STADSNIEUWS.
Kunst en Wetenschap.
Rechtzaken.
Herh en School.
Ned. Hkrv. Kerk.
Christ. Geref. Kerk.
Sport.
Luchtvaart.
Rendieren.
Uit do Pers.
Onze marine.
Blijkens Bij het departement van marine
ontvangen Bericht is Kr. Ms. panterdek-
sehip „Gelderland", onder bevel van den
kapitein ter zeer Ij. F. II. Tnckertnann,
18 de/er te Nieuwediep teruggekeerd.
Arbitrage.
1 Keuter seinde gisteren nis Washington
aan de Bladen:
Kol arbilrageverdrag t.ussohon Nederland
en de Verraügde. Staten, is heden golee-
kend.
Cnrnegie-stlchiing.
Bij Kon. hes hi it van 18 dezer i» hem^ind
tot lid van het Bestuur der Uaruegu» Mteh-
tittg, mr. .1. A. K. baron van /.uvlen van
Nijevelt, lid van den gemeenteraad van
's Gravenhage.
Burgemeester >au Zaandam.
Ket lid van de Tweede Kamer tie heer
K. ter Laan, heeft gisteren een onderhoud
gehad mei den emnmissanH der Koningin
in Noord-Holland, mr. Van Leeuwen, die in
kennis was gesteld met tie sollicitatie van
den heer Ter Laan naar hel ambt van bur
gemeester van Zaandam.
Merkenarilkelen.
In een te Amsterdam gehouden vergade
ring van fabrikanten hui merkenarlikelen,
is een vereeniging opgericht, van deze fa
brikanten, in den aanvang alleen omvat
tende de ehemiseh-pharmaeevtisch-cosineti-
schc industrie. Een -10-tal binnen en buiten-
landsciie fabrikanten waren, hetzij persoon
lijk aanwezig of vertegenwoordigd.
liet doel der vereeniging is. het bestrij
den van deloyale eoneurren'te en het be
vorderen van tie gemeenschappelijke be-
langen van industrie on handel.
Hot bestuur bestaat uit de heeren A.
Koollioven, dr. II. Nanning, C. A. AYolt-
inan Elpers, A. A. Bosman en handelsraad
Ilelmann uit Keulen.
R. K. Middenstands-federatie.
Medio Januari zal te Utrecht een ver
gadering plaats hebben, om tot overeen
stemming te geraken in zake de federatie
van alle 11. K. Middenstandsbonden. Naar
groo'o waarschijnlijkheid zullen dan alle
hewzaren. om tot die federatie, toe ietre
den, worden opgelost en zal tot de vorming
van een algemeen R. K. Middenstandsbond
kunnen worden overgegaan.
Aanvnllingsagenda voor de raudsvergaderlng
op 28 December 1913.
Ibis. Benoeming van twee regenten ooi-
bet 8t. Jacobs Gasthuis. D<x>r ïegenten
worden aanbevolen1. In de vacature Een
der: 1. de heer D. Boddeu», 2. de heer F.
'A. C. Lechner, II, In de vacature-Liezen-
Let'g1. de heer AI. van A lansbergen, 2. de
heer J. van der .Most.
B. en AY. vereenigen zich met deze aan
beveling.
4bis. Benoeming van een onderwijzer aan
school G (hoofd do heer AL Martens). A'oor-
gedragen worden: 1. J. Krabbendam, te
Capelle a. d. IJssel, 2. J. \Y, Keemink, te
Schelhiinen, 3.' G. H. Koudijs, Ie Utrecht.
Te Leiden Is geslaagd voor het voor
bereidend examen voor den Nert. Ind. ad-
mi nis! r. dienst de heer L. van Ylaardin-
gen, van hier.
Voor hel te Amsterdam vanwege de vei-
ceniging van wiskvmdige atlviseurs bij Ne
derlandscho maatschappijen voor levensvur
zekering gehouden examen voor het clipio
ma van candidaat-actuaris is o.m. geslaagd
de heer 1. Dijkshoorn van hier.
Bij de op 10 en 11 November j.l. (te
's-Gravenhage gehouden examen voor klerk
bij de Departementen van algemeen heatuur
is o.m. geslaagd mej. J. E. Mak, van hier.
