06* Jaargang,
Donderdag 23 October 1913
No. 14357
Pil
HUISVROUW
Ondsr vreemden invloed.
DE BUS
Öeïe Courant verschijnt SagelpSj met uitzondering ran Zon- en Eeeaas#«i
Pröa per kwartaal) Koor Schiedam en ïlaardingen flt 1.26, fraaeo
oer post fl-1-65, KSfli •-
prij» per week: Koor Sohie'dam eö Klaar'dingen lö ceaL
Afzonderlijke numïnera 2 cent
Abonnementen worden'dagelijks aangenomen, j J :\i
Aüvertontiën voor het eerstvolgend nummer moeten dea middags vóór een
por atm bet Rureaq bezorgd zijrp
Barean; Lange Haven No. 141 (hoek' Korte Haven)'.
Er$l dor A'aröEteïïUënl ian 1—5 regels flÖ.92J feflere ïegel b«
18, cents, Reclames gö eent per zegeL Groote letters naar de plaats die
innemen,
A'dverteatiSn bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
biervan zijn gratis aan het Bureau, te bekomes, i -
ld 'de nummers idie Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen,- worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prija
van '40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau ta voldoen,
Intercommunale Telefoon No. 103.
Zij,
Bericht.
die zich met ingang van 1 Nov.
«.8. op 4® „Scldedamsche Courant" abon-
aeeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
BUITENLAND.
Scttóedwn, 23 Oct. 1913.
PORTUGAL.
De nieuwe poging, die in den nacht van
Maandag op Dinsdag is gedaan om de hui
dige republikeinscbe regeering omver te
werpen, is het werk geweest van monar
chisten! De beweging, die, gelijk men weet,
voorloopig mislukt is, werd geleid door
een militair en een burgerlijk comité. Haar
zou opgedragen zijn de ministers en andere
hooge ambtenaren te vermoorden; daarna
zouden drie afdeelingen gewapenden, in de
voorsteden geformeerd, de stad Lissabon
binnenrukken en de rest van het werk doen,
Afgesproken was, dat tegelijkertijd de revo
lutie zou uitbreken te Porto, Bnga, Evora
"en Vianna.
De zaak was blijkbaar reeds geruimen trjd
voorbereidaan de grens stonden n.l. ben
den samenzweerders, vermoedelijk onder
aanvoering van kapitein Continho, die de
vorige \veok uit Frankrijk is .vertrokken,
te wachten op het sein, dat te Lissabon
en te Porie een omwenteling was uitgebro
ken, om onmiddellijk daarna op te rukken
naar die steden eri te trachten een opstand
te verwekken in de noordelijke provincies.
In'verschillende plaatsen waren depóts van
wapens en munitie aangelegd.
De overheid schijnt echter van de zaak
geweten te hebben en kón daardoor heit
oproer reeds bij den" aanvang den kop
indrukken en degenen, die aan het hoofd
der beweging stonden en zelfs hen, die,
volgens haar meening, eventueel misschien
aan bet oproer zouden hebben deolgenomen
in hechtenis nemen, in vele gevallen in
hun eigen woning.
Hoever vertakt de beweging reeds was,
blijkt wel uit het groote aantal arrestaties,
wdke voornamelijk personen van hooge
maatschappelijke .positie betreffend. Ooi
officieren en politie-beambten hebben aan
de beweging deelgenomen. Een zee-offider,
die in 'n ziekenhuis gevlucht was, werd al
daar gearresteerd; toch gelukte het hem
nog te ontkomen. Een oud-ambtenaar van
het ministerie van buitenlandsche zaken,
werd bij Cascaes gearresteerd, terwijl ver
scheidene officieren en sergeanten in de
marinekazerne in hechtenis zijp. genomen.
