lit Miner Maat uit DRIE Halen. 06*" Jaargang Zaterdag 15 November 1913 mi43' 77 Eerste Blad Onder vreemden invloed. DeZa courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- jjn Feestdagen Brigs pter kwartaal: Foor Sehieda m en Flaardingen fl. 1.85< franco gar post fl, 1.65. Prifs por week: Foor Schiedam on Flaardingen "10 centj Aikonderlijko nummers 2 cent. Abonnementenworden dagelijks aangenomen.; 'Advortentiën vcor hot oerstvplgond nummor mooton des Eniddaga róör een uur aan hot Bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange llaven No. 141 (hoek Korte Ilaven). Prijs der Advertfintiën: Fan 16 rogels Q. 0.92; iedere regel meer 15 cents., Reclames .30 cent per rogel. Groot© letters naar de plaats die zij innemen.- Advertentiën bij abonnement op voordeolige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen. In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen,- w,orden zoogenaamde kh ine advertentiën opgenomen tot den prijs van "40 cents per advertentie,- hij vooruitbetaling aan het Bureau to voldoen. Intercommunale Telefoon No, 103. BUITENLAND. Schiedam, 15 Nov. 1913. BE YEItEEN. STATEN EN MEXICO. Senator Bacon, de voorzitter van de Amc- rikaansche «Senaatscommissie voor buiten- landsche zaken heeft nog eens aan een medewerker van do New-York Herald" te Washington bevestigd, dat de Vcreenigdc Staten den vasten wil hebben om president Huerta van het staatstooneel te doen ver dwijnen, en de senator was overtuigd, dat dit zou gelukken ook. Wij hebben, zoo vervolgde hij, daarbij geenszins de neven bedoeling het grondgebied van de Vercenig- db Staten uit te breiden, wij beoogen niets anders dan herstel van een normalen too stend in Mexico, in het belang van de Mexicanen zelf en tevens van ons en de andere mogendheden. ,Wij wenschen zoo spoedig als maar eenigszins kan, tot het beoogde doel te ko men, zoo mogelijk zonder geweld. Wanneer do Mexicanen maai' gaan inzien, dat deze zaak door de Vereenigde Staten alleen zal worden afgedaan, maar dat deze daarbij kunnen rekenen op do goedkeuring van Europa, dan zal do macht van Huerta wel dra gebroken zijn. De vrede zal spoedig hersteld zijn, aldus eindigde de senator het gesprek, zoodra men in Mexico algemeen tot hot inzicht is gekomen, dat de verdediging van Iluorta eeii hopelooze zaak is. Generaal Carranza, de aanvoerder der Mexicaanscho opstandelingen, of te wol de zf.g. constitutionalisten, heeft van de Amc- rikaansche regéering te hooren gekregen, dat deze er niet aan denkt om aan zijn verlangen, tot opheffing van het uitvoerver bod van wapens en ammunitie naar Mexi co te voldoen, omdat zulks den tegenstan ders dor constitutionalisten vermoedelijk aanleiding zou geven tot maatregelen, die een directe interventie van Amerika noodig zouden maken. Intusschen is nog volstrekt niet gebleken dat Iluerta bereid is, hot bijltje erbij neer te leggen. Volgens een bericht uit New-York heeft nul. de Amerikaansche generale staf de voor geloofwaardig gehouden mcdcdce- ling ontvangen, dat Huerta hij een export- huis in Japan 20.000 geweren en een grooto hoeveelheid ammunitie heeft besteld. Bo vendien hoeft hij onlangs van dezelfde firma 48 stuks veldgeschut gekocht. Of hij er echter in slagen zal de waakzaamheid van de Amerikanen, die natuurlijk niets onbe proefd zullen laten om de ontvangst van M bestelde te beletten, te verschalken, is een andere vraag. GEMENGDE MEDEJDEELïNGEN. Roman naar het Duitseh van Q. CROME SCIiWfENING. '40) l „'Ach toe, wees nu toch wat bedaard. Ik was genoodzaakt u dien