De heer dr. B. de Bruin heeft den Ge
meenteraad tegen een. door den Raad na
der vast te stellen datum, wegens ge
zondheidsredenen eervol ontslag gevraagd
als geneesheer-directeur van het Sta/h-Zie-
kenhuis.
1 Ket kohier van de Belasting op Bedrijfs-
en andere inkomsten na 13, is heden aan
den ontvanger der directe beladingen ter
invord'-ring ter hand gesteld, zoodat ieder
daarop voorkomende belastingschuldige ver
plicht is zijn aanslag op den hij de wel be
paalden voet te voldoen.
fïemeenteraadsstukken.
Door B. en AA". is aan den Gemeente
raad toegezonden de volgende missiën»;
\V atorvoorziening K e t li e 1
en Sp aland.
Zooals u bekend js, zijn door ons on
derhandelingen gevoerd jnet Burgemeester
en Weihouders van de Gemeente Kethel
on Spaland pver levering van water aan
die Gemeente
De Dagelijksche Besturen der lande Ge-
meenlen zijn. tot overeenstemming gekomen
ten aanzien van de bepalingen der over
eenkomst en hebben geineend dat die moe
ten worden vastgelegd in een contract,
waarvan het ontwerp U hierbij Ier kennis
neming wordt aangeboden.
Onder mededeeling dat deze zaak weidia
in dun Baad der Gemeente Kethel en Spa-
land zal behandeld worden, hebben wij de
eer u te .verzoeken, ons te machtigen over
eenkomstig het on twerp-contrad de over
eenkomst met liet Dageiijksch Bestuur der
Gemeente Kethel en Spaland af te sluiten.
Annglfte Inschrijving Militie.
Do Burgemeester vau Schiedam herinnert
bij deze belanghebbenden inzonderheid
de in 1895 geboren mannelijke personen,
hun vader, moeder, voogd of curator
aan hun verplichting tot het doen van aan
gifte ter inschrijving voor de Alililie in
Januari KIM. De bepalingen dor Militie-
wet („Staatsblad" 1912, no. 21) betrek
king hebbende op do inschrijving, zijn in
den breode op de biljetten vernield.
A oor het doen van de aangifte ter in
schrijving, die moet plaats hebben lus-
schon 1 en 31 Januari as., zal moer be
paald gelegenheid worden gegeven in hot
gebouw de ,,Sf. Joris Koele" aan het Doe-
leplein op Vrijdag 9 Januari 191 t. en Za
terdag 10 Januari 191-1, telkens van des
voormiddag* 9 lot des middags 12. en van
tl<*s namiddags 1 lot -1 uur.
Bij de aangifte (er inschrijving beslaat
gelegenheid om op le geven do reden van
vrijstelling, die de m te schrijven persoon
vermoedelijk zal kunnen doen gelden.
Een afscheid.
Keden heeft ilr. P, A. Ge-ijl, leeraar
aan hel Gymnasium alhier, die zijn tegen
woordige betrekking verwisselt mei die
van redacteur aan do „Nieuwe Rotterdain-
sche Courant", te London, afscheid van
leerlingen en leeraren genomen.
Bij deze gelegenheid werd hein, ter her
innering aan de school en als bewijs van
waardeering, een cadeau aangeboden.
Statlonseniplacemeut.
Men seint ons uit Den Kaag:
Do Tweede Kamer keurde vandaag goed
het ontcigcniugs-ontwerp ten behoeve van
uitbreiding van het stationsemphicemont
Schiedam van den spoorweg Amsterdam
Botterdam.
Concert „E v Beethoven".
In aansluiting met een vroeger bericht,
kan meegedeeld worden, dat op liet con
cert van het dilettanten symphonic orkest
,,L, van Bcthoven", als solisten hun mede
werking zullen verleunen mevr. Dr. Vera
van der Ileijden—de Keer, sopraanzangeres
en de heer Willem Wegeriff, cellist bij
hef Residentie-orkest.
Evenals vorige jaren zal door het Le
ger des Hei Is een pot-collecte worden ge
houden aan het tramstation en postkan
toor, ten einde de armen een Kexstgavo
le kunnen verschaffen.
Merrouw en Dienstbode.