Een dezer laatsten doodde zich, door zich
een kogel door het hoofd te jagen,
,'VVij schreven, dat de monarchistische be
weging „voorloopig" is mislukt, want bij de
do algemeene ontevredenheid, die in Por
tugal heorscht, tengevolge van het wanbe
stuur der republikeinsoho regeering, waar-
"bij de schandalen ten tijde der monarchie
nog maar kinderspelen zijn, is elk oogen-
blik een nieuwe revolutionnaire beweging
te wachten. De eerste minister Alfonso
Roman naar het Duitsch van
O. CROME SCRW1ENING.
Costa is zoo gehaat, dat hij zich 'Lag en
nacht door troepen laat bewaken. Het erg
ste evenwel is, dat de regeering volstrekt
niet kan rekenen op leger en vloot.
Dat de rust nog lang niet is weergekeerd,
blijkt uit gisteren afgezonden telegrammen.
Zoo zijn gisternacht te Lissabon een 50-
tal agenten, die de wacht bij de gevangenis
gingen versterken, op straat aangevallen
en overmand. De aanvallers bevrijdden
daarop een politieken gevangene en bega
ven zich daarna naar liet paleis der Cortes,
waar zij de wacht, bestaande ajt soldaten,
overmanden on haar geweren on patronen
afnamen, waarna zij aftrokken. Nog op ver
schillende andere plaatsen in de hoofdstad
ontstonden gisternacht botsingen. Enkele
personen werden door geweerschoten ge
wond. Vele oproermakers zijn ingerekend.
De openbare gebomven werden door re
publikeinscbe ardes bewaakt.
Te Vigo aangekomen reizigers uit Por
tugal melden, dat de gemeenschap tusschen
Lissabon en Oporto verbroken is, en. dat
te Vianna het vijfde regiment artillerie aan
bot muiten is geslagen. Een kapitein werd
gedood.
Vereenig de Staten.
De afgezette gouverneur van den staat
New-York, Sulzer, is door do progressieve
partij candidaat gesteld voor bet parlement
van dien staat. Suiker heeft de candidatuur
aanvaard.
Voorts beeft hij den strijd itogen Tammany-
Ifall opgevat bij de verkiezing vt>or het
burgemeesterschap van New-York, in de va
cature- Gaynor, Hij beschuldigt den Tanuna-
ny-candidaat, rechter Mc Call, dat hij bij
herhaling is opgetreden als gemachtigde van
Murphy, oin leveringscontracten van woge
den staat in handen tc (spelen van Tallmany-
manncn. Als Sulzer weigerde, werd hom
met afzetting gedreigd.
Sulzer gaat ook lezingen houden over
de praktijken van Tammany, hetwelk hem
ongeveer 100.000 dollar moet opleveren.
GEMENGD! MEDEDEEIJNGEN.
Engeland.
Minister Lloyd George heeft gisteren in
een to Swindon gehoudn rede het een
en ander meegedeeld van een regcerings-
voorstel om een nieuw ministerie voor de
kmdpolitiek in te stellen, dat allo kwesties
inzake het gebruik van landerijen onder
zijn oppertoezicht zal krijgen.
De minister verklaarde, dat do eerste
stap voor een doortastende oplossing van
het landvraagstuk is do plaatsing van hot
landmonopolie onder toezicht en leiding van
den staat. De stichting van kleine boerde
rijen, de geschillen tusschen landheeren en
pachters over do pacht, de heb os setring en
ontginning van gronden, zullen alle onder
toezicht van het nieuwe ministerie komen,
China,
De correspondent van do „Daily Tele
graph" in Peking meldt aan zijn blad,
dat de Chineesohe regeering een staatsie e-
ning van 240 millioen gulden met vijf
mogendheden zal afsluiten. De wijze, waar
op zij deze leening afsluit, voegde de cor
respondent er bij, is mijns inziens een]
zeer slecht toeken. China schijnt inderdaad
geen voldoende middelen te bezitten.
BINNENLAND.
Hofbericht.
•Vrijdag en Zaterdag zal II. M. de Konin
gin een niet-offieieol bezoek brengen pan
Amsterdam.
