67* iaargang.
Zaterdag 1 Augustus 1914
Ke, 14592
git Hier tetaat sit DRIE Maden.
De oorlog.
Eerste Blad.
De Fransche hoeve.
Reis-abonnementen.
Burgeravondschool le Schiedam
BUITEKLA.ND.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen*
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1,25, franco
per post fl. 1-65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten das middag» vóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 13 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
De Administratie van de „Schiedainsche
Courant" is gaarne bereid om tegen vergoe
ding van porto's aan hare abonnéc's, die
voor korten of langen tijd op reis gaan,
de courant aan hun tijdelijk adres te zen
den. Ook abonnementen voor den tijd van
een heele of halve maand worden geduren
de het reissoezoeu gesloten.
0
Tegen 1 September a.s. vaceert aan deze
'school de betrekking van
LEERAAR
in lynteekenen en projectleleer.
Aan deze betrekking is verbonden een
salaris van f 50 per wekelijksch lesuur,
met 5 driejaarlijksche verhoogingen van
f2.50 per wekelijksch lesuur.
'Aantal lesuren: 5.
Op zegel gestelde sollicitatiën, voorz:en
'van de bij de wet gevorderde stukken, te
zenden aan den Burgemeester vóór 10
Augustus a.s.
Schiedam, 1 Aug. 1914.
De aigemeene toestand.
De spanning en de uit de dagenlange
onzekerheid voortgesproten opwinding zijn
thans tot het uiterste gestegen. Nu de Duit-
sche en Russische legers op voet v;tn oor
log worden gebracht, schijnt de crisis haar
hoogtepunt te bereiken. Want de mobilisa
tie van de legers, niet alleen der onmid
dellijk bij bet huidige conflict betrokkene,
maar ook van de andere mogendheden,
die in de caatastrophe kunnen worden mee
gesleept, zijn in dit opzicht wel de meesl
ongunstige voorteekenen.
Een mobilisatie toch geeft in onzen tijd,
- nu de legers geen liuurbenden meer zijn
doch uit de militair georganiseerde volks-
massa zelf bestaan, een zoo grooten schok
aan het economische leven, zij grijpt daar
zóó diep in, dat zulk een ontwrichting van
Roman naar het Duitseh,
van
h LUISE Vv'ESTKIRCH.
47) i
Na afloop van hef werk loog hij dadelijk
op weg en voelde zich toch wel een wei
nig beklemd. Er wa.s een waas over den
glans van zijn geluk gekomen. liet meisje
had reden om zich over hem te beklagen
Och, hij nam de dingen altijd zoo zwaar
op. Waarschijnlijk gevoelde zij met haar
luchtharligen aard niet den geheelen om-
vang .van het. onrecht, dat hij haar h:ul
aangedaan. Zij schreef, dat zij hom moes'
spreken, noodzakelijk, dringend. Kon het
niet zijn, dat zijn en haar wenschen en
verlangens met elkaar overeenkwamen, da',
zij, ovenals hij een nieuw geluk had ge
vonden en nu kwam om hem zijn vooiid
terug te geven en het hare terug te eischou
De lucht was drukkend, zooals dat aan
d« lente eigen is, wanneer overal nieuw
leven ontwaakt Er lag oen nevel als een
reusachtig wit lijkkleed over de verdorde
heide. Maar het jonge berkenboschje, da!
daaruit opdook, vertelde met zijn lichtgroen
loof van een nieuwen zomer.
Plotseling zag Enno haar staan, een
kleine, zwarte gedaante, hulpeloos in de
onmetelijkheid van het ver aan den ge
.zichteinder wegdoezelende veen. Zij had
geen hoed op. De wind speelde met haar
zwarte lokjes, met de punten van haar
rivarten doek, dien zij huiverend om zich
heentrok. Zij stond roerloos, ineengedoken,
de belichaming der verlatenheid, zoo cen-
op de eindelooze vlakte, ónder den
euidelooaen hemel, als zij, zonder vrienden
bloedverwanten in het leven was. Zijn
Mrt kromp ineen bij liet zien van haar.
de nationale samenleving maar zeer kort
kan aanhouden, zonder tot een beslissing
in den een of anderen zin te lemen. Ei
moet dan spoedig óf oorlog, óf ontspanriifi»
komen. Deze regel geldt natuurlijk in veel
sterker male voor do moderne industrie
staten als Duitschland en Frankrijk, dan
voor landen als Rusland en enkele deeien
van de Donnu-nmnarcliie.
