67*" Jaargang. Zaterdag 20 Juni 1914. (Ho. 14556 Tweede Blad Uit de Tweede Kamer. Levensmoed voor twee. Intercommunale Telefoon No. 103. SCHIEDAMSCHE C0UIFIJI1T. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- on Feestdagen^ Prjè iper kwartaal: iVoor gchiedamen .Viaardingen fl. 1.25, franoo per post ü- 1-65. Prjs ,per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor liet eerstvolgend nummer moeten des middags v?>ór een nar aan het Bureau Bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Een sombere stemming hing over V Lands vergaderzaal in den morgen van Dinsdag 18 Juni 1.1. -Men kon het de Kamer aan zien, dat ze zeer onder den indruk was van ThomsonV dood; men voelde dat de gesprekken, die werden gehouden, alle over den groolen doodo gingen; maar ze wei den op gedempfen toon gevoerd, zooals ge bruikelijk is in een huis, waar iemand op de baar ligt. Want Thomson was te lang een uitstekend en geliefd Kamerlid geweest, dan dat men daar in die zaal, waar zijn warme pleidooien zoo dikwijls hadden weer klonken, zich niet zou gevoeld hebben als in het sterfhuis zelf, al as zijn stoffelijk orerschot dan ook ver weg in het Oosten, waar deze kranige officier voor de oogen van gansch de wereld den Nederiandschen naam had hooggehouden, tot hij eindelijk nel door.naar wij met alle reden vree zen, door sluipmoord. I Er kwam stilte toen de grijze Lohman, Ie, bij afwezigheid van den voorzitter cn de beide vico-voorzitters, als oudste in ja ren der aanwezige leden, den voorzitters- stoel innam, na het lezen der notulen liet woord nam, waarvan niemand twijfelde waarover het zou gaan. Het woord was Borgesius' woord, maar na voorlezing daar van verklaarde de spreker, dat liij daar mee ook geheel eigen gevoelens vertolkte, en hoe kon het anders? Het was een kort woord, waarin aan Thomsons groote gaven, èa als Kamerlid ên als hoofdofficier volle recht werd gedaan, en dat door de leden eerbiedig staande werd aangehoord. En hoe aandoenlijk was het, toen de grijze Cort van der Linden, expresselijk daartoe in de Kamer gekomen, zich, namens de Regeering Ijj het door den Voorzitter gesproken woord aansloot; toen de premier, zelf zoo kort geleden door onherstelbaar verlies getrof fen; met iets in de stem, dat van berusting sprak, wees op het verlies, dat Nederland heeft geleden, waar wij noode zulke mannen als Thomson kunnen missen, maar tevens op de winsten die het behaald had, nu deze gevallen held den Nederlandse-hen naam al wederom tol oere had gebracht in gansch de wereld. De Kamer was zóó onder den indruk, dat het toestemmend gemompel, dat anders op openlijk rouwbetoon pleegt te volgen, ach terwege bleef. .Ta, zelfs vergat men, dat de voorzitter namens gansch de Kamer spreekt, want alle sprekers, zoowel die van Links als die ran Rechts, die op dien dag aan het vt'oord waren, vingen aan met een huldebetuiging aan den grooten (Nadruk verboden.) Sedert geruimen tijd roeide ik bitter vei- 'ji? uit; ik bemerkte dit eigenlijk liet dui delijkste hij liet opslaan van mijn kasboek, waarin sedert drie maanden niets stond fiehoekt voor de typiste, die anders ge regeld manuscripten kreeg te eopieercu. Um Wijzelf een beetje fut en frischheid te ver schaffen, ondernam ik een reis naar Zwit serland. hi Luecm maakte ik kennis met een ®keren meneer Fransen, iemand van mid delbaren leeftijd, met een min of meer me- aiieholiek, doch tevens heel sympathiek uiterlijk Hij kwam uit Australië en ik ve'r- nam, dat dit zijn eerste reis naar Europa doch "dat hij zich helaas erin teleur