Vrijdagochtend, zoo meldt hot ,,N. v. d
D.", zal II. M. ten 10.22 aankomen om
zich van het Centraal Station onmiddellijk
te begeven, naar h'et Stedelijk Museum ter
bezichtiging van de Koloniaal-Aardrijkskun
dige Tentoonstelling. Gedurende do mor
genuren zal tijdens dit bezoek liet Stede
lijk Museum voor het publiek gesloten zijn.
Des namiddags wenscht II. M. een bezoek
te brengen aan do stichting Van de vereoni-
ging Hulp voor Onbehuisden (in het oud-
Buitengasthuis).
Des avonds wordt ten Paleize een klein
gastmaal gegeven.
De ochtend van Zaterdag zal worden be
sleed aan een bezichtiging van het s.s.
„Gelria" .van do Koninklijke Holhindschc
Lloyd. Daarna wordt in het Paleis een
noenmaal gegeven, waaraan verschillende
personen zijn genoodigd.
Dien middag keert de Koningin, slechts
van een klein gevolg vergezeld, naar Het
Loo terug.
Onze Marine.
Blijkens hij hel departement van marine
ontvangen telegram is Ilr. Als. pantserdek-
schip „Gelderland", onder bevel van dm
kapitein ter zee L. F. II. Tuckermann, 20 de
zer kaap Finisterre 'gepasseerd. („Stel.")
Rechterlijke nracht.
De ara-rechtbank te Maastricht heeft ter
vervulling der vachture van griffier hij haar
ooilego de navolgende alphabetische bjst
van aanbeveling opgemaakt:
mr. E AL Driebeek, griffier Ifij het kan
tongerecht te Gouda;
mr. II. Pleyto, griffier bij de unvrecht-
bank te Zierikzee;
mr. C'ir. J, AL H. Roebroeck, substituut,
griffier bij de a,n\-rechtbank te Maastricht,
i 'G,St,fd.V')
Dr, D. Bos.
Dr. D. Bos heeft bedankt als lid van de
Nutsco m missie voor onderwijs en van de
commissie van toezicht op den accountants
dienst hij de Nutsspaarbankeu.
Mare llavelaarfonds.
Jlrr. IV. H. W. de Koek, oud-lid van 'do
Algemeene Rekenkamer m NederhmJsch-
Indi,:, heeft in „De Tijdspiegel" vair Mm
1911, December 1912, Mei 1.013, October
1913 artikelen geschreven over de Max Ila-
velaar en Multatuli, waarin hij betoogt dat
dit boek een zclfpleidooi is voor een kwade
zaak, terwijl het wemelt van leugens en las
terlijke beschuldigingen ten koste van ver
dienstelijke ambtenaren, van een gansch
korps Indische landsdienaren en van de
Indische on Ncderlnndsche regecnUigcn.
Deze beweringen zijn niet weerlegd, ook
niet door het bestuur van het Max llavelaar
fonds en do hoor Dc Koek heeft nu een,
adres gericht lot den minister van koloniën,
betoogende, dal hot niet aangaat, dat do
regeering langer medewerkt om oen lands-
subsidie tc verleenen aan 'een fonds, daf,
hoe sympathiek ook in zijn doel en. hoe
veel aanspraak ook hebbend op steun, den
naam draagt van een work dal door leugen
en laster, eerbiedwaardige en void ion stel yko
Indische landsdienaren, een ganselj kmjis
ambtenaren van het binnenlandse!» bestuur
en de Indische on Nederianclsehe rogoorin-
gen, donder aanleiding door het slijk shunt.
Regeering en volksvertegenwoordiging
mogen z.i, niet medewerken om den schrij
ver van zulk een pamflet populair te maken
onder de inlandscho onderdanen.
Netlcrl. liandels-Iioogeseliool.
*0c Kamer van Koophandel! en "Fabrie
ken te 'Ainsterdag heeft den lieer Rud.
II. du Mosch, lid van genoemde Kamer,
tot curator der Nederlandsche Handels-TIoo-
geschool benoemd.
