Bf| n cl aston togen is die vrijheid in strijd
niet uw beginsel zelf. Waarom, is die vrij
heid bij ons zeker en veilig? Omdat wij in
ons beginsel belichaamd bobben, dal w\]
de vrijheid van anderen hebben to eer
biedigen, maar vooral ook, omdat wij tege
lijkertijd een partij zijn, die alleen krach-
lig kan gijn, wanneer wij letten op en be
vorderen zooveel in ons is de ontwikkeling
van het volk, die de vrijheid als voor
waarde heeft. Wij zijn en blijven een ont
wikkelingspartij. Is er een andere groep
in ons land, die zooais deze altijd met
de meest, mogelijke kracht, juist in den
besten i.ijd van haar bestaan er naar ge
streefd heeft, de volksontwikkeling naar vo
ren te brengen en te vergroeien En mogen
daarbij van tijd tot tijd fouten begaan zijn,
wij zijn altijd geleid door de overtuiging,
dat betgeen geschieden moest, in de eer
ste plaats moest zijn werken aan de gees
telijke verheffing van het volk. Wij hech
ten de grootste waarde aan de geestelijke
kracht van het individu, en juist daarom
kan hel volk ervan verzekerd zijn, dat
in do toekomst in onze handen de geheeie
ontwikkeling van het volk en van ons volks
onderwijs veilig is en daarom gaal het."
Dit liberale credo, door den heer Bos
niet zonder warmte gegeven, lokte luide
bravo's van de Linkerzijde uit, en maakte
des te meer indruk, waar de ford niet
verheeld werd, dat de groote liberale par
tij op het toppunt van haar macht, weinig
oï niet had gerekend met de gemoedsbe
zwaren van een groot deel van onze natie
tegen de openbare school. Een gewoon ver
schijnsel met een overbeorschende partij,
maar waai' zeker de kerkdijken zeer voor
zichtig mee moeten wezen, om er hard
op te smalen, omdat zij, waar zij in do
meerderheid waren, steeds veel erger deden.
In onze Calvinistische republiek was ieder
een, die niet tot de Staatskerk behoorde,
van de ambten uitgesloten, en mochten do
katholieken hun kerkingang niet eens heb
ben aan den openbaren weg, en hoe het
in de roomsche landen nu nog gaat tegen
over anders denkenden, Dr. Bos gaf er in
Oostenrijk een voorbeeld van. Slechts het
liberale beginsel sluit in zich den eisch van
godsdienstvrijheid, voor allen, zooals Thor-
ibecke dan ook ten onzent de volledige
vrijheid van godsdienst aan de katholieken
gaf, onder groot verzet van de orthodoxe
protestanten van toen, maar het komt den
van Wijnbergens niet meer in hun kraam
te pas zich zulks te herinneren.
De .Minister begreep zeer goed, dat het
voor hem zaak was om net als de afge
vaardigde voor Eist, gedaan had, politieke
munt uit. de debatten te slaan. Luchtig
over al wat te moeilijk was heenglijdende
met de bekende Heemskerkiaansche virtuo
siteit zoo noemde hij o. a. de quaes-
tie of kinderen voor den uitslag van ver
kiezingen mogen bidden, een paedagogisehe
quaestie, die door de christelijke paeda-
gogen onder elkaar moet uitgemaakt wor
den trachtte hij den indruk te vestigen,
dat al die critiek op de bestaande mis
bruiken aan de bijzondere school eigenlijk
tot doel had: die school zoo in discredict
bij de natie te brengen, dat men wel weer
vandaag of morgen met het subsidiestelsel
breken moest. De politiek lag er hier dui
men dik boven op, en we zouden zoo zeg
gen: Maak dan aan die misbruiken een eind.
Excellentie, gij hebt daartoe de macht en
zult daardoor reeds alle gevaar van Je
bijzondere school afweren. En het zal toch
wol niet voor tegenspraak vatbaar zijn,
dat, waar de Staatskas zoo groot deel van
de kosten van het bijzonder onderwijs
draagt, de volksvertegenwoordiging toch
zeker het recht heeft zich er van te ver
gewissen, dat de staatsgelden inderdaad
daarvoor worden gebruikt, waarvoor ze
worden gegeven.