ring to laten zien. Wees verzekerd, dat ik alles in 't werk zal stellen om er achter te komen pvaar die ring randaan komt. Vergeef mij, dat ik u gestoord heb. Maartje moet mij weer uit laten. Over twintig minuten passeert de laatsto ti'oin naar Den Haag, ik moot daar gebruik van maken. Nu heb jij .alleen tc zorgen voor do verpleging van den patiënt Gesientjel" zide hij met een droevig lachje, „en ik was van plan zelf daar van het grootste gedeelte op mij to nemen." „Denk daar maar niet over, Karei' I' zcidc het jonge meisje. „Wat ik voor hem doe, doo ik voor jou," en weder steeg haar een zachte blos naar het gelaat, i „Nieuwe moeilijkheden!" dacht Van Rin- schoten met een zucht toen hij in den sneltrein zat en na korten tijd in De Haag terugkeerde. „H&o zullen die nu weer op- gelokt worden!" t, TWINTIGSTE HOOFDSTUK. Teïours tellingen. In de kamer van den 'Amsterdammer Verhoeven, den heler van grooto diefstal len, in wiens achterkamer slechts aan de gosleponsto misdadigers van Holland toe- Be lg i Reuter scant uit Brussel: De internatio nale conferentie voor handelsstatistiek is tot overeenstemming gekomen over den •tekst van oen overeenkomst en de organi satie van een internationaal bureau, tot welks oprichting besloten is. Men mag aannemen, dat het plan tot op lichting van een internationalen bond tot vaststelling van een algemeene handelssta tistiek zijn practischo vorwozenbijking na bij is. Luxemburg, In de zitting der Luxemburgsche Kamer uitte gisteren de leider der socialisten, dr. Wolter, hij de bospreking der erts-concessie- ontwerpen een beschuldiging tegen de vroe- geren clericalen leider Priiin, waarop diens zoon, die bemin de Kamer vervangen heeft, een inktpot naar Welter wierp. Het pro jectiel vloog met kracht togen den wand, zonder iemand te raken, maar het gevolg was, dat er een formeele worsteling Lus- schon do leden van rechts en links ontstond, zooclat de voorzitter genoodzaakt was de zitting te schorsen. D u i t s c h 1 a n d. Do commissie van onderzoek der leger- levcrantiën uit den Duitsch'en Rijksdag is gisteren haar werkzaamheden bogonnen, echter zonder de sociaal-demooraten, die van hun medewerking hebben afgezien, we gens de houding togen den afgevaardigde Liebknecht door de rogeering aangenomen. De sociaal-democratische fractie zal tevens een interpellatie indienen met haar bezwa ren in zake het optreden der regeering in den Rijksdag. In het schrijven, dat uit naam der sociaal- democratische fractie, door het Rijksdaglid Molkenbuhr aan den Staatssecretaris ge richt is, wordt gezegd, dat de fractie ider sociaal-democratie in den Rijksdag er vol komen van afziet, een Rarer leden af le vaardigen naai' de commissie Van onder zoek der legerleverantiën, daar do Rjjks- kansoliei-, in tegenspraak mot do verklaring van den minister van binnerilandsch'e za ken, dat op de wonsch'en der partijen bi) de samenstelling der commissie zal gelet worden, geweigerd heeft, oen dor beide door de sociaal-democratische fractie voor gestelde Rijksdagafgevaardigden in de com missie te benoemen. De fractie is van mtoe- ning, dat deze wraking van h'et door haar voorgestelde lid door den Rijkskanselier een schending is van een tot dusver door den Rijksdag uitgeoefend recht. De reeds in do leger commissie benoemde sociaal-doniocratische afgevaardigdo Noske, heeft eveneens bij schrijven voor zijn be noeming in de commissie bedankt Over do doelmatigheid van de wraking van Liebknecht, aldus do (officiouse) Ber- gang verleend werd, zat het dievenklaver- blad ten