Dni ts ch land.
Dat de regeering niot voornemens is om
in te gaan op- het voorstel van Engeland's
marineminister, Churchill, blijkt uit het vol- j
gende officieuse bericht uit Berlijn in de
,,'Kölnische Ztg."„Wat men ook zeggen
moge van de onmogelijkheid om het plan
van Churchill te verwezenlijken, aan do
goede bedoelingen van den EngeLschen mi
nister van marine en aan zijn eerlijkheid
mag niet getwijfeld worden. Churchill heeft
geen woord gezegd, dat de vriendschappe
lijke ontwikkeling van de betrokkingen-tus
schen Duitschland en Engeland in gevaar
zou kunnen brengen. Doch al willen wij
dat gaarne mk-nncn, wij moeten toch open
hartig verklaren, dat de weg, dien Chur
chill wil inslaan om te komen tot beperking
van den vlootbouw, onmogelijk binnen af-
zienbaren tijd tot het door hem beoogde doel j
zal kunnen leiden."
IS DE.
MS
Scholen voor Inlandscho meisjes.
Onlangs werd in verschillende bladen
molding gemaakt van de opening der Ivar-
tiniscliool te Somarang. Thans vernemen
wij, dat de pogingen om het NederlnmReho
publiek in ruimen kring op te wekken tot
deelneming aan de Vereeniging Kaïtim-
fonds, dio het verleunen van steun aan
goede scholen voor Inlandscho memjes in
Indié ten doel heeft err dan ook tot de
oprichting der school te Somarang mede
werkte, krachtig weiden voortgezet. In een
op 17 dezer te 's Giavenhage, onder vonr-
zittersehap van mevrouw de baronesse an
llogendorp—s' Jacob gehouden vergadering
van belangstellenden uil verschillende stoe
ten van ons land, w'ord de gtondslng van do
voor genoemde vereeniging tc vooion propa,-
ganda vastgesteld. In tal van steden vorm
den zich reeds commissies van dame-- en
heeren, dio zich zullen beijveren om het
streven dor vereeniging hekend te maken
en lot dcelnoumig op te werken Rehaivo
door het verspreiden van circulaires en
andere geschriften zullen de commissie#
haar doel bereiken door bet orgnnisceren
van bijeenkomsten, waarin door bevoegde
personen medcdcclingon omtrent hot in In-
dié steeds veld winnend streven naar onder
wijs voor Inlandscho meisjes zullen worden
gedaan en waarin nog eens de aandacht
zal worden gevestigd op do groote bo-
teekenis, dio aan deze vroeg gestorven Knr-
tini voor de thans in opkomst, zijnde bewe
ging moet worden toegekend.
In herinnering wordt nog eens gebracht
dal do vereeniging lvartinifonds gevosligd
20)
„Wat zeg je!'' De commissaris begon
nu opmerkzaam te worden, „misschien be
schaam je op het oogenblik je broeder, die
reel meer ervaring heeft dan jij, Hoe heet
dio boot? „Maasnymf III, Ilarlingen". Mooi
zoo; ik zal b'evel geven deze „Maasnymf''
niet uit het oog te verliezen en bij de
aanlegplaats de passagiers aan een nauvy-
keurig onderzoek te onderwerpen. Het is
host mogelijk, dat het een van die lui
is, dio niet verwacht had mij vandaag
op do Zuiderzee to zien en wiens kwaad
geweten op dit oogenblik is ontwaakt."