De Uitgeversfirma Venn. v. h. Brooso en
Comp. te "Breda zendt ons ter aankondi
ging een zeer eigenaardige uitgave van een
toelichting op de wet op het Arbeidscon
tract en het Dienstbodenvraagstuk.
Ket heeft 'tot titel„Mevrouw is een
kreng! De meid is een enge! 1 En meneer..,?!
De toelichting, die in 76 onderdeden
is verdedd en toch niet meer dan 18
pagina's groot is, is geheel op rijm en
naai- hot model van de gedichten van den
Schoolmeester gemaakt.
Als motto is genomen:
Zijl verblijd, zoolang ge er zijt,
Al sukkelt ge nog zoo met de meid.
De inleiding begint aldus:
Een meid is tegenwoordig iemand'
Die bang is voor niemand
Aan mevroArw heeft ze lak
En meneer noemt ze 'n bullebak.
Als alle wetten zoo werden toegelicht
zouden misschien meer met-juristen zich
Op dat terrein wagen. Ket is een vroolijke
methode en.... duidelijk.
Bij de politie is gisteravond aangifte
gedaan, dat weder een muntgasmeter, dit
maal in een woning aan den Rotterdam-
■u'ben dijk, was opengebroken en 'de in
houd daaruit ontvreemd. Proces-verhaal is
opgemaakt.
Hedenmorgen omstreek» 7 uur kwam een
bespannen wage n. die de helling van den
Ylaardingerdijk naar de Nieuwe Haven zou
afrijden, terecht tegen liet pand 275 aldaar,
tengevolge waarvan liet raam verbrijzeld
werd.
Geveilde en verkochte onroerende goederen*
Geveild 19 December.
Notaris 11, B. E. Blaisse.
Een winkel- en woonhuis met open
plaats, te Schiedam, Broersvehl no. 182.
groot 399 centiare f 1675.
Notaris \Y. A. v. Dolden Dz.
Een Woonhuis en. erve me! tuin, te
Schiedam aan den Oostsingel no. 57,
groot 175 centiaren, f2590.
Een winket- en woonhuis met vrije bo
venwoning, erve cn open plaats, te Schie
dam aan de Kethelsiraat no. 13, groot 40
centiaren f 1750.
Een winkel- en woonhuis met vrije bo
venwoning, erve cn open plaats, te Schie
dam aan de Kcthelstraat no. 17, groot
73 centiaren f1525.
Ken woonhuis cn erve fe Schiedam, aan
de Kethelsiraat no. 19, groot 29 centiaren.
f900.
AGENDA.
Heden en volgende dagen. Schiedamsche
Bioscoop 8 uur. Voorstelling.
Keden en volgende avonden Casino, 8
uur. Variété-programma.
19 Dcc. en volgende dagen. Tivoli Schouw
burg, 8 uur. Gezelschap-Nap do la
Mar. De Damcsadvokaat, gevolgd
door De Naakte Waarheid.
19 Dee. Grootc Schouwburg, 8 uur. Do
vrouw van 40 jaar. Gevolgd door
De open deur.
20 Deo. Lokaal Korte Kerkstraat. .3, 8 uur.
N. C. G. 0. V. Gezellige snmen-
komst.
20 Dec. Musis Sacrurn, 8 uur. Ned. Vereen,
t. Afsch. Alcoh.h. dranken. Fees
telijke vergadering.
Directeur Ilaagsch Mannenkoor,
Ter vervanging van den heer J. A. Pres
burg, te Amsterdam, die wegens a.s. ves
tiging in het buitenland ontslag nam, is
benoemd tot directeur dor liedortafel
„Kaagsch Mannenkoor" mei afdeoiing Ge
mengd Koor, de lieer A. Orohio de Gastro,
le 's-G raven huge, thans dirigent van het
Gemengde Koor te Schiedam en vele jaren
Concertmeester en dirigent in Duitschland.
De y>Gioconda".
Uit Milaan wordt geseind dut do kun
stenaars aldaar tot den Fransehen gezant
te Rome, lïarrère, het verzoek gericht heb
ben de „Gioeonda" op don terugweg naar
Parijs, gedurende een dag in de oude hoofd
stad .van Lomburdije ten toon te stellen
op grond, dat de schilder Leonardo da
Vinei hel hoofd der Lombanlijsehe schil
derschool is. Karrore heeft .het verzoek
aan zijn regeering overgebracht. Aten ge
looft algemeen dat de Franscho regeering
bet verzoek zal inwilligen.