prooi aan de grootste woede en ergernis: Potter, do man met hot buldog- gengozicli en do vijlkoning. liet was alsof zo door den bliksem getroffen waren toen zij hoorden, dat Wapstra niet bij Verhoeven verschenen was. De „Lange" raasde en tierde: hij zou den schoft vermoorden, die zijn kameraden hun aandeel in den buit onthield. Zelfs bij Potter was twijfel opge rezen aan de diovcneerlijkbeicl van Wap stra; ook hij voegde zijn verwenschingen bij die van zijn beide makkers. Alleen Verhoeven spiak het drietal togen. Hij had Wapstra lang genoeg gekend om le weten dat hij geen een van do bende zou bcnadeclen. Wanneer had hij in Amster dam moeten aankomen?" „Wat?" riep Verhoeven ten eenenrnalc zeer ernstig. „Hij beeft toch niet in den ongelukslrcin, die van Leiden kwam, ge zeten?" „Wat is er dan gebeurd?" riep het drietal ars uit éénen mond. „Een botsing van twee treinen, waarbij verscheidene passagiers gedood en gekwetst zijn." Do drie mannen keken elkander aan. „Ileeft de vroegtrein van Den Haag over Leidon naar Amsterdam een ongeluk ge had?" vroeg Potter met heoscho stom. „Be denk jo eens goed Verhoeven?" „Wacht I" zoide deze. „Ik heb het avond blad van de „Telegraaf" voor mo liggen, Ik hob nog geen tijd gehad er in to kijken. Ik zal do courant oven halen; daar zullen wol nadere berichten in staan." Do d aio mannon waren als verstomd ieder volgde zijn eigen sombere gedachten. lijnscbo vertegenwoordiger van do „Koln. Ztg." kan men verschillend denken; de so eiaaklomociatio heeft echter weinig aan leiding ,om do verontwaardigde te spelen; zij bad voor alles de politieke tact moeten bezitten, een anderen Rijksdag-afgevaardig de dan juist Liebknecht ah lid der legor- commissio voor le stellen. II o n g a r ij e, In de Hongaarse!)o Kamer is do oppositie gisteren weer eens verschenen en natuurlijk waren er weidia weer relletjes. Hun woord voerder Andrassy achtte den tijd voor Ka merontbinding gekomen, maar de minister president vond een beroep op het land niet gerechtvaardigd. De regeering bezit het vertrouwen van de meerderheid van de Ka mer en tevens wijzen alle feiten erop, dat ook de meerderheid van 'net volk de houding der regeoring goedkeurt. Om verschillende redenen zouden de nieuwe verkiezingen niet plaats kunnen hebben voor 1915. De groote belangrijkheid van liet onderwerp, dat in behandeling is, eischt dat de zittingsduur verlengd wordt. Terwijl Tizsa het woord voerde, werd hij herhaaldelijk hefsig in do rede gevallen. Verschillende afgevaardigden van de op positie werden tot do orde geroepen. Szcm- recsanyi werd tweemaal verwezen naar de Commissie van Orde. Vereenigde Staten. Riet minder dan 2500 machinisten, sto kers, conducteurs en verder treinpersoneel van do Southern Pacific Railroad, hebben, naar uit Houston in Texas wordt gemeld, op het traject El-PasoNew-Oileans de wc rks tak i ng g op roc 1 a meerei Het schijnt, dat bij den nieuwen koers in de politiek thans Tauï'tnatiy-ÏIull niet vrij van vervolgingen zal blijven. Do heer Fow ler of Kingston te New-York, tijdens de campagne voor de burgemeesters-verkiezing dikwijls genoemd als een van de leden van Tammany, belast mot de ontvangst van de bijdragen, die de aannemers van publieke werken in de kas van Tammany moesten storten, is gisteren aangeklaagd wegens af persing. BINNENLAND."' De Indische bannelingen. De hoer IV. II. (laverkorn van Rijswijk schrijft in de „Zutphen&che Courant", naar aanleiding van de lezing die de 3 geïn- torneeidcn ook in die gemeente hebben gehouden, het volgende Volgens