65"° laargang. Zaterdag 23 November 1912 No. 14079 Tweede Blad Uit de Tweede Kamer. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor S ch ie d am en V,1 aard in g e n II. 1.25 franco per post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertenliën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het Bureau bezorgd zijn. Bureau: ÏJango Haven No. 141 (hoek Korte Haven). -C regels fl. 0.92; iedere regel meer Groote letters naar de plaats die zij Tarieven Prijs der Advertentiën: Van 1 15 cents. Reclames 30 cent per regel, mnemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden, hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 103. Do Tweede Kamer, is dus, zooals ieder een vooruit kou zien, in de behandeling der InvalidileiLs- en Ouderdomswet blijven stoken, en men mag zich nn waarlijk wel afvragen of het de moeite waard was zidk een krachtproef to nemen, waar zoo weinig is bereikt, en dan nog wel met dit gevolg, dat de behandeling yan de begrooting zich óf tot nn Kieuwjaar zal uitstrekken, óf melden Franschen slag zal geschieden. Bedenkelijk is daarenboven nog "de wijze waarop men in de Invaliditeils- en Ouder domswet is blijven sleken, tenminste als men zich op het standpunt plaatst, waar op de gehecle Rechterzijde, minus de heer Van Idsiuga, zich stelt, dal ze mot deze ontwerpen uit sternhusoverwegingeii de grootst mogelijke haast, moet maken. Want men is blijven steken in art. 33 met de daarop ingediende, zeer ingrijpende amen dementen, van Ur. De Visser. Genoemd ar tikel zomleit van du verplichting van de verzekering bij liet Hijk uit dc arbeiders in dienst van publiekrechterlijke lichamen en spoorwegondernemingen, die daarbij of leeds voor een gelijk pensioen of voor een hooger dan de wcl-Talnm ge6oft, verze kerd zijn. KTu beeft Dr. De Visser, altijd opkomend tegen Talrna vóór bet particulier initiatief, waaraan deze eenmaal een broertje dood heeft, 'n stel amendementen ingediend, strek kende om risico-overdracht mogelijk te ma ken voor particuliere fondsen, die aan wet telijke voorwaarden voldoen. Zoor gevaar lijke amendementen, omdat voor zooiets de sociaal-democraten uitgezonderd de heelo Kamer veel voelt; wij hebben zulks bij de amencUmienten Lobman op de Ziekte verzekering gezien, al is toen ook het gevaar door het deemoedig buigen van den leider der Christolijk-Hisloiischen voor de coalitie bezworen. Het was dan ook zeer juist gezien van den voorzitter, dat hij tenminste door art. 33 en do amendementen-De Visser heen wilde komen; dan was deze kwestie al thans voor goed van de baan. En men fluis terde, dat dit zeer gemakkelijk zou kunnen, omdat de indiener der amendementen deze zou intrekken, als de Minister maar met dc vage belofte aan kwam te zullen overwegen of er in deze richting nog lots kon gedaan worden, en onwaarschijnlijk leek dat aller minst, waar dc hoer De Visser-ook bij de Ziekteverzekering getoond hoeft heel gainv tevreden te zijn, als Tal ma maar iets be looft. En toen begon or een zeer eigenaardig spelletje, waarvan een niet ingewijde niets zou hebben begrepen, en wèl hierin be staande, dat de sociaal-democraten, die van (leze risico-overdracht niets willen weten, het er op zetten do zaak niet af te doen, waartegenover de Rechterzijde zich schrap zetten, om art. 33 wèl af te handelen. De heer Duys had de eerste taak op zich ge nomen, en is or in geslaagd, 2 uren lang over do amendementen te spreken, maar raakte zóó au bout do son Latin, dat do nederlaag in hot zicht kwam. Maar die reeds wisse nederlaag verkeerde in eeno over winning door de hulp van do Rechter zijde. Toen de spreker toch om 4 uur 's