S6"" laargang. Zaterdag 26 April 1913 Mo. 14206 Tweede Blad Uit de Tweede Kamer. Deze courant versohjjat dagelijks* met uitsondering ran Zon- en Eeeatdagea Prjjs per kwartaali' Koor Schiedam en XJaarftingen l,26t ïranco per post li-1-65. Prijs per week; Koor Schiedam en Xlaardingen lö peat. Afzonderlijke nummer» 2 cent. Abonnementen wordea 'dagelijks aajigonomen. Advertontiëa voor het eerstvolgend nummer moeten de» middags vóór eau pur aan het Bureau bezorgd zijn, i i Bureau: Lange Haven No. ldi (hoek Korte Haren). Hr§s der Advèf tentiëm Eau 16 regels flö.92j iedere regel nfeey 15 emts. Reclames 30 cent per fcegei, Groote letters naar de plaats 'die (si) innemen, AdTertentiën bij abonnement op voorQeelige voorwaaiöeai Tarfeyea hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen, In de nummers die Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiSn opgenomen tot den prijs van '40 cents per advertentie hg vooruitbetaling aan bet Bureau te voldoen* Intercommunale Telefoon No. 103. Scheen het. eerst, dat het kindertoeslag- wetje zonder veel sporrcling de veilige ha ven zou bereiken, het bleek toch spoedig, dat al die betoogen, dat deze met-gevraagde premie op de groote gezinnen een behoor lijke, billijke regeling van de saiarieering der onderwijzers ip den weg zou staan, toch nogal indruk had gemaakt, vooral omdat ook de heer Poilema dit wetsont werp niet anders wilde beschouwen dan als een' noodwetje, niet anders clan de voorlooper van finale regeling. Ea zoo kregen wij in tweeden termijn nog den heer Van Wijnbergen, die de uiter ste moeite deed om te betoogen, dat die vrees geheel ongegrond was. Wie, zoo werd niet onhandig aangevoerd, daarvoor vreest, moet wel zeer groote waarde aan ditwots* ontwerp hechten, en komt in strijd met de houding, door de tegenstandeis aangc nomen, "dat hier zeer weinig geboden wordt. Vernederend was de toeslag niet, zooals bleek uit liet 'adres, indertijd door den Bond van R.-K. directeuren en commiezen dei Posterijen gericht aan 'den Minister van Waterstaat, waarin ook als een der mid delen tot verbetering 'der salarissen wordt aanbevolen het denkbeeld Van een toelage voor kinderen. De heer Do Geer toonde al wederom in een zeer pakkende rede het verkeerde van het stelsel aan, dat breekt met den goeden 'regel, dat de arbeider be loond wordt naar zijn dienstprestatie, en dat de gemeentebesturen en schoolbestu ren, in deze de werkgevers, er toe zat brengen de vaders van groote gezinnen achter te stellen als dure .arbeidskrachten, bij de voorstanders van hel tweekindendel- sel en dc ongeil uwden, maar stemde, he laas, tqph vóór hel "ontwerp. Maar de licei Van Wijnbergen noemde "dit een- verouderd standpunt, als zou de waarde van tien ar beid geheel worden beheersch! door viaag en aanbod. Maar wie even nadenkt, zal in zien, dat op die manier de afgevaardigde voor Schiedam' niet uit zijn stelling kan worden verdreven, want zelfs, al zou men met den lieer Van Wijnbergen aannemen, dat het arbeidsloon zou moeten geregeld woiden naar de behoeften van den arbeider, kan men den werkgever toch niet dwingen de dure arbeidskrachten te verkiezen boven de goedkoope, vooral waar cr niet de minste reden bestaat om te veronderstellen, dat de laatste van minder qualiteit zullen zijn dan de eerste. Maar ook Minister Heemskeik voelde heel goed, dat, vooral met het oog op de na derende stembus, het zaak was, aan de onderwijzers, in de eerste plaats aan do kerkelijke onderwijzers, die zóó krachtig hebben gemanifesteerd voor heel wat meer dan deze wet j;eeft, een bemoedigend woord te geven. En deze overtuiging bracht hem er toe, eigenlijk een zuivere vcikiezings- speech te houden. Volgens hem was de vraag: lloe kan op dit oogeriblik het best in