prins Suardy Sooryaningiat zou do bundelscuGi'gie der Javanen gedoofd zijn door de onderdrukking gedmendc een 300- jarige overheerschmg, in casu de Holland- sche. 1 Hoe staan hier tegenover nu de feiten dor geschiedenis? Het einde van de Hindoe- Was Wapstra onder de slachtoffer, dan wa ren do sieraden roods gevonden en zij had den do politie op hun hielen. „Een ellendig geval," bromde do „Lipige" en hij spuwde op den grond „geen cent tol belooning en met je neus vlak voor hel tuchthuis. De duivel mag mij halen als ik mij nog eens zoo voor den gek laat houden. Als wij vanmorgen dc diamanten verdeeld hadden, dan zouden wij nu ten minste ieder oas deel in handen hebben en jullie kon voor mijn part met je allen in dien veron gelukten trein gezeten hebben 1" Verhoeven kwam binnen met hot avond blad van de „Telegraaf". „Onder do zwaar gewonden is ook een agent Soesmans," zei- de hij; „noemde Wapstra zich niet Hij kon niet uitspreken, want een drievou dige kreet van schrik 0belette hem voort to gaan. „Dat is Wapstra 1" zeide Potter hijgende. „Waar is hij gewond?" „Bedde beonen afgesneden en do bomt ingedrukt doodelijk gewond," las Ver hoeven. voort. „Dus daar staat hij niet weer van, ,op." „Alles verloren 1" bromde Potter. „Lizzie is verdwenen. Wapstra in handen gevallen van menschen, die zeker grooto oogen zullen opzetten wanneer zij zien wat zij gevangen hebben. Er blijft mij niets anders over, dan hals over kop do vlucht to nomen, do grenzen over. Ik ga heen," sprak hij. „Ik heb geen lust op staatskosten een jaar of twaalf touw te pluiz'en. Wie weet hoe dicht die epourhonden ons al op de. hielen zitten (,Ga jullie or ook maar van door!" zoide ovorheersching had plaats in 1410. Van dit rijk vertelt de overlevering in het alge meen als van een welvarend, goed bestuurd land. In 1410 begonnen Islarnsche vorsten op Java als aHecnheerschers te gebieden. In 1596 komt Cornells Houtman als-eerste Hollander. In 1677 begint de O. I. 0. pas uoerschcnd op te Lieden op een deel van Java, want toen kreeg bet in eigendom de gronden bewesten de rivier de Kiawang tot aan de Zuidzee. Dit land werd door don Sultan van Mataram vrijwillig bij con tract afgestaan als loon voor hulp tegen den opstandeling Troeno Djojo. Van af 1410 tot 1677 kan dus van een kapitalistische uitbuiting al zeker gech sprake zijn geweest, gedurende die 2J/2 eeuw heeft er toch zeker geen onderdrukking der handelsenergic door Hollanders plaats gehad. Do Islam hoeft al dien tijd de bevol king kunnen opheffen. Was in die 21/! eeuw de toestand voor den Javaan, voor den kleinen man verbeterd of goed gebleven? Do geschiedenis geeft het volgende ant woord. Toen het Ilindoorijk van Madjapahit in 1488 vernietigd werd door de aanhan gers van den Islam stichtten deze hot lijk van De mak. Dit vocht nog jaren lang to gen do hier en daar gevestigde Hindoes en toen dezen ten slotte geheel ten onder gebracht "waren, brak in 1580 een successie- krijg uit om den troon van Demak, die 20 jaar duurde en waarin liet land werd verwoest en afgestroopt en welke eindigde met do vestiging vau bet groote rijk van Mataram in 1600. Van 16101613, oor log van Mataram tegen dc regentschappen Kediri, Grissec en Kortowono. Daarna van 16141625 de bloedige stnjd tegen den regent van Soerabaya. Dorpen werden ver woest, do bewoners over den kling gejaagd of als slaven gevankelijk weggevoerd. Jan Pietersz. Cocn beschrijft hoe in oen slag de Keizer van Mataram 40.00Q man ver loor en zijn tegenpartij 10.000 en de/.e slag werd den Keizer als