Van Rinschoten liad deze wooi'den schert
send uitgesprokenmaar toch was hij zeer
ernstig geworden. Vrouwen hebben toch
vaak een fijn instinct, en indien Gesine,
zich niet vergist had en die blikken ver
keljjk op hom gericht waren geweest, dan
had Jij aan b'oord van dat bootje 'n niet te
onderschatten vijand misschien, die best
in verband kon staan met dieï aanranding
van gisteravond'. En dien man wou hij wel
eens van meer nabij bekijken. i
Het allerliefst zou hij hun bootje naast
do „Maasnymf1' hebben gebracht om dc
passagiers eens goed op to nemen. Maar
dat zou voel te veel opzien verwekt heb
ben en 't is toch mogelijk, dat Ges ine
zich vergist had. Hjj sprak er oven over
•net een collega en besloot, zoo moge-
'lijk, in de nabijheid van. de boot te blij
ven en zoo het kon, gelijk de sluis in
to komen en te kijken of daar misschim
reeds personen van boord gingen. Dat deed
men soms: dan sprongen zo van de oene
boot op de andere, een ware last voor
do medepassagiers. Maar het kon niet ge
schieden, voordat ze bij do aanlegplaats
aan do De Ruyterkade waren.
„Wat heb' je toch?') vroeg Wapslra op
boozen loon, toon hij bemerkte, hoe de
„Lange" zijn arm drukte. Zijn blik volgde
toen den zijno en evenals zijn metgezel
werd hij doodsbleek. „Van Rinschoten, do
commissaris," fluisterde hij verschrikt
„is bij dan niet?V
„Het is zijn geest," kermde de andere
engroote zweetdroppels parelden op zijn
voorhoofd. t
„Onzin I" bromde Wapstra, terwijl hy
met aandacht tuurde. „Rij i» het, daar
is geen twijfel aan. En geen zier minder
j levend dan anders. Kijk niet zoo dien kant
1 op, mankijk, do dame die maast bent
1 staat heeft baar aandacht al op je gevestigd.
1 Jo hoofd weg 1" siste hij tusschen Mo saam
1 geperste tanden en, hjj trok den „Lange'1'
lip ast mot geveld op do bank neer, terwijl
h(i zelf voor hom ging staan. „Kom", zoido
hij op ruwen toon, toen er een afstand
1 van ongeveer nonderd meter tusschen de
twee vaartuigen lag. En luide voegde hij
er bij„Kom, ik bob dorst en zin om wat
te eten. Ga jo moe naar de restauratie?*'
Lachende blikken volgden don „Lange',
dio voorover gobogen, on mot een black
gozicht over het dek liep. t
„Dat. ik zoo dom geveest ben om jou
mee te nemen/! pitte Wapstra toen (rij
heneden in de restauratie-zaal gekom'en wa
ren. ,,lk ken dien van Rinschoten. Indien
hij het minste of geringste aan jo gemerkt
heeft, en je hebt jo zoo bespottelijk' aan
gesteld als maai- mogelijk was, dan komen
wij hier niet van boord, daar kan je ze
ker van zijn, zonder dal hij .jo van nabij
heeft bekeken. Kijk, daar vaart zijn boot
al weer voorbij,'.' voegde hij or bij, toen hij
door een der kleine raampjes keek. „Ver
duiveld wij moeten van de hooi af, voordat
wij in Amsterdam aankomen,7
Do „Lange" beefdo zoo, dat hij morste
met zijn glas. „Een spookverschijning,"
fluisterde hij mot bevende stem, „En ik
heb hem toch voor mij zien liggen. Met zulk
een messteek in zijn horst en zoo'ia sbig
op zijn h'oofd staat iemand niot. weer opl'!
„Jullie hebt een verduiveld domme cn
lununolige streek uitgehaald," bromde Wap
stra woedend. „Wie weet welken onsclm-
dolijken nachtwandelaar jullie neergeslagen
hebt. Die Rinschoten leeft, hij zal over
een paar uur dichter in je buurt zijn dan
jo lief kan wezen."
De „Lange" kon met zijn bevende hand
hot glas luanst niet aan zijn lippen bren
gen. 1
„Blijf bier beneden," zei Wapstra, die
na eenig nadenken oen besluit genomen
had, „en doe of jo ziek bont.?