mid dags verlof vroeg om zijne rede „volgend jaar" voort te zetten, werd hem dit natuur lijk door den voorzitter geweigerd; maar toen dood do heer Duys daartoe het voorstel, en wezenlijk, er waren niet genoeg leden oin daarover te stemmen, zoodat de vergadering moest worden verdaagd. Niet minder dan 23 leden van Rechts waren afwezig. Dit is niet het gewbne goval van ab senteïsme, dal is cep reuzenfout op tac tisch gebied. E,n wij kunnen het dan ook volkomen billijken, Rat de cl erica te bla den, do „Standaard" voorop, een hartig woordje- over deze zaak' hebben, gezegd Het is inderdaajd verbijsterend. Beschikken, dan de leiders Rechts niet over zooveel invloed op hun, volgelingen, dat zo er op cep gewichtig oogonblik geen 51 moer bij een kunnen krijgen? En 51 waren -er in dit geval niet eens noodig geweest; 'men had mot 40 toegeko-men, dan hadden pr toch nog altijd 18 kunnen' blijven wande- IcR vair .de velen idijo steed,» -wandelen, Dat do leiders niet nog zooveel te zeg- goh zouden 'hebben, kunnp.n ;vfi moeilijk' aannemen. Dc verklaring van dit feil ligl dan ook, naar hel ons wil voorkomen, el ders. En wel hierin, d.u men Rechts meer en meer het geloof gaal verliezen, waar onder men aldaar onder dr. Kuyper's sug gestie gekomen was, n.l. dat de aanneming van Talma's Inval id i lei ts en Ouderdoms- verzekering de coalitie bij do stembus van 1913 sterk zal maken. En o. i. is dit juist gezien. Doze wiet zal toch zeker do arbei- detstemmen niet aan <to coalitie doen toe vloeien, die óf fel gekant zijn tegen Tal- ma's regeering óf zoo koiul daartegenover staan als een steen, en nog -minder do stemmen der werkgevers, die, nu dc des betreffende ainendemcnten-Trcub zijn. ver worpen, weer begraven worden onder de paperassen, waarbij dan nog komt, dat de kleine baasjes hun leven lang zullen mogen betalen voor bet pensioen van den „knecht", die het vaak beter heeft en in idle gevallen onbezorgder leven leidt dan zijn „patroon". Hoe dit alles zij, de Karnu' gaat thans na het Kerstiecès niet nieuwen, zij liet dan ook geen frisschen moed de 365 artike len van Talma's ontwerp, die nog als onaf gedaan overblijven, bespreken. Hoe lang zid dal nog duren? Daarover valt natuur lijk geen horoscoop te Irekkm. DL schijnt ons nu echter wel vast la staan, dat van een afhandeling, misschien zelfs van een b e handeling van de Tori of wet nu geen sprake meer is. Indien, indien zeggen we, de outsider kan hier natuurlijk niet anders dan onderstellende!' wijze spreken, da tactiek van de Linkerzijde bij do Inva- iiditeits- en Oudenlomsverzekering daarop gericht geweest is om de kiezers van 1913 in de gelegenheid tc stellen zich uit te Spreken vóór of tegen, de Tariefvet, dan dunkt deze ons alleszins gerechtvaardigd. In de cerate plaats omdat er bij velen van Links en van Rechts, getuige de samenstel ling van hel Anti-Tarief-Comité, de verhoo ging van het Tarief een ramp wordt ge acht voor dc Ncderlandsche welvaart, maar nog meer hierom, omdat het goed is, dat dergelijke ingrijpende wetten, als daartoe de gelegenheid bestaat, door de kiezers wortlen gesanctioneerd. In Engeland heeft men dat zelfs als vaste gewoonte aange nomen. Dinsdag 1.1. is de behandeling der Indi sche begrooting aangevangen, en welke moeilijkheden zich daarbij ook voor den Minister voordoen, hij vindt tenminste deze niet op zijn pad, dat hij krap in zijn financiën zit. Van Lndiö geldt, wat gelukkig ook van het Moederland kan getuigd wor den, n.l. dat de financieelo toestand, bui tengewoon gunstig is, en Minister de Waal Malefijt, een bedaard degelijk cn ijverig man, die zich met prijzenswaardiger! ijver in