gesteld gevoelde. sik had eerder hierheen moeten komen, ik nog jong was," zeide hij, oen si- jv®* opstekende na er mij een gepresen- yT™ hebben. „Ik kan mij niet over Europa mousiasmeeren, het schijnt dat ik voor en'vre indrukken niet meer ontvankelijk vJV 11 mjjn jeugd voelde ik een gloeiend 'ail^en om naar hier te komen, doch j, ontbraken mij de (middelen. Nu Jxm viyvuk geworden; de jaren zijn «afgevlogenik heb zelfs den tijd om dflr-u ÜW"U 'a^n voorbij schieten Ik _l ™Üz«lf eindelijk nu een waar ge- o te gunnen, maar het echte wil niet e! miJ kome»-" dogen na dit gesprek had ik hem overledene. Men had blijkbaar behoefte zijn hart te luchten. Met Ihomswi) is een man heengegaan, die zeker, waie hein hei leven gpspaaid. riog veel van zich zou hebben doen spre ken. Hij was, om zoo te zeggen, de be liehaanide legerheiwuining, en dat „volks leger", dat zijn ideaal was. stond hem met aK vaag nevelbeeld \oor oogen, hij had het, waai bij commandeerde, feitelijk reeds v«» ezenJijkt. Criterium van een volksleger is tor li. dat liet leger riiet staat of waant te staan boven de natie, of buiten de natie, maar dat het is de weer bare natie zelf. Onze jongens, die" hun militieplïcht vervullen, moeten niet bet ge voel hebben, dat ze getreden zijn in een nieuwe gemeenschap, waar de Koning der verschrikking heerscht, maar voelen dat zo bezig zijn zich voor te bereiden om de bekwaamheid te erlangen, die lien in de ure des gevaar.s in slaat zal stellen waardevolle veidedigers van bet vaderland te zijn. En dat kan slechts als naast de intense-ocfe- nine, die daarvoor onmisbaar is. en de groote discipline, die daarbij teieeht onaf- v ij-hare créch genoemd wordt, staat ile humane en liefderijke behandeling, die dub bel lust in het weik doet krijgen. "Welnu, Thomson j^ani in het leger, toen er van lief der ij k e b e li a n d e- 1 i n g allerminst sprake was. Die zijn man schappen niet van tijd tot tijd stijf vloekte, gold slechts voor een treurig slap officier, en de taal, die de onderofficieren in dien lijd tegen hun minderen durfden uitlira ken, was maar ai te vaak beneden alle critick en hoven alle beschrijving. Dit hing natumlijk ook daarmee samen, dat liet leger in dien tijd enkel gerecruteerd werd uil de laagste klassen der maatschappij plus de ronijilacanten, tegenover wie men meende zich alles te kunnen veroorlooven. Minister Eland dan ook heeft door de in voering van den persoonlijken dienstplicht aan dat oude „vloeksysteem" den genade slag toegebracht. Nu alle klassen der maat schappij in de rangen kwamen te staan, moesten de liefhebbers van vuile taal zich wel in binden. Welnu, die prediking van die liefderijke behandeling van onze miliciens, en ook van de onderofficieren, was bij Thomson geenDoe naar mijn woorden maar niet naar mijn werken; integendeel, hij heeft die leer zoo toegepast, dat geen officier in het leger zoo bemind was als hij; dat zien wij thans bij zijn droeven dood. nu juist in de eerste plaats uit de onder officie is wereld do bij bijdragen toestroomen aan het Comité, dat in zoo juist inzicht een monument wil stichten voor den gevallen held; dal ondervond Thomson zelf (we heb ben liet uit hel artikel van zijn vriend Roodhuijzen in 't ..Vaderland' vernomen loei! zijn superieuren hem in 1001 mu zijn hervormingsideeën uit het leger we» wilden werken, wat goddank niet gelukt uit het oog verloren. 