Eva draaide zich met een verschrikt ge
baartje om, alsof de violist reeds aan
wezig was.
„Hij drukt zich een beetje wonderlijk
uit," vervolgde haar echtgenoot. „Hij spreekt
een soort, dialect, en hij beweegt zich slecht.
Toch heeft, hij veel geest.Maar men
zegt, dat hij soms als een hansworst
doetWat natuurlijk niet verhindert, dat
hij een echt kunstenaar isTen slotte,
iedereen ontvangt hem, h\j is een toekom
stige beroemdheid
En Spreng vertelde meerdere anekdotes
over den musicus. Eens, toen hij voor de
eerste maal op visite was bij oen dame
en deze even op zich liet wachten, was hij
in 't volle salon het geblaf van honden
na gaan doen, om het doghondje van de
dame, dat sliep, razend te maken, en dat
door zijn binnenkomen wakker was ge
worden.
Eva's haren rezen te berge. Haar echt
genoot deed alles om haar weer te kal-
meeren.
„Wij moeten eraan denken, dat er onder
tie genoodigden iemand is, die hem aan de
piano kan begeleiden," besloot Spreng.
Lr werd, ondanks alles, toch besloten
don violist te vragen, wien mop immers
veel kon vergeven; hij was artiest 1 Desoi-
róe werd op den dag na Kerstmis vastge-
gesteld.
Spreng inviteerde vele personen, o. a.
zijn chef, den generaal-majoor Tounkow,
ook drie jonge meisjes, die puur bij het
idee, heeren te zullen ontmoeten, tol achter
Do rede van den Minister zou niet nf-
loopcn zonder incident. Toen de hoer
Heemskerk1, nogmaals geprest, zijn oordeel
to zeggen over het gebed der Haarlomscho
schoolkind eitjes, zich andermaal er ach
ter verschool, dat dii een punt was, dal
onder de christelijke paedagogen moestuit-
genmakt worden, werd dit uit de Kamer met
spotgelach door een lid van Links begroot,
oen „invloedrijk" lid, zooals de Minister
zeide, maar wie het was, heeft de Mi
nister niet gezegd, en wij hebben hot niet
kunnen o-ntdekken, En daarover maakte de
heer Heemskerk zich geweldig boos, en
noemde het een bejegening, die men niet
mocht verwachten als hij zich beijverde
om de zaak onpartijdig te behandelen, dat
dan een invloedrijk lid van Links zich daar
over ironisch uitliet.
Nu, toen kwamen de tongen los. De
heer Roodhuijzen trachtte don Minister te
t mos ten met de verzekering dat hot hard
was, en Zaandams afgevaardigde mijmerde
hardop over ministorieele loophanen, die
niet op rozen gaan. .Maar de heer Marchant
vroeg het voord voor een persoonlijk feit,
hierin bestaande, dat de Minister eon lid
van Links, en daarmee konden alle leden
van Tanks 'bedoeld zijn, beschuldigd had iro
nisch te lachen, als er van bidden gespro
ken werd.
De Minister trachtte den storm te be
zweren door de betuiging, dat hij allerminst
den heer BlarcJiant had bedoeld; deze liet
zich daarmee niet in de luren leggen. Hij
verklaarde zeer goed te begrijpen, wat de
portée van 's Ministers uitlating was, en
wol deze, dat de fabel in den lande moest
worden rondgedragen, dat er van de Re-
geeringstafel niet over bidden in de Ka
mer kan gesproken worden, zonder dat
men van de Linkerzijde ironisch lacht. Wat
door een „zeer juist" van vele leden van
Links werd onderstreept. Toen begreep 'do
heer Heemskerk, dat hij zich vergaloppeerd
had; hij bond dan ook geheel in, en ver
klaarde dat hij wel van „ironisch" had go-
sproken, maar niet van ironisch „over bid
den", van welke verklaring do heer Mar
chant met blijdschap nota nam. Mocht er
dus in de. „boosheid" van den Minister
ook een kijkje op een politiek voordeeltje
hebben (gezeten, dan heeft de afgevaardigde
voor Deventer hem dit uit de hand ge
slagen.
