67*" Jaargang.
eAê::
Maandag 3 Augustus 1914
No. 14593
De Fransche hoeve
BUITENLAND.
48)
Duitschland en Busland.
Duitsclilaiid en Frankrijk.
SCHIEDAMSCHE CQURSIT.
Deze courant verschijnt d age 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prjjs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25, franc»
per post fi- f-65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
een
Prqe der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel mee*
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te hekomen.
In de nummers 'die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon Np. 103.
Schiedam, 3 Aug. 3914.
be uitbarsting is gekomen. De donkere
oorlogswolken, die moer dan oen week lang
de politieke atmosfeer in Europa in een
drukkende spanning hielden, zijn thans los
gekomen. Het groote Europeesche omvoer,
waarover wel eens door vindingrijke sein ij-
vers werd gefantaseerd, maar welks ver
schrikkingen zoo ontzettend leken, dat me
nigeen het onbestaanbaar achtte, dat zoo
iets door de mogendheden zou worden uit
gelokt, is er. Langs de goheele Russische
westgrens rommelt reeds de oorlogsdonder,
reeds schoten er hier en daar bliksem
flitsen elk oogenblik kunnen daar de
kleine schermutselingen door een groofcn
slag worden gevolgd en aan de Fran-
sche grenzen is de atmosfeer tot de groot
ste spanning met electriciteit geladen. Het
groot-hertogdom Luxemburg is reeds door
Duitsche troepen bezet, die ten getale van
honderdduizend man van daar uit de Frrw-
sche grens dreigen over te t rekken. ol-
gens eeltige telegrammen zijn zij hierto
reeds overgegaan.
De uitbarsting was niet meer tegen te
gaan. Rusland mobiliseerde, Dnitschland,
dat ernstig naar den vrede streefde, moest
volgen en Frankrijk kon toen ook al niet
anders. En „mobilisatie be toekent oor-
legDit woord, door de officieus" „Nonl-
deutsche Allgero. Ztg." Zaterdag geuit,
heeft zicli bewaarheid.
Gelijdelijk, maar onverstoorbaar, zeker als
een lawine, die zich door niets laat tegen
houden, volgden de gebeurtenissen el
kaar op.
Donderdag, den 28sten Juli, zond Oosten
rijk zijn ultimatum nan Servië.
Zaterdag 25 Juli kwam daarop het Ser
vische antwoord, dat door Rusland was
opgesteld, en dat Oostenrijk niet bevredi
gen kon.
Nog geen week later staal geliccl Europa
onder de wapenen en Zaterdag 1 Augus
tus zendt Duitschland aan Rusland de oor
logsverklaring.
Aan Frankrijk is op 't oogenblik nog
geen oorlogsverklaring gezonden, maar do
dreigende opmarsehen der Duitschers naai
de grens en roeds "daarover, zeggen ge
noeg.
Van de gebeurtenissen, die in de volgende
dagen staan te wachten, moet men geen
onpartijdige' lezingen verwachten. „De da
gen der oorlogscorrespondenten zijn voor-
f Roman naar het Duitsch,
r*
i van
LUISE WESTKIR0H.
Met forsclien grx?ep haar hand nemend,
schoot hij den zilveren ring weer aan haai
vinger. „Jo wordt mijn vrouw, >.ou gauw
als ik genoeg verdien om een huishouden
op te zetten."
„Ach, Enno. daarnaar vraag ik niet, al»
jij mij niet moogt lijden."
Nu hoog hij zich over luiar heen en
drukte zacht als een vader een kus op
haar voorhoofd en oogen.
„Je moet vertrouwen in mij stellen en
moeielijke dingen nog niet mogelijker voor
mij maken. Zulke woorden als vandaag moei
je niet nog eens zeggen en ook niet deu
ken. Aan dit eene moet je vasthouden
ik doe mijn woord gestand."
De tranen kwamen nu weer te voor
schijn. „Ik voel mij zoo beklemd. Maar ik
heb je lief, Enno. Ik zal doen, wat jij mij
zegt en gelooven wat jij zegt. Maar je
«toet je geluk niet wegworpen om mij --
dat niet."
„Waar logeer je?" vroeg hij.
Zij noemde haar logies voor dien nacht.
„Ga dan mee. Ik breng je."
