laargang,
Woensdag 12 November 1913
No. 14374
Onder vreemden invloed.
De?e courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen^
Pxijis per Invar taalVoor "Schicda m en X laar ding en fl, 1.25, franco
per post fl. 1.65.
Pr$s pw weekVoor Schiedam en Viaardingen "10 oentj
'Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
'Advcrlcnlicn voor het eerstvolgend nummer moeten do3 fniddags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Ilavcn No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs 3er Advertentie n": Van 1'"6 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.; Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents por advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.;
Intercommunale Telefoon No. 103.
BUITENLAND.
Schiedam, 12 Nov. 1913.
DUITSOHLAN1).
Het stadje Zabern, in den Elzas, is sinds
eenigo dagen in rep en roer, omdat can
luitenant door een grove uitdrukking dezer
dagen de Elzassers diep heeft belcedigd. De
lezing over het gebeurde loopt sterk uiteen,
al naar men de Duitech'a ol' F ranse he bla
den voor do laatste is bot geval na
tuurlijk koren op" den molen er over
leest.' De zaak moet kort en goed hierop
neerkomen, dat bij het voorlezen van het
strafregister van een recruut, die wegens
vechterij met messen lot tw-ee maanden ge
vangenisstraf was veroordeeld, luitenant
von"Forstnor gezegd moet hebben, dat hij
dien recruut geen twee maanden gegeven
zou hebben als hij een Elzasser „Wackes"
(schooierj zou hebben doodgestoken, maar
eerder tien mark belooning. En een onder
officier voegde er bij, dat bij graag drie
mark daar bij zou doen.
Dit bericht, dat in de pers druk bespro
ken werd, gaf aanleiding tot opgewonden
uiteenzettingen. Iloewel de luit. verklaar
de met hot woord „Wackes" geen Elzasser
to hpbbcn willen beleedigen, doch- dit
woord slechts te hebben gebruikt voor
„schooier", landlooper of zoo iets, zoide
een Straatsburgsch blad, dat de uitdrukking
„Wackes" een boleediging is voor het volk;
en de geheel© pers van het land luchtte
zijn verontwaardiging tegen don luitenant.
Daar bleef het niet bij. Zaterdagavond
ging het publiek over tot betoogingen tegen
den bewusten luitenant Een troep jongelui
verzamelde zich voor het officiers-casino
en floot den luitenant uit, toen hij met zijn
kameraden het casino verliet De kolonel,
die eerst trachtte de jongelui tot rust aan
te. manen, liet do manschappen van de
wacht aanrukken, en deze, met do bajonet
op het geweer, den officier naar do kazern
geleiden.
Zondagmorgen werd de hetooging hervat.
Den geheelen dag word do woning van den
luitenant door honderdon belegerd, zoodat
luitenant Von ForsLner, wien oen majoor
en een kapitein gezelschap' hielden, zijn
woning niet kon verlaten.
Tegen drie uur 's middags stonden vele
hondorden voor de woning, waar men
mcondo dat luitenant Forstnor verblijf hield.
Do menigte uitte allorlei schimpscheuten
en bedreigingen, zoodat do politie telei
plionisch moest worden te hulp geroepen.
Des avonds was do menigte tot eenige
duizenden personen aangegroeid. De drci
gementen werden krasser, de luitenant word
uitgenoodigd buiten te komen, dan zouden
ze hem lynchen....
De kolonel en de burgemeester, die zich
tusschen het volk begaven, waren niet in
staat de rust te herstellen; ook do politie
en de gendarmerie niet, zoodat ten slotte
do brandweer moest worden ontboden. Toen
deze eindelijk op do menigte haar stra
len richtte, deed zij het zoo, dat men ziel
Roman naar het .Duitsch van
0. CROMD SCIÏWIENING.
37)
De „Lange" en de gebochelde troostten
zich met de jcnevcrfleseh, die Verhoeven
op tafel' had neergezet. Potter ging pein
zend de trap op. De weinige honderden gul
den,s, die hem ten deel zouden vallen,
waren te duur gekocht; want met schril;
bedacht hij, dat Lizzie begrip gekregen had
van den waren aard der zaken waarmee hij
zich bezig hield en dat hij best moeilijk
hedeii met haar krijgen kon,
Het vertrek, waarin hij haar gebracht
had, was nog donker,
Lizzie!" riep hij.
