65"tó Jaargang. Zaterdag 18 Januari 1S13 'Ho. 14124 M 1 .pt m m M- Derde Blad. Verwaarloosde ontwikkeling Toen wij nog klein waren, - -1 Schepen-hotels, 1*3 mm Doze cour&ttt verschgnt ag e 1 g k s,- mot uitzondering van Zon- en FeeatdageH, Prijs P,er kwartaalj Koor Schiedam en. Klaar dingen tl, 1.25, fr&aco g©r post fl. 1,66. Prijs per week: Koor Schiedam en Klaar'din gen 10 coat. Afzonderlijke nummers 2 cent Abonnementen worden jiagelijlö atójpigenomenj Advertentiën voor hoi eerst vagend nursmor m Ob ten des üÊM$ap vóór een <mr aan het Bureau Bejgsrgd Barcau: Lange Haven No. 141 (H&ek Kprte Haven). Ergs der Advertentiën'r Kan 1—6 regels li0,92iedere regel moei 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats dio zij innemen, J «-"> Advor tentiën bij abonnement op voordeeliga voorwaarden, Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen: In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen,- worden zoogenaamde kleine advertontiën opgenomen tot den prijs vaa ÜQ cents per advertentie^ bjj vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 103. Van de politiek 'wordt heel veel kwaad verteld. Doch niemand beofL nog kunnen aatiioonen, dat de politiek niet een nood zakelijk kwaad is. Als wij ons dan ook zetten om nog eens lo wijzen op een slecht gevolg van al te ree) politiek, is dat zeker niet, omdat wij de politiek een bizonder slecht, hart toedra gen, maar omdat wij de slechte gevolgen gaarne uit de wereld zouden zien gehol pen, wat toch niet onmogelijk tnoet zijn, gegeven het groot aantal beschaafde men- sclien, die „niet aan politiek doen", maar dam om niet elke sociale neiging missen en wel voor hun deel bereid zijn mee te werken aan de verhooging van jde algemeono welvaart en aan het heil der gemeenschap. Het slechte gevolg van de politiek, dal wij hier bedoelen, is nu eens niet zeden bederf, maar do eenzijdigheid, die van een opgewekt politiek leven de vaste neven- verschijning is. In de politiek werkt men over het geheel met vaststaande populaire begrippen en speciaal met enkele bekende tegenstellingen. Het spreekt van zélf, dat men hij liet groote publiek geen inz'icht kan v-x wadden m allo* o rider doelen van het staatsbestuur. Men beperkt zich dus tot enkele groote punten en rept van de rest maar zoo weinig mogelijk. Door deze wijze van doen infusschen krij gen die groote punten wel eens een dl ie groot overwicht, terwijl de rest Heat al te veel in het donker blijft. Mogen wij als voorbeeld 'de volk'sonlwik- isoling noemen. "Alle partijen zijn het daar over eens, rïal zy cTeze ontwikkeling willen bevorderen, zij het ook wellicht in ver schillend tempo. Over 'de wijze waarop dat iict beste geschiedt ten aanzien van een deel 'dier volksontwikkeling, de schoolont wikkeling, is een strijd ontslaan, die wel licht liet grootste moment uit ons gehecle politieke leven is, dat door dien strijd dan ook vrijwel geheel wordt beheerschl. Nu is het natuurlijk niet Ie ontkennen, dat het strijdobject (het onderdeel van volksontwikkeling, 'dat schoolontwikkeling heef,! van do allergrootste beteekenis is. Doch juist onulal 'dit object van zoo groo te beteekenis is, trekt het nu aller aandacht en venvaarloozen wij vrijwel geheel de andere middelen tot volksontwikkeling, dio er buiten de school zijn. Daarvoor is geen belangstelling, daarvoor hebben vertegen woordigende lichamen slechts weinig tijd en daarvoor is ook geen geïd. Vooral dit laatste kan. men gemakkelijk constatcercn, indien men eens nacijfert wat uitgegeven wordt voor kin'derontwikkeling