In. twee avondzitiingon zijn er algemeene
beschouwingen over Hoofdstuk Marine ge
houden. De heer Hugenholtz heeft daarbij
zijn gewone jaarlijksche taak vervuld om
aan te toonen, hoe de steeds toenemende
ontevredenheid onder het Marinepersoneel
niet het gevolg zou wezen van het ageo-
ren van den Matrozenbond, maar van de
slechte behandeling van het personeel.
We zullen, niet zeggen, dat de heer Hugen
holtz nooit gelijk heeft. Hoe zou het moge
lijk zijn, dat in zoo'n groot huishouden als
het marinehuishouden, nooit iets gebeurde,
wat niet beter en anders had kunnen ge
schieden, en ook onze officieren zijn niet
allen volmaakt, de een heeft zeker meer
tact dan de andere. Maar een andere
vraag is het, of het bedrijf van een Bond,
die op iedere muschstaart, zout legt, niet
om tot verbetering van toestanden te ko
men, maar om daarmee de bevolking in het
algemeen en onze Jantjes in het bijzonder,
tegen de vloot op te zetten, niet allerver-
derfelijkst moet werken. En dat liet den
ex-predikant Hugenholtz niet eens voor den
geest komt, dat de slechtste opvoeding, die
men onzen matrozen kan geven, wel deze
is, dat men hen altijd over hun „rechten"'
praat, maai' nooit eens op hun plichten
wijst, is ons een raadsel. Waarmee wij
natuurlijk niet willen zeggen, dat het ver
bod van passagieren, Minister Wentholt in
dertijd door de Calvinistische drijvers af
gedwongen, niet alleronoordeelkundigst zou
haar ooren bloosden; en ook werd een
bescheiden jor.gmenseh niet vergeten, die
uitsluitend om zijn hoedanigheid van te
kunnen accompagnceron werd gevraagd.
Spreng ging persoonlijk een visite brengen
aan den violist, die don ordinairen naam
van Ivnnow droeg; hjj vond hem niet thuis
en liet tocu zijn kaartje achter, waarop
deze woorden:
,,Jk hoop het genoegen te hebben u bij
ons to zien den avond van den 26sten."
Hjj had lust eraan toe te voegen„vergeet
niet, ow riool", maar een gevoel van tact
weerhield hem. De woning van Ivanow mis
haagde, hem zeer. Het ameublement van
do kamer bestond uit twee bedden (Iva
now had een medebewoner, den pianist
Pierre Dourow, een vriend), drie stoelen,
een tafel, een vleugel, die waarschijnlijk
gehuurd was. Het verbaasde Spreng, daar
hij wist, dat Ivanow bij de honderd vijftig
roebel per maand verdiende met lesgeven.
Alle gasten werden tevoren verwittigd
dat er een Kerstboom zou zijn, die een
werkelijke surprise bevatte, en iedereen was
er door geprikkeld.
Eindelijk brak de grootschc soiree aan.
Het gehorile apartement der jong-getrouw-
den was schitterend verlicht; het parket in
het gi'oote salon blonk als een spiegel.
De gasten kwamen aan; de generaal ver
scheen het laatst; het was merkbaar, dat hij
een Jangen dut na zijn diner had gedaan,
maar hij wou er niets van weten, en be
weerde overstelpt met werk te zijn. Men
plaatste hem direct aan een speeltafeltje,
terwijl hij, rondziende, vroeg:
„Waar is nu toch de Kerstboom
De heer des huizes draaide zich met
zijn geweest; dat veel indisciplinairs, inden
laatsten tijd gebeurd, op rekening daarvan
mjöot gezet worden; men behandelt grooto
monsclicn nu eemma.u niet als kinderen.
De wijze, Waarop Minister Coljjn den heer
Hugenholtz heeft beantwoord, is inderdaad
hoven onzen lof verheven, zjjne meesterlijke
rede had inderdaad een volle Kamer ver
diend, maar die er waven, hebben genoten,
en we zagen, teen de Minister had uitge
sproken, dat ook de aanwezige vrijzinnigen
hem hunne gelukWcnschen aanboden. En
do heer Hugenholtz, die in het begin nog
nu en dan interrumpeerde, zag weldra het
hopeloozo daarvan in, en zat, om zoo te
zeggen, in zak en asch neer.