'Er kwam geen antwoord.
streek een lucifer af en keek pm
zich heen er was geen spoor van het
'neisjo te ontdekken. a,Zou zij zijn gaan
slapen?" dacht hij verbaasd. „Zonder mijn
bevel af te wachten?"
Hij liep naar do kamer waar vrouw Ver
hoeven voor haar een slaapplaats had ge-
ïeed gemaakt, en vanwaar hij haar een
paar uur geleden had weggehaald. De de
kens waren nog onaangeroerd, het bed ledig.
Potter uitte een vreeselijken vloek en liep
de kamer uit. „VerhoevenI" riep hij. „Zoek
overall hot meisje is weg!"
He lange en do gebochelde vlogen ver
schrikt overeind van achter hun flosch.
Zij zochten ook overal mee. Polter ging
door het opsteken van parapuos daartegen
kon beschermen, zoodat dit ook ali niet haat
te. Volgens een andere lezing weigerden de
brandweermannen to spuiten, en moest hun
dit door den burgemeester gelast woulen.
Maar de menigte'slaagde er in de slangen
door te snijden, zoodat ook de brand
weer onverrichterzake jmoest heengaan.
Toen liet de kolonel een afdeeling militai
ren met geladen geweer aanrukken, en deze
slaagden er in de menigte uiteen te drijven.
De sergeant, die drie maik bclooning had
uitgeloofd, weid op straat door monschen
herkend en in een donkere steeg ernstig mis
handeld en afgeranseld.
Daar de militairen ten gevolge van de
opgewondenheid overal worden belcedigd
en bespot, is den soldaten liet bezoek
van bierhuizen verboden, en wordt voort
durend door de straten van liet stadje
gopatronill'ord.
Een officieel ingesteld onderzoek heeft
uitgemaakt, dat de luitenant do gewraakte
uitdrukking heeft gebruikt om twistzieke
personen en vechtersbazen aan te duiden en
dat hij geenszins de bevolking van den
Elzas op het oog had.
GEMENGD! MED EDEELINGEN.
Denemarken.
Ifot Deensdie verbond van werkgevers
heeft gisteravond besloten met ingang van
Woensdag om allo ongeschoolde arbeiders
uit te sluiten. Deze uitsluiting omvat onge
veer 25000 arbeiders en beleckent een stil
legging van het scheepsbouwbedrijf. De be
weegreden tot tlczc massa-uitsluiting is
voornamelijk daarin gelegen, dat de werk
gevers een krachtproef willen nemen eu de
macht der arbeidersorganisaties wenschen
to breken.
Engeland.
Do telegrammen maken weer melding,
vaii misdrijven van suffragettes. In bet
Alexandrapark to Manchester is gisteren,
do cactus-kas door een bom gedeeltelijk
vernield. Men schrijft dezen bomaanslag
aan de suffragettes toe. De kas bevatte
een collectie tor waarde van 120.000 gulden.
Gisternacht is een onbewoond landhuis te
Frcnchay bij Bristol door brand verwoest.
Er werden op het terrein van den brand
schrifturen gevonden, die aanwijzen dat
door do suffragettes brand is geslicht.
De wegens de onlusten in Dublin gearres
teerde en tot dwangarbeid veroordeelde
arbeidsleider Mullen, die dc hongerstaking
wilde toepassen moest naar het ziekenhuis
worden overgebracht. Twee wachten zijn
aan zijn bed om hem te bewaken.
België. 3
De Kamer heeft gisteren als voorzitter
herkozen den heer Schollacrt, de Senaat
den lieer Favereau.
Naar aanleiding van de houding dor
meerderheid, die in strijd met de vroegere
afspraak, weigerde haar stem te geven aan
den sooialisiischen candidaat voor het ambt
van griffier, namen in de.Kainer de socia
listen geen deel aan die stemming en ver
lieten zij do zaal.
