67 Jaar;
Woensdag 20 Mei 1914.
14531
De ongekroonde koning.
Kennisgeving.
Bericht.
BUITENLAND.
NA DEN BALKANOORLOG.
,Ja
CHIEDAMSCHE
Dezo courant verschijnt d a g e 1 rj k s, met uitzondering van Zon- En Feestdagen*
Pnjjs per kwartaal: Voor Schiedam en Xlaardingen fh. 1.26; franco
per post fl. 1.65;
Pïijs per week: Voor Schiedam en Elaardingen "10 cent*
Afzonderlijke nummers 2 cent
Ahonnementen worden dagelijks aangenomen,
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Ftjjs der Advertsntiënl Tan 16 regels fL 0.9.2; iedere regel meer
15 cents, Reclames 30 cent per regel, Groote letters naar de plaats die zij
innemen.;
Advertentiën bij abonnement op voordeeliga voorwaarden* [Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen,
In de nummers dia Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen* worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen*
Intercommunale Telefoon No. 103.
Donderdagavond verschijnt de
„Schiedamscho Courant" wegens den
Hemelvaartsdag niet.
Zij, die zich met ingang van 1 Juni
a.s. op de „Schiedamscho Courant" abou-
neeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Inrichtingen welke gevaar, schade of
hinder kannen veroorzaken.
(Burgemeester en Wethouders van Schie
dam,
Gezien het verzoek van:
lo. ;\1. VAN BRANDWIJK en L. ORCE
IN'EW EG, om vergunning tot het oprich
ten van een steenho u worij, in het
pand Lange Nieuwstraat 41', kadaster Sec
tie L, no. 1601;
2o. de N. V. NEDERLANDSCHE BRAN
DERIJ, GISTE ABSIEK en DISTILLEER
DERIJ, voorheen do firma's II. JANSEN
Co., H. C. JANSEN en HERMAN JAN
SEN, om vergunning tot het oprichten
van een houtzagerij, gedreven door de
bestaande stoommachine van 110 P.K.,
aan den Noordvestsinge!, no. 37, kadaster
Sectie II, no, 638;
3o. J. TANIS Jr., om vergunning tot
het uitbreiden van de grof- en
kachel smeder ij, in het pand Rotcr-
straat 45, kadaster Sectie B', no. 587, door
bijplaatsing van 2 clectromotoren, resp. van
1 P.K. en van 0.13 P.K. voor hét .drijven
van een boormachine en oen amarilstcen,
en de ventilator der smidsvuren.
Gelet op de bepalingen der Hinderwet,
Doen te weten:
dat voormelde verzoeken met de bijlagen
op de secretarie der gemeente zijn Ier visie
gelegd;
dat op Donderdag den 4en Juni a.s., des
namiddags ten 2 ure, ten raad.hu izo gelegen
heid zal worden gegeven om bezwaren te
gen het toeslaan van die verzoeken in 1
brengen en die mondeling of schriftelijk
toe te lichten;
dat gedurende drie dagen vóór hel
tijdstip hierboven genoemd, op do secre
tarie 'der gemeente, van de schrifturen, die
ter 'zake mochten zijn ingekomen, kennis
kan worden genomen; en
dat volgens de bestaande jurisprudentie
Roman van
PAUL OSKAR IIöCKER.
Naar het Duitsch.
(Nadruk verboden.)
62) 1
■Börries zweeg langen tijd. Dan schudde
bij telkens het hoofd. „Dat is klinkklare on
zin. Dat heb' je zeker met Gwendoline
bedacht Jullie lijkt allebei wel... Ge
rechte hemel! Wat een misselijk idéel"
„Waarom misselijk idee? Ik heb aan
leg voor het vak, en zal daarin vooruit
komen ik*zal er weldra eerlijk mijn kost
mee kunnen verdienen en er voldoe
ning in vinden."
„Voor meubelmaker te spelen? Jij? Ba
ron Haunsheinz von Erxleben?"