eu wat voor de ontwikkeling van het volk boven 12, 13 jaar. Het eerste is" alles, het laatste niets. Ex zijn zeker de middel- door A. J. B, (Nadruk: verbodoa,.) Zou de winter voorbij zijn't is nog geen lente, al koesteren tie zonnestralen ook fJ!i££ middaguren, Tot de grens tusschcn den grijzen winter en de blozende lente naderend, moeten wij ons echter haasten, zoo we d» aandacht willen, vragen voor een droomerij uit het hoekje van denha-ard. De dichters en de prozaschrijvers hebben veel goeds gezegd van de lange winter avonden. Zóó dikwijls zijn deze geschilderd, dat vrij daarvan hel convcntioneele beeld onmiddellijk vóór ons hebben, wanneer er slechts op wordt gezinspeeld: de haard ri rossig verlicht, een groot houtblok knapt en knettert, en dunne, Witte rookwolkjes dwarrelen omhoog en verdwijnen in den brecdcn schoorsteen. Een zachte warmte verspreidt zich door het vertrek. Bjj bet grillige licht der lekkende, zwevende vlam men verschijnen en venhvjjnen de scha duwen op den mtuu, reuzengroot en ge heimzinnig. Daar in tien breeden armstoel zij ile oude grootmoedei', wit, rimpelig. Kandeien en kleinkinderen omringen haar, dij vertelt geschiedenissen uil lang vefvio- &are eja hoogerè scholen, die indirect hun nut voor het gansche volk hebben, maar die toch 'direct slechts voor de ontwikkeling dienen van betrekkelijk zeer weinigen, eu dan nog weer alleen jonge menschep. Nu hebben vele politici wij veigcten dat niet. uitbreiding van het school onderwijs op hun programma's. Doch pri mo zijn dit wenschmi, 'die nog niet direct verwezenlijkbaar zijn; seeundo zullen deze hervormingen zeer id uur zijn en ook da.ni- om nog wel oenigen tijd uitblijven en ter tio betroffen zij toch alleen weer kinder ontwikkeling. Venier clan een jaar of Hi gaan ook de meest-eischentlen niet. Terecht. Het is zeker niet geuenscht de memschen altijd op 'de schoolbanken te houden. Maar naast 'de schoolontwikkeling is er toch nog een ander soort ontwikkeling voor ouderen, "die van groot belang is én desalniettemin tegenover de schoolontwik keling in Nederland vrijwel geheel ver waarloosd wor'di,. De staat, de gemeente, leeren schrijven en lezen. Doch Wanneer het erop aankomt liet indivi'du op deze verkregen kurrdighe- den te laten voortbouwen, laten staat en gemeenten hun. hielen zien. Millioencn gouds en dwang, strafrechtelijke dwang, worden, er gebruikt om het kind op school te krijgen. Doch nauwelijks is liet kind 'de schoof af of staat en, gemeente gaan op de,n loop. Er' is niet alleen geen dwang, 'maar ei is zolfs voor de besten en ijverigs ten g&en gelegenheid om voort te bouwen op de verkregen kennis, er woéden niet al leen geen mi 111 oenen, er Wordt zelfs nage noeg niets daaraan besteed. Moeteh wij nu nog dio gelegenheden noe men? Moeten wij herinheren aan de kiriderlees- zalen, meermalen als onschoolsch verleng stuk van de school reeds door ons aanbe volen, voor wie de staat niets doet; aan de vo<9b een ieder toegankelijke en voor ieder ontwikkelingsstof brengende lees zalen met boekerijen Welk een luttel bedrag geven staat en ge- meenteó voor deze laatste instellingen te genover de geweldige sommen voor kitt- dcj'schoolondarwijs 1 En toch kon en moest de georganiseerde gemeenschap zoo heel veel meer doen. Wat een gelegenheid gaat er verloren in het tooneeldilettairtisme, dat onder goede en deskundige leiding zou kunnen worden tot een midÖel om het volk dichter bij de literatuur te brengen. Vier, vijf wandelende staatstooneelleiders zouden hier wonderen kunnen