Daar toen niet moor liet vereischtc aan
tal 'eden aanwezig was, werd do zitling
opgeheven.
voor met een doodsbleek gezicht en op
elkaar geperste lippen. Alles was ver-
geofsch.
„Ik moet haar vinden 1" knnrstto Polier.
„Maak dat jullie weg komt want als zij
haar te pakken krijgen, dan is niemand
van ons zijn leven of liever zijn vrijheid
meer zeker!"
Toen stormde hij weg.
„.Tullio wacht hier totdat hel ochtend
is en ik mijn herberg heb opengemaakt,"
zei Verhoeven. „Je loopt veel meer kans
opgemerkt te worden wanneer je op dil
vroege uur over de straat loopt. Op zulke
nachtvogels heeft de politie hier oen bij
bijzonder scherp oog. Ja, als er een vrouw
in zulke zaken betrokken wordt!" zei hij
verstoord. s.
„Een vrouw behoort haar handen niei
to steken in zudra zaken." 1
Polier kwam niet terug. Er was niets te
bespeuren van do vluchtelinge. Zij was
zeker opgepakt, indien een poli tie-agent haar
in dat zonderlinge costuum was tegenge
komen.
„Weg 1 weg!" was nu ook liet ocnigo
bevrijdingswoord voor Potter. Ilij bleef op
straat rondloopen totdat de zon opkwam
en spoedde zich toen naar het station van
do Ilollandschü spoor. Hij vertrok met den
eersten trein naar Rotterdam cn was van
plan van daar naar Amsterdam te gaan. Dus
mot een anderen trein dan Wapstra. Zijn
spel was verloren zoodra, hij zijn aan
deel aan den buit boot had zou hij zoo
gauw mogelijk zien over do grenzen te
komen, i i i
In den laatslen wagon van dop vroeg)
O o s t e n r ij k.
lief gerucht, dat aan den hekenden schrij
ver Peter Rosegger dit jaar do Nobelprijs
voor literatuur zou wouter, toegekend, heeft
aan de Tsjechische cultuurvereeniging te
Praag aanleiding gegeven om een protest
te zenden aan de Zweem 'die Akadcmie van
Wetenschappen te Hto> kbolm. De Tsjechen
kunnen daarom don heer Rosegger (niet
goed zotten, omdat hij de man is, die in
dertijd de beweging beeft geleid tot bijeen-
brenging van twee millioen kronen voor de
Duitsche sehoolvereeniging.
In het jprotest wordt er derhalve op
gewezen, dat Rosegger zijn populariteit in
dienst stelt van de germaniscerjng van
Slavische kinderen, zoodat de vrees niet
ongegrond is, dat hij het geld van de No-
bolsftichling ook voor dit doel zal aanwen
don: „Door de verleening van den Nobel
prijs aan Rosegger zouden zoodoende d©
Tsjechische en Slavische volken belcedigd
worden," zoo eindigt bet protest.
en op de straten wemelde bet van mon
schen, die over niets anders opraken dan
over het pas gevelde vonnis.
Volgens de meening van bevoegde juris
ten wordt door de uitspraak van dc gezwo
renen hot voorkomen van den ritneelen
moord geloochend, althans niet erkend,
daar in de eerste vraag, door de gezwore
nen bevestigend beantwoord, slechts van tic
wreede wijze, waarop dc moord is gcjheogd
en wm het leegbloeden van het lijk, maar
niet van religieuso doeleinden sprake was.
De tweede vraag eerst, die ontkennend be
antwoord werd, spreekt van religieuso mo
tieven. t
Ru slan dj
In de Rijksdoema was gisteren een voor
stel der eadeltcnpartij aan de orde om
een commissie in te stellen, welke oen
wetsvoorstel zal uitwerken, dat, in s laats-
rechtolijken zin, gelijke rechten aan allen
zal toekennen. Do leden der cadettonpartij
wezen er op, dat hot onbreken van gelijke
burgerschapsrechten voor liet staatsorganis
me nadeelig is; daarom was het noodzakelijk
dat aan rechtsbcpcrking voor afzonderlijke
nationaliteiten in Rusland oen einde komt.