den nood worden voorzien? En daarop gaf hij mot zijn wetsontwerp het antwoord. Eelf stout stukje van den Minister, want de kindertoeslag komt slechts Va van de onderwijzers ten goede, terwijl hij zelf zich ook daarom togen het amendement-Kete laar c. s., om het minimum met f 100 to verhoogen, verzette, omdat dit niet aan lalle onderwijzers ton goe'do zou komen, naardemaal vele gemeentebesturen en schoolbesturen toch reeds boven hel mini mum uitbetalen. Maar de bijzondere onderwijzers werden lekker gemaakt met do aanstaande Grond wetsherziening, als art. 192 maar eers uaar den zin der kerkdijken is gewijzigd, dan zal het onafwijsbare plicht voor de Regoering wezen om de ondenvijzerssala- rissen te regelen. En met voel nadruk werd verklaard, dat het 'Ministerie niet de hou ding had aangenomen alsof dezo regeling voor haar een vrijbrief zou wezen voor een Zich onthouden van verdere regelin gen; het heeft zich alleen onthouden van positieve toezeggingen, niet alleen om zelf vrij te blijven, maar ook om don evenLu- ■cclen opvolger vrij te laten. We zullen van dit laatste snufje niet anders zeggen, dan dat wij hopen, dat die cventuoele op volger een vrijzinnige zal wezen; dat or dan een flinke greep in de schatkist zal worden gedaan om aan de billijke wen- schen der onderwijzers tegemoet te komen, en dat hunne salarisregeling niet zoo uiterst duur zal moeten worden betaald, als met wijziging van art. 192 het geval zou zijn. Ormoodig mode te doelen, dat alle amen dementen .werden verworpen, ook eon van den heer de Jong uit Hoorn, om den toe slag voor alle kindoren te geven, en daar mee niet eerst met het derde kind te be ginnen, De wet kreeg ten slotte van Link-, alleen de stemmen van de hoeren Tyde- 'man, van Hamel, van Karnebeok en de Beaufort. En toen ging de Kamer aan de Kustver dediging, een wetsontwoip, dat spreekt van veel jammer en ongeval in een Coalitie, nota bene aan hel roer gekomen, omdat 's Lands defensie in de handen der vrij zinnigen niet veilig zou zijn. Als er toch iets is, dat heeft aangetoond, dat het ge meen schappelijk optreden van de Rechter zijde in deiensie-aangeiegoniieden een farce is en nieL meer, dan zijn het wel de 40 millioen voor do kustverdediging geweest Zij vielen als een bom in het Katholieke kruitmagazijn, en men hooide uit die krin gen weinig andeis dan een krachtig Van Speijkiaansch ,,dat nooit". Zoo invloedrijke kiesverecniging als de Katholieke te Nijmegen, waarvan de tegen woordige voorzitter van de Tweede Kaïnei toen president was, sprak zich in zoo hef tige motie tegen dit wetsontwerp uit, dat haai president don hafher nedeiiegde. Tal van Katholieke bladen deden desgelijks. En toen liet dc Regecring liet wetsontwerp liggen. Op 26 Juli 1910 werd hel inge diend; de heer Roodlmyzen herinnerde er in zijn rede zoo terecht aan, op 22 Apiil 1913 werd het eerst in behandeling ge nomen; was dat in overeenstemming mei een ontwerp, dat om zoo te zeggen in gansch .Europa stof had opgejaagd'5 Kan men nog zeggen als men dit voor oogen hoi.it, zoo vroeg de afgevaardigde van Brid le, dat de Regeering zelve heel zwaarlreeft geloofd in hel t„drcigende gevaar", waar door de onwillige Katholieken murw moes ten worden gemaakt om te komen tot liet slikken van deze voor hen gansch onver teerbare uitgavev De onkundige opzet van de Memorie van Toelichting, die dc aan vrage niet verdedigde uit oen oogpunt van vevhooging der Hollandsche weerbaarheid, maar ui! dat van handhaving der neutra liteit lrij Europecsch conflict, had lot ge volg, dat men zoowel in Engeland als in Frankrijk het ontwerp beschouwde zeer ten onrechte als een gerieven van DmUidilaird ten koste van Engeland. En hoe duur dat ons te staan is gekomen, is een ieder bekend, die