De terugkomst van de „Gioeonda" te
Parijs zal met bijzondere feestelijkheden
gepaard gaan.
liet gesc'nl tusschen Delft en Iltjsiuijk.
De president van do rechtbank te 's-Gra
venhage, AYoensdag in kort geding beslis
sende in het bekende geschil tusselien Kolft
en Rijswijk, heeft de gemeente Rijswijk ver
oordeeld om binnen twee dagen na de lve-
teekening van het. vonnis den kabel uit
den weg te verwijderen en den weg in den
vorigen toestand te herstellen. Alaar de
gemeente Delft moet binnen zes weken na,
heden de zaak bij den gewonen rechter
aanhangig maken.
Bij dit vonnis overwoog de president in
de eerste plaats omtrent, zijn bevoegdheid,
dat Delft belang had in het spoedig doen
ophouden van de door Rijswijk gepleegde
stoornis, ,al ware het alleen met het oog
op het druk verkeer van dien weg, waar
over Delft het beheer voert. Dat het bezit
van dien weg bij Delft is, is suminierlijk
voldoende aangetoond o.a. door de tol op
dien weg, welke door Delft wordt ver
pacht, het feit dat Delft aan derden herhaal
(lelijk vergunning heeft verleend van den
weg gebruik te maken en dat Delft op den
legger der wegen als eigenaar van den weg
staat vermeld.
Ket beroep van Rijswijk op Ket buiten den
handel zijn van dien weg gaat niet op,
daar noch in art. 593 R. \Y., noch elders is
aangegeven, welke zaken al of niet bui
ten den handel zijn en do omstandigheid,
dal iels strekt ten algemeenen nutte, sluit
nog niet uit een daarop gevestigd bezitrecht,
zij het dan dat dit recht in meer of min
dere inate is beperkt.
De bewering van Rijswijk, dat al is Delft
eigenaar van den weg zij, Rijswijk, krach
tens haar verordening van Nov. 1912 be
voegd is om ook zonder vergunning van
Delft de bewuste kabels in den weg te
leggen, achtte de president onjuist, omdat
liet minst genomen man twijfel onderhevig
is, of bij gemeenteverordening het eigendom
of bezitrecht aan zoodanige beperkingen
kan worden onderworpen, dat daardoor liet
gebruik van de zaak voor dien eigenaar* of
bezitter althans ten deele zou ophouden
te bestaan.
Nu Rijswijk heeft verklaard, dat het op
houden met het leggen der kabel» zijn gromt
vindl in de ontbreking der beaoodigde ka
bels, is le verwachten, dat, wanneer die
kabels zijn aangekomen, Rijswijk verder
zal voortgaan met ze te leggen; daarom
is haar bewering, dat de weg reeds weer
is in den vorigen toestand, vau geen ge
wicht ten aanzien van de vordering van
Delft tot herstel van den vorigen toestand;
en dat Rijswijk om te kunnen voldoen aan
de door Delft gevraagde verourcleeling tot
opbreking van de kabel» noodig zou heb
ben de toestemming van God Sinten tot op
breking van den weg, staat de executie
van die veroordeeling niet in den weg, daar
de nxecude van een vonnis van den burger
lijken rechter niet afhangt van, een toe
stemming van een administratieve autori
teit.
Een incident.
Tijdens do zitting van gisteren der Arr.-
Reehthank te Breda, toen de 19-jarige J. R.
en haar 20-jarige zuster Maria, beiden zon
der beroep', wonende te Gastel (N,-Br.), be
volen werden to gaan zitten op de plaats
bestemd voor de beklaagden, weigerden zij
hardnekkig op grond, dat haar vador het
haar beslist verboden had. Atet nadruk
wee» de president, mr. \V. P. A. Kollegers,
haar op de ver-strekkende gevolgen barer
ongehoorzaamheid (verwijdering uit de zaal
met gevolg hiervan beletting van het voor
dragen harer belangen). Toen bij de Nvifige-
ring werd volhard, begaf de 'Rechtbank
zich in de raadkamer, teruggekeerd, wees
de president haar nogmaals op het nadeel,
dat zij zich zelf zouden toebrengen cn gaf,
toen de beklaagden bleven weigeren to
gaan zitten, den marechaussee bevel haar
weg te brengen.