De afgevaardigde Pocrisjkcwits, van do
uiterste rechterzijde en andere tegenstan
ders van hot voorstel, wezen er op, dat
men thans minder dan ooit aan de toe
kenning van gelijke staatsburgerlijke rech
ten kan denken, daar do vergrooting van de
rechten der joden misstanden te voorschijn
zouden roepen, en voor alles het boeren -
landbezit zou vernietigen. De Joden behcer-
sclien de advocatuur en de pers. Een voor
stel lot hel toekennen van gelijke rechten
aan Joden is, met het oog op de ver
scherping van den strijd der nationaliteiten,
niet in overeenstemming met den cist L van
het oogcnblik. Het voorstel werd mot 152
tegen 92 stemmen verworpen, waarna de zit
ting werd opgeheven.
Tc Kief h'eersche Maandag buitengewone
opgewondenheid, nadat het vonnis in de
lieilis-znak bekend was geworden. Urenlang
word het'telegraafkantoor formeel bestormd
trein van Den Raag naar Amsterdam zat
Wapstra; somber cn moedeloos dacht
hij na over de gebeurtenissen van dim
nacht. IJoe goed hij zelf de waarde kon
laxceren van do edelgesteenten die hij on
der zijn jas verborg, hij wist zeker, dat
Verhoeven hem niet liet tiende deel van
do werkelijke waard© zou uitbetalen. Dus
dat zou nauwelijks duizend gulden zijn, cn
daar kreeg h'ij zelf maar ééa gedeelte van.
Hij kon een hitteren vloek niet weerhou
den. Het liep hem niet meer mee in de
wereld een grootsdhe onderneming ge
lukte hem niet meer. Als hij hot gold
eens meenam en or van door ging na,ar hot
buitenland? Ilij kon aan Potter altijd een
gedeelte van den buit afstaan, want hij
kon nooit weten of hij hem niol eens weer
rtoorlig zou hebben. Maar die lange on
die gebocheldeeen loelijko lach vertoon
de zich om zijn lippen, als hij aan do
woede dacht van die twee teleurgestelde
dieven.
„Leiden I Vijf mimiten oponthoud
AVapsIra bleef glil in zijn coupé zitten:
hij verroerde zicli niet. Er was niemand
anders in de coupé. Toon do trein zich
in beweging zette, slaakte hij oen zucht
van verlichting, „liet werk' van. vannacht
ou de daarop volgende teleurstelling bob-
ben pok mijn zenuwen aangegrepen!"
dacht hij, „was ik maar in Amsterdam !v
Een luide gil van dc locomotief van don
trein, waarin hij zat, twee, driemaal do
stoomfluit van een andoren, trein stoorden
hem in zijn overpeinzingen. Eon yroose-
iijke stoot, die hem zijn bewustzijn deed
verliezen, barsten, kraken on versplinte
ren om hem heen. ITct laalsto wa.t hij
zag was, dat do voorwand van zijn coupé
krakend op hem schoof; toen was alles
stil en donker gewórden.
Turkije cn Griekenland.
Reuter seint uit Athene, dat de Turksehe
gedelegeerden geruïmen tijd met dc Griek-
sche geconfereerd hebben over een over
eenkomst, berustend op een compromis. Do
Roemeensche minister Jonescu gaf omtrent
bijna alle punten zijn meening te kennen.
De kwesties van de kosten van onder-
houd der Turksehe krijgsgevangenen, de ge
schillen omtrent de uitlegging van de pro
tocols over de teruggave van Saloniki, de
schadevergoeding voor de confiscatie van
Grieksche schepen, dc moeilijkheden be
treffende het particulier en staatsdomein
zullen aan een scheidsrechterlijke uitspraak
onderworpen worden.
BINNENLAND,
Tan het hof.
II. Af. dc Koningin-Moeder zal a.s. Maan
dag dc vaandeluitreiking in Den Haag niet
bijwonen; H, M. blijft met Prinses Juliana
op Het Loo.
Donderdag 20 dezer, des namiddags te
4 u. 25 minkomt do Koningin-Moeder in
de residentie terug.