„Noem jij mij maar meubelmaker, Ber
ries, het beleedigt mij volstrekt niet. An
deren zullen misschien een stukje kun
stenaar in mij waardeeren. Als ik maar
een klein 'beetje geluk heb."
„Maar verduiveld! Den zoon van je va
der zullen zc in jo Waardeeren en ach
ten I En dat ze mijn broeder met den
lijmpot zien rondloopen dat dat
dat is onmogelijk."-
;Waarom?'.'(
„Heb je dan alle gevoel voor zoo iets
verloren? De zuster tandentrekster de
broeder meubelmaker laat Beate nu
maar gauwi vroedvrouw worden en
tngrid balletdanseres in Metropool. "Fijne
famiLie, zeer fijne familie. De overgroot
vader veldmaarschalk, de grootvader voert
een legerafdeeling aan tegen den vijand,
de vader Excellentie en de zoon gaat
den hoek om, omdat de lijmpot in het va-
niet tot (beroep op eene beslissing ingc-
volge de Hinderwet gerechtigd zijn zij, die
niet overeenkomstig art. 7 dier Wet voor j
het Gemeentebestuur of een of meer zijner
leden 'zijn verschenen, ten einde hun be
zwaren mondeling toe te lichten.
Eu is hiervan afkondiging geschied, waar
het behoort, den 20en Mei 1914.
Burgemeester en Wethouders roorno&md,
M. L. HONNERLAGE GRETE'.
Dt Secretaris,
i v. LUIK, L.-S.
Schiedam, 20 Mei 1914.
ALBANIË.
Uit Durazzo komt de opzienbarende tij
ding, dal minister Ess ad pasja, op bevel
van eten vorst, gevangen is gezet en aan
boord is gebracht van liet Oostenrijkse!'.
Hongaaische oorlogsschip „Szigetvar v a w
hij vooiloopig ter beschikking blijft van dm
vorst.
Deze arrestatie schijnl in nauw verband
te staan met een in MiddenjALbanië uit
gebroken boerenopstand, die een buiten
gewoon dreigend karakter heeft aangeno
men en zich onmiddellijk tegen den vor-l
richt. Do bevolking verzet zich n.l. im\
band en tand tegeii den militairen dienst
plicht, en nikt naar do hoofdstad op. In
verband met dezen omsiigen toestand zijn
dc Itaiiannsche kruiser „Voltor Pisani"
en bet Oostenrijkscho oorlogsschip „Sz>-
getvar" alsmede eon aantal Italiaanse!ur
en Oosleru'ijksehe torpedobootcn in de bocht
van Durazzo voor anker gaan liggen; zij
kunnen nu, zoo noodig, de stad legen een
aanval van de opstandelingen beschermen.
Men veronderstelt, nu, dat Essad pasja
bij dezen opstand betrokken is en dat bij
die beweging steunde om zich meester te
maken van het door do gendarmerie ver
laten Durazzo, teneinde zelf het bewind
in handen te nemen.
Bovendien was hij slecht te spreken over
de vredelievende houding der Albancesche
regeering tegenover de Epiroten. Dit laatste
zal ook wel het onderwerp zijn geweest
van een zeer bewogen audiëntie, waarvan
een telegram gewaagt en waarin Essad pas
ja zijn ontslag indiende. De vorst eiseïde
daarop, dat hij zijn lijfgarde, die Essad
er voor particulier gebuik op na, hield,
zou ontwapenen, zulks in verband ook mot
het opdringen der opstandige boeren, welke
de partij van Essad pasja in elk geval aan
hangen. Essad pasja weigerde aan het ver
zoek te voldoen, wist daarop oen öOCMal
aanhangers om zich te verzamelen en
vuurde gisteren zelf het eerste schol op
liet paleis yan den vorst af. Deze ver
zocht aanstonds om landing yan intcrnalior
nnlc troepen-afdeclingen. Essad's huis woud
daarop mot machi ne-geveren beschoten.