De kans, dat er thans ontspanning komt,
vermindert bij do minuut. Benige hoop
brengt nog een hedenmorgen uit Londen
ontvangen bericht, meldende, dat de daar
leeds vervlogen hoop op vrede louigkeert
door de zeer vriendschappelijke telegram
men, welke hedennacht tusschen hooge Rus
sische en Duitschc persoonlijkheden wor
den gewisseld.
Daarentegen maken later op den dag
ontvangen telegrammen uit Reme melding
van een minder vriendschappelijke telegram
wisseling tusschen beide staten. Men zie
hiervoor onder Laatste Nieuws.
Te P e t e r s b u r g beschouwt men den
toestand als volkomen hopeloos. De pan-
Slavisten geven den toon aan en sturen
met do meeste beslistheid op oorlog aan.
.Manifestanten trekken door de straten der
stad onder den kreet: „Weg met Oostenrijk!
Vermoord de Duitschers". Daarentegen heb
ben voor de Engelsche en Fransche gezant
schappen vriendschappelijke betoogingen
plaats.
Het schijnt, dat de sinistere kliek, die,
niet tevreden met heel het reusachtige land
tot een hel van gruwelen en onderdrukking
te maken, thans alleen nog maar terug
gehouden kan worden door een revolutie.
Reeds schijnt in Polen een opstand uitge
broken. En ook uit andere'deeien van het
land komen berichten, die aan een hevige
gisting doen denken. Maar het is de vraag
of bet terrein dezer gisting uitgestrekt ge
noeg is, om de regeering te dwingen tot
het afzonderen van een zoo groot aantal
troepen, dat deze de Russische legermacht
te zeer verzwakt om tegen het buitenland
te kunnen optreden.
Wat O o s t e n r ij k betreft, daar wordt
op het oogenbük elke uiting der publieke-
opinie, die in strijd is met het in de offi-
cieele kringen hcerschende oorlogsenlhou-
■riasuie, onderdrukt.
Te P a r ij s was men gistermorgen nog
tamelijk optimistisch gestemd. Men hield
nog vast aan de theorie, dat de tweede
en vriendschappelijke démarche van der,
Duitschen gezant te Petersburg een ontspan
ning van den toestand lieteekende. Tegen
den middag volgde echter de te verwachten
omkeer. Uit Petersburg werden zeer pes
simistische telegrammen ontvangen en nu
concludeerde men ook in de Fransche hoofd
stad, dal de laatste kansen op het behoud
Hij had haar het laatst gezien tusschen
mooi uitgedoste, lachende menschen, naas,
plat rroolijke kennissen. Nu was dal al
les van haar afgevallen. Als een hoopje
meewarig leven in do van levenskracht
overvloeiende natuur stond zij voor hem.
een niets en toch het struikelblok op
zijn weg, de hinderpaal die hem scheidde
van zijn geluk.
Kordaat slapte liij op haar toe. Zij ver
roerde zich niet; hij moest haar zijn hand
toesteken. En mi pas gaf zij hem aarzelend
besluiteloos baai kleine ronde hand. Zij
lag koud cu onbewegelijk in de zijne.
'Haar lippen beefden, maar zij vonden
geen woord; slechts haar oogen spraken
Wat had hol. meisje onnatuurlijk groote.
zwarte oogen! En was het mogelijk, da!
uit deze eens zoo vroolijk lachende, gui
tige oogen zoo'n nameloos verdriet kon
spreken? Een klacht, die het hart van een
man om en om keerde?