Audiënties,
De gewone audiëntie van den minister
van marine zal op Vrijdag 14 dezer niet
plaats hebben.
Onze Marine.
Blijkens bij het departement van marine
ontvangen bericht is llr. Ms. pantserschip
„Kortenaer", onder bevel van den kapitein
ter zee E. Cocncn, den Uden dezer van
Athene vertrokken. („St.et.")
Ouderdomsrente.
De secretaris-generaal der Rijksverzeke
ringsbank hoeft voor allen, dio aan de
ouderdomsrente werken, de volgende dienst
order uitgevaardigd:
Naar aanleiding van twee artikelen, in
„De Nederlander" verschenen, wordt in
herinnering gebracht art. 402 der Invalidi
teitswet, volgens hetwelk alle personen, in
dienst der bank, verplicht zijn tot geheim
houding van al .hetgeen zij' in hun hoeda
nigheid vernemen.
Het Nederlandseke volk.
Op uilnoodlging van mr. D. van Blom,
hoogleeraar, te Delft, dr. G. Hey mans, hoog
leeraar, te Groningen, dr. C. A. Pekelha
ring, hoogteeraar, te Utrecht, dr. D. Scher
mers, geneesheer-directeur van het christe
lijk sanatorium te Zeist, en dr. .1. 31.
Schuurmans Stekhoven, inspecteur voor het
staatstoezicht op krankzinnigengestichten,
is gisternamiddag te Utrecht een Hink be
zochte vergadering gehouden, om te komen
tot de oprichting van een centrale vereeni-
ging, welke zich ten doel stelt, voor de
stadie van de bevolking van Nederland
den toestand van die bevolking in elk
opzicht, inzonderheid in geestelijk, zedelijk
est lichamelijk opzicht, nauwkeurig te leeren
kennen, cn te bevorderen, dat die kennis
dienstbaar gemaakt worde aan de belangen
van die bevolking.
Dr. Schuurmans Stekhoven gaE een uit
eenzetting van bot doel, dat de vereen i-
ging zich voorstelt, en daarop werd de ge
legenheid geopend om van gedachten tc
wisselen.
Besloten werd de verplichting, dal de
directeur van hel instituut een arts moet
zijn, te laten vervallen, en aan het bestuur
een zoodanige regeling op to dragen, dat
mededingen, waarop beroepsgeheim, rust,
alleen aan een medicus word err toever
trouwd.
Bepaald werd verder, dat lort minste 2
en ten hoogste 3 leden van hot bestuur
geneesheer zijn.
Do statuten werden ten slotte in haar
geheel mot algemeene stemmen vastgesteld.
Kamerverkiezing Amsterdam III.
Bij de gisteren gehouden herstemming
in het district Amsterdam Hl (vacatureH,
Polak, S. D. A. P.) zijn 12.797 stemmen uit
gebracht. (Het aantal kiezers is 16,516.
Gekozen is de heer Otto (U.-L. jmet G715
stemmen.
Op den heer Oudegeest (S. B. A. P.j wa
ren G0S2 stemmen uitgebracht,
(Reeds gisteravond aan ons bureau ge
publiceerd.).
Bij de stemming op 4 dezer waren uit
gebracht 10.044 geldige stemmen, waarvan
op de heeren Kuiper (R.-K.) 1940, O tie (U.-
L.J 3314, Oudegeest (S. U. A. P.) 4004
on Wijnkoop (S. P.; 180.
Bij de algemeene verkiezingen op 17 Juni
j.l. is in dit district mr. P. J. Troelstra
(S. D. A. P.j gekozen met 7309 stemmen,
Legen 2518 stemmen op mr. Asschcr (U.-L.),
27S1 op mr. Reymer (JL-K.j en 177 op den
heer .Wijnkoop (S. D. P.).
Bij de aanvullingsvcrkiczingen op 24 Juli,
noodig geworden omdat mr. Troelstra zijn
benoeming voor Leeuwarden had aangeno
men, werden 9254 stemmen uitgebracht.