overwinning toe gerekend omdat hij wegens de volkrijkheid van zijn land een grooter menschenverlies velen kon. In 1624 werd liet eiland Madura door Mataram te vuur en te zwaard verwoest. Toen in 1629 de legers van den voist van Mataram er niet in slaagden de vestiging der Hollanders in te nemen, werden, op last van den verbitterden despoot vreeselijke execution onder zijn terugkeerende troepen gehouden. De weg waarlangs het leger te rugtrok, was bezaaid met lijken. Van de 80.000 man die opgelrokken waren, ont snapten hoogstens 14.000 aan de ellende van den tocht en de woede van den sultan. In 1632 wordt Bandong door Mataram vermeesterd. De Dipati Oekoen wordt met 2000 gevangenen naar Karta gesleept. Hij zelf en 1260 mannen worden daar op be vel van den sultan onthoofd cn al do vrouwen woiden slavinnen in den kraton. Dezo keizer van Mataram, siütan Agong, sterft in 1645. Zijn dankbaar volk en Imn afstammelingen .vereeren zijn graf als van een heilige. Hij wordt opgevolgd door Amangkoe Rat. Dit was een nog -vriendelijker heer. Hij laat den regent van Socrabaja met viouw, kin deren en kleinkinderen ombrengen, omdat diens zoon liefde had opgevat voor ecu Vorheevcn tot don „Lange"- en den „Ge bochelde." „Je mag jo laten snappen waar jo wilt. Maar hier hij mij niet, dat verze ker ik je." Potter maakte zich ijlings uit do Voeten. Vloekond volgden de „Lange" en de „Ge- bo-cheldo." Het eerste bezoek, dat van Rinscliotcn den volgenden dig aflegde, was aan het zie kenhuis, aan de observatiekamer. Hij maak te zich bekend bij den dokter en vroeg of hij ook inlichtingen verkrijgen kon om trent Tiet jonge meisje, dat zich zelve Pot ter noemde en onder zulke zonderlinge om standigheden binnengebracht was. ,,'llot is een raadselachtig wezen,*" zèide do geneesheer. „Haar hoofd scnijnt veel geleden te hebben. Maai- dat is het niet alleen. Zij schijnt het slachtoffer to wezen van misdadige suggos'tie. Ik hob oen andere zieko onder mijn behandeling, van wio de oorzaak van haar lijden bekend is, en do verschijnselen hij dezo heide patiënten ko men in haast allo opzichten overeen. Deze is daarenboven lichamelijk zeer zwakor gaat iets zeer eigenaardig bekoorlijks uit van haar gehoelo persoontjehel is precies een bloem dio langzaam gaat verwolken. Ik ben overtuigd, dat zij een somnabule is en dat men haar geestelijk kwaad gedaan heeft. Het zonderlinge costuum, dat zij aan had, heeft mij doen besluiten hot weinige, dal ik ui't haar kon krijgen, aan do politie mee to doelcn." „Ik weet al wat u Shooft meegedeeld," vie) van Rinscholen hem in do redo, meisje, dat de sultan in zijn eigen harem wilde hebben. Toen in 1667 een zijnor vrouwen, hij bad or een paar honderd, stic-rf, liet bi] als toeken van smart honderd andere vrou wen den hongerdood sterven. 'Zijn veldheer, in den strijd tegen Baiambong. hot hij ont halzen met al zijn maag&cluip cn ai zijn aanhangers met hun huisgezinnen, wat aan vele duizenden vrouwen en kinderen liet leven gekost heeft. In den kraton van dezen sultan sliepen 10.000 vrouwen, waarvan 4 wettige vrouwen en een paar honderd bijzitten. Voor dezen, evenals zijn 100 dienstmaagden, werden do schoonste vrou wen uit hel gansche lijk uitgezocht. Gedu rende zijn regeoring werd hol land door roortduiond oorlog-voeren, afgeloopen cn plat gebrand. In 1677 overlijdt deze vorst, cn zijn glaf is tot op heden Het voorworp van eerbiedige hulde van duizenden bedevaartgangen. Dit is een uiterst korl resumé van de Javaaasche geschiedenis van 1410 tot 1677. Waar de vorsten zóó