Hij geleidde haar, zonder veel (c "Spre
ken en haastig loopend tot voor het huis,
want zijn zelfbeheersching dreigde hem te
begeven. Ilij zag haar in de deur verdwijnen,
hem nog teeder toewenken. Toen liep hij
terug naar het meest woeste-gedeelte van
het veen en wierp zich daar op den grond,
hij." zoo seint dr. Dillon, de bekende En
gehche oorlogscorrespondent uit Weeii"n
aan de „Daily Telegraph". De gebeurtenis-
sen in den strijd zullen niet meer worden
aanschouwd door de verslaggever» der bla
den; zij zullen dag aan dag worden mede
gedeeld door de officinale ambtenaren, met
uitsluiting van alle anderen.
Dagbladi onespondenlen zullen de vrij
beid hebben te borduren op hetgeen zij van
dezen vernemen -- op gevaar dat hun be
richten niet worden verzonden,, zoo hurt
patroon niet wordt goedgekeurd door den
censor.
Dit is een juiste schets val heigeen ons
in de komende dagen te wachten staat. Wij
zullen slechts die berichten ontvangen, die
6e censuur in de verschillende landen wel
wil laten pastoeren.
Om h a 1 f a c h t Zaterdagavond
heeft do Duitse he gezant te Pe
t o t s b u r g de oorlogsverklaring
aan ,1e Russische regecring
over li a n d i g d.
He t voors te 1.
Over de voorgeschiedenis schrijft de
„Xorddeut-che Allgem. Ztg," van Zaterdag
Bij den keizer is op 29 Juli een telegram
ontvangen van den baar. waarin hij den
keizer dringend verzocht om hem in deze
zoo ernstige oogen blikken hij Ie staan. Hij
verzocht hem, liet ongeluk van een Euro
pceschen ooi log te voorkomen, en al he;
mogelijke te doen,-om zijn bondgenoot en
ervan af te houden, te ver te gaan.
Denzelfden dag beantwoordde de keizer
dit in een lang telegram, verklaren, dat hij
de taak van bemiddelaar en het beroep op
zijn vriendschap en zijn hulp bereidwillig
aanvaard had.
Dientengevolge werd dadelijk een dipte
matieke actie in Wecnen ingeleid.
Terwijl deze nog bezig was, kwam het
offieicele bericht, dat Rusland tegen Ook
te m ijk-Hongarije mobil iseerde.
Dadelijk wees de keizer den tsaar in
een tweede telegram, ca- op, dat door do
Russische mobilisatie tegen Oostenrijk zijn
op verzoek van den tsaar ondcrnpimen
bemiddeling gevaar liep, ja zelfs onmoge
lijk zou kunnen worden gemaakt
Toch werd de in Weenen ingeleide actie
voortgezet, waarbij de door Engeland b1
gonrien en in dezelfde richting zich he
wegende voorstellen door de Duitse Lu» ie
geering warm werden ondersteun,'!.
Over deze bemiddelingsvoorstellen zou
heden in Weenen de beslissing vallen.
Noch vooidat de beslissing vallen kou.
kwam bij de Duitsche regeering officieel
het bericht in, dat het bevel tot mobilisatie
voor het geheel o Duitsche leger en de vloot
was uitgevaardigd.
Daarop richtte de keizer een faabt
telegram aan don tsaar, waarin hij er op
wees, dat de verantwoordelijkheid vont de
drukte zijn gezicht in de vochtige heide.
Hij schreeuwde het uit in zijn smart, trok
zich het haar uit. .Moest hij van Trina
afzien, die de rust, de vrede in persoon
was! Van den vasten bodem onder zijn
voeten, den geliefden grond! Als dagloo-
|e| gehaat werk verrichten om den kost
te verdienen voor zichzelf en het dwaze,
lieve kind, dal hij iu een rampzalig oogen
blik aan zich had geketend. Verdoemenis
en foltering was het? Maar al kwam de
honger naar geluk in hem daartegen ook
op, hij kon haar niet van zichafschudden,
voor wie hij hel leven boteekende. Hij dacht
;uin den eed, dien hij den ouden inan
hij handslag had gezworen, toen die glim
lachend zijn hoofd voor den Jaatsten slaap
op het kussen legde met de woorden „Ik
heh niemand te kort gedaan!' -Neen,
de schim van zijn huis, die wraakzuchtig
zijn geslacht tot schuld en berouw dreef, zou
niet de haas over hem worden. En al gold
hot ook het hoogste geluk hij ging niet
naar het altaar over een gebroken eed
en een vernietigd leven. Hij hoopte te kun
nen sterven met het trotsche woord van
Toni Griiveloh: ik heh niemand te koit
gedaan
Vermoeid, mot pijnlijke ledematen, wan
kelde hij naar huis, sloop daar binnen, ter
wijl iedereen sliep, liep op de toenen naar
zijn kamer en drukte zijn gezicht vast in
het kussen om niet in zijn verdriet luid te
snikken.