de zaken heeft ingewerkt, zuu dan ook een zeer gelukkig bewindsman kunnen ge noemd worden, als er niet zoo iemand in de wereld was, die antwoordde op den naam van Dr. Kuypcr. We behoeven zeker niet in herinnering te brengen, hoe deze Minister van Koloniën, zeer goed be grijpende, dat men in Indië mol zijn 70.000 Europeanen, cl. i. een handjevol tegenover de 40 millioen inlanders, niet met even veel ijver kan „kerstenen" als in lndiö, wil men althans geen brandstoffen aan dragen voor een alles verlerende vlammen zee van geloofshaat, bij zijn optreden zoo geruststellende verklaringen gaf omtrent zijn voornemens en inzichten in zake zending en onderwijs, dat hij zich daardoor ook den steun van Links verzekerde. Maar hoe of deze slaat van zaken den hevigen toorn opwekte van den van God gegeven leider, die con klinkende strnfpredicatie hield aan het adres van dozen anti-revolutionairen bewindsman, die den paganist, pardon, lezer, hot beet tegenwoordig, volgens Dr. Kuyper's laatste uitvinding „autonomist" in het gevlij kwam om den huisgonoolon des goloofs don rug toe te koeren, alles gevolgd door het „afschuwelijk misver stand" waarbij de knieval voor Dr. Kuypcr zoo diep mogelijk was. Dal sinds dien de gerustheid bij de Lin kerzijde over de voornemens van don hem de Waal Malefijt weg is, valt tc begrijpen en al is Dr. Iüijjpcr niet meer in de Ka mcr om voor levende benauwing voor den Minister vair Koloniën te dienen, er zijn cr nog anderen, wier uitingen nu juist niet geschikt zijn om 's Ministers positie aan genaam te maken. Als men den lieer Scheu- rcr onberaden optreden tegen 'den Islam hoort goedpraten met de zalvende, op zin geilden toon gestelde vraag, of men do Rc- geeiing en den Gouverneur-Generaal wil verbieden hun christelijke beginselen le ha- lijden, eu of er dan in Iudiö geen plaats is voor een Christen-staatsman, dan weet men niet of men zal lachen of zich zal ergeren over de uiterste lichtvaardigheid waarmee deze fanatieke ox-zendeling aver het op wekken van godsdiensthaat bij dl Mohnin- medaanschc inlanders denkt; maar dan be kruipt een mcnscli tocli tevens de vrees, dal de Minister wel eens niet genoeg weer standsvermogen kon hebben tegen deze ze- lotische elementen, die zicli sterk voelen, omdat zij van den steun van Dr. Kuypcr verzekerd zijn. En liet gaat niet om kleine belangen; wanneer ons dierbaar vaderland nog zoo goed meetelt in de rij der volken, is hoi toch zeker ook wel daarom, omdat het do tweede is ouder de koloniale mogen 1- lieden. En godsdienstoorlogen zijn wel de grootste rampen, die een kolonie treffen kan, en er is o zoo weinig noodig om zo te doen uitbarsten, getuige den opstand der Sepoys in 1837-in Brilsch Indië legen het Engelsche gouvernement, die nog wel aan een misvers land op gods dienstig gebied te wijten was, en die slechts in slroomen bloods werd gesmoord. Maar de lessen der historie laten de drijvers koud; predikt hol Evangelie allen Vrealuren, zegt de heer Scheurer, en de rest is hem een zorg. Zoo dek den heer Bogaardt, die den uiterst gevaarlijken maat regel van beperking van do bedewuut naar Mekka eenvoudig verdedigt mot de ook verleden jaar door hem aangevoerde stel ling, dal de meerderheid van de Javanen meer in schijn dan in wezen den Islam belijden, en dat dus de propaganda voor het Christendom onder hen niet het minste kwaad kan. Eii wat het ergerlijkste mag genoemd worden is wel dit, dat mannen als de hoe ren Scheurer cn Uogaaidt, de zaak precies omdraaien. Ln plaats van toe te geven, dat het tusschen Links en llechts pais en vree was onder du ministerie over hel optreden van de zending in