Wegens smaad tegen den onbezoldigden
Rijksveldwachter A. Th. te Gastel, werden
beiden veroordeeld tot f 25 boete subs. 25
dagen hechtenis. De beklaagden, wéder bin
nengeleid, antwoordden beiden aan den pre
sident op diens gebruikelijke vraag „Mijn
heer de rechter, ik neem niets aan".
Elixer d'Anvers.
In de zaak van dc houders van vergun
ningen voor don verkoop van sterken drank
elders dan ter plaatse, die bekeurd zijn
wegens het in voorraad heNbon van fles
jes met Elixer d'Anvers, dio een mindere
hoeveelheid invhouden dan vergunninghou
ders geoorloofd is in verband met do hun
verleende vergunning, heeft de kantonrech
ter le 's-G raven huge gisteren oen tweeledig
onderzoek opgedragen aan den scheikun
dige, dr. van de Wal aldaar,
Deze zal in de eerste*p'aals den kanton
rechter helihon voor to lichten omtrent de
vraag of Elixer d'Anvers gebruikt wordt
als zelfstandig likeur, dan wel moei be
schouwd worden ais een elixer of bitter,
dal slechts gebruikt wordt na vermenging
met anderen sterken drank.
In de tweede plaats is hem opgedragen
■een analyse van bet vocht /.elf: samen
stelling, alcoholgehalte, enz.
In de jftintg van 30 December e. k. zal
de zaak verder worden behandeld..
Beroepen to Kolhorn (N.-il.) de heer
II. J. 1). R. 'Iheesing, cand. to Rotterdam.
Bedankt voor het beroep te Leerbroek
(toez.) ds. K, van As, te Moercapolle;
te A'ierpolders de beer P. Glas, cand. te
Leiden.
Beroepen te Steen wijk'ds. llilbersma
to Drachten.
Geref. Kerken.
B e rooyve p tja, Nieuw-Leusen, ds. Jt.
E. AYcsterhnis te Gramsbergen; to Oos
terend de heer A. M. Boeyenga, cand. to
Arneimuden; te Ouddorp de heer J.
Waterink, eandidaat te Schoonoord (Dr.).
Hoooer Onderwijs.
Universiteit te Utrecht. Bevorderd tot doc
tor in de rechtswetenschap op proefschrift
„De rechtstoestand van het natuurlijke
kind," mej. E. f'. Simons, 'geb. te Amster
dam; en tot doctor in de staats we ten
schap op stellingen de heer J. AY. AYurf-
hain. geb. te Yelp (Gelderland).
Universiteit te Utrecht. Doctoraal examen
rechiswetenseliap, de heer J. de Lange.
Doctoraal examen scheikunde de heer A.
J- Bijl.
Universiteit van Amsterdam. Bevorderd
tot arts de hoeren AV. Beyermnn, geboren
te Leiden; P. C. Oleyndert, geboren te
Nieuwendam; F. Grabijn, geboren tc Kaar-
lom J. E. Polak, geboren te Paramaribo
en K. C. A. Valken, geboren te Haarlem
Universiteit te Leiden. Examen voor den
Indischcn rechterlijken dienst: do heermr.
J. J. Tichelaar.
Universiteit to Leiden. Bevorderd tot doc
tor in de rechts wetenschap 0(1' stellingen,
de heer AY. F. Röell, geboren te 's-Graven
hage.
Universiteit te Leiden. Bevorderd tolt
doctor in de rechtswetenschap op proef
schrift: „De invloed van de echtscheiding
op de ouderlijke macht", mej, C. AL I,.
C. Afeyer, geboren te Amsterdam.
Aan de universiteit te Groningen is be
vorderd tot arts do heer P. J. Stigter, gebj.
te Deventer.
Voetbal.
I Een merkwaardig elfital.
In alle Engelsehe bladen kan men den
oproep vinden van het merkwaardigste elf
'tal, dat ouit en bal geschopt, of een goal
gemaakt heelt. De elf broeders Charles
worih zijn echte football-exports. De oud
»te is een „Teuzen"-baek, er js een uit
muntend keeper bij, en de overige slaan
hun broers flink bij. Dit goed getrainde
elftal zoekt een waardige tegenpartij, even
eens elf „echte" broers, die geneigd zijn,
het bewijs van bun bloedverwantschap te
toonen. De familiehand tusschen de stel
lers van den oproep mag ook -worden on
derzocht
Ook Olieslagers.