De heer II. Polak (S. R. A. P.j werd toon
gekozen met 4831 stemmen. Voorts hidden
op zich vercenigd de heren CHto (U.-L.)
2378, mr. Reymer (R.-K.j '182S en "Wijn
koop (S. D. P.j 217 stemmen.
Deze uitslag is de kroon op het kranige
work, dat de vrijzinnige propagamlnclub
heeft verricht in samenwerking met do
kiesvereenïgingen cn de vrijzinnige voor
mannen.
Een des te grooter dnikto en verwar
ring heerschtc daar buiten. Vlak hij1 het
station Leiden was een goederentrein door
verkeerden stand van don wissel op het
achterste gedeelte van don personentrein,
geloopcn en had do heide achterste wagons
vernield. Jammerklachten, heden om hulp
stegen op uit de vernielde coupe's en
met doodsbleek gelaat begonnen hot' ]>er-
soneel van den trein en do passagiers hulp
te verlcenen aan do slachtoffers van deze
ramp.
Een passagier uit den achtersten wagon
werd opgenomen met. gebroken hennen en
eon zware verwonding aan do borst. Er
Was nog leven in den ter dood Vcroorif
deelde; hij lag daar neder mot do ©ene
hand stijf op de horst gedrukt. Dit was
"W.apstra. i
NEGENTIENDE HOOFDSTUK,
Lichten opnieuw duisternis.
Nauwelijks waren van Rinsch'oten e'n de
chef van politie weder in het paleis te
ruggekeerd of do scctrolaris van don assis
tent-resident kwam terug cn bracht lift
briefje mee, dat liet resultaat van heit
chemisch onderzoek' bevatte.
„Daar hébben wij hot al: opium," zoide
do chef der politie.
„Daar was ik wel zeker van," antwoord
de de commissaris somber. „Rel bevel
van den minister om het geval zoo ge
heimzinnig mogelijk te behandelen, zal toch
Wel niet uitsluiten, dat de lijst der ge
stolen voorwerpen telegrafisch wordt be
kend gemaakt aan alle politie-bureaux?"
„Neen, stellig niet! Ik heb' daartoe trou
wens roods op mijn cigon verantwoording
bovel gegevón. Allo ambtenaren der politie
moeten er o|> 't o ogenblik' reeds van op
de hoogte zijn. Maar denkt u, daar iota
moo te zullen bereiken? De dieven zullen
do steenen af lang uit do gouden versier
selen hebben losgebroken cn liet goud ge
smolten," i
„Dat is ton minste bost mogelijk. Mam*
in ons vak moeten wij met het toeval
rekening honden; het toeval is onzo krach
tigste bondgenoot."
„Ik Iccer nu terug naar het bureau
ik ben hier in 't geheel niet Van hooda
Ik zie, (lp,t li'et onderzoek in geen b'otcrd
handen zou, kunnen berusten dan in do
uwe. Zult u liet onderzoek voortzetten?"'
Van Ilinschbten knikte. Rij scheen ernji
stig na te denken.
„Ik zal altijd voor u te spreken zijn; cn
ik "bon zeer benieuwd (ehooron wclkef
maatregelen u zult nemen, wanneer het
onderzoek hier ter plaatse is aFgoloop'ca."
Do politiechef wilde zich verwijderen,
maar werd een oogenblik opgehouden dooi
den secretaris, die juist binnenkwam.
„(Hebben de hecron reeds gehoord van
lie; spoorwegongeluk bij Leiden? Er zijn
axtnvjmimmcrs van de hout-anten in, cïq
stad verspreid."
„Neon," riep dc jiolitic-bcanihto en ook'
van R inschoten hoorde cr zeer van op.
„Hot schijnt een echte ongeluksdag to wc
zen vandaag."
„Een goederentrein is vanmorgen een
eindje voorhij Leiden op do achterste wa
gons ran den eersten trein van Dean Haag
naar Amsterdam ingereden. Het bulletin
vermeldt twee doodon en vier personen1
zwaar gewond. Gelukkig zaten cr weinig
monschen in do tweo achterste wagons.''
(Wordt vervolgd.).
schiedamsche courant
*7"C Jtf