„Hier ben ik," zei hij kortaf, tegen zijn
ontroering strijdend.
Zij antwoordde nauwelijks hoorbaar:
„Dat is goed. Dat is heel goed. Ik da.uk
jc." Niets meer.
Zij liepen een paar schreden zwijgend
naast elkaar over liet smalle pad, op de
oude hut van Toni Griïveloli toe.
„Wat heb je mij te zeggen?" drong En
no aan.
„O Enno, waarom heb jc mij niet meer
geschreven? Waarom heb je mij nooit,
nooit geschreven, dat je bij Trina Döpke
bent?"
„Ik kon hel in jou fabriek niet langer
uithouden," zei hij ruw. „Ik kan niet zoo'n
leven leiden, als jij jc dat hebt voorge
steld. Anderen mogen dat kunnen ik
niet." In hittere woorden schilderde hij
haar zijn wedervaren in de spinnerij, zijn
wanhoop, vertelde haar. dat hij aan zelf
moord had gedacht. Hij liep steeds haasti
ger, sprak steeds heftiger. Als zij toch
antwoorden, hem tegenspreken, hem met
verwijten overladen wilde! Dan zou hij
van den vn.de zoo goed als verdwenen
waren. Onder de Fransche bevolking
heerscht een kalme -lemming en men ziet
met vastberadenheid de donkere toekomst
tegemoet. Alle partijen vergeten haar on-
detlingo twisten en zijn bereid om met ge
zamenlijke klachten het gevaar het hoofd
te bieden.
Van een mobili-alie van het Fransche
leger was gisteren nog niet.- bekend, maar
Tm Duitschland en Rusland voorgaan, zal
Fiankrijk moeilijk kunnen achterblijven.
Wellicht i» de mobilisatie daar, op 't oogen
bük dat we dit schrijven, reeds een feit.
Te L-onden iieeft bet bericht over de
aigemeene mobilisatie in Rusland en de
overeenkomstige maatregelen in Duitschland
!e diplomatieke kringen niet alleen som
berder gestemd, maar ook ten zeerste ver
last, totdat tegen den avond de stemming
wal hoopvoller weid, naar aanleiding van
de hervatting der besprekingen tusschen
Oostenrijk en Rusland.
In België was gisteren de stemming
zeer opgewonden. Een paniek heeft zich
van de geheele bevolking en vooral van
die in het zuiden, meester gemaakt. Zelfs
bankbiljetten worden tegen de helft dei-
waarde en minder verkocht. Om de verwar
ring volkomen te maken, weigert men aan
de stations te Brussel papieren geld in
ontvangst te nemen, terwijl de beambten
zich verschuilen achter de bepaling van
liet reglement, dat met gepast geld betaald
moet worden.
Over Japan komen tot nog toe elkan
der tegensprekende berichten. Aanvankelijk
werd van Duitsche zijde beweerd, dat in ge-
va! van een Europeeschen oorlog Japan zich
opnieuw tegen Rusland zou keeren. Een
gisteren ontvangen telegram uit Tokio meldt
thans echter, dat Japan zich aan de ver
plichtingen van zijn bondgenootschap met
Engeland houden zal en zich in geval, van
een conflict, wellicht aan de zijde van de
Tripte Entente zal scharen.
Keizer en tsaar.
In een telegram uil Berlijn aan de „Kóln.
Ztg." wordt verzekerd, dat er tusschen den
keizer en den tsaar telegrammen gewis
seld zijn, waarin de fsaar den keizer ver
zocht, er toe bij te dragen, dat de vrede
behouden bleef. De keizer heeft daarop zeer
tegemoetkomend en rekening houdende met
de oude historische vriendschap tusschen
beide staten, geprobeerd een bemiddelings
actie te openen in den zin van het En
gelsche voorstel. Toen de keizer zijn po
gingen begonnen was, volgde onverwachts
hel here] der aigemeene mobilisatie in Rus
land.