Verscheidene zijner aan hangers werden ge
dood. Essad pasja liet door een parlemen
tair om een vrijgeleide naar hot Itaiiann
sche oorlogschip verzoeken, wat hem ca
pon van dc familie moei worden opge
nomen." v
„Daarom zul jij den hoek wel niet om
gaan, Börries. Als jc andere jo positie kon
ophouden, zou in don tegenwoordige» tijd
geen van jo kameraden daar aanstoot aan
nemen."
„Met jou is niet meer te praten, Hauiii-
heinz. .Te bent verblind. Dat hebben we aan
Amerika te danken. Zeer verplicht. En Pa
pa? Wat zegt. Papa van dat prachtige
plan?"
„Hij weet er nog niets van. Hij was veel
te ziek wij konden er niet. met hem
over praten."
„0, als hij weer gezond is, zal ik er
met hem over ptmtoul" riep Börries uit
en liegon in cle werkplaats heen en weer
te loopcn, terwijl zijn sporen rinkelden.
„Dat zal aan mijn besluit niets meer
veranderen, Börries. Papa zal mij zeker
geen moeilijkheden in den weg leggen om
mijn geluk le vinden. Daarenboven hoeft
hij dan niet meer voor mij te zorgen. Gwen
doline zal alles op zich nomen. l)nl is
toch ook voordcolig, voor jou ook, Bör
ries."
Spottend, medelijdend, trok de cavalerie
officier de schouders op. „Die paar gro-
sclien, leminé. Een treurige finaleHij bleef
in de deur slaan om nog iets Ie zeggen,
maar hij was te verbitterdhij wilde met
langer praten met zijn broeder. Zij schenen
elkaar plotseling niet meer te verstaan.
Zender groet verliet bij dc werkplaats.
Haunsheinz slaakte een zucht van ver
lichting. Het ergste was voorbij.
Het bezoek, dat op Tweeden Kerstdag
werd aangemeld, bracht meer licht in de
sombere zickonkanicrstcmming, die op al-
weigerd werd. Hij werd daarop gevangen
genomen. t j
Ook de personen uit do naaste omgeving
van Essad pasja zijn gevangen genomen, j
Het paleré van den vorst wordt door oen
detachement Oostenrijk.-ehe en Ilaliaajischc
troepen bewaakt. Men verwacht te Durazzo
de aankomst van meerdere Italkmnsche en
Ooftlenrijksche »cliepcn.
Uil het rapport van dc commissie van
onderzoek inzake de heide Balkanoorlog,
laten we hier nog enkele gegevens vol
gen:
Hoofdstuk V hnndelL over: „Dc oorlog
en het internationale recht". „Er is in het
internationale recht geen enkele clausule
betreffende den oorlog to land en de be
handeling der gewonden die niet in meer
dere of mindere mate door alle oorlog
voerenden geschonden is," zegt het rapport.
En het geeft voorbeelden: op het slagveld
zijn tal van gekwetsten afgemaakt en tal
van gevangenen zijn in massa gedood of
overgelaten aan de kwellingen van den
honger. ITet gebruik van ontplofbare kogels
is herhaaldelijk geconstateerd in het Bul-
gaarecho en Grieksche leger. Ook noemt
de Commissie nog gevallen van schending
van de parlementaire vlag, van aanslagen
op ambulances en hospitalen, die het kruis
van Genève had bobo oren te beschermen.
Van de „Economische gevolgen van den
oorlog," waarover hoofdstuk VI handelt kan
nog betrekkelijk weinig definitief gezegd,
worden. Niettemin worden vele cijfers gege
ven, gewaarschuwd voor andere, en wordt
dc geleden schade zoo goed mogelijk ge
schat.
Bulgarije heeft de volgende cijfers ge
geven: gedood: 579 officieren, 141.313 sol
dalen; verdwenen: 710 oflicieren, 7753 sol
daten; gewond: 1731 officieren, 102.853
soldaten.
Servië geeft op: 22.000 dooden, 25.000
gewonden, 45.000 zieken.
