arbeid.
Als oerste proeve had Dombaly, die een
bewonderenswaardige handigheid had voor
het vinden van modellen, haar een in
teressant model gebracht. Het was een
klein, gracieus b'alleklanseresjo. een leer*
melding van ernstige gevechten op 21 Juni
voor de poorten dier stad tussclion do
aanhangers van El Ghaorti en de M'Toegui.
V ere e n ig de Staten.
De democratische conventie te Baltimo
re geelt al even weinig stichtelijke tooncc-
lun te aanschouwen als de republikein-
öche. In de avundzitting van Woensdag
was het tumult hetwelk de tegenstanders
onder dc democraten maakten, dermate
overweldigend, dat de vergaderzaal dreigde
in te storten. Een honderdtal politie-agen-
len weiden in allerijl gerecpiireercl, ten
einde de betoogeis tot kalmte te brengen.
Hoofdzakelijk gold dit de stormachtige be
tooging ten gunste van Wilson gehouden,
die steeds meer op 'den voorgrond treedt,
naar mate Bryan tiet veiloien terrein tracht
te herwinnen.
Gisteren was liet al niet veel beter. Er
waren wel 1000 bezoekers, die geen bil
jetten hadden. Een groote menigte had na
melijk de portiers overhoop geioopen. Zoo
vonden velen, die van kaarten voorzien
waren, hun plaatsen bezet, hetgeen aan
leiding gaf lot zoodanige standjes, dat de
politie niet in staat was de orde te hand
haven.
Bij het stemmen over de betwiste zetels
voor Zuid-Dakota kwam de sterkte van
de partijen van Wilson en Clark aan den
dag. De stcmmencijfers: 639 tegen 437,
duiden op een betwiste overwinning voor
Wilson's partij.
Vervolgens voltooide de conventie haar
constitutie. James werd tot permanent
voorzitter gekozen. Een toespeling van Ja-
mos op Bryan in dc rede die hij hield,
om voor zijn benoeming zijn dank aan de
conventie te betuigen, veiwekte luide toe
juichingen voor Bryan.
Evenwel houdt men bet er algemeen vooi
dat slechts twee van de zes eandulaton
kan» hebben om parlij-candidaat te wor
den gesteld; n.l. Wilson, de gouverneur
val Xuw-JetsC-y, en Clark, de voorzitter-
van Jict Huis van Afgevaardigden.
liet denmei arische gebruik, dat voor de
benoeming een meerderheid van tweedtude
vcreiscld wordt, zal, meenl men, nog gioo-
te verrassingen kunnen bereiden, daar ure
alle zijden een strijd op leven en dood ge
voerd wordt.
De staking dei kellners en andere hotel
bedienden le Xew-York is geëindigd. De sta
kers Jiebben I111.11 eisch tot cikenning van
hun yakvereeiugina laten varen en zullen,
op «ro'iul van de hun aangeboden voor
waarden, waaronder opslag van loon, er-
zoek e'u weder iu dienst te worden genomen.
ling nog, met, een lief, lichtzinnig gezichtje
en groote droumoogen met lange wimpers
oen leer wezentje., Eu Hikte luid hel
gevoel, dat dit eerste werk vanzelf goed
moest worden.
Om negen uur kwam zij iederen morgen
in het hooge, lichte, weelderige en zon
tiigo atelier, waarin 'de drang tot schep
pen als vanzelf groeide, Dombaly. die ge
vvoonlijk eerst een kwartieitje later kwam,
volstond met 'oc.il kort, maar vrootijk „Mor
gen Itekslcin!" Altijd echter- op een har-
tel ijken toon.
De kleine Ellen, het niet gemakkelijk te
behandelen, levendig on beweeglijk model,
wist Ititde meestal rustig en gewillig te
maken door de leloite, dat zij tiaar na het
zilten als model een sprookje zou ver
tellen. Voor haar schildersezel genoot zij
stille, heerlijke arbeidsuren. Zij werd in
linai' afdcieling, door zware gordijnen van
bet andere deel van het atelier ge se hei
den, niet gestoord door nieuwsgierige of
kooplustige bezoekers, die Dombaly kwa
men laslig vallen. Zij brachten hem
meestal uit zijn stemming, maar vermoed
den niet, dal er, behalve den kunstenaar,,
ook nog een jonge dame in het groote
atelier werkzaam was.
Gewoonlijk sprak zij Dombaly eerst
tegen den middag. Er werd dan een mandjje
met. versnaperingen van ecu der deliea
tessonwinkols bezorgd en in het half uurtje
rust. verorberde Bilde den inhoud daarvan
gezamenlijk mei Dombaly. Ook 'de model
len zonderden zich dan af om iets te ge.
BONENLAND.
Hofbericht.
De Koningin-Moeder heeft gisternamiddag
een tuin partij gegeven ten palcizo Soesl-
dijk. Tot de genoodigden behooulen als "ge
woonlijk hoofd- en subalterne officieren uit
de garnizoenen Utrecht en Amersfoort, le
den van Provinciale en Gedeputeerde Staten
van Utrecht, burgemeesters van Utrcchlsche
gemeenten, leden van de rechterlijke macht;
van den Centraion Raad van Beroep, van
den Gezondheidsraad, plaatselijke autoritei
ten en particulieren, velen met hun da-
mos.
To 3 uur verscheen de Koningin-Moeder
met gevolg tc midden van Haar gasten.
De stafmuziek uit Amersfoort luisterde
hot feest op.