Dit is, zoo wordt in liet telegram uit
Berlijn aan de „Köln. Ztg." gezegd, een on
spoedig met haar klaar zjjn. Mam zij liep
zwijgend naast hem, mei haar hoofd zoo
diep gebogen, dat hij slechts het krullend
zwarte haar en een stukje van haar voor
hoofd zag. Aan een vogeltje met gebroken
vleugels, moest hij denken en een toornig
gevoel welde in hem op wegens baar hul
peloosheid, die ook een macht was, rle
sterkste tegen een sterke. Had bij de
deern maar nooit gezienHoe helder en
zonnig zou dan de toekomst voor hem
liggen! Kon hij dat stukje leed en verwijl
maar wegvagen uit haar en zijn bestaan
en vroolijk en luchthartig daarover heen
leven 1
Plotseling bleef hij ontsteld staan. Voor
zijn voeten lag de zwarte poel. En met
jen huivering moe-t hij aan zijn vader
denken, en aan het uur, toen ook hij op
deze plek had gestaan met die andere
deerne, die zij op zijn trouwdag koud en
zwijgend uit hot water hadden gehaald.
Was dat een stuk nevel? Of grijnsde de
Franscliman hem uit het dichte wilgen
bosch je aan? Neen zijn vloek was niet
opgeheven l Die wortelde diep in het Brink-
meiers bloed. Steeds weer hetzelfde! Steeds
do ring, die zich sloot. Gisteren de va
der, heden de zoonl Vol afgrijzen staar
de hij naar den loodkleurigen waterspic-
gel, dien de weerschijn van het avond
rood in een zee van bloed veranderde.
Anne had niet. meer opgekeken, geen
wnoitl gezegd. Toen Enno zwijgend staan
bleef, sloeg zij haar bandon voor 't ge
laat en op oen turfhoop a,an den kant
van het water neervallend, barstte zij in
een hevig, onbedaarlijk snikken uit. Dood-
seho stilte en eenzaamheid in het rond.
En in de eindelooze ruimte slechts de
hlnedroode poel. die schril uit hel. sche
merlicht te voorschijn kwam en in de
diepe stilte slechts bef snikken van liet
meisje als het gekerm van een gewond
dier.
ïïet maakte hem dol. Hij schudde haar
heftig.
gehoorde gebeurteni-. Het fs nu aan Rus
land te toonen of het het uiterste, de voor-
beeideicoze uittarting van een vreedzaam
volk, in den zin heeft.
De oorlogstoestand in
IJ u i t s c h 1 a n d.
Volgens te Nancy ontvangen belichten
hebben nog steeds zeer belangujke b-u.
gingen in Duitschland plaats van de dek
kingstroepen, die zich naar ban posten a.m
de grens begeven.
Een zeker aantal reservisten ueidmi op
geroepen in Elzas-Lotharingen. en hei Rijn-
dal. In diezelfde streek hadden lerjui-ri
tiën plaats ten behoeve van de hoepen.
Op de verkeerswegen in Duil»ciilaud
wordt zeer streng toezicht gehouden.
Er is door de militaire autoriteiten eer.
maatregel getroffen, waarbij aan de bewo
ners van Elzas-Lotharingen verboden
wordt zich naar Frankrijk te begeren.
De kroonprins is benoemd tot comman
dant der eerste gardedivisie.
De directie der Keizerlijk-Duitsche Spoor
wegen geeft officieel kennis, dat alle inter
nationale treinen naar Duitschland zijn op
geheven.
Uil Oostenrijk.
Volgens officieele berichten wordt beves
tigd, dal de Russen de op Oostenrijksch
gebied gelegen spoorwegbrug tusschen Gra-
nitza en Sczakowa in de lucht lieten vlie
gen.
Keizer Frans Jozef ontving gisteren den
minister van buitenlandsche zaken, graai
Berchtold. den minister van oorlog Kroba-
Iin en den chef van den generalen staf
Hötzendoif in een audiëntie, die twee uren
d miide.