geen vreemdeling is in onze financiëele wereld. De ontstem ming toch over dat alles heeft gemaakt dat voor het eerst door weigering van me dewerktng van liet ontstemde Buitonland de plaatsing van een Nederlandschc lee uing mislukte, al komt dan ook een consor tium van Nederlandsche bankiers de eer toe, dat ze door hun vaderlandslievend op treden goedgemaakt hekben wat door de ftegcering verkorven was. En al die jammer lratl men, maar het ontwerp bleef liggen, tot Minister Colijn kwam, die, zooals ,.Do Standaard" zoo terecht getuigde, niet de man was om zoo iels to laten Joopen, Toen is erccne verbeterde, maar. zooals het bij tweede drukken pleegt, te gaan, minder kostbare uitgave van. hot ontwerp gekomen, dat nu slechts 12 millioen zal kosten, zooals bet dan beet voor eersten tormij n, maar wie het politieke leven kent, weet, dat die eerste termijnen absoluut geen zekerheid geven, dat men aan den tweeden toekomt. AVaarlijk, ware de Regeeiing m deze begonnen, zooals ze„is geëindigd,hel ware voor onze internationale verhoudin gen en ook voor haar zelve veel beter ge weest; nu is er stof opgejaagd voor niets en moet zoo gewichtige zaak, als iedere uitgave voor onze defensie, toch zeker K behandeld worden in een moede en afge jakkerde Kamer op het scheiden van de markt. Dat de afgevaardigde voor Briellc Uil uitvoerig uiteenzette, hij, die men nu an ders niet in de eerste plaats bij militaire ontwerpen pleegt te ontmoeten, kwam, door dat de heer van Karnebeok, zij het dan ook in bedekte termen, een oproep gedaan had aan de vrijzinnigen om vóór het. onl- werp-kustverdediging te stemmen, omdat de stemming over dit ontwerp niet zoo onver schillig was tem aanzien van don indruk, dien de kiezers zuilen hebben van de Ka merleden, Welke zich aan een herkiezing zullen onderwerpen, hoe hun houding in deze zaak is ten. opzichte van de defensie dos lands. Niet andere woorden, gij vrijzinnigen staat in den waart, dat gij niet zooveel voelt voor de onafhankelijkheid des lands als de Rechterzijde, toont nu eens dat dit niet het gevat is. De heer Roodhuijzen diende daarop uit voerig van antwoord, dat begon met een lofrede op den heer Ka molleek, uic bij zijn afscheid uit de Kamer de overtuiging met zich kan. nemen, dat hij daar door iedereen zou'worden betreurd, die scherp zinnigheid, kunde en integriteit van ka rakter op hoogen prijs stelt, en dankte hem persoonlijk voor al hetgeen hij van hem had geleerd, die door zijn vaak afwij kend standpunt, op zoo uiterst solide gron den verdedigd, den tegenstander vaak tot nadenken dwong en tot herziening van eigen nieening bracht. Maar spreker vond liet niet noodig een daad 'te verrichten, die de natie moest overtuigen, dat ook do vrijzinnigen verf over hebben voor de onafhankelijkheid des lands; dat moest de natie toch zijn. Wie toch had den grondslag gelegd voor een goede weermacht, liet was de oud-minister Eland, thans Kamerlid voor Arnhem, die door de invoering van den peisooniijken dienstplicht hel fundament bad gelegd voor het geb-ouw, dat Coiijn thans bezig was te stichten. En dat had hij, al waren de anti-ievolutionairen en chrralelijk-histori- ehen daarbij aan zijn zijde, gedaan onder hevig vcizet. van de katholieken, die thans mede zittende in de coalitie, mede poseeren ah vaderlanders tot eik offer bereid, ter- wij! nog niet lang geleden ze in hun pro gram hadden «taan, dat de Ooilogsbegroo- ting de 20 millioen niet mocht overschrij den, terwijl ze Stanl's begrooting afstem den, omdat deze een verhooging van het contingent nog slechts in uitzicht stelde, veel kleiner dan ze aan Colijn hadden toegestaan. Van oca coalitie op defensie gebied was dus geen sprake, en wie als liberaal officier er hij kende dezulken zijn stem aan