Wij kregen van den Minister te hooren,
dat de verwording" van het personeel
eigenlijk reeds dateert, van 1876, toen onze
oorlogsschepen stoom kregen en de beman
ning in den rechten zin van het woord
ophield matroos" te zijn. Toen werden
niet alleen de werkzaamheden veel 'min
der en kwam er tijd voor philosopheeren
on propageeren onder elkaar, maar werd
levens do bemanning gerecruteerd uit een
lagere categorie dan vroeger, die toen reeds
kwam onder den invloed van Domela Nieu-
wenhuis. En toen naderhand do Matrozen-
bond kwam, die in den beginne zeker goed
werk deed door de chefs in kennis Ie
stellen met de grieven van het personeel,'
maar die, vooral na de oprichting van
„liet Anker", geheel derailleerde, door te
worden' een organisatie die zich plaatste op
het standpunt van den klassestrijd, en die
een gehoorzaamheid van zijn leden eischt,
honderdmaal erger dan alle militaire dis
cipline,- was het geheel mis. Die Bond is
het schrikbewind, dat zelfs do goede ele
menten terughoudt van hun plicht te doen,
en al zijn het slechts de bestuurders die
schreeuwen, de rest gaat mee, zeggende:
„die knullen doen toch veel voor jo."
Do Minister verklaarde zich gaarne bereid
tot het wegnemen van billijke grieven. Maar
hij erkent dat dit alles niet helpen zal,
het gif, jarenlang door den Matrozenbond
toegediend, heeft een geest gekweekt, waar
tegen niet meer op te roeien is, en daarom
is, al zal hij de meest anti-militaire ele
menten dadelijk verwijderen, zijn einddoel
zijn: de zeemilitie op de vloot.
Waar do menschen, die 't als broodwinning
deden, onder het terrorisme van den Bond
geworden zijn een onbetrouwbaar corps,
zullen de zonen der natie de zaak zeiven
moeten opknappen, en Colijn's woord was
nooit een ijdel dreigement, en hij krijgt
van de' Kamer gedaan wat hij wil.
Zoo .zal de sociaaldemocratische agita
tie, die zich op den Matrozenbond wierp als
kostelijk middel om onze vloot te desorga-
nisceren, ten gevolge hebben, dat een bui
tengewoon groote vermeerdering van oor
logslasten op de natie zal worden gelegd.
Of de heer Hugenholtz, die nu zooveel
jaren i n de Kamer de gesties van den Bond
a tart et h travere heeft verdedigd, met
dit resultaat bijzonder tevreden zal zijn?
Het is niet gelukt, de Begrootingen af
te handelener is nog een stuk Binnenland-
sche Zaken over do rede van don heer
De Stuers de volgende week er is nog
de BegrooLing Landsdrukkerij; er is nog
de Marinebegrootingdat alles moet nu
verder in avondzittingen afgedaan worden.
Arme Kamer en arme pers!
Commandant Tan het Indische leger.
Men meldt thans aan de „N. R. Ct."
Do commandant van hot Indische leger,
luit.-gen. G. C. E>. V. Daalon, zal tegen het
einde van dit jaar den dienst met pen
sioen' verlaten en tegen October in Euro-
na komen. V
BINNENLAND,
Onze Marine,
Blijkens bij het departement van marine
ontvangen bericht is Hr. Ms. pantsersohip
„neemskerek", onder bevel van den kapi
tein ter zee W. Th. de Booy, gisteren te
Napels aangekomen. („St.ct")
veilcgen gezicht om, terwijl zijn vrouw hem
pijnlijk aanzag.
En de musicus, die maar niet kwam.
V
„En te weten, dat hjj mij zijn woord
gegeven heeft," herhaalde Spreng tot zijn
vrouw, haar ter zijde nemende. „Het is
schandelijk, wat hij ons daar levert. Zon
der dan nog te spreken van zijn lompheid
ons geen visite te maken van tevoren
het is, het is.