Uit Frankrijk,
Gisteravond is op het Eiysée een buiten
gewone ministerraad gehouden, waar dt-
buitenlandsche zaken werden behandeld. De-
bleken is, dat de onderhandelingen te Ber
lijn voortduren. De noodige maatregelen
rer beveiliging van de grenzen zijn geno
men.
Minister Viviani heeft gisteren de gezan
ten van Duitschland en Engeland ontvan
gen.
De gezant van Oostenrijk had een onder
houd met Margerie. den directeur van bui
tenlandsche zaken. Men zegt dat Engeland
in overleg met Frankrijk krachtige pogingen
blijft aanwenden om een weg tot een schik
king tusschen Rusland en Oostenrijk te
vinden.
Naai het schijnt is men voornemens nieu
we stappen bij beide mogendheden te doen.
Op het oogenbük, d. i. gisteravond, ziet
men den toestand zeer donker in.
Gislernamiddag is een poging gedaan om
„Waarom schrei je, zeg?"'
Zij trachtte zich te vermannen, te spre
ken. Zij streed dapper met zich zelf. Het
duurde toch minuten.
„Heb geduld," stamelde zij. „heb ge
duld. Dat is maar zoo'n zwakheid, omdat
- omdat Ik Wen een heele do urn ie deern
Ik had dat immers moeten weten, al lang
moeten weten! Zij hebben 't mij toch alle
maal gezegd, die lieve, oude man, mijn
eenig vadertje, jou moeder, de buren, allen
hebben 't mij gezegd. Ik won 't echter
niet gelooven. Ik wou niet kon niet.
Niet eens in dien langen tijd in Bremen,
toen je tri ij niet meer schreef, kon ik 't
gelooven
„Wat hebben ze je gezegd?" vroeg hij
loornitg.
„Dat het. komen moest zooals hel is
gekomen. Ik neem je dat niet kwalijk,
zeker niet. Alleen ja, je hadt wel een
beetje vertrouwen in mij kunnen stellen
en mij kunnen zeggen, dat Ik ben
ziek van verdriet om jou geweest. Nee,
nee, laat dat. Ik zie bet immers in, ik zie
't heel goed in. Trina heeft huis en erf
en verstand en aanzien. En daarentegen
zoo'n totaal onnutte deerne als ik. waar
over geen mensch blij is, dat zij op rle
wereld is en waarover geen mensch
zou treuren, als zij er niet was
Nee, nee, ik neem 't jc niet kwalijk. En
ik wil geen steen wezen op den weg
tot jou geluk. Hoe hadt je dat kunnen
denken? Nee daar daar
Zij trok aan den zilveren ring, dien hij
haar eens aan den vinger had gestoken.
Die scheen als met hot lid saamgegrocid
te zijn. Hij schramde het vel tot bloe
dens toe hij haar poging om hem los le
werken. Maar zij lette niet op de pijn.
Zij trok hem met geweld van haar vinger
en reikte hem Enno toe. „Daar daar!
je moet gelukkig zijn!"
Uit haar zwarte oogen, die door tra
nen glinsterden, uit den klank van haar
klagende stem, uit elk harer zachte woor-
de tunnel hij Chalyfort te vernielen. Een
schildwacht schoot op een automobiel, waar
in drie lieden gezeten waren, die de vlucht
namen.
De tegeering heeft den uitvoer van de
artikelen, die als oorlogsconfrabande kun
nen worden beschouwd, verboden.
E e n En g e1s c h eskader voor
V1 i s s i n g e n
Een Heulertelegram uit Brussel dd. giste
ren meldt: De aigemeene malaise o-p de
Beur» is verergerd door liet geiucIn, dat
een deel van hef Engelsche eskader kruist
tusschen Os-lende en Vüssiiigcn. Het gerucht
weixl spoedig bevestigd.
De „Patriofe*' deelt mede, dat een eska
der van Engelsche kruisers het anker heeft
laten vallen op de bank Schouwen tusschen
Ostende en Vüssingen. Tv, ee Xederland-
sclie kruisers zijn de roede van Vüssingen
binnengekropen.