Rechts gaf op grond dat daarvan altijd hooger Oorlogsbegroo- ting tc verwachten, was dan van Links, moest maar zijn gang gaan, maar tevens begrijpen, dat een volk, dat met zijn defen sie-uitgaven nirt mot zijn draagkracht re kent, voor een toestand kan komen te staan, dat men zich tijdelijk het onontbeer lijke op dit gebied moet ontzeggen. Gij hebt, zoo ging do lieer Roodhuijzen vooil tot don, heer Van Karnebeok, het gemakkelijke standpunt. Er zijn twee ge makkelijke standpunten, aldim spreker, ten eerste bij liet bekende: geen mam en geen cent. De man, die het in ons mid den innam is geen lid meet -dezer vergade ring, en 't is aan de medestanders van den beer Van der Zwang niet gelukt belijders van deze leer naar de volksvertegenwoor diging af te vaardigen, cu ook in'soc.-demo- cratische kringen wordt nog slechts flau- wen nagalm van deze verlokkende krijgs kreet geboord. Maar daarnaast is het twee de gemakkelijke stanpuni, n.l. allo man nen en alle centen, en de voiksver- tegen'u oordiger, die als do heer v. Karnc- beek dit schijnt te huldigen door bleeds alio aanvragen voor de defensie toe te staan is zeker 't best af; hen kan bij cventuoelen oorlog nimmer het verwijt treffen, dat hij iets ongedaan liet voor de verdediging des lands. 1 'Maar het moeilijke standpunt, aldus Brid le's algevaardigde, is dat van ons democra tische vrijzinnigen, die warm voelen voor dc defensie en de onafhankelijkheid des latuls op den grootstcn pi ijs stellende, niet alleen met haar rekenen maar met de vele en velerlei behoeften van gansch het volk, en dus voor de moeilijkheid staan om de grens van ouzo draagkracht niet te over schrijden. Wij hebben bij deze rede, al was iij bij lange na niet de belangrijkste, nog al lang stil gehouden, omdat bet ons voorkomt, dat daarin het standpunt der vooruitstrevende vrijzinnigen tegenover de sociaal-democra ten aan den een en de militairisten aan den anderen kant niet ongelukkig weid uit eengezet. Do belangrijkste rede w'as voor ons 'die van den hoor Dc Beaufort, die met fijne ironie de - houding van deze Regecring in 'defensiczaken kenschetste, als dobberen de tussriien zenuwachtige haast en koele onverschilligheid. Maar misschien zou dc Regecring bereid zijn aan het verzoek van den' heer Van Vlijmen ito voldoen en de Kamer mede te doelen, Waarom het ont- hv'crp-Kuslverdcdiging zoo lang was blij ven liggen; hij' zou afwachten of da,t zou gebeuren al had hij1 Voor zich daarvan nu juist niet veel verwachling. Hij kwam op tegen bet aanschaffen van dure kanonnen A 6 ton, por stuk, die ha het lossen van 60 schoten totaal onbruikbaar zijn gewór den, en We willen erkennen, dat ons een rilling over het lijf liep, toen wij er van hoorden. Geve de Hemel, dat aan 's Hoeren Beaufort's wensoh worde voldaan, dat Ne- derland dure liefhebberijen van dien aard dan de groote Mogendheden zal ovoila ten. Maar de afgevaardigde voor Amsterdam AH zou als technisch onbevoegd enkel het ontwerp bespreken uit een volkenrechtelijk oogpunt. En dan wcnschte hij te consta- teeren, dat noch door de groote krijgs toerustingen der groote Mogendheden noch door de telkens opduikende oorlogsgenie-li- ten, dikwijls tendenzieus verspreid, spreker dacht hierbij zeker aan, bet pas blootgekomch Kruppschnnd ralNederland wordt bedreigd. Maar wij hebben met twee zaken te rekenen. De handhaving van onze neutraliteit en den aanval van een groote mogendheid, die dan door ons zoo lang aan de grenzen moet kunnen worden tegenge houden, dat een andere groote mogendheid tijd heeft om tusschen beiden te komen. En daarvoor is zoowel aan 'de landzijde als aan de zeezijde ons veldleger voldoende be rekend. 