Alles was allerliefst, ten slotte, maar
men wachtte op de beloofde verrassing, die
niet kwam
Er werd wijn, thee, gebak gepresenteerd,
men vertelde elkaar anekdotes, kortom, 't
was alleraardigst.
Om halftwaalf werd de bel in de anti
chambre driftig geluid. Spreng stond haastig
op en vloog naar de deur, om hem zelf
open te doen, en even daarna hoorde men
uitroepen:
„Eindelijk'I
Eva voelde zich' weer op adem komen.
Een oogenblik daarna verscheen een
jonge man van vij£-en-twintig jaar onge
veer, met zwarte en slecht-gekamde haren
en klein, verward baardje, met schrandere
oogen, ietwat lachend en tegelijk spottend.
Daar bij niemand van het gezelschap kende,
begon de gastheer hom voor te '.tellen.
„Ziehier nu den Kerstboom, waarvan
sprake was, generaal," fluisterde Spreng
tot den generaal. Deze streek onrustig ver
rast zijn snorren op, bekeek Ivanow aan
dachtig en zei
„Zoo, zoo!... dus dat was h'etl...
Yolkabond.
De 40o aigemeeno vergadering van den
Volksbond tegen drankmisbruik zal dit jaar
worden gehouden te Amsterdam.
Reorganisatie ren liet Militair Onderwijs.
Volgens de Fakkel" is do Staatscom
missie tot Reorganisatie van hot militair
onderwijs bijna gereed met haar werkzaam
heden en zal haar rapport binnen enkele
maanden aan II, BI. de Koningin worden
aangeboden.
Kamerverkiezingen in 1018
Do Centrale Liberale Kiesvereeniging Rid
derkerk heeft den heer F. .T. \V, Drion, fe
's-Gravenhage, definitief candidaat gesteld
voor het district Ridderkerk. De hoer Drion
onderschrijft ten volle het vrijzinnige con
cent rat i e- p rog ram
V 1 I
In een, op 11 dezer te houden, vergade
ring van de Amsterdamsche Studenten ver-
oeniging voor Sociale Lezingen, zuilen de
Kamerleden Roodhuijzen en Troel-dra een
openbaar debat houden over de beteekenis
van het program van de vrijzinnige con
centratie.
V
De vrjjzinnig-democratische kiesvereeni
ging „Burgerplicht", te Groningen en de
liberale kiesvereeniging aldaar hebben dr.
D. Bos, to 's-Gravenhage, candidaat ge
steld,
Dr. Bos' heeft zich bereid verklaard, de
candidatuur te aanvaarden.
V
De afdeelingen van de S. D. A. P, in
hot district Enkhuizen, hebben, den heer
J. II, Huijbers van Amsterdam, candidaat
gesteld.
V
De afdeeiing Utrecht van de S. D. A. P.
heeft in Utrecht I den lieer A. 13. Kleere-
kooper en in Utrecht II dr. J. van Leeuwen,
candidaat gesteld.
Do heer Ruys de Beerenbrouck, afge
vaardigde van Gulpen, heeft, zoo meldt do
„Nieuwe Ct.", bedankt voor een eventueele
candidatuur in het district Roermond.
nigte rezen; dat daar brandt een liefde
voor taal en volk, die voor de toekomst de
schoonste verwachtingen biedt,
In Z.-A. leeft een volk, dat spreekt do
Nederlandsche taal, dat erkent de Nedor-
landsehe beschaving en dat is bezield met
een streven, dal het eens zal kunnen vesten
een nieuw rijk van Nederlandschcn stam."-
STADSNIEUWS.
Waarom zljo w|j lid rnn de Ned Zuld-Afr.
Yereenfglng I
Bij een verslag van een rede van ds. II.