De materieelc verliezen zijn door de
staten aldus opgegeven: Bulgarije:
1.200.858.223 francs.
Griekenland: 4G7.S78.7G-1 francs.
Servië: 590,863.000 francs.
Deze cijfers moeien echter met voorzich
tigheid worden aanvaard want zij hebben
moeten dienen tot grondslag van tie eisehen,
die de oorlogvoerende partijen in de fi-
naneicele commissie te Parijs hebben in
gediend en waarschijnlijk zijn zij opzettelijk
to boog aangegeven.
Aan den anderen kant moeien de gewc-
zen bomtgenooten, gelijk bekend, een deel
van de Ulloniaansehe schuld overnemen,
waarvan de financieelc commissie te Parijs
dc grootte nog niet heeft, bepaald. De com
missie schat, dat de schuld van Grieken
land stijgt van ongeveer één miljard fres.
Jen drukte nadat Börries den vorigcn avond,
hevig vertoornd, van hen gescheiden was.
Krwiu von Schreit was weer eens in
Berlijn en zijn eerste gang was natuurlijk
naar zijn oude vriendinnen. Hij had wel
voortdurend met hen gecorrespondeerd, toch
voelde hij behoefte mondeling te vertellen
van zijn aanstelling. De opperhoulvo.slers-
j'laats, die iiij .p 't oogenblik waarnam,
was een van de beste van het Saksen-
land. De houtvester w.os ernstig ziek. De
vaste aanstelling was dus een kwestie van
tijd en misschien van tact van den
plaatsvervanger.
Beate vooral had hem op de hoogte ge
houden van de ingrij|onde veranderingen
in het gezin. Gwendoline had geen lijd
voor particuliere correspondentie: zij voeg
de slechts, nu en dan een paar regels hij
dc brieven van haar zuster.
Erwin bracht een zak vd gofde lijding
moe; inver ,zijn betrekking, de (prachtige
iiputvesterswoning in liet mooie, oude jacht
slot, den kleinen, maar gedistingeerd en en
ontwikkelden kring, de uitstekende verbim
ding met Hamburg, do prachtige jacht- en
bosehgronden.
Dc lijding van dc ziekte van den ouden
heer had hij reeds door een briefkaart van
Beate vernamen. In al haar onrust had zij
er nog aan gedacht hem oen Kerstgroet te
zenden. Dat er levensgevaar bestond, wisten
zo toen nog niet. Vandaag had do specialiteit
verklaard, dat hij een tweede operatic on-
noodig achtte, daar er in den atejomeenen
toestand van den patiënt groote verbetering
was gekomen.
"Wanneer zc in Gwendoline's werkkamer
zaten ,kon men praten zonder in de zieken
kamer gehoord te worden. Hier gingen zij
i>js zitten met hun gast. Envin hegtoetto
tot anderhalf miljard; Bulgarije zal onge
veer 400 millioen bij zijn tegenwoordige,
schuld van één miljard voegen. De lee
rlingen, die de meeste Balkanslafen onlangs
hebben gesloten, bewijzen ten overvloede
dc financierde offers, waarmee ze bun over
winningen, onderst-heideilijk hun neder-dn-
gen. hebben moeten betalen.
Als slotsom van hel~ onderzoek kan ech
ter de uitspraak gegeven worden, dal de
Balkanslafen naai- verhouding minder in
hun materieele belangen geleden heb hert
dan meer gevorderde industrielanden ge
leden zouden hebben, waar de werklie
den dag aan dag van hun salaris levc-r. De
landbouw toch is zoo goed en zoo kwaad
het ging door vrouwen en grijsaards voort
gezel en do toestand van de spaarbanken
is dan ook zeer goed.
Het laatste hoofdstuk bespreekt de „nio-
reele en sociale gevolgen van den oor
log", en logt er nog eens den nadruk op
tot welke vrecselijke dingen zelfs een schijn
baar om nobele motieven ondernomen oor
log aanleiding geeft.
ito vrede van Boekarest noemt de com
missie terecht „een onrechtvaardigheid, die
onmogelijk duurzaam kan zijn", en wel om
dat zij willekeurig aan de overwinnaars
landen met een vreemde bevolking heeft
toegewezen, waardoor dezelfde nationale
botsingen in het leven zijn geroepen, die,
naai- het heette, do eerste oorlog uit den
weg zou ruimen.