1 Het voorgestelde foil te Vlissingen nu valt buiten deze eischen, en reeds daar om zou spreker met bet amendement-Eland meegaan om het niet te bouwen, en dat te meer waar de afgevaardigde voor Arnhem de nutteloosheid daarvan zeer helder op technische gronden had aangetoond. Met de geschiedenis in de hand aaiitoonende, dat de neutraliteit zoo goed als nooit door de Mogendheden is geschonden, en het betreurende, dat men door het voorgestel de fort te Vlissin'gen den indruk had gewekt in het buitenland, dat wij bij eventueel conflict juist niet neutraal zouden blijven, maakte hij' van het schraepen daarvan uit het ontwerp zijn goedkeur ng daaraan af hankelijk. Dit betoog maakte veel indruk en gaf den hm Van Karnebeok in zijn hierboven reeds aangehaalde rede nog meer aanlei ding dan andere om op aanneming van het ontwerp aan te dringen, hei ten zeer stc betreurende, dat zijn „vriend" Beaufort niet aan zijn zijde stond, dien hij van overdreven optimisme beschuldigde. Derede maakte ook daarom voel meer indruk dan die van den heer Hugenholtz, die de hou ding van de Regeering in deze zaak danig en dikwijls zeer Ier snede onder handen, nam, omdat men in de Kamer, en o. i terecht, heel wat meer fiducie heeft in -de objectiviteit van den hoor de Beaufort tc genover wetsontwerpen, die tic defensie raken, dan in die van den afgevaardigde uit AVeststcllingveiL En liet slot van zijn rede was de oude sociaal-democratische li tanie, waarnaar niemand in de Tweede Kamer meer van opschrikt of er naar luis terl, nl. dat alle partijen in de Kamer, behalve do sociaal-democraten natuurlijk, schuldig staan aan liet opdrijven der oor logsuiigaven, omdat zij steunpilaren zijn van het kapitaal. De heer Thomson mocht, toen hij aan het woord kwam hij is sinds weinige dagen uit den Balkanoor log, dien hij als attaché van d-e Neder landsche Regeering meemaakte, in het va derland teruggekeerd, en werd Dinsdag 1.1 zeer vriendelijk door zijn medeleden ont vangen terecht opmerken, dat, wie zoo spreekt, de zaken niet kent. Dat mol name dc oorlog, dien hij daar in hel verre Oos ten had meegemaakt, allerminst een gevolg was van kapitalistische berekeningen, maar- uit den haat van volk tegen volk opge komen; dat die oorlng evengoed zou ge voerd zijn, al waren al de volken van den Balkan socialisten geweest. "Maar zooiels mankt natuurlijk op een sociaal-democraat niet den minsten indruk. Evenals een geheelonthouder maar één bron van maatschappelijke ellende kent, to we ten dc drank, zoo hebben Marx's leerlingen u een alles afdoend antwoord gegeven, als ze u het woord kapitaal in de ooren donderen. En lie heer Hugenholtz toonde aan het eind van zijn rode, dal zijn verzot tegen dit ontwerp niets met hot landsbe lang had te maken, maar dat hij enkel pro pagandistische bedoelingen had; hij besloot toch met de snorkende verklaring, dat, waar de sociaal-democraten nog te gering-in aan tal zijn om dit misdadig spel te koeren, zij de troost hebben, dat dit ontwerp een propagandamiddel is om aan duizenden do oogen te openen. Van de 12 millioen, die het ontwerp vraagt, zal een deel voor de propaganda in de kas der sociaal-democra ten vloeien I(rètc-tètóètè). Over den heer Eland hebben wij reeds! gesproken, hij vond het plan veel te duur, en verdedigde toen op technische gronden err in een dikwijls ook voor een leek zeer bevattelijk betoog, zijn amendement om het fort Vlisringen te schrappen. De heer Borch van Heerude, die anders zeer zelden het wunui vraagt, kwam met veel klem op tegen de versterking van AHissingen, een plaats in de militaire wereld van het Bui tenhuid overbekend; dat fort zal buiten- gewoon provoccerend werken, en niemand zal gelonven dat hot enkel voor Neêriands eigen woei baarheid wordt gebouwd. Het zal dus het tegenovergestelde zijn van een bliksemafleider. Geheel