'Ket heeft ons reeds lang verbaasd, dat
Olieslagers niet onder de kopjesduikelaars
behoorde. Thans heeft hij het beproefd
en het is hem gelukt. Aan de ,,N.' R, Ct."
seinde hij gisteren uit Buc, dat hij op
het vliegveld van Blériot zesmaal heeft
kopje geduikeld.
De rij kopjesduikelaars breidt zich steeds
uit. Thans heeft op het vliegveld van Far
man te Buc| de vlieger Bill niet oen
Farnmn-tweedekker het 'kunststuk uitge
voerd en later zelfs een passagier mee
genomen.
Ook hier is dus Pégoud niet moer eenig in
zijn soort. i
De lezer verwacht wellicht een reisbe
schrijving in het hooge Noorden of denkt
hoogstens aan een pleidooi voor de afschaf-
ling van het verbod van wedden op hard
draverijen.
Aan geen van beide zaken denkon wij
AVij willen pnzon lezers in allen ornst
de vraag voorleggen of wijdit vee ook
met voordeel in Nederland zouden kunnen
invoeren.
AVij zijn ons bewust, dat enkelen groolo
oogen zullen opzetten, dat enkelen, zeer
toegankelijk voor nieuwe denkbeelden, rnel-
ecn naar de boot willen loopen om ren
dieren te gaan halen, terwijl de grooto
meerderheid de schouders zal ophalen.
AVij willen zeker geen bewondering voor
doze onberedeneerde enthousiasten vragen.
Alaar wij willen toch' ook waarschuwen
voor die deskundige schouderophalers. Dat
zjjn voor ons vaderland gevaarlijke elemen
ten. AVij kennen den jabroer als een Wei
nig aantrekkelijk type. Doch de neonbroer
wordt niet voldoende op zijn juiste (lage)
waarde goschat. Dat is de man, die de roep
van bekwaamheid inicht te Verkrijgen, door
zijn dieper inzicht, hetwelk hom' al lijd da
delijk, als er een nieuw plan kom!,' neon
doel zeggen. Do andere denken dan hij weet
er moer van, hij heeft dieper nagedacht
hij heeft moer levenservaring, hij is dus
de bolleboos. Van dezo kwakzalverij der
neenzeggers zouden wij onze niet vooral tot
Iriscli-iniliafief en lot durf geneigdeland-
gennoten wel willen verlossen. AYanl zij
doen veel kwaad. Eu zij krijgen veelal
gelijk, omdat zij vele troel kaaiden in ban-
den hebben, In de eerste plaats bobben
zij do mooie kleur van bol conservatisme
dal er buiten de politiek in zoo heel veel
Nederlanders zit. Zij speen loeren op de iner.
tie, een speculatie, die altijd maar spo-
ciaal in Nederland veel opgaat. En
clan werken zij veelal niet met argumenten
doch met beweringen als: dat' is niets
voor onzen boer, dat gaat overaL maar
niet b'ij ons, dal kan nu, eon theoreticus
woj zeggen, maar de praktijk loert anders.
En dan komen er allerlei bezwaren, dio
zeer suggestief werken, omdat zij uit do
piaklijk schijnen voort lo .vloeien.
Na (lus gewaarschuwd le hebben yoor
deze kwakzalvers, herhalen wij de vraag:
Kan het rendier ook' met voordeel bi) ons
te lande worden ingevoerd?
In Jutland, in Denemarken, moet dat
geschied zijn en eveneens op Röm, een
eilandje nabij de Slecswijksche kust.
De correspondent te Christiania van de
„Nieuwe Rotlerdamsche Courant", die dit
vertelt, stelt de bevestigende beantwoor
ding van dezo vraag afhankelijk van het
antwoord op deze andere: Groeit in Neder-
land Cladonia rangifcrina, een heidn-mos,
waarmede dc rendieren zich voeden?