'Opeens zag ik hem in de Knrzaal terug. Hij was i:i gezelschap) van een dame; hij zat eenige rijen vóór mij: ik kon hem op mijn gemak opnemen Ik merkte duidelijk dal hij zich met zijn dame Lost onderhield; zijn heclc houding verried iets communicatiefs, vat hij an dors niet had. Ik werd er even nieuwsgie rig door: ik ging nu ook de dame goed lm kijken. Zij was niet jong en ik vond haar ook niet mooi meer. Haar kleeding droog geen bijzonder cachet; zij paste niet lieelemaa! hij hem. Maar toch was er iets zeer boeiends aan haar, haar gelaatsuitdrukking was hijzonder. Wat voor achtergrond ver ried zij wel? Zij Bclieen huiten twijfel op gewekt, doch een zekere schuwheid, te gelijk met zekere opwinding, mengden zich er doorheen. Het scheen alsof zij, in een haar vreemde omgeving, alles met een soort van nerveuse spanning genocf. Zij droeg reeds enkele kontoekenon van ou der-word en #n toch straalde haar blik als die van een jong meisje. Het scheen mij toe, dal de beiden, we derzijds, de opwinding van hun samen-zijn ondergingen en ik veronderstelde, dat zij elkaar vroeger reeds hadden gekend. Toen zij even later mij passeerden, hoorde ik de dame een onvcrvalsch* Muifsch dialect spre ken. Dat meneer Ft.-.^sen zijn verblijf te Lucern zoo prettig mogelijk trachtte te ma ken, leed bij mij niet den minsten twijfel! Ook de volgende dagen trof ik hem bijna steeds in haar gezelschap. Eindelijk zag ik hem eens alleen langs de kade wandelen. Hij herkende mij' direct en wij liepën samen op. „Het schijnt u hier goed te bevallen," Prijs der Advertentien": Van 1—6 regels fl. 0.92; iedere regel meei 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelïge voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van '40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. is, doordat juist op het oogenblik dat de zen kans kregen van daarin te zullen sla gen. Leeuwarden hem naar de Tweede Ka mer afvaardigde. Want liet is waar, en het schaamrood moet ieder Nederlander daarbij naa.r het voorhoofd stijgen, men heeft Thom son uit het leger willen wegwer ken. En dat, toen reeds de .Militaire Wil lemsorde zijn borst sierde voor moed, be leid en trouw in Indié betoond, toen hij, door de Nederiand.->che regeering daar rooi uitgezonden, den 'Jïans vaal-adieu ooilog bad meegegemaakt; toen hij, zoo jong als hij was, door .Minister Bergansuis was aan gewezen om de spoorwegstaking te voor zien bij de staking van 1903; toen hij hoe vond li ij er nog tijd voor? reeds de Hoogore Krijgsschool had doorlooppn. Maar hij stoorde allerlei nulliteiten in hun rustige rust, die nergens meer ver baasd over waren, dan dat deze jonge officier zich werkelijk als levensvraag stel de, hop het vaderland het heat te ver dedigen was, leuvijl zij, ingedommeld door ei n 90-jaiigen vrede, zich geheel beschouw den als buieaucratiscbe ambtenaren, wier ideaal was liet opmaken van rapporten in triplo over het verplaatsen van een privaat, en liet geven van de reeds in zijn tijd door Lodewijk ^luider zoo ge geeseide ..stokvisehorders". Gelukkig, dat vele van de jongeren be grepen. dat, wat Thomson wilde, het eenige goede was. Was» hel wonder dal deze man als Ka merlid nel eens «at heftig word, als bij zag, dat van achter de .Ministerstafel elementen, die den geest 111 hel officiers corps bedierven, in bescherming werden ge nomen ..omdat het gezag toch hoog moest worden gehouden"? Gezien bet levend'? en onstuimig temperament van dezen nun die Maurits en Frederik Hendrik tegelijk was, kan men waarlijk met over een „te erg" in dat opzicht klagen. Maar zijn tegenstanders hebben van die nu en dan loskomende heftigheid <H?n dankbaar gebruik gemaakt om de legende to