Dc commissie heeft natuurlijk nog geen
historie van den Balkanoorlog kunnen ge
ven, maar een werk, dat tusschcn ropor»,
tagc en historie inligt on voor den laturen
historicus, van zeer groote waarde zal zijn.
Voor staatslieden, sjpciologcn en moralis
ten en voor ieder wien aan gerechtigheid
gelegen ligt, hoeft zij overvloedig materiaal
verzameld en geschift En dat wel op een
onpartijdige wijze.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
Engeland.
Het Lagerhuis heeft gisteren de derde
lezing van het wetsontwerp op de scheiding
van Kerk en Staat in Wales aangenomen
met 328 togen 251 stemmen.
liet wetsontwerp' is nu in drie achtereen
volgende zittingen door het Lagerhuis aan
genomen en zal thans naar het 1 [oogerhuis
voorden gezonden volgens dc bepalingen
van de „Parliament Act".
Evenfueele verwerping kan nu niet meer
beletten, dat liet ontwerp binnenkort wc!
wordt.
(België.
De koning en de koningin van Denemar
ken zijn gistenniddag even over drieën le
Bi us.se! aangekomen. Zij werden aan liet
station ontvangen door den koning, de ko
ningin, den burgemeester en hooge ambte
naren.
's Avonds was er een galadiner ten pa
al dc mooie toestellen op dc werktafel als
oude bekenden. Het was bijna een teleur1-
stelling voor hem dat Gwendoline vandaag
rustdag hield. Hij zag haar Zoo graag be
zig met haar flinke, handige handen. En
het gesprek ging daarbij altijd zoo opgewekt
door.
Gwendoline schudde glimlachend het,
hoofd, toen hij haar iets dergelijks te kennen
gaf. „De laatste maal, beste vriend, was
je al heel weinig onderhoudend."
,,tn Heringsd.orf?"
Zij keek in de richting van de deur, waar
door Rente verdwenen was, toon de pa
tiënt had gescheld. „Toen brandde er een
vlam, lichterlaaie eu men wist niet of men
die meest" blusschen ja of neen."
Envin lachte; hij bloosde echter cn ant
woordde er niets op.
„Zal ik maar weer eens doen of ik heel
discreet was?" vroeg Haunsheinz.
„Neon, neen, blijf beste jongen," zei
Gwendoline. „Wij zijn intusschen heel ver
standige, oude menschon geworden."
Het moest een scherts zijn, maar er klonk
zeldzaam ernstige berusting in haar toon.
„Verstandig?" vroeg Envin. „TI hoop dat
ik dat nooit zal worden. En onze ouderdom
drukt ons gelukkig nog niet. jWij schelen
juts' v'jf jaar. Is 't niet? Ren je zoo oud.
als ik, Gwendoline, dan zal je eens zien hoe
verduiveld jong men wordt in de tweede
helft van dc twintig. Dan begint het leven
pas."
Haunsheinz lachte. (,[Hot leven met je
tweeën."
Beate kwam uit de ziekenkamer terug.
Zij had wat met vader gesproken. Hij luis
terde naar hetgeen zij hem vertelde, maar
wilde zelf niet antwoorden omdat het hem
leize, waarbij hartelijke toasten werden ge
wisseld.
F r a n k r ij k.