D. van Broekhuizen voor het studenten
gezelschap Panta Noêta", te Utrecht, tee
kent de verslaggever in het weekblad „Mi
nerva aan
,.Dc Boerenoorlog is reeds lang voorbij
en de herinnering daaraan begint te ver
vagen; dc alles doordringende monscho-
lijke critiek was ons gaan loeren, dat 't en
thousiasme, dat eens Nederland bezielde
voor Transvaal, niet geheel gerechtvaardigd
was. dat de Boeren niet zulke waardige
mannen waren als wel was voorgesteld,
en bovendien andere wereldgebeurtenis
sen zijn "de aandacht gaan vragen. De le
zing van ds. Van Brockhuisen was daar
door te verrassender en te meer ontroe
rend. Ds. van B. deed voelen, dat de
heldengeest der Boeren niet is legenda
risch; dat daar leeft in hen, die Hollandse-li
spreken in Z. A„ de diepe, edele smart
om 't lijden van den gruwzamon oorlog,
dat daar wordt gevoed een' vroomheid, die
onder moordenaars van eigen naasten ter
zending kan doem gaan en dat daar gloeit
een nationaliteitsgevoel, dat zich heeft ge
strekt in de schijnbare nederlaag en in den
strijd tegen de moeilijkheden,' die in me-
Men leidde Ivanow naar het kleine salon,
waar men hem installeerde. Dc heeren ver
wijderden zich voor en na, doch de dames
toonden zich gemakkelijker cn vonden hem
nogal knap.
„Ik h'eb gehoord, dat u een uitnemend
musicus is," zeide de vrouw des huizes op
zeer wtelwillenden toon tot hem.
Zijn gezicht klaarde plotseling op.
•„Ja, ik ben een uitnemend musicus,"
bevestigde hij.
De gasten schenen eenigszins verrast.
„Ik heb mijn vrouw veel over u gespro-
kon," vervolgde Spreng, in een bijna onder-
danigen ton, „ja iedereen eigenlijk
1 „Zoudt u oas niet het plezier willen doen,
een klein concert te geven?"
„Ik zeg niet neen. Dat kan we] eens den
een of anderen dag
„En vanavond?"
„Vanavond? Daarvoor heb ik mijn viool
noodig en die heb ik niet."
„Och nee 1 hoe is dat nu mogelijk, dal
u uw viool hebt kunnen vergeten," vroeg de
gastheer met uiterste verwondering.
„Meent u. dan, dat ik in de straten rond
wandel met mijn viool onder den arm?"
„Neen, dal denk ik niet.Maar deze
dames en deze heeren.
En. toen hakkelende, verward, verzekerde
hij Ivanow, dat alle gasten alleen daarom
zich vereenigd hadden om hem te kunnen
hooren, hem, den geweldigen virtuoos.
„Ik herinner mij nog, toen ik een kleine
jongen was on niet grooter dan zoo," her
nam Ivanow, „dat mijn vader dikwijls uit
Siberië een viseh ontving, en die „nelma"
genoemd werd. Men maakte er groote pftte's
van, en mijn vader inviteerde speciaal om
Tarielvret on de a. s. verkiezingen.
Over bovenstaand onderwerp hooft gister
avond de heer A. B. Kleerekoper, uit Am
sterdam, in t'onstantia voor de afd. Schie
dam der S. D. A. P. gesproken in een
vergadering, welke de voorzitter, de heer
P. de Bruin, aankondigde nis T begin der
sociaal-democratische verkiezingscampagne
hier ter stede.
De heer K1 c o r e k o 'p1 e r vulde deze me-
dedceling nog aan met do verklaring, dat
zij, de vergadering, bovendien was to be
schouwen als een voorbereiding voor de
grooto landelijke betooging tegen de Tarief-
wel, welke 'dc S. D. A. P. tegen 23 Febr.
a.s. te Rotteidam hoef! georganiseerd.
Spr. begon met do-mededceling, dal hij
niet over (deTarietWet alleen zou spreken,
zooals 'de burgerlijke voor-en tegenstanders
dat gewoon zijn te doen, maar dat hij haar
zou beschouwen in 'de omlijsting van de
andere verschijnselen, die zich in het maat
schappelijk leven voordoen, dat hij, als se.
ei aal 'democraat, haar wilde beschouwen uit
liet oogpunt van 'den klassestrijd. Van dat
standpunt af moest hij zich afvragen: Wat
zit er in do Tariefwet, dat kan dienen, tot
verheffing der arbeidersklasse.