Indié, totdat Dr. Kuy pcr cr de zweep over lei, trachten zij het voor le stellen of Links van standpunt veranderd is, nu ze ziet, dat do zend' g meer invloed verkrijgt. Dr. Bos heeft een goed werk gedaan in deze do feilen nog eens vast te zetten. Hij herinnerde er aan, hoe de te genwoordige gouverneur-generaal als minis ter van koloniën verklaard had, dat hij van zijn standpunt de kerstening van Indié een zaak bleef beschouwen van het hoogste gewicht, maar dat de Overheid dc propaganda daarvoor niet ter hand mocht nemen, en hoe dilzelkle standpunt dal was wat de Minister van Koloniën innam, toen hij pas was opgetreden. Klaar hoe, toen de heer Scheurer kwam, die zich in termen uitliet, waaruit men moest opmaken, dal hij van de Regeering oen actief aandeel in de kerstening ver wachtte; hoe (le hoer Bogaardt in dc pro paganda van Overheidswege voor het chris tendom weinig gevaar zag, omdat de in landers eigenlijk geen Mohanieclaneii. wa ren; hoe dc heer van Vlijmen betuigde dal uns koloniale gouvernement gaarne de pro paganda vonr 't christendom van zijn ambte naren moest zien, cn hoe toen Dr. Kuypcr kwam, die na (le bekende geschiedenis van het „afschuwelijk misverstand" procla meerde, dal ook voor lndiö de bijzondere school regel, dc openbare aanvulling moest worden. En spreker lierinneide cr aan, hoe de heer Scheurer in een rede le Nijkerk op 7 Februari 1912 van (lil jaar gehouden, gezegd bad, „dal deze Regeering gaarne christelijke onderwijzers in dc inlandsche scholen zou zien naast de inlandsche on derwijzers, cn dat zij hot particulier initia tief op onderwijsgebied moest steunen niet door subsidie, maar door restitutie". Is, zoo vroeg Dr. Bos terecht, de aanval nu van Links of van Rechts uitgegaan, en is hel wonder, dal men zich Links ongerust begint te gevoelen als Dr. Scheurer, naaste geestverwant van den Minister, zich aldus lichtvaardig uitlaat? Waarlijk, wij zouden met den lieer van Karnebcek kunnen zeg gen, dat men den arbeid van do Zonding hoogclijk waardeeren kan, en toch niet ver goten, dat men in den Islam in Indië te doen heeft met con godsdienst, die vnsl- geworteld is in de hartori der inlandsche bevolking. Maar met vuur spelen was zoo wel in letterlijken als in overdrachtelijken zin steeds liet liefste Werk der dwepers. De andere groote quaoslie, die de Ka mer ernstig hoeft beziggehouden, is de Ohineczonquaeslic. De lieer De "Meester leidde het vraagstuk in met (1c zeer juiste opmerking, dal rekening gehouden moet worden met do steeds groeiende overtui ging van de C'hineezen, dat zij niet lan ger de minderen zijn der Westerlingen, en dat de houding der Regeering bij de op stootjes te Soerabaja van weinig bclei I ge tuigde. Er was toch geen eenstemmigheid tusschen gouvcmeur-geneiaal en procureur- generaal tegenover zoo gewichtig feit als hel uitroepen van de republiek in China. Waar men volgens den afgevaardigde uit Den Helder makkelijk vooruit had kunnen zien, dat het rcpublikeinsrh gezag zicli in China zou handhaven, had men daar mede moeten rekenen. Bpr. meende, dal do procureur-generaal een verstandig ad vies gaf, toen hij ried om geen vergun ning to geven do Rcpublikeinsehe vlag uit te steken vóór er zekerheid was, dat de Chincesche i-epnbliek door Nedeiland was erkent, maai- ook geen verbod dam legen uit te vaanggen. ETu werd te Soerabaja, de vlag door cenigo Cliinee-scbe officieren uitgestoken en deze ongemoeid gelaten; daarentegen werden op Batavia en .Maea.s- sai de uitgestoken vlaggen afgerukt en zij, die ze uitstaken, gevangen genomen, on toen daarop ook te Soera baija contra order word gegeven, begrepen de Chineozen er