verrichten. fn de kiü'ematogrufiö gaat een uitstekende gelegenheid verloren om 'de volwassenen te ontwikkelen. Wat zouden hier voordrach ten op het voetspoor van het Berlijnsche Uraixium-lheater niet veel goeds kunnen doenl Om da mtfaiek: tot het Volk te bren gen, dool de staat niets en van de wande lende (drijvendel vaktentoonstelling komt al evenmin iels als van liet plan om an dere voorwerpen van otlmografischo of gen tijden en terwijl ze met haat lieve, zachte stem het verleden oproept, is de kring van twee opvolgende geslachten om haar heen, zijn ouders san kinderen stil, doodstil en bewegen geen vinger. Alleen de "kat doel de ronde langs de meubelen en schuurt zich tegen de poolen der ma honiehouten stoelen en de beentjes van de kleinsten onder de toehoorders, die Hak legen grootmoeder aan, met de handjes in haar schoot of op haar knie ernstig, heel ernstig kijken en met ingehouden adem luisteren Niet Waar? Zoo is de lange winteravond hij het hoekje van den haard. Zoo nroel bij zijn bij recht en plicht van traditie. Maar er zijn nog andere winteravond- herinneringen. Wanneer ik in het vuur staar en de blauwe vlammetjes zie reidan sen over den gloed, of de grauwe aseh door een spattende vonk plotseling holder zie verlicht, dan gaal het mij wel eens als dien armen fabrieksarbeider uit Dickon's roman, die zijn lange uachten doorbracht voorden cv itgloeienden oven, voor het ontzettende vuur der smederij en dan zijn gedachten liet leiden door de grillige teekeningen van de vlammen, Ik zie da-ar wel eens wondere visioenen van bekende of onbekende voor werpen of toestanden, landschappen, meu- schelijke gezichten, huiselijke tafereeltjes, ja, wat <d niet! Zou ik daar ook hét too- neeltje hebben aanschouwd, waarvan ik mi, gezeten voor mijn schrijftafel, onder het licht van mijn gaslamp, de duidelijke om trekken vóór mij heb, zóó duidelijk, dal kunstwaarde rondreizen door Nederland te laten doen in Irelioorlijk verzekerde ijzeren tentooJistellingsschepen. Men meent al heel veel te doen, als men in enkele groote ste den pakhuizen voor kunst enz. inricht, die men dan musea noemt. Van voordrachten, cursussen, vanwege staal of gemeente georganiseerd, om dc volkronlvvikkeling tc bevorderen, boon men al even weinig als van pogingen om dit uitmuntende instrument voor volksontwik keling, de 'dagbladpers, dienstbaar te ma ken aan dergelijk beschavingswerk. Wij erkennen dat alles is niet even gemakkelijk en speciaal de •kwestie, hoe de staat de pers kan gebtuiken. om die ont wikkeling te bevorderen, is buitengemeen lrstig. Doch dat hier veel moeilijkheden zijn is op zinjizcH toch leen reden om a! die middelen tol verspreiding van ontwikke- ling eenvoudig ongebruikt te laten. Hot zou dan ook onbegrijpelijk zijn, dat de staat en de gemeente op' al deze gebie den nagenoeg niets 'doen, ware er niet dc politiek, die van tie menschen zooveel be langstelling vraagt voor de groote politieke vraagstukken, in dit geval met name voor het kinderschoolviaagstuk, 'dat er geen be langstelling blijft voor de andere hier ge noemde kwesties, die toch ieder op zich zelf die belajhgstelling volkomen verilienen. Het is jammer, dat het mooie idee voor liet complex tentoonstellingen in 1913 niet nog vruchtbaarder genaakt is geworden door liet aanbieden van echl-Nederlandsche genietingen. In deze courant is heihaaldelijk oen idee verdedigd, dat ook voor 1913 zeer goed in aanmerking zou kunnen komen. Cu daar liét nog niet te laaf i-, zij dat idee bij dezen nog eens aan de algemeene opinie