anders sprak zijn partijgenoot, de heer van Vlijmen ,die zich niet kan voor stellen, dal iemand met gezond verstand tegen dit wetsontwerp zou kunnen wezen, en het door dik en dun verdedigde, in strijd met al zijn vroegere uitspraken, waar over hij van den heer Tomsorr te hooren kreeg, dat het steunen van een bevrienda Regecring voor den afgevaardigde uitVechel lederen dag nieuwe on grootere moeilijkhe den opleverde. AA"o kunnen niet zeggen, dat dc partij- gmoolcn van den generaal, speciaal die, w elke gestemd hadden tegea liet in, behan deling nemen van het ontwerp, veel eerbied voor het gesprokene betoonden. Het was in hun hoek één lachbui; en de heer Colijn, die, om beter den redenaar, die allerminst een Cicero is, te kunnen volgen, in hun midden had plaats genomen, zooht Weldra een andere plaats, zeker om zelfs den schijn te vermijden, dat hij daaraan zou meedoen. A'cirnakelijk was het ook, toen de generaal verklaarde, niet te weten waar om de Regeering dit wetsontwerp zoo lang had laten liggen, on dat toen de heer Roodhuijzen hem bij interruptie op de hoogte bracht, dal dit was om de motie der Nijmeegsche kiesvereeariging, de heer van A'lijmen met voor hem zeker geheel ongekende heftigheid verzocht, zich van interrupties te onthouden, om hem, spre ker, niet in de verleiding te brengen, daar op met een beieedigend woord te antwoor den. O, die zennweiu Be lieer Troe'stra heeft in mooie para phrase de stelling, die wij onderschrijven, ontwikkeld, dat zoodra de Regeering zich op het standpunt stelt, dat wij met ves tingwerken moeien' waken tegen de schen ding der neutraliteit, het eind er eenvoudig van weg is. Da.t hij op kwam tegen dc nieuwe opdrijving van militaire lasten is natuurlijk overbodige medcdceliug. En ein delijk kregen wij een herhaling van een rede, reeds vroeger door den heer Troelölra gehouden, nl. bij de Militiewet, waarvan do tekst was, dat algcmeene sociaal-democra tie ook algemeeme vrede beteekent, en ai bracht spreker daarbij alweer met recht» matigetn trots het sociaaldemocratisch vre descongres te Bazel te pas, en al kregen wij weer tc hooreiir, "dat de burgerlijke vredesapostelen slechts kunnen zuchten over den oorlog, en de s ooi a al-de mo er a ten slechts laten zien dat zij dien niet willen, wa zijn daarom niet over tuigd. Bij den roofooriog van Italië in, Tn- potis, let Wel, tniqt bij een verft cd rf-, gings oorlog, maar bij" een rooi oorlog, waren de sociaaldemocraten in Zuid-I Lr lm even opgewonden, even chauvinistisch ,i\ welke bourgeois ook. En al kregen u ij van don leader der socaaaldemocratu- tn Nederland de mededeeling, dat ze Ja u om uil do partij zijn gezet, we vreezen, Mat mem dan bij iederen oorlog aan .tri mi- zettein zal kunnen blijven. Mensrli n blij ven monschen, dat zagen wij aan te Zuid- Ha liaanacho sociaaldemocraten, de alge- meonie vrede zal, a 1 s die ooit komt, moeten komen van verbeterd hart en Verstand dec mcinschon, en in zoover ais de 3ociaal- deinöcraifie daartoe door haar propaganda meewerkt, zij haar* alle lof gebracht. De heer Thomson zette uitvoerig uiteen waarom hij der Regeering wél 12 millioen wilde geven tot versterking van de kust, als die taak aan hel landleger werd opge dragen, zonder bijbouw van forten. De lieer, hoer Duymaer van Twist ging, zooals to verwachten was, geheel met het ontwerp; mee, en de heer Do Savormn Lobman sloot de jij der sprekers. In de eerste plaats om den afgevaardigde voor Brielle er op te wijzen, dat niet alleen een generaal Eland de oer toekwam van do plaatsvervanging afgeschaft te hebben, maa'r dat generaal jBergansius met het kabinet-Mackay, waarin hij zitting had (ook Be heer'De Savorriiii, 1

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1913 | | pagina 5