niets meer van en waren de opstootjes zoo al niet verdedigbaar, dan toch alleszins, verklaarbaar. Men herinnert zicli verder, hoe als Nedcriandsch slachtoffer van deze relletjes de heer Borel geboekt moet wor den, de bekende schrijver, die le Soera baja adviseur voor Chinecsche zaken is, en die de houding van den resident bij de Chinecsche verwikkelingen bad afgekeurd. Do lieer De Meester zou zich in dit con flict niet mengen, gedachtig aan het spreek woord, dat, waar twee kijven, twee schuld hebben. Misschien had de spreker beter gedaan, zich aldus uit te drukkenWaar in Indië twee kijven, heeft do laagste in rang altijd schuld. i Résumé van hel heioog was, en dp heer Do Beaufort sloot zicli daarbij in een keu rige rede aan, dat men in zake de gelijk stelling van do Chinoezcn met de Euro peanen, die op don duur niet kan uitblij ven, zóó moest 'te werk gaan, dal de schijn wenl vermeden alsof er iets afgedwongen word; het moest ons niet gaan zoonis met dc Japanneczcn, wier hollende ontwikke ling en oyenvinning op de llusscin ons voor een fait accompli had gesteld, cn die door ons, gewild of niet gewild van onzen kant, gelijkstelling hadden verkregen. Uil een geheel ander vaatje lapte de lieer Jlugenholtz, nadat partijgenoot Vlie gen zich tegen oventueelen aanbouW van Indische dreadnoughts had verzet, waar voor ook wij gespaard hopen te blijven. De lieer "Vliegen kon zich daarbij beroe pen op niemand minder dan gemeraal Van lleutsz, die, zooals bekend is, van een ver dediging tor zee met groote schepen niet wilde weten. Maar de heer HiigeuholLz dan kwam voor zichzelf tot de conclusie, dat, als men in Indië hot uitsteken van de repiiblikeinsi'h-Chiniosche vlag had verbo den, dit enkel Was, omdat de Regcering in lndiö anti-republikeinsch was! Rij werd voor deze schrandere vondst ongemakke lijk lo grazen genomen door den lieer Van Karnebcek, die in oen rede, die ieder Ka merlid dezen 76-jarige kan benijden, den heer Hugcidioltz uitlegde, hoe of dc er banning van een nieuwen regeeringsvonn ill een bevriend rijk niets tc maken Reeft, en vooral niet hij een klein land, met persoonlijke sympathieën of antipathieën; dal wij daarbij eigenlijk enkel at te wach ten hebben Wat de groolo mogendheden in deze doen. Even 'bekaaid kwam de afge vaardigd o voor WeslslellingworC af van zijn 'verdediging van den lieer Borel, omdat dc heer Van Karnebcek zich op een uitspraak van den heer Van Kol kan beroepen, die verklaard had, dat in liet bekerde con flict tusschen dezen lieer cfi den resident van Soerabaja dezo laatste gelijk had Ons dunkt, dal de sociaal-democratische fractie den hoer Van Kol erg moet missen Aan bet slot van zijn rede drong iele lieer va,n Karnebcek tuin op do instelling van jcen raad, beslaande uit hooggeplaatste mannen die minstens 10 jaar in lndiö hebben door gebracht, om den Minister van advies tie dienen over allo voorstellen der Indische regeering. Zoo'n raad hostaal in Engeland oh, maakt den minister van, koloniën onaf hankelijk van den gouverneur-generaal, wat te meer noodig is waar hij uit den aard der zaak niet altijd iemand is, of zelfs kan we zen, die lndiö uit persoonlijke ervaring kent. Wij voelen voel voor dit denkbeeld. Naar aanleiding van den door den heer De Meester gecons Inteerden tegenzin tier ^vrijzinnigen in Indië tegen 't stel-el, dat daar heerschl, bracht de heer Bogaardt liet feit ter sprake, dat do vrijzinnigen in Indië gel den verzamelen om jfc vrijzinnigen in Ne derland te steunen. Hij maakte zich daarbij tol tolk van liet dwaze praatje dat het een praatje is, weten wij uit vertrouwbare bron dat Chincczcn daarbij voor hooge