In de wandelgangen der Kamer liep gis
teren het gerucht, dat minister-president
De.uinorgue gisteren in een onderhoud met
Poincaré over den politieken toestand met
eenige beslistheid had gewezen o-p de mo
gelijkheid van zijn aftreden. Poincaré zou
zich daartegen hebben verklaard, met de op
merking, dat uit de verkiezingen is gebleken
dat het land de staatkunde van het kabinet
goedkeurt en dal in allen gevalle het resul
taat van het eerste debat over de algc-
meene politiek moest worden afgewacht
Naar liet heet, had Doumergue beloofd later
zijn definitief besluit te zullen mededee-
lcn; in politieke kringen heeft men echter
den indruk, dat Doumergue hoe langer hoe
meer schijnt te gevoelen voor aftreding.
D u i t s c h 1 a n d.
Te Berlijn is gisteravo-nd een vredesdepu-
tafie aangekomen, bestaande uit honderd
Engel se he arbeiders, meest leden van trade-
unions. Zij werd ontvangen door een groote
deputatie van de Hirsch-Dunkersche vak-
vereeniging cn de christelijke vakvereeni-
ging en later toegesproken door oud-minis
ter Domburg.
Z we d e n.
De Rijksdag is gisteren geopend met een
troonrede, waarin allereerst wordt gecon
stateerd, dat de betrekkingen met de vreem
de mogendheden voortdurend vriendschap
pelijk zijn. 1
Het voornaamste doei van de bijeenroe
ping van den Rijksdag is de behandeling
van de verdedigingsplannen, die het land
voldoende veiligheid moeten verschaffen.
De koning hoopt, dat de Rijksdag dc wel
overwogen voorstellen der regeering zal
aanvaarden. Alle andere overwegingen moe
ten achterstaan bij het streven oni het land
vrede, veiligheid en onafhankelijkheid
le waarborgen. De gevraagde offers zijn
niet gering, maar toch ook niet te
groot, daar ze worden gebracht voor het
vaderland.
Jn de troonrede wordt voorts een grond-
welswijziging aangekondigd, die een andere
indceling der staalsdo-partementen zal mo
gelijk maken.
Tor dekking van de uitgaven in eens voor
de verdediging is een weerbelasting uitslui
tend voor groote vermogens en inkomens
in uitzicht gesteld, echter nog niet voor
1914. t j
De gisteren ingediende voorloopigc be
groeting voor het jaar 1915 sluit in inkom-
slen en uitgaven mot een bedrag van
310,266,100 kr., terwijl de in Januari inge-
te veel inspande. Maar naar Börries lind hij1
gevraagd. Zij had natuurlijk een noodleugen:
bedacht en verteld dat hij gisteren In ook
vandaag thuis geweest Was en hem liartei-
lijk liet groeten.
Nu nam hot gesprek der vier jongelui een
ernstige wending. Envin hoorde nog van
veel verdriet, dac zij dc laatste maanden
hadden doorgemaakt; ook vernam hij woari-
om Börries tuist had gehad met zijn broei!
en zusters. i
„Hij heef! altijd geleefd in den beperkten
kring van de kleino wereld der gardeduite-.
mints met hun beperkte levensopvatting,'!
zei hij. „Hij staat nog op liet standpunt
van den kadet. Laat hem heL leven maar
e<-ns ingaan, dat zal hij voel loeren boi-
grijpen, waar hij nu de schouders voor op
haalt."
„Maar jij zult. onzen goeden Haunsheinz
dan toch niet beekman! %reroordeelen, Ed
win?" vroeg Gwendoline glimlachend.
„Neen. Zijn besluit bevalt mij. Er waait
een frissche wind, waarmee men de wereld
kan omzeilen. Als ik eens trouw, moet hij
nog allerlei aardige dingen voor mij tinfr
meren. Maar volgens stijl, hoor jongen.!''
Steeds weder koerden hun gedachten tot
Berries terug. Beate was diep bedroefd, dat
haar broeder slechts vonv/jten voor haa:t'
over gehad had in plaats van deelneming.-
P>ij de herinnering aan al die moeilijke ure-U
kwamen de 'tranen haar weer in de oogein
Envin ging naast haar zitten, vatte haar
hand en sprak zachljes tot haar
Intusschen was Gwendoline de kamer uit
gegaan om naar den patiënt te zien.
(Wordt vervolgd),.