onder worpen, in de hoop dat er personen zullen worden gevonden om aan de uitvoering btui kmchtigen .steun te vmlcmum. Het gaat erom. den bezoekers van 1913 een eeht-lloAinndsehe wijze van verblijven en reizen in. ons land aan ie bieden, in de hoop, daarmee ook voor goed een greote- bron voor nieuw vreemdelingen verkeer te scheppen. Wat is-het mooie en karakteristieke van Nederland? Zijn water en de prachtigeat- mosplieer, die van Go yen, Hobbeina, twee Ma rissen en zooveel andere groote schil ders ons hebben leeren zien. Deze natuur komt in de mode (Rijsoord, Worpswede, Dachauevmoos) tegenover de meer roman tische natuur-dweeperij van vroeger. Wil men dus die natuur laten zien en do bedoelde -voor liet NederlancUdie vreemdelingenverkeer zoo vruchtbare mode in de band werken, dan dient men de Bezoekers op het water tc ontvangen en daar te doen rondtrekken. Intusschen voor waterbewoning bie den Op den duur passagiersbooten te wei- ik iict u zonder moeite kan beschrijven? Het tooneel stelt voor een kiuderslaap- Üfaar eerst nog dit: Hut is lang, heel lang geleden, wei meer dan vijf en twintig jaar, en de kinderen van die slaapkamer, die ik maar mlellend zal imoeren, waren nog heel klein. Wan neer acht uur geslagen was cm wij onze avondboterham hadden gegeten, want men ai toen nog niet zoo laat als tui, en een avondboterham was steeds welkom in mze kleine magen, wanneer dus de klok acht geslagen had en Wij een beetje na gewild talmen en zeuren onze boterham hadden verorberd, gingen wij min of meer in een stemming van ondemvoi*|xmheid en volstrekt, niet uit overtuiging naar boven, naar onze kamer. Eerlijk gezegd, vonden wij ligt, niets plezierig om zoo vroeg don kring der walcker-blijvende mcnschen te verlaten. "We hadden het veel pretiiger ge- ouden om bij het lamplicht, een of ander gjoot prentcnlwek te doorbladeren met de aangrijpende geschiedenis van Hendrik van Eichenfekls of het aandoenlijk verhard van hot meisje, dat. verbrandde, omdat ze al tijd met lucifers speelde en door Pietje en Mietje, de beide huiskatten, zoo -„droevig" werd beschreid aan 'weerskanten van een hoopje asch en twee pantoffeltjes, het ceni- ge wat er overbleef van hot ongehoorzame kind. Maar men ging toch de huiskamer uit (Ui loog naar boven. Somtijds echter von den wc onzen dag te kort; ouzo geresl had nig comfort en is bel verblijf daarop te kostbaar. De bedoeling is du», inlichtingen te ma ken naar analogie van de Emud-sb» limise- boats, oude schepen met weiim "kosten te laten vermaken tot zulke huimioobm, met een ophouw van ruime houten hutten met voldoend beschutte zitgelegenheid ui een kajuit. Bij de keuze van deze Ie,pen boud" men m het oog, dat hel eenvumdig-m- Svp" do Hollandsche meien en binnenwal ui-u zal kunnen bevaren. Hiervoor zijn zo'tdei schuiten cn jaagschuiten gemakkelijk in l' richten. Voor dc vaart op de rivieren zou den dc binnentjalken cn gelijksoortige of iels grootere rivierschepen mei oordeel kunnen worden ingericht. Met inachtneming van dil verschil moe ten wij ons nu verder cle exploitatie drieër lei denken. la. liet verhuren van' zulke Imisbooten per sluk. '2o. hot inrichten van een water-betel, bestaand uit een complex van iiuisboolcn. 3o. het maken van slepen van huisboo- toft, samen een drijvend hotel vormend, dio van de eene plaats naar de andere ge sleept zullen -worden, lo. Iluisbooten per stuk. Deze- methode is de eenvoudigste. Men heeft hier alleen het schip in te richten, uit te rekenen hoeveel huur men moet vragen om voldoen de rente, afschrijving en Winst te maken en dan te trachten die booten to verhuren. 