De Antwcrpsche dagbladen melden, dat
twee schepen, die Antwerpen waren uit
gevaren, naar Antwerpen moesten tcrug-
keeren wegens de aanwezigheid van een
vloot op de roede van Vlissingen.
De mobilisatie in België,
Een pa niek.
De Belgische regeering heeft gisleren be
sloten ie mobiüseeren. ter handhaving van
Relgië's neutraliteit. Ruim tweehonderd vijf
tigduizend man worden op oorlogsvoet ge-
biacht.
De „Etoile Beige" deelt mede, dat de
regeering te Antwerpen den geheelen ter
plaatse aanwezigen voorraad graan opkocht,
onder bedreiging er anders beslag op te
loggen.
Van Vervier* af tot Mons, in Belgisch
Luxemburg eu in het Groothertogdom is
de opwinding onbeschrijfelijk. Groote leger*
hewegingen zoowel van Fransche als Duit-
-che zijde worden ginder gesignaleerd. Tel
kens en telken» verschijnen en verdwijnen
weer plots groepjes militairen, die verken-
ningsdienst doen.
Ook uit Antwerpen wordt melding ge
maakt van de daar hcerschende groote op
gewondenheid. Het bericht van de mobi-
liseering in Duitschland baarde een aige
meene opschudding, die aan paniek grens
de. De banken werden bestormd door men
schen, die waarden te gelde wilden maken.
In sommige banken was de toeloop zoo
groot, dat men politioüulp moest inroepen.
Eenvoudige menschen haasten zich provi
and op te doen. Op de dorpen heerscht
een ongetoofelijke paniek. De boeren be
graven geld, kostbaarheden en levensmid
delen. Het bericht, dal een Engelsche oor
logsvloot aan de Scheldemonding is ver
schenen, maakte de paniek nog grooler,
niettegenstaande de pers van alle riehtin-
den sprak de betooverende lieftalligheid,
die eens zijn hart en'zinnen had veroverd.
En de vurige hartstocht, die dit meisje
indertijd bij Item had opgewekt, deed nu
een innig diep medelijden bij bom ont
staan. Neen, hij kon niet over haar heen
zijn eg vervolgen! Of ook de toom over
/.'ja eigen zwakheid met kracht in hem
opwelde hij kon het lieve schepseltje
niet met voelen treden al wenkten ook
al het geluk on alle heerlijkheid der we-
i old aan het eind der haan
Hij greep ruw haar hand met den ring.
,,Fn jou gepraat is geen grein verstand
of zin 1"
De tranen in baar oogen droogden van
verbazing op.
„Mag je Trina Döpke dan niet lijden?"
Toornig heet hij haar toe: „Helt ik aan
het ziekbed van je vader gezworen, dat
je mijl; vtouw zoudt W-orden of niet? Houdt
jij rmj voor een, die zijn woord niks -re
kent?" ,-i-
„Het hart van een man vraagL er riiel
naar, wat. zijn lippen eens "gezworen heb
ben," antwoordde "zij treurig. „Je moet
je hart niet tegen zijn wil dwingen. Enno.
Je moet je geluk niet. voorbijloop-en. Dat
wil ik niet hebben. Je moet niet denken,
omdat ik zoo vrees el ijk lieli moeien schreien
dat was nog zoo'n zwakheid. Ik kom
er ganw over heen." Met den rug van haar
hand wis elite zij de laatste tronen W'cg.
„Heel spoedig. Als jij maar goed tevreden
turnt, ik zal het wel spoedig te boven
zijn. Je weet immers, dat ik de dingen
niet zwaar opneem."
Een krampachtig lachje trilde om haar
smartelijk vertrokken lippen, maar in de
zwarte oogen stond onuitwi v.hbaar het
groote leed. Er was daarin een onrustig
geflikker en zij gleden nf van Enna's oogen
naar de bloodroode oppervlakte van den
pool. „Ik zaj er wel spoedig ovex* heen
komen." Hij verstond heel' goed de z.wij
gen de taal clezter oogen.
(Wordt vervolgd,}