er-proiden, dat Thomson slechte een meesier was in de afbrekende criliek, maar dal hij van opbou wen met wilde wetendit alles met het niet te miskennen doel. dat hem het minis terschap van Oorlog voor uoed onmogelijk zou gemaakt worden. Welnu, daar bij Burazza is dien laste raars voorgoed «Ie mond gesnoeid; heel de wereld Mond in verrukking over zoo veel mgainseerencl genie naast een helden moed, waarvan tot nu toe onze eeuw geen voor'"'eld gaf. Naai onze overtuiging zou Thomson dan ook. ais hij zijn taak in Alhanië had mogen i deinden, en als men hem daar had willen laten gaan, de aangewezen man geworden zijn, om ate minister van Oorlog ons leger Ie herwinnen, liet heeft niet zoo mogen wezen, ma;ir gelukkig, de geest valt niet met zei ik, ,,u lijkt mij opgewekter, hoeft u lief gezelschap1 gevonden?" „Neen," antwoordde hij, ,,o neen. Ik hel) m Europa maar heel weinig memehen na der loeren kennen, doch, over 't algemeen, bevalt bet mij hier wel goed." Over de dame geen woord. En toch zag ik hen elk oogenblik tezamen. Na een paar weken ontdekte ik toch een soort verande ring tusscheu heiden. De vroolijkheid had plaats gemaakt voor iels gedrukts en ten slotte la.s ik duidelijk zorg en angst op haar gezichtje. Toen ik hem den volgenden dag op het terras alléén vond, knikte hij mij toe en vioeg mij, bij hem te komen zitten. "Wij zaten eenige ©ogenblikken stil en rustig naast elkaar, zonder veel Ie spreken en keken naar de maan en. naar de heer lijke sterren. Opeens zei hij, droos-weg: „Mijn vriendin is weggereisd." „U zult haar missen," antwoordde ik. „Ik voel mij nog zeer onder den indruk van het vreemde, dal. ik heb doorleefd de zer dagen. Ik begrijp liet niet. II heeft toch de dame wel opgemerkt, met wie ik mij veel heb onderhouden U dacht mis schien vel, dat zij heel rijk was? Integen deel, waarde heer, dood-, dood arm is zij. tk heb te veel meegemaakt om direct mijn kop Ie verliezen, maar de geschiedenis de zer vrouw heeft mij bepaald zeer aange grepen. Ik moet er met iemand over spreken. Ik neem u in vertrouwen, luister: Ik heb van haai- veel gehoord, hoe zij zich wanhopig eenzaam gevoelde, waar in tieme vriendschap haar steeds had ontbro ken; pretjes, verstrooiingen waren baar het. lichaam; en de geest van Thom-on heeft reeds zoo in ons leger doorgewerkt, dat wat hij wilde in afzienbare-!) tijd zal worden bereikt, al zal jnen daarbij dan ook zijn voortreffelijke leiding moeten mis sen. De Kamer i« een van haar IwMe leden, de L. U.-clnb oen van haar krachti»-te figuren kwijt. Alen zal zessen. dat zulk-, reeds het geval was door zijn niet lurkte zing in 1913, maar het is 011= bekend, dat hij. als hij gewild had, reeds weer in de Kamer had kunnen zitten, één van zijn clubgenooten, die voor een vast district zit, moet hem in 1913 zijn zetel hebben willen af-taan; maar Thomson weigerde; nu de zaak eenmaal zoo geloop en was, vond hij lmt goed, dat hij weer naar het leger toruaging, want hij was vóór alles soldaat. Zijn Iierinnorine zal ook in de Tweede Kamer levendig blijven als van een man van buitengewone gaven, ja, „singulier in alles." Van hel groote moeten we thans naar liet kleine overgaan, dubbel klein, nu de Tweede Kamer in de laatste dagen vóór het reces zich bezig hield met wat men in de wandeling pleegt te noemen het op ruimen van klein goed. Daar waren de tolken aan de ontevreden zalnivtei-chers, die direct liooger pacht willen betalen, dan zij, die bet vischwater gepacht hebben, aks... liet mot de vangst goed gaat; en die vertolkers vertegenwoordigen