2o. Een vastliggend d r ij v e n d hotel. Hier is de organisatie moeilijker, maar dc reclame door de nieuwheid van het ideo gemakkelijker. Bedoeld is dus. dut men een complex huisbooten op een mooi punt voor anker legt: wij denken b.v. aan een punt in de nabijheid van Dordrecht. \an Botterdam eu Schiedam, op een veilige ankerrcede in Zeeland, eigen- op de bo- vonrivieren bij Arnhem en Nijmegen, in de Zukl-H,ollands'cih". of l-'nesi be mm en en vaarlenstreek. In elk gev.d mort d<> ligplaats-zoo gekozen, dal men dicht bij een spoorstation is, geen last heelt van het publiek, goede gelegenheid hmdl i om "bezoeken aan merkwaardige punten ui -de den in do nabijheid en goede gelegenheid voor wateiloehlen, watersport, /weumpmt enz. Wij denken ons het hotel eompleel al» éón grooter rivierschip, ingerichl voorkeu- ken, eet- en convemaliezaal en eenige klei nere rivierschepen, gezellig ingerulit ah houseboats. Een aantal vlugge roeischuiten, wherries, .kleine -zeilschuitje», een motor bootje eventueel, zouden liet geheel cow- pieteeren. Was er veel vraag naar deze inrichtingen, dan zou men ook een zeer eenvoudig hotel kunnen inrichten mei wei nig bediening en weinig comfort vooi zeer bescheiden beurzen. De exploitatie zou deze zijn, dat ontbeten werd op de eigen huis- boot en zoo gcwensclit, ook eenvoudig ge luncht; dat de wanne lunch en hel diner behoefte aan mem- indrukken en dan na men we d aai boven, wat men ons beneden onthield. Wanneer we de kaarsen hadden uitge blazen en we, ieder in ons eigen ledikantje. uitge-slrekt onder do dekens, met groote oogen cle duisternis aankeken en daarin allerlei onbestemd*- vormen en zelfs lich tende punten en strepen ontdekten, dun gebeurde het wel een», dat b\j allendezelhle gedachte in ons hootd omwoelde, die zich openbaarde in de volgende vraag: „Wie zal vanavond een geschiodcnisje vertellen?" En tien togen één fmgon liet oudste zusje met een gewichtig stemmetje dc gewijde woorden te zeggen, zander'welke nooit of Ie nimmer- een fatsoenlijk sprookje zou dur ven aanvangen: „Daar was eenmaal Juist: „Daar was eenmaal..." Dezen keer was er goen koning en-ook geen koningin, maar„Daar .was eenmaal in een bosch eeti groot kasteel. Dat kasteel Iia<l negentig poorten van ivoor-met goi'ul en bij al die negeadig poorten stond een portier, die niemand anders binnenliet dan eerlijke cn netjes gekleede mcnschen. „Wanneer men door die negentig pom- ten was gegaan,, kwam men Inj een groote kamer, die altijd gesloten was en huur held ontving door honderd kristallen lampen. In die kanier stond een troon van elpenbeen cn op dien troon zat een prinses zoo schoon als de dag en peinzend als de macht, -Maar wat ook meikwaiutlig was in evenals cle. gezelligheid, te vinden zouden zijn aan booid van het grootere keuken- »ihip. De bediening zou geschieden door één k<imermei»je cool twee of due luus- men en dooi hel ge/ainenhjk personeel op h"! keuki*n»tliip. iiu col \aii Mcdun <m Perzen zou het ui"' zon dn mik een hotel bleei waar hW, ilvl /mi h.