Bij het kruien van den dag ging Enno
den volgenden morgen het veld in. Hij
had een stuk brood jneegenomen en. ver
scheen niet bij de morgenpap.
Toen hij tegen tien uur naar huis terug-
kerde, zag hij Trina bij de turfschuiten in
den inham van het kanaal. Hij bond de
veiligheid van het rijk hem dwong tol de
fensieve maatregelen. Hij was met zijn be
moeiingen voor het behoud van den \ve-
ic-Hvrede tot aan de uiterste grens van het
mogelijke gegaan.
Niet hij di aagt de verantwoordelijkheid
rooi het onheil, dat than-, de wereld be-
dieigt. Hij heeft zijn vriendschap voor den
tsaar en diet RtbsRehe volk trouw gehouu
den. De viode in Europa kan nu nog wor
den behouden, als Rusland ophoudt
Duitschland en Oostennjk nog langer te
bedreigen.
Tem ijl dus Duitschland op verzoek van
Rusland bemiddelde, maakte Rusland zijn
gelieelo strijdmacht mobiel en bedreigde
daarmede do zekerheid van het Duitsche
Rijk, dat tot dusver nog geen enkeion
buitengewone» müitaiien maatregel had ge
nomen.
Zoo is dus de oorlog niet door Duitsch
land ontstaan, veel meer heeft dit door de
daad dien willen voorkomen.
Thans acht Duitschland het oogenblik
gekomen om de legermacht van Duitsch
land op te roepen.
De eerste se,boten.
Een Reu ter-telegram uit Berlijn d.d. 2
Aug. mei It blijkbaar officieus: Na het be-
Irend wol den te Berlijn van de algemoene
Ru»si"-che niobilbeering heeft de Duitsche
gezant te St. Petersburg de opdracht ge
in ogen van de Russisch" 'regecring te
eisclieii de mobdiseering. die tegen ons on
onze Oo-lemijksclie bondgenoolen gericht
is, op te heffen en hieromtrent 'n bondige
vei klaring binnen 12 uren af te geven.
Deze opdracht werd volgens mededing
van giaaf Pourtelès iu den nacht van 3l
Juli op 1 Augustus te middernacht uitge
voerd. Mocht het Russische antwoord onbe
vredigend zijn dan werd den Duits-clien
gezant verder gelast de Russische regecring
te» verklaren, dat wij ons beschouwden op
voet van oorlog met Ruskind te zijn.
De mededeeling van den gezant over
het binnen korten termijn verlangde ant
woord van den Russische regeering op onze
vraag is iiier ntet aangekomen, evenmin
is ccnige lijding over de uitvoering van
de tweede opdracht, hoewel wij gecon
stateerd hebben, dat het telegrafische ver-
koer met Rusland nog werkt, ingekomen.
Daarentegen zijn in dezen nacht voor vier
uur 's ochtends hij den groolcn generalen
staf de volgende berichten ontvangen:
Ie-. Vannacht hebben Russische patrouil
les oen aanval gedaan op de spoorbrug
over de Wart he Lij lachen ried aan de lijn
J ar o t s el li n - --Wr e sc he a (provincie Posen); de
aanval werd afgeslagen. Aan Dnitschenkant.
was liet verlies twee Jicht gewonden. De
verliezen van de Ilusten zijn niet. he
kend. Een poging die de Russen tegen het
station Müovlaw (eveneens aan bovenge
noemde spoorlijn) ondernomen hadden, is
verhinderd
9o, de stationschef van JohannRb'urgj
(rcgeering-dis'lrict GnmWnnen) en 'tbosch-
paarden vast en slapte Vastberaden op
haar toe. Trina zag hein aankomen en be-
moikte aan zijn blik en aan zijn gang,
dat, hij de beslissing hiacht. Zij bleef op
de brug staan en haar lange, smalle hand|
die op de leuning lag, beefde zacht. An
ders verried niets haar angstige spanning.