Te 5 uur trok II M. zich in Haar ap
partementen terug en keet den de gaston
huiswaarts.
bruiken en uit te rusten. Dombaly was niet
tevreden geweest vóór dat Bilde den klei
nen, maar fijnen maaltijd met hem deel
de. Zij had cetiigo malen beproefd ham-
eigen twaalfuurtje mee te nemen en to
gebruiken maar hij liet haar daarover
goen rust, zoodat zij zieli ten slotte naar
zijn zin voegde en van zijn gastvrijheid
genoot. Zij deed dat te gemakkelijker om
dat zij hem er blijkbaar ze-er voet genoe
gen mee deed. Hij was er zeer mee in
zijn schik, dat zij met vrouwelijke han
digheid dc spijzen rangschikte op een ta
feltje, en haar onbekendheid met d>- weel
dei'igo gerechten gaf hem tol menig on
schuldig sehortswoord aanleiding. Hij zelf
at niet veelhij was een vei wende lekker
bek, die van een groote vei scheiden beid
hield, maar slechts een hapje van at dia
lekkernijen nam. 'Hij kende de lekkernijen
en maakte ex even scherpe opmerkingen
over als over schilderijen. Ilij informeerr
de zelf in de winkels en wist zoo van
het 'beste te krijgen, dat hij wenschte.
,,U lacht daar wat om, llebslein, maar
wat wij eten en drinken, hoe. wij ons kloc
den en hoe, wij wonen, dat alles heeft
een grooten invloed op ons zieleleven
vooral op do stemmingen van den kun
Stenaar, Dat, beeft Goethe zeer goed ge
weten en slechts leeken, die tie voorwaar
den niet kennen, waarin men als knnskv
naa.r hot meest productief kan zijn, slechts
leeken begrijpen niet waarom bijvoorbeeld
Richard Wagner de keuze van zijn zijden
slaaprokken met de greotste nauwkoui-igr
KocLikH]!' bozoek ann Veendam.
Naa' wij vernemen, beeft de burgemees
ter van Veendam bericht ontvangen, dat
II. M. de Koningin voornemens is op 5
Juli '»cn bezoek aan zffn gemeente te bren
gen an van daar uitstapjes per auto- ie
maken in dc omstreken van Veendam.
De reis gaat over Stadskanaal. Peketa,
Veendam en Wilden-ank.
Cousulairo berichten.
Bij Kon. besluit van 14 dezer is de heer
G. Altiug du Cloux eikend en toegelaten
als consul van Portugal, te Batavia.
De minister van landbouw, nijverheid cn
handel brengt ter kennis van belangheb
benden, dat, blijkens mededeelinl van den
consul der Nederlanden te Archangel, door
liet beursbestuur aldaar 30 Mei* 12 Juni
1.1. als officieele datum van de opening
der scheepvaait op de Dwina voor het
loopende jaar werd aangenomen.
Raad van State,
Openbare vergadering van den Baad van
State, afdceling voor de geschillen van
■bestuur, op Woensdag 3 Juli, des voor
middags te 11 uur.
Personalia.
Bij Kon. besluit van 25 dezer is. met
ingang van 1 Juli. benoemd lot refe:en-
dar is hij de alaemeene Rekenkamer, AL
Stoikenburg. thans hoofdcommies.
Een nieuwe Bakkerswet.
Wij lezen in gilet Centrum":
„Naar wij vernemen, gaat het initiatief
tot het indienen van een nieuw ontwerp-
üakkerswet, dat trachten zal aan de be
staande (bezwaren tegemoet te komen, uit
van Re afgevaaidigden nir. Aalberse cn Pass»
stoors.
Heeds is ernstig overleg gepleegd, ook
mol vroegere tegenstanders, on de indiening
van jbot ontwerp is spoeedig te verwach
ten."
liet „Katti. Sociaal Weekhl.",- waarvan
nir. 'Aalberse redacteur is, meldt, dat liet
beid zelf deed. Aanstellerij mag men dat
noemen het zijn slechts de oppervlak
kige!), die zoo oonleelen. In werkelijkheid
zijn zulke dingen een behoefte voor Je
fijngevoeligheid van Jen kunstenaar. Neen,
ik begrijp de kunstenaars niet, die, slecht
gevoed, in een armoedige omgeving, met
een model voor zich, dat al in tal van
ateliers is geweest, nog du kracht hebben
tot arbeiden en iets gouds voort te breiir
gen. Eu zulke ailisten zijn er in Alün»
chef meer dan men zon denken 1"
llilde moest Dombaly toegeven, dat do
invloed van de dagelijkschu, kleine maal
tijden een groote vorfrissching was, waar
na de arbeid weer lichter viel.
„Ziet u I" lachte hij on schonk zich een'
kopje mokka in, dat hij zelf gezet had onder
do verzekering, dat niemand deze kunst
beten- verstond dan hij, zelfs Bilde niet.
Na het twaalfuurtje, dat hij niet niet
zware gesprekken over kunst wilde be
derven, zooals hij zei, werd weer rustig
voort gewerkt, llilde was zoo vol werklust,
zij bet liefst tot don avond had voortge-
weikt, ja zoolang zelts tot hel penscel
laar uil de hand viel van vermoeidheid.
Maar dat ging niet met het oog op het
kinderlijk model, dat, als liet te lang
duurde, moe werd, de geweusc-hto houding
niet kon volhouden en humeurig werd.
(Wordt vervolgd.)
SCHIEEAMSCHE COUMN I