Daarvoor ging spr. eerst na, welk 'doel
de burgerlijke partijen met hun politiek na
streven, cn dat doel was z. i. het heli oud
der tegenwoordige maatschappelijke ver
houdingen, d. w. z. 't behoud van do oor-
deelen aan bet bezit verbonden. Hij toonde
o. a. met cijfers aan hoe 'de indirecte be
lastingen, waarvan het grootste deel door do
arbeidersklasse wordt opgebracht, ruim een
derde van de staatsinkomsten vormen en be
toogde hoe weinig daarvan aan de arbei
ders ten goede komt. Wanneer do Neder
landsche belastingen ec-n veiiiooging ver-
eischen, dan maakt z. i. de Nederlandse tie
arbeideisklasse die niet noodig, derhalve
is er ge-en reden om die belasting voor
een goe'd deel op haar schouders te leg
gen. Niettemin stelt minister Kolkman voor
de invoerrechten met 10 millioon te vei-
hoogen.
De vrijhandelaar noemt die vertionging
ecu vloek, omdat hij nog aanhangt de oude,
leer om alles vrij te laten, hetgeen echter,
volgens spr., wil zeggen, den arbeid vrij
laten, maar niet 'den arbeider.
Daartegenover staat <le man van de be
scherming, die clezo vrijheid veroordeelt,
uit vrees voor buiteidan'dsclie concurrentie
en daardoor te veroorzaken nadeden voor
do industrie. De bescherming zou huns in
ziens brengen meer werk, meer Icon en
minder werkeloosheid. Dat zou inderdaad
schitterend zijn, maar de sociaal-democraat
vertrouwt dc zaak niet, omdat de bezitten
de klasse hier een maatregel verdedigt, die
in 't belang zou zijn van de arbeidersklasse,
terwijl toch o. a. de onderwijspolitiek en
het militarisme het tegendeel aanwijzen.
Inderdaad vallen dan ook de motieven,
ter veidediging der bescherming gebezigd,
to bestrijden. Onzin noemde spr. o. a.
do bewering, dat door uitbreiding van de
industrie meer arbeidsgelegenheid en he
tere levensvooiVaapden Zouden, zijn te ver
krijgen.
Bij uitbreiding van zijn bedrijf! zal de fa
brikant alles doen om goedkooper te pro-
duceoren. Hij zal o. a. groot ere en, vol
maaktere machines nemen, die den werk
man verdringen. Voorts zullen dc fabri
katen. duurder worden, nu dc conicurciir-
daarvan te clen eenige gaston. Men kwam
Foei graag en men amuseerde zich bij
zonder."
Sjn'cng's verlegenheid was groot, Eva
kleurde tot achter do ooren.
„En eerlijk gezegd, ik houd over 't alge
meen niet ervan om voor onbekende men-
.ichen te spelen," vervolgde Ivanow, „men
weet nooit of do toehoorders iets van mu
ziek .begrijjmn, wat hen toch niet belet
ten slotte, om uw wijze van spelen na te
pluizen."
Do verschijning van Ivanow had alles
onderste boven geworpen. Zijn persoon
vloekte buitengewoon met dc omgeving der
Sprengs. Eindelijk stelde Ivanow plotseling
aan Spreng voor, dat zijn viool zpu worden
gehaald, wat, ondanks het late uur, gedaan
Werd; het was middernacht. En hij krab-»
belde volgend briefje aan zijn vriend Pierre:
„Ouwe jongen, zond' mij mijn instrument
Wij gaan soupeeren, hoera!" Daar bet
briefje niet dicht was, las Spreng het door,
voordat bij het den bediende gaf. Nadat
bij hel had gelezen, /.ei hij tegen zijn
vrouw
„Neen, heuscLi, weet je... Ik ik...
ik begrijp er niets van, neen,
Terwijl men de bordjes rond zette, ver
maakte Ivanow zich met de verveling van
wachtende gasten te schilderen op een sou
per, dut te laat gediend werd. Hij hield
zich als bemerkte hij niets van de veront
waardigde gasten eii herhaalde:
„Eu wal een schaamteloosheid I Een hoop
gaslön te vragen en hun geen eten te
geven!"- J
Ij'j' I J