natuur lijk, zooals b.v. fle lieer Drion, districten waarin onder de kiezers ook zatmvissehers zijn. Arme districtbelangon, en arme afge vaardigden, die zich daarvoor moeten span nen en de heer Schaper zal wel gelijk hebben gehad, toen hij zeide, dat bet l>o.sl was een algenieene regeling, waarbij niet alleen gerekend moei worden met de Ik-, langen van de pachters, maar ook met die van de arbeider is bet vi»sclierslK-dnjf. "We hebben die zaak trouwens al zoo dikwijls in de Kamer hooren bespreken: telkens duikt er in deze weer een nieuw lid op, dat de kat de bel aanbindt, zoodat wij om best kunnen begrijpen, dat de grijze Lief- finek, die zich in deze kwestie even meng de, de ondeugende opmerking maalde, dat hij, hoewel 30 a 10 jaren met de zalm vangst bekend en er hij geïnteresseerd, na de resultaten in de laatste jaren met de discussie daarover bereikt, gaarne bereid was liet belang aan gegadigden over te doen. Bij de post f2000 voor het toe la ten van onvermogende leerlingen op de Rijks-Land bouwschool te Groningen, kwam de heer van Wijnbergen met een opgestoken zeil aanzetten, om zich te beklagen dat zulks wel voor de Rijksschool, maar niet voor ontzegd, 's Morgeus ging zij naar haar kan toor, 's avonds keerde zij terug; van haar achttienden verjaardag af liep' zij in dien tredmolen. Toen zij heel jong was, (leed ze haar werk vol opgewektheid en moed. Zij wérd vijf-en-twinlig, dertig, maar zij liield zich dapper en bad vertrouwen in de toekomst, evenals ik-zelf, die ook op hetere tijden hoopte... Begrijpt u?" Jk begreep: „Ga door!" zei ik. Nadat zij jaren- en jarenlang haar kan toor- en huiselijke plichten zoo streng en zuinig mogelijk had vervuld, Bezat zij een kleine som golds aan spaarduitjes. Zij durfde er echter niet aan raken; zij beschouwde ze als hulp in nood bij mo gelijke ziekte. E11 zoo ging liet steeds door. Haar jeugd ontgleed haar; in den spie-gel ontdekte zij- rimpeltjes bij oogen en mond, haar haren begonnen te grijzen, opeens ontzonk haar de levensmoed, haar doel leek zoo ver, zoo héél ver, gelukkige uren sloe gen niet voor haarZij verloor langza merhand kracht en "moed, zelfs haar won- schcn sluimerden in. Mat deed zij haar werk; als zij 's avonds te bed lag, hoopte zij op een inslapen voor goed De oorzaak van die groote lusteloosheid lag niet in haar werk, maar ik denk, in liet troostelooze van het eeuwig-allcdaag- sche, in het leege van haar Jiestaaa. Ten slotte moest zij een dokter raadplegien; hij noemde haar toestand dien van melancho lie. Afleiding, verandering ried hij aan, niet iemand op reis! Maar niet wie, zij lx-zat geen inliemen. Ik weel niet, meneer, of u ooit oen ge val van werkelijke melancholie hebt mee gemaakt. Een mijner vrienden te Sydney leed eronder. In de meening, dat een tocht de bijzondere Landbouwscholen werd aan gevraagd: hij had zulks van een minister in he{ verzoeningsgezinde Kabinet-fort van der Linden zelfs niet kunnen verwachten; maar hij nw-ML geheel bakzeil halen, toen di* Minister met de mededeeling kwam, dat met die f 2000 slechte een proef zou wor den genomen, en, juist al< die voldeed, een dergelijke subsidie voor de bijzondere landbouwscholen aan te viagen. De afge vaardigde voor Eist, die overal „anti-pa- pteme" 7.iet, kon niet een langen neus af trekke 11. Een extra-subsidie van f 2000 aan de Tuinbouwraad voor dekking van zijn te kort, lokte den heer Schajier uil zijn tent, die vond, dat onze tuinlxmwers tegenwoor dig zooveel geld verdienen, en zulke rijke mensehen zijn, dat liet de spuigaten uit loopt als men den zulken nog extra sub sidie gaat geven. Maar dit liet de heer van Doorn, voorzitter van de Tuinbouw raad niet op zich zitten; hij rekende de Kamer voor, hoe de Tuinbouwraad, die eigenlijk werk doel voor den tuinbouw, dat de Regeering zelf inoo«t doen, slechte, zelfs met do est ra-sul Kid ie van f2000, de helft krijgt van hetgeen de koninklijke Larulbouw- vcreenieing en hel Landhouwcomité, dia tezamen voor den landbouw 'doen, waf He Tuinbouwraad voor den tuinbouw doet, uit s Lands kas pul ten. De .Minister deell èr zijn woordje bij. en de heer Schajier werd ten slotte, ook al omdat hij bij niemand steun vond. zóó vermurwd, flat hij geen stemming vroeg. Heel wat meer was er echter fe doen over do verhooging van de kosten van hel Staats- mijnbedrijf met f l. liet was lien natuur lijk niet om die ééne jioji te doen, maar om heel iets anders. Hel ministerie-Heems- keik heeft indertijd subsidie gegeven aan de Roomscli-Katholieke en Protestante Kerk besturen in Zuid-Linibum. om in de gees telijke behoeften van liet steeds toenemend aantal arbeiders in de Staatsmijnen te voor zien. Maar het deed dit zonder de de Staten-Generaal daarin ie kennen; de jiost werd niet gespecificeerd, maar in de algemeene kosten van hef Staatemijnbedrijf opgenomen, een zeer gemakkelijk kunstje, waar een post slechte f 3000. en de ge- heele begrooting voor bel bedrijf 15 mil- lioen bedraagt. En 1111 was Links blijkbaar zeer boos over het feit, dat de Minister Talma deze zaak indertijd voor de Kamer had verborgen gehouden. En daardoor kreeg in*t voorstel van Minister Treul), en door- die vei hooging van fl, principieel uit. te maken, dal deze subsidies zouden worden gehandhaafd, en zouden stijgen in evenre digheid met de toename van liet aantal arbeiders, een zeer zwtue kans. Zeker, er kwamen andere factoren bij. naar Europa hem zou genezen, probeerde ik eens, bijna een balven nacht lang, hem dit middel aan te prijzen. Hij luisterde kalmpjes toe cu toen ik den volgenden morgen op mijn bureau kwam, vernam ik dal hij zich een kogel door den kop ge jaagd lradl .Ta, ja. melancholie is een ver raderlijke ziekte; de raad van haar arts was ook al geen cent waard De neg, dien zij dagelijks te volgen had, voerde over een bruggedachten aan een wegzinken daaronder, maakten zich van" haar meester; keek zij over de leuning, dan overviel haar een duizeling; toch liet zij niet af de brug op' te zoeken, langs de leuning ie slenteren. Gedachten aan ster ven lieten lraar niet los. Het loven werd haar een la»t. En nu zult u misschien lachen over wat nu komt: op zekeren dag ontdekte zij een bont aanplakbiljet op oen muur hij het station; het was een der gewone reclameplakkafen van het Zwiteer- sehe landschap-, waarop elegante hotels en even elegante dames en boeren afgebeeld waren. Zij bleef er voor staan cn, ondanks haar verlangen naar den dood, constateer de zij duidelijk hij zich zelve, boo sneu zij bet vond de wereld te moeten verlaten, zonder ooit een echte mooie japon te heb ben gehad of in December ooit pen toef rozen te hebben gekocht- Gek, nietwaar, dal een banale reclame-pront „Ik lach heelemaal niet," zei ik. „Die gedachte liet haar niet los en er kwam een zekere verandering in haar stem ming. Zij berekende wat zij bezat aan geld en wist dat zij oen maand, oen volle maand ervan in luxe kon leven. Zij zou natuurlijk haar betrekking inboeten, b'roodeloos daar na zijn. Maar dat deerde niet, het bed

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1914 | | pagina 5