voorgingen, spieekt vanzelf dat bun ambtcnaion niet. veel heler waren. Van de schatten die de knevelarij der landvoogden en grooten aan de bevol king afperste, kwam het mcerto in hun eigen zakken terecht. Men kan dan ook zeggen dat, form in 1677 dc Hollanders op Java begonnen te regccren, dit land reeds lang dooi het wan bestuur van eigen vorsfen en hoofden ge ruïneerd was. Het Islaniitiesch Bestuur was gediuend» do 2VL> eeuw als de kar van Juggernaut over het land hcengeiold, alle energie, flink heid en ondernemingsgeest der bevolking veiplettorend. Die 2\U eeuw hebben den Javaan gemaakt tol 't Juuipend, mulei da nige, cnergielooze landhouwvolk, dat wij kennen. En wanneer nu dat volk, Goddank', wakker woidt, zich begint le loeren en bewegen, (bui is d.it m de eerste phials Ie danken aan 't ItoJlandsche bestuur van vooral de laatste 30 jaien. Vooral tegenwoordig kan getuigd worden dat bij'bet bestuur vóór zit bet doel den Javaan op Ie beffen, te ontwikkelen en economisch kraclvlig te maken. Iets waarvan onder hun eigen hoofden en vorsten nooit sprake is geweest. Nog in IS30, toen du residenties Madioen cn Kodirio worden in gelijfd, bleek de gvenzeloozo vei drukking en knevelarij, waaraan de kleine man ou der bun zelfstandig bestuur bloot stond. Er waren 31 belastingen in zwang van welke 21 terstond door ons bestuur wer den afgeschaft. Dat ons bestuur een zegen voor den inlander is, men kan hel zien als men vergelijkt de onafhankelijke vor stenlanden met Iran omgeving. Men kan. bet zien, wanneer nien liet. w i 1 zien, zoo men den toestand op Bali en Lombok ver gelijkt nu met dien. vóór de llollandsche vlag daar wapperde. Do door het llollandsche gouvernement uit de slavernij verloste bevolking van Java, de door liet llollandsche gouvernement be schermde bevolking van Java, tegen haar eigen hoofden en adel, moest deze dingen niet vergeten. Mannen als prins Suardy Soeryaningrat moesten bedenken dat een onontwikkelde bevolking van 28 milliocn analphabcton niet geregeerd kan worden „Dat niemand haar komt opoischcn ver sterkt mij in mijn vermoeden, dat men haar als een gevangene behandeld heeft cn baar als medium gebruikt. Ik moet haar natuur lijk nog eenigen tijd in observatie houden, voordat ik een beslist oordcel over haar duif uitspreken, - „Kan ik haar bedoeken?"- „Zij verkeert in een toestand van wakend slapen, een zeer oigenaardigen, droomerigeu) toestand," zeide do zonuwdocter, „zie u zelf maar eens.*: Onthutst zag do commissaris het liefelijke, blcckc gezichtje aan. Met een krans vau donker haar omgeven, lag zij op hel kussen. In eens kwam de gedachte bij hom op, dat dit cn geen andere het jongo meisje zou We zen, de onbekende van dokter Helper!, het schreiende jongo meisje waar'de Iersdho Peggy in do herberg van moeder Blasma van verleid had. Maar zijn verbazing vermeerderde niet weinig cn ook de dokter was verwonderd toen eensklaps een "liefelijk lachje op het gelaat der slaapster verscheen en zij zon der do oogen op te slaan zachtjes maar ver heugd zeide: „Eindelijk komt u dan om niij vrij to maken." O ogenblikkelijk verdween! het lachje echter weder van Lizzie's moiiil een smartelijke trok vertoonde zich op Tiaar lief gelaat.- li! „Dat zijn do zeifdo oogen niet zij koRon voel vriendelijker I II is het niet! O ga heen plaag mij met!" riep zij angstig uil zonder do oogen op te slaan. „Zij heeft u voor een ander aangezien I" fluLstordo do dokter, (Wordt vervolgd-l SCHIEDAMSC COURANT.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1913 | | pagina 1