„Ik ga naar boven op hol dek cn zal
eens kijken of ik den man, die mot dc lei
ding belast is van do vele motorbootjes,
dio tusschen do booten rondvaren, kan
overhalen ons tegen goede betaling naar
Amsterdam terug te brengen, voordat do
andere booten allemaal terugkeercn.v
Wapstra ging naar boven eu trad regel
recht op den kapitein van de „Maasnyinff
toe, die in do nabijheid van do pijp stond.
„Mijn vriend is niet wel geworden. Hij is
nog nooit op het water geweest, Zou, or
geen mogelijkheid op ziju wat eenier naar
Amsterdam terug te keea-en?1'
„Yoor vier uur niet,'!' gaf do welgedane
man ten antwoord. „Ter wille van één
enkele kjm ik de anderea piel teleurstel
len. Als ik nu wou oinkeecen. zouden zij in
skaat zijn mij in het Pampus to worpen.
„'Zoo meen ik' hel niet. Ik dacht, u zou
oj) al die booten wol éérx maai kennen, die
mijn vriend voor tien gulden extra, aan.
land wou brengen.? i
„Daar zou ik misschien wel kans toe
zien." Dit zeggende ging hij, door Wapstra,
gevolgd, naar het gedeelte van de boot,
dat Van do revue was aPgekoercl. „I-heler l'f
riep hij tot eon man met roode wangó'n,
die in oen klein motorbootje aan het stuur
zal, terwijl een oude en een jonge vrouw
er tusschen in zaten. „Heb' jjo lust tio))>
gulden to verdienen?''''
„Gooi ze maar naar béneden,'1' riep do
aangesprokene terug. „Heb je zooveel bank
jes van 10 gulden in jo zak1?'1'
„Neen; maar een van mijn passagier,-
is ziek geworden en wil teruggebracht wor
den. Hij geeft met zijn kameraad tien gul
den als je hun dadelijk' naar Amsterdam
terug brengt D'
Do eigenaar van bet motorbootje zag
do heide vrouwen vragend aan en toen
do oudste veelb'eteokenend knikte, riep Pie-
ter: „Laat jo ladder (lan, maar neer, da,n
kom ik naast jo liggen. Maar eerst wil
ik die tien gulden voordat ik den koers
torug neem.''" li]
„Gauw wat!" riep Wapstra, die naar da
trap van do kajuit geijld Was, den „LangeT-
toe. Deze had ziju zelfbeheei'sching nog
niet teruggekregen, men kon naar zijn
uiterlijk te oordeelon bést denken, dal bij
ziek was.
Geen twee minuten daarna keerde do
motorboot öm; do schipper luid dc tien
gulden mompelend in outvangsi genomen;
hij baande zich een. weg dour; dc menigte
hooien heen en Kxnnnaal ju open vaar
water gekomen, stuurde hij in allerijl op
Amsterdam af. Op dmi tocht knapte de
„zieke'1' van lieverlede ,op en zijn vriend
werd zelfs zoo- vroolijk, d.at hij de beide)
vrouwen aan hel lachen Inaclit. llij ver
zocht (ten schipper hen aan de kade vóór
de Do Ruyterkade af te zetten, wat dezn
ook met genoegen deed. llij lmd nog eenig
oponthoud in do sluis, aorthnt dc zieke
er weer merkbaar slechter begon uit te
zien. Maai' ook hieraan kwam eon einde.
Do vlootrevue was ofgeloopen. Weder ont
brandde het gesehui op het slot Muiden en
weergalmde over de watervlakte. Nu ging
ook dc menigte van vaartuigen uiteen, llot
groolste gedeelte stoomde of zeilde in een
onafziehharo rij naar Amsterdam terug; ook
een groot aantal visscherspinken maakte
deel uit van dezen stoel. Want do beman
ning der visschcrsvlool word dien avond in
de groolo handelsstad aan den Amstel op
kosten der Koningin in verscheidene groote
lokalen fees lel ijk onthaald.
'(KorJ-t vmolgi-l
SCMIEDUlMSCI IIIE COUR T.
I-
f
lïnilltKiiiiniV.fWiiifittiitói