Enno plaatste zich tegenover haar. Ook
hij omklemde met heide handen de leu
ning; hij moest iets grijpen en vasthou
den. Anders kon hij niet zeggen, wat hij
had te zeggen. En hij keek liet meisje
niet aan, hij zag süak voor zich uit.
„Je moet weten, wat je doen moogt"
- dat heh je een paar dagen geleden tegen
mij gezegd, Trina, in een uur, toen ik een
zeer gelukkig mensch was. Toen meende
ik werkelijk, dat ik dat mocht zijn. Nu
weet ik, dat ik dat niet mag."
„Je moogt niet?" herhaalde zij. Haar
stem beefde evenals haar hand.
„Anne Griiveloh hoeft mij gisterenavond
laten roepen. Trina jij hebt huis en erf
en vrienden en familie en staat vast
opi je voeten. Hel meisje lx-7.it. niets en
heeft niets en heeft niemand op Gods we
reld --- behalve mij en vindt haar weg
niet alleen, want zij is oef) onervaren schep
seltje. Zij vertellen immers opi buurtvisi-
tes allerlei dingen van ons, Brinkmeier».
Jij hebt zeker wel het verhaal gehoord
van mijn vader en Annmnrei Rademaker,
die op zijn trouwdag verdronken in den
Zwarten poel lag. Ais ik mijn belofte, die
haar vader mede in 't graf heeft, genomen,
verbrak en de deerne eens dood voor mij
werd gesleept met mijn ring aan den vin
ger 'k zou er niet over heen komen.
!k kwam er nooit, nooit overheen. En
daarom weet ik. dat ik niet mag."
Hij hield met spreken op.
Zij stak hem langzaam haar bevende
beheer te Bialia fkreits Jojiannisburg") mel
den, dat vannacht Ran 1 op 2 Augustus)
een sterke Russische colonne met artil
lerie bij Schwjdden, ten Z.X. van Bialla
kreits Johannesburg), de «ren* o\eig«-Liok-
ki'ii is <m dat twee eskadron-- kozakken in
de richting van Jobannisburg rukken.
Het telefonisch vorkeer tuil-hen Lyi k
en Bialla is verbroken.
Dienvolgens heeft Rusland hei
gebied van het Duitsche r ij k a a n-
gevallen en den oorlog g o o p e n d.
BERLIJN, 2 Augustus. Den Rn-sisehen
gezant Swerbejef zijn zijn pa-.-en over-
liaimligd.
KONINGSBERGEN, 2 Aug. In Eydt-
kiilmen (het Duitsche grensstation aan de
lijn BerlijnWarschauSt. Petersburg) is
een Russische patrouille binnengereden.
Het iw>stkantoor te Bilderweitseher is vol
gens een betrouwbaar bericht vernield.
De Russen zijn op vele plaatsen de grens
overgetrokken.
ALLENSTEIN, 2 Aug. In liet algemeen
hebben er |aan de grens slechts kleine
cavaleriegevechten plaats. Johannesburg
dat door leen escadron van het elfde regi
ment dragonders Is bezet, wordt op het
oogenblik aangevallen. iDe spoorweg Jo-
hannisbuTgLyck is bij Gutten opgebroken,
evenzoo de zijlijn naar Diottuwen. lie ver
liezen op Russische zijde bedragen op
hot oogenblik circa, 20 inan. Aan Duit
sche zijde zijn slechts verscheiden licht
gewonden.
BERLIJN, 2 Aug. Van boord van de
kleine kruiser „Augsburg" wordt draadloos
geseind
Ik bombardeer de Russische oorlogsha-
ven Libau; ben in gevecht met een vïjan
delijken kruiser; ik heb mijnen gelegd. De
oorlogshaven staat iu brand.
PARIJS, 2 Aug. De „Matin" zegt ge
maehtigd te zijn lol cle verklaring, dat op
het oogