@1
67- Jaargang.
Dinsdag 30 Juni 19!4.
No. 14564
De Fransche hoeve.
BUITENLAND.
SC III Mi U IE COUIFtAIIlT
Deze courant verschijnt d a ge 1 ijk s>- met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs Iper kwartaal: jVbor Schiedam en Vlaardingen fl, 1.2öi tranoo
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiön voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan liet Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Adyertentïön: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiön opgenomen tot den prijs
van '40 cents per advertentie, hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Burgemeester en Wethouders van Schie-
dam, brengen ter kennis van belanghebben
den, dat door hun College is bepaald dat
de
KOOPMANSBEURS
op de Zaterdagen iri de maanden Juli,
Augustus en September van dit jaar des
Zaterdags gesloten zal zijn.
Schiedam, 30 Juni 1914.
Burgemeester enWelhouders voornoemd,
M. L' HONNERLAGE GRETE
Be Secretarie,
I V. LUIK, L.-S.
Schiedam, 30 Juni 1914.
00STENRIJK-H0NGARI.TE.
De vorstenmoord.
^De aanslag.
Uit de omgeving van den troonopvolger
Verneemt men, dat hij sinds lang een aan
slag vreesde. Derhalve werden door de
overheid steeds de meest omvangrijke voor
zorgsmaatregelen getroffen. Wanneer de
troonopvolger een reis wilde maken, wor
den de spoorwegdirecties reeds la na van
te voren hiervan verwittigd. De aartsher
tog veranderde echter later vaak de een
maal getroffen schikkingen.
Omtrent den aanslag meldt een Reutor-
telcgram nog de volgende bijzonderheden
De moordennar schoot uit de onmiddellijke
nabijheid. Daaruit valt de zoo noodlottige
uitwerking der schoten te verklaren.
Ofschoon de gouverneur den indruk had.
dat de aanslag was mislukt, wilde hij d<>n
tocht door de stad loch in geen geval
voortzetlcn en beval hij den chauffeur naar
den konak te rijden. Hij zag de hertogin
plotseling tegen den rechterarm van haar
echtgenoot vallen on meende, dat zij een
zenuwtoeval had gekregen. In die meening
weid hij versterkt, doordat do aartshertog
en zijn gemalin cenige woorden met ei
kender wisselden.
Eerst toen de gouverneur, die den chauf
feur, welke den weg niet wist, noodige
aanwijzingen moest geven, zich 'der naar
de vorstelijke personen keerde, zag hij', dat
uit den geopanden mond van den nog steeds
rechtop zittenden aartshertog bloed vloeide.
Toen do automobiel stilhield voor don
konak, was de hertogin volkomen be
wusteloos. Toen zij uit hot rijtuig werd
Roman naar het Duitsch,
van
LUISE WESTKIRCH.
19)
Beiden zaten juist in een berkenboschje
in het veen gehurkt en brachten hun ge
weren in orde. Want zij wilden weer eens
een bok te lijf, waarvan Enno had beweerd,
dat hij gewoonlijk in de schemering van
den avond uit het kreupelhout kwam.
Toen van de plek, waar zijn makker lag
geknield, geen antwoord kwam, keek Over-
diek verwonderd van zijn bezigheid op en
zag Enno als versteend voor /..eh uitsla ren
met een flikkering in zijn oogen, zooals
hij die bij zijn vriend nog nooit had gezien
„Is dat waar?!" bracht Enno eindelijk
u*t.
„Dat Anne Gravcloh verloofd zou we
zen? Zij vertellen hel in heel Spreck-
holm."
Enno wierp met een kreet zijn geweer
op den grond en sprong overeind.
>,Enno de l>ok!" fluisterde Overdick. „Ben
je bezeten! Onze bok!"
Enno hoorde niet. Hij rende mei groote
sprongen dwars door het heidekruid, rende,
totdat de adem hem begaf. Onder de zilver-
wilgen bij den zwarten poel bleef hij hij
gend staan en trachtte tot bezinning te
komen. Wat hem als met een zweep had
voortgedreven,' was een ongekende, snijden-
dc pijn, een gevoel van grcnzelooze woede
jegens Anne. Hij had de vaische, slechte
deerne met zijn handen kunnen worgen.
Joen kwam een doffe verbazing over hem.
getild, zonk ook de artshertog ineen.
Er was onmiddellijk geneeskundige hulp
ter plaatse, maar deze mocht niet meer
haten. Do aartshertog stier! na ongeveer
een kwartier en eenigc minuten later eivr-
leed ook de hertogin, zonder dat zij ue
der tot bewustzijn was gekomen.
De schoten, die den aartshertog en zijn
gemalin getroffen hebben, waren, zoo meldt
het „Bert Tageblatt", absoluut doodelijk.
De hertogin, die het eerste slachtoffer
was, werd in de huikholle gewond. Bij den
aartshertog werden de rechter-slagader en
de luchtpijp totaal vernield. Bij beiden i-
de dood tengevolge van doodbloeden inge
treden. De laatste woorden, die de troon
opvolger tot zijn stervende gemalin richtte,
waren„Sophie, blijf voor onze kinderen
in loven I" De troonopvolger had Zondag
voor hij den tocht door de stad maakte,
aan zijl kinderen een telegram gezonden,
waarin hij hun do gebeurtenissen van Za-
ferd ig schilderde. Jfet telegram eindigde
met de woorden„Groeten en kussen van
Pappie en Mammi".
Te Serajewo zijn overal de zaken ten
leeken van rouw gesloten. Politie en mili
tairen toonen een koortsachtige bedrijvig
heid. De straten der stad, waar de staat
van beleg is afgekondigd, worden doorkrui-,!
door sterke militaire patrouilles.
Gisleren zijn wederom twee bommen ge
worpen, die cellier geen noemenswaardige
schade hebben aangericht. Eén persoon
werd licht gekwetst. Men beeft nog niet
ontdekt, door w'ien de aanslag is gepleegd.
Men vermoedt, dat het medeplichtigen wa
ren van degenen, die gisteren de hommen
hebben geworpen.
l)e moordenaar Princip heeft bij zijn ver
hoor door den rechter van instructie ver
klaard, dat hij de daad had gepleegd nm
wraak te nemen wegens de onderdrukking
der Serviërs.
De Bosnische politie had den anderen
nanslagp'leger, Kahrinowitsj, die de hom te
gen den wagen van den aartshertog wierp,
reeds lang verdacht en had ook reeds be
s-loten hem te verbannen naar Trehinjo. Op
aandringen van een Oostenrijkse!) sociali.--
liseh afgevaardigde was hem eehter too
gestaan naar Serajcwo terug te keeron. Ilij
was lot voor enkel weken in de slaafsdiuk-
kerij werkzaam. De nommen, die Kahrino
witsj gebruikt heeft, iijn, naar hij zelf beeft
bekend, afkomstig uit de Servische kanon-
ncnfabrick van Kragygevac. Het heet, dat
Kahrinowitsj herhaaldelijk beweerd heeft,
dat cr bij gelegenheid van 'de aankomst
van den troonopvolger iets gebeuren zou.
De commissaris van politic, wien de zorg
voor de veiligheid van den troonopvolger
was toevertrouwd, heeft een uur na den
Wal ging het eigenlijk hem aan, dat hei
mandenmakersmeisje een vrijer had? Dat
die vrijer met haar trouwde?
Doch nu drong plotseling als een blik
semstraal het besef lot hem door, dat de
aarde voor hem vergald zou zijn en de
hemel bedorven als een ander hei meisje
bezat. Hij wilde haar hebben. Hij had haar
haar lief met al haar ondeugden, met alles
wat hem vreemd en wonderlijk in haar was.
Hij wilde haar in zijn armen houden, wil
de haar lachende lippen kussen! Ilij 1 111)
alleen! Hij zou liever zien dat zij dood
was, dan dal haar oogen een ander vol
liefde tegenstranldenAl had zij hem
ook niets beloofd in woorden, toch was
haar lachen, haar ernst, haar heele zijn
een belofte geweest. Die belofte moest zij
houden.
Ilij had geen heldere gedachte, hij voelde
alleen met al de woestheid van de natum
der Brinkmeiers, die hem zender overleg
voortdreef, toldat de zwarte toppen der
pijnboomen zich vlak voor hem tegen den
helderen avondhemel verhieven.
Op' het smalle stukje weiland voor hel
hutje lag een wasch te bleeken en Anne was
bezig hel linnengoed te begieten. Mei twee
sprongen stond Enno naast haar, greep laar
hand en herhaalde buiten adem zijn vraag
aan Overdiek.
„Is het waar?I"
Zij uitte een kreet van schrik bij die
overrompeling en hij thof zien van zijn
woeslcn blik.
„Is het waar. zeg 1"
„Wat toch? Wat bedoel je toch?" Maar
zij kreeg een kleur.
Nu schudde hij haar toornig. „Je hebt
liet geweien," zei hij. „Meisjes zijn zoo
slim. Ik heb 't niet geweten tol op dit
«ogenblik. Maar jij hebt 't geweten! En
toch ga je heen en neemt den ander! En
aanslag zelfmoord gepleegd. Ilij schoot zich
met zijn dienstrevolver een kogel in den
mond en bleef op <lc plaats dood.
Uit Serajcwo wordt aan de „Xeue Freie
Prosr-c" bericht, dat de diepere oorzaak
van de aanslagen ongetwijfeld te zoeken
is in do mateloozc socialistische propagan
da, die van Servië uit werd gevoerd en
oen groot deel van de Bo»ni.sche bevol
king onder haren invloed heeft
De h ij z e 11 i n g.
De lijken der heide slachtoffers zijn gis
termiddag gebalsemd en naar liet station
gebracht. Zij zullen op 2 Juli te 10 uur
avonds onmiddellijk na aankomst te Wee
ncn o\ ergehoocht naar den Hof ij rug en ge
plaatst in de kerk, waar 4 Juli te vier urn
's namiddags de inzegening plaats heeft
Te 10 uur worden zij naar liet kasteel
Aitstetten overgebracht, waar onmiddellijk
na aankomst de hijzetting in den familie
grafkelder zal plaats hebben.
Zaterdag wordt te Wcenen een lijkmis
voor de overledenen gehouden.
De mededeel ing aan de k i n-
d eren.
Uit Weenen wordt aan de „National Zei-
tung" geseind: (uavin Choteck, een tante
van de kinderen van het hertogelijk echt
paar, luid de pijnlijke taak op zich geno
men om den kinderen het gebeurde mede
le decieiï, Gisterenmiddag vertelde ze hun
alleen, dat te Weenen bericht ontvangen
was, dat hun ouders een ongeval hadden
gehad, waarschijnlijk een automobielonge-
luk. Dit verhaal deed de kinderen Zoo
ontstellen, dal de gravin het niet geraden
achtte hun voodoopig nog meer te vertel
len. Des avonds baden cle kinderen nog,
dat God alles tot een goed einde mocht
leiden en dat hun ouders gauw hersteld,
mochten zijn. Intussohen kan gfravin Cho-
tcck de waarheid niet langer verzwijgen,
daar de kinderen, en vooral het 13-jarig]
oudste meisje, hijzonder schrander zijn en
aan hun omgeving moesten merken, dat
er iets ernstiger® gebeurd was dan zij wis
ten. Vanochtend heeft gravin Choteck den
kinderen de volle waarheid verteld. Hun
ontzetting was verschrikkelijk. Jfet moeite
gelukte het de oudste twee kinderen zoover
tot kalmte to brengen, dat men zich niet
meer ongerust behoefde te maken. Zjj zijn
zich den omvang van het ongeluk volko
men bewust. Nu, moeten ze rustiger ge
worden zijn pa te midden van de naaste
bloedverwanten der moeder zitten ze stil
te weenen.
Do indruk tp Weenen.
Do rouw versiering in do stad is, zoo
seint lleutcr uit Weenen, algemeen. Geen
huis is zonder rouwvlag. Op de gebou
wen dei huitenlamlselie legation wapperen
de vlaggen halfstok. In de winkelnihdaHin
gen ziel men dl mot zwarl omfloerst.!
portretten van troousopvolger eh gemalin.
Ook in tie straten worden de portretten van
den aart-hertog en zijn gemalin te knop
lacht mij uit en yerlroedj mijn heilige lief-
do mei voelen."
„Enno, ik
Ilij liet haar niet uitspreken, „Wil jc-
mij wijsmaken, dal je ''t niet geweien hebt,
hoe je mij voor den gek liieldl als je mij
mot je hekscnoogen bef aankeek? Dat jij
er niks hij gedacht held, toen ik ftp Schiet-
len's doel met je m bet rond zwaaide?! -
Niks gedacht, als ik avond op avond bij
jullie kwam. ..Maar neem je in aelif, jij
gladde slang! Vóórdat ik het toesla, dat de
Bremer je muil' 't altaar leidt, sla ik hem
al zijn heenderen in zijn lijf stuk."
Vlet haar gezicht in de handen en het
hoofd gebogen liet Anne zijn woeste drift
over zich heen razen als een lentestorm
en vor-hle met schrik en beklemdheid de
zaligheid van een groote, hartstochtelijke-
liefde. Teen hij zweeg, omdat hij, niet aan
spreken gewend, geen wooiden meer vond,
hief zij haar hoofd op en zei: „Er is
niets van artn!"
„Wat? Zou je vrijer uit Bremen hier
niet geweest zijn? Hier in jullie huis, bij
je vadei
„Jawel."
„Nu dan 1"
„Maar hij is ook weer vertrokken. Ik
neem hem niet."
„Je neemt hem niet?" Het was een ju-
In»! kreet.
Zij keerde zich echter van hem af met
t-eii ernst als hij nog nooit van haar ge
zien had.
„Wat gaat het jou :ian?" zei zij.
Toen zei hij innig: >,lk heb je lief, deern,
zoo lief als niks anders op de wereld."
„Ach, Enno, wat geeft 't? Wij beiden
kunnen toch geen paar worden."
„Oho! Oho!"
„Nee, jij bent een boerenzoon. Ik
vader is het niet meegeloopen in de we-
aangehoden. De geheele stad verkeert nog
onder den verlammenden indruk van de
misdaad. De straten zijn overvol met men-
schen, die in groepen bet gebeurde bespre
ken.
De „Wiener Zeitung" bevat een verhaal
,van het gebeurde te Si-raj-vo, beginnende
met een schildering van de ontvangst van
het vorstelijk echtpaar in B »nië, en van
de feeststemming Ijjdens het kor.e opuit
houd van den groothertog en zijn gemalin
in hol land.
„En daarom," zoo vervolgt hel blad,
„werkt de treurmare van het plotseling
heengaan van den edelen keizei lijken priru
en zijn door innige liefde met hem verbon
den gemalin te verpletterenden zoodal in
het eerste «ogenblik van schrik en kommer
de grootte van het verlies, dat de familie
van den overledene en do volken van het
rijk lijden, niet te beseffen is."
Het artikel wijst dan verder op den le
vensernst en het strenge plichtsgevoel van
den aartshertog, de hooge opvatting, die
hij van zijn taak had en scliildcrt. verder
zijn ideaal huiselijk leven en de groot»
verdiensten, die hij zich door zijn arbeid
voor leger en vloot heeft verworven.
De indruk op den Pau s.
Uit Rome wordt aan het „Bierliner
Tageblatt" geseind: De Paus was door het
bericht van den aanslag In Serajewo zoo
geschokt, dat hij zich nauwelijks staande
kon houden. Ofschoon de doktoren hem
dringend aanrieden naar bed te gaan, ging
de Paus nog om 8 uur des avonds naar
de St. Pieterskerk, om aan hel Apostolische
altaar te biddqa voor de zie!eru«t van de
vermoordenDe Paus viel daarbij in zwijm.
Ook in andere kringen van het Vaticnan
is men hevig geschokt.
De Paus zelf heeft een brief aan keizer
Frans Jozef geschreven, waarin hij de ze
gen de.s Hemels afsmeekt over de beroofde
kinderen van den aartshertog.
De indruk in Servië.
Te Belgrado wekte het bericht van den
aanslag algemecne sensatie. Ondanks het
nationale feest, waarvoor talrijke gasten
uit het buitenland waren aangekomen, ver
dejn op last der regeering alle openbare
lokale,)) en koffiehuizen des avonds te (ion
uur geslotep.
Op hi-T va,n den minister van binnen.-
landsche zaken zijn de vlaggen, waarmede
de huize,ii wegens het nationale feest ver
sierd wnre,n, weggenomen.
De minister van financiën Fat-joe heeft,
als plaatsvervanger van den niet te Bel
grado aanwezigen minister-presidents na
mens de Servische regoeriug een telegram
gericht aan den Oostenrijkschen minister
van buitcnlandsclie zaken, graaf IJ ere 1)job 1,
waarin deze haar deelneming uil-preekt.
'Aan Jowanowitsj, den Servischen gezant
rcld hen maar de dochter van een man
denmaker, aan wien de burgemeester uit
barmhartigheid een huisje heeft afgestaan
om er in te sterven. Nooit, ncmit kunnen
wij heiden vereenigd worden,"
„En ik zweer je, deern, ik trouw met
jou en niemand anders."
Hij wilde haar grijpen. Angstig irachtle
zij hein af te weren.
„Zie van mij af, Enno! Je vader i.s ook
niet met Antima rei Bademaker getrouwd."
„Wal gaat Annmarei Rademaker jou aan
en mij? Ik houd zielsveel van je, Anne.
En dat is wat groots. Ik heb nog van
geen meisje gehouden. Ik heb niet gewe
ien, wat dat is. Maar toen Frits Overdiek
mij daar straks zei, dat jij dat de Bre
mer - toen meende ik toen dacht ik
doorn, 'jij beheert bij mijn leven als
mijn rechterarm, als de oogeu in mijn hoofd.
En je moet er in blijven. Ik meen dat
eerlijk, Anne."
Hij trok haar in zijn armen, ku-te haar
onstuimig. En toen zij aan zijn horst lag,
iredwemgen door zijn krachtigen wil, trok
hij een dunnen zilveren ring van zijn vin
ger en stak die aan den hare.
„Zie daar I Die is van mijn petemoei.
Nu ben je mijn meisje. Nu kan niemand
ons scheiden."
Zij voelde het metaal over haar vinger
glijden, nog warm van de warmte van
haar liefste. Ten overwon haar jonge
bloed. Zij sloeg haar armen om zijn hals.
„En al moet ik er om sterven - - Enno.
ik hol) je lief."
Na een poos zei Enno in den diepen
ernst van zijn hartstocht: „Nu willen we
naar je vader gaan."
Eu met hel rnei.-je stevig aan de hand,
Irad hij voor Gr.'iveloh, die bij het schijn
sel van hel olielampje aan den haard in
zijn bedstede lag te droomen-
te Weenen, is opgedragen om namens de
regen ring deelneming te betuigen en te
verklaren hoezeer de Servische regeering ge
schokt is door den afschuwelijken moord.
Be koning en de kroonprins-regent heb
ben den keizer gecondoleerd.
Hel groot-te deel der bladen laat zich
afkeurend uit over den aanslag.
Anti-Servische demon
straties.
Te Serajewo zijn Zondag, na het bekend
worden van den m.oord en ook Maandag
anti-Servische deyionstraties gehouden.
Groote tux-pen betooger.-, met liet portret!
van keizer Fran® Jozef in hun midden, trok
ken-door de straten, bedreigingen tegen do
Serviërs uitend. Het hotel Europa werd
leeggeplunderd. Er is te Serajewo trouwens
geen enkele Servische zaak, die niet totaal
uitgeplunderd is. Men drong ook de wonin
gen der Serviërs binnen en vernielde de
meubels.
Ee,n beschuldiging aan t
adres va.n Rusland.
De „Daily fbmnicle". over den moord
schrijvend, zegt daarvan o. a.Het is een
jammerlijk fait, misschien het jammeriijksto
in de geheele geschiedenis van Ilusiand's
buitenland-C ho politiek en slechts verklaar
baar do-or de onverantwoordelijkheid van
haar buitenlandse he agenten en hun ge
woonte, om in deze minder beschaafde
streken zeer onbeschaafde werktuigen tö
bezigen, dat bijna ieder, die in den nieuwe-
ron tijd zich op den Balkan een tegenstan
der van Rusland heeft getoond, door moor
denaarshand gevallen i-. De moord op ko
ning Alexander van Servië, op Stam boelof,
de ontvoering van prins Alexander van Bul
garije, die zeker vermoord zou zijn als lyj
niet was afgetreden, mogen alleen worden
aangehaald uit do lange lijst van misdaden
en wij vneezon, dat het onmogelijk zal zijn,
liet drama van Serajewo daarvan geheel
los te maken.
GEMENGDE MEDEDEELINGEN.
S p a n j e.
Het 'be-luil der hakkers om de brood
prijzen te vcihoogen, heeft 'tot ernstige, op
stootjes aanleiding gegeven. Vrouwen trok
ken met rnc-scn gewapend door sommige
straten. Verschillende bakker-patroons had
don zich met revolvers gewapend, om zich
te beschermen.
De politie trad op om aan de gebeurte
nissen een einde te maken. Verschillende
personen werden gewond.
lieden worden ernstiger onlusten ver
wacht. v
„Vader, Anne en ik zijn het eens. Geef
ons je zegen."
De pilde man schrikte uit zijn gedachten
op, spande zijn oogen in en toon hij bei
den hand in hand zag, verdween de glans
uit zijn oogen on word zijn bleek gelaat nog
blocker.
„Heer in den hemel I Is het Uw wil,
dat ik nog zoon zware beproeving moet
ondervindon?'- I
„Is dat je antwoord vroeg Enno, terwijl
hij rood van toom werd.
Giliveloh hief sussend zijn hand op. „Wat
voor jou, Brinkmeier, je huis en erf, vader
en moedor, bezit en aanzien, jc jeugd, je
kracht, alles te zatnen is, dat is voor mij,
ouden man, mijn Anno. Jij lient de rijke
man in deu Bijhei, ik ben de arme, die
maar een enkel lam lieefl. Jc moot mij
dat niet ontnemen."
„Hol schijnt, dal jc geen vertrouwen in
mijn woorden stelt," zei Enno met. gefronst
loorhoofd. „Maar vader Griivelob, als ik
een ding beloof, dan doe ik dat.
„Ik geloof wel, dat je mijn Anne mag
lijden. El ik weet ook dal. je den harden,
Hrinkmeicrskop hebt. Maar je vader lieet
ook Brinkmeier. En jc woont bij hem in,
je lxuit geen zelfstandig niensch. Je kunt
niet optreden en vrij voor je liefde uitko
men. Als opgejaagde dieren in het veen
moot je je verbergen. Nee, 'Anne,
je moet mij niet aan de mouw trekken
en mij liefkoozcn. Ja, ik geloof wel,
Enno Brinkmeier, dat je vandaag het vaste
voornemen hebt, mijn Anne later tot je
boerin te maken. Maar do nienschen cm
lam voornemens veranderen met. deal tijd
en de dingen en de omstandigheden blij
ven zooals ze zijn. Fm tegen hun hardi-
beid verslapt ten laatste do menschelijke
wil. Je zult mijn Anne niet IrouWen."
l (Wordt wvolgi.l