Dio vraag kunnen wij bevestigend be
antwoorden: dat mos groeit ook ten on
zen!, En waar dit hot geval is, komt in
do tweede plaats de vraag, of er nu heide
velden zijn, welke als rendienveidon mot
voordeel zouden kunnen worden geëxploi
teerd. liet beest beeft aan een, halve lieo
taar dorre heide genoeg en gedijt eigenlijk
op onze breedte beter dan in Lapland,
Zooals men weet is het rendier een won-
der van nuttigheid; het is paard en koe
tegelijk en schijnt als koe uitstekend melk,
speciaal voor zwakke menschen, en sma
kelijk en gezond v lues cl i te hebben.
Nu is men gewend liet rendier als buur
man van de ijsberen te beschouwen en
wordt er dus veelal betoogd, dat het ten
slotte hier niet thuis hoort.
Doch primo zijn de ervaringen in Jut
land en Röm anders. En dan schijnt het
vast te staan, dat de rendieren hier veel
eeuwen geleden inhei: rnseh zijn geweest en
eerst geleidelijk weg naar het Noorden zijn
gedrongen. Alen zou dus niets doen Ran
hen weer naar hun oorspronkelijke ver
blijfplaats terugbrengen.
Is bovenstaande juist, dan ligt het in
derdaad voor de hand, dat speciaal voor
zeer kleine boertje» op"cle heide rendie
ren de aangewezen koeien zouden zijn en
dan zou men, door spoedig een flinke ren-"
dierenfokken) op te richten, hier belang
rijke maatregelen met een sociaal-agrarisch'
karakter kunnen nemen".
YMij kunnen de zaak van onze schrijf
tafel af natuurlijk niet beoot'declen. Doch'
waar bewezen schijnt, dat in Röm (door
toedoen van den dominee) en in Jutland
(door don journalist Joh. Bech, directeur
van liet .Tydsk Rennvis-solskap, nabij Ari-
borg) dc zaak goede resultaten heeft opge
leverd, daar is hol, dunkt ons, in elk ge
val (le moeite waard ginds eens te infor-
meeion en op grond van die informaties
eens na te gaan ot wij niet goed zouden
doen met in Nederland het gegeven voos
beeld zoo spoedig mogelijk te volgen.
Wij drukken op dat „zoo spoedig mo
gelijk", (Omdat wij de tegenwerping ver
wachten, dat dertig jaar geleden deze zaak
van jioel voel meer beteekenis zou zijn
geweest dan nu. En wij willen allerminst
volhouden, dat het nu niet te laat is. Ook
dat behoort men zoor zeker te onderzoe
ken. Doch als dat onderzoek eenmaal is
afgeloopen, dan hopen wij dat men
komt men tot de conclusie, dat deze ver
andering ook voor Nederland in vele go-
vallen aanbeveling verdient do zaak
spoedig aanpakt en vooral spoedig overgaat
tot dc inrichting van een rendierenfokkerij,
AA'ant natuurlijk zal or nog geruime tijd over
heen gaan voordat men voldoende fokmate-
riaal heeft en do zaak dan zoo- heeft inge
richt, dat men de kleine heiboertjes do
beesten zal kimnen gaan leveren.
De bovengenoemde heer Joh. Bech is
er al 20 jaar mee bezig en is eerst nu;
zoo ver, dat de kleine man in Jutlandj
do zaak begint te vertrouwen. Eerst dezer
dagen is voor rekening van een Hamburg-
schcn Deen een treinlading van 400 ren
dieren van Dronthcim naar de fokkerij in
Jutland verlrokken.
Aten begrijpt, dat liet bij ons te landa
dus o-ok niet van vandaag op morgen zal
gaan en dat dus, wie belang stelt in dezo
zaak, dadelijk krachtig de hand aan den
ploeg zal mogen slaan, om vermoedelijk
over verscheidene jaren eerst een resul
taat to zullen bereiken.
Alaar wie zal de zaak nu eerst in studio
nemen
Niet opdringen.
Naar aanleiding van hot plannetje van
de Standaard om minimum-eischen te stel
len in zake do onderwijskwestie schrijft
dc Tijd: i
„In de rochtschc pers wordt er op aan
gedrongen, dat de coalitio-genooten zekero
•minimnm-cischen zouden formuleeren als
basis van onderhandeling, nu men onzer-
'zijde ter commissie opgaat,