bed ragen inschrijven. Men moet maar durven. Al was het zoo maar het is niet zoo dan past een lid der coalitie daarover oen betamelijk Stilzwijgen. Is de heer Bogaardt vergeten, zoo vroeg do heer Ketelaar, boe do anti revolutionairen in hel district Bridle, da delijk nadat ile beer Iloodhuyzen zich op,, ongepaste wijze over ecu Chinees had uit gelaten in do Kamer, bij dezen rijkaard aanklopte om een bijdrage voor bun veikie- zingbkas? Eu is zijn memorie zoo kort, dat de gansche decoratiezaak hun ontscho ten is? Waai lijk, wij kunnen het dan ook billijken, dat, toen du afgevaardigde voor Breda op patheüsclien toon uitriep: Zul len de vrijzinnigen deze giften aanvaarden, dc heer iloodhuyzen doodleuk antwoord de: Neen, die zulten wij aan Tilly Wefl- meijer ter hand slelton[. 11 no faut pas parley do coiile dans Ia maison d'un pendu, goede lieer Bogaardt of zooals oen Ilollandscli spreekwoord zegt, niet in de zon gaan loe pen, als meji een kluit boter onder de pet heeft. Kien zou van een man als den heer Loh- mnn hebben mogen verwachten, dat ook hij zijne slem gemengd zou hebben in het koor van hen, die tot omzichtigheid aan maanden, inzake de Kerstening van lndiö; het schijnt wel echter dat bij dezen staats man de hartstocht met de jaren klimt. Vol lens hem is de strijd op het oogenblik op Java gevoerd er geen tns&ohen Mohame- dancn en Christenen, maar net als hiel' tc lande, een tusschen voorstanders van openbaar en bijzonder onderwijs. En de vrijzinnigen hier te lande nemen in dien strijd geld aan, dat hen in de handen zou branden, want het komt van rassen, die te genover ons slaan I Arme heer Lobman, moest liij zulke uitvallen niet heneden zich rekenen? Maar, liet naderend einde dor dierbare coalitie doet hem alle zelfbehcer- scbing verliezen. De hoeren Verhey on Ketelaar hebben na de rede van den heer Lobman, die de be kende bewoging veroorzaakte, als die spre ker „uit zijn slof schiet", nog eens geaccen tueerd, wat anderen reeds gezegd hadden, n.l. dat de strijd over de zending niet door Links maar door llechts is vei oorzaak', maar wat helpt liet proeken voor cloove- man's ooren? Wc hopen althans uit des Ministers mond bezadigder woorden tc booten, dan die van den heer Lobman, maar dat zal eerst Maan dag wezen. Hij is zijne rede wol aange vangen, maar heeft naast cenigo speciale punten nog slechts de Chinecsche opstootjes behandeld, waarhij hij wel moesL toegeven, dat cr geen eenheid van opvatting onder de autoriteiten had beslaan, maar aan den anderen kant volhield, dat er niet anders ge handeld kan wmden dan er oh and old was, omdat men niet met republikeinsche maar met anarchistische elementen te doen had. Onder dc Indische Begrooling doorkwam Donderdagavond 1.1. naast een paar andere enlwerpjcs ook het plan tot verbouwing i'n uitbreiding der Departementen van Binnen]'uidsehe Zaken cn Waterstaat op het Binnenhof ter sprake. Een uit den aard (lei- zaak zeer gewichtig ontwerp, waar iedere verandering op deze plek raakt aan de ge wijde plaats, waar zich sinds eeuwen onze vaderlandsehe geschiedenis afspeelt. En al is het waar, dat de toestand aan Binnenlandscho Zaken onhoudbaar is, zoo als do heer Rink uit eigen ervaring kwam mededeclen, er woeden groote offers ge vraagd. Hol uitzicht van het Binnenhof zal gansch worden veranderd; van de schoonc oude gevels aan den Vijverborg gaat een heel stuk af, en last not least, doordat dc gevel aan den kant van het Mau- ritehuis vier meter naar voren zal sprin gen en belangrijk hooger zal worden, komt SCHIEDAMSCHE COURANT I ii i 1 i i

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1912 | | pagina 5