- eens per week veriui.riu kunnen volden. d«n h in hoofdzaak /nu I' t I - h Md liegen Au l.oB icici'iid drijvend hold. \nm hen. die ltt't'l goed kumiell beta- loll eu xcemjg hua-l hebben v y M'dh'n mi» vooi, dal dit niet al le velen zullen zijn - /.ou men nu nog '-en röudiei» per drijvend hole) duur een duid van Nederland kunnen organised en Men zou \as|<> iond- roiz.au, b.v. van Kruien en Antwerps*u uit, kunnen inrichten, iwl Ituflurdaiu ub eind punt. Men zou x.m uil ISolteidum \,u»lc rdndreizeu door hetuvieigebtod kunnen maken, enz., enz, 'De exploitatieko.sleu /ou den heel 'wat booger woiden dan »ub 2u, omdat men Meeploou zou moeien betalen pui op elke huisboot een eivaien Muurman /ou moeien hebben, doch aan den anderen kant zon deze methode ook xuor enkele minder gehaaste reiziger» wellicht ceel mmtiek- kcdijks hebben fHengen» zou de inrich ting'hier mortal zijn als m #n, mot do zeil- en roeibootjes, en zou men uuk hier de gelegenheid voor ualer»purt telkens J weer moeten geven. "Een rerrlabilileUslioreketring root eenxen- nooUcliap, Aio dit idee zou villen vei'-e- zenlijkcm, kan men in een dagbladartikel niet verwachten. Do*li het lipt wel voor do hand, dat de mak ïendahel zou zijn, waar zij com uuvutie mi»( eu in mi zeer zeker wel Jie»t lande behoefte vom/iel in een ti|d van klimmende mjjutn tuur (toe neming van du helde snor ,»poil, speciaal watersport en sjumtei woidend'* vvanrdn-- riug voor het Ned' rlatnls* ho landsehap»- si'-htiün). Eu Jilj een-dmgi tijk" lieiekeliing U'Jvvudl'- loo/e men i/uk mei het led, da! de be- vv'[i»|e m hepen voor in*! hier aangegeven doel slci hl» ongeveei ii it- maanden !>e- schikhaai moeien /pn en den anderen lipt van lief pui' vooi .indeie doeleinden ge bruikt kiiunen utilden, De viang i», uf deze geboete oxptujtalui nog de/en zomer geheel kimt! zou kunnen zijn. Indien men dadel,jk met krariil be gin!, gelooven vu.] dal vvel. Dm li indien dal niet mocht kunnen, zouden w ij ;tj zeer tevreden kunnen zijn, al» mei de exploi tatie in 1913 begonnen kun vvoidcu en. zoo bij de vele, dan veiwmhle vreemde lingen deze zaak bekend gemaakt kan wor den. liet niigmeeie idee zal itiel nalaten, induik, te maken, i*n zal -- wal on» vooral het aantrekkelijke van du plan Mhipri oen blijvend vooideel vooi hel vreemdelin genverkeer van ons hind kunnen zijn, om dat iiel origineel blijft, modern is en re kening houdl mol de langkame toeneming van de vvaauleering van het groote publiek het ha-slee], dat wa» een gunde kelder en in dien kelder vvaien hvuilig lept»won met bi urne manen opge»lo!ui, Aio huilden zoo vaak al» ile ;ni,»es hel. maar wilde. .J'hns, nj) een mooien dag. kwam een klein meisje, hel coiiige knal van een ju inen houlhakkm, hij hel kasli*el. Zij was m hel hnsch v*'ivlw,uild en Mnple aan de üei'sle van de iiegrnlig pomlon van jvan ille J goud. De jioilior pel haar Jiimieiikomen en dal déden de iregeti en (aehlig andoren ook, onulnt /ij eeilijk was en or,netjes uitzag, en toen kwam zij hij do kamer van de' juinses. jmuses ontving haar zeer vriendelijk en liet haar kemii.» maken met de'tvviiilig leeuwen, die ook heel aar dig voor haai waren. Toen 'kooide het kleine mei»je naar Jmis ltnjug, mei een luenigh* get-elp-nken beladen. Maar iutijs- schca had men m de stad gelioord van liet beslaan van dit kasteel, want do leeu wen hadden eeumaal'zuu haul gebruld, dat men hen heel ver weg,had kunnen hoor-en. Toen Hier houdl de kleine veilelslei een.skla])» oj). Zy heei'l. ecu "zwanm voelstap in do kiimei' er minst gehumd; eeu courantwoidt npi-ngevumven; hei krakende, ritselenclc ge tuid van hol papier, een kuchje doet,, ons begrijpen, dat pnpn op zijn studoerkanier is pekoinen. Do voois lappen naderen: de deur van onzi; nlaupkamer wordt geopend en een vriwidelijké stem, waarm mm '/.veViUpje vaneen boslral'liug hgl, viaagt: „Hen jullie nog mei in slnap.'" Wa Imuden ons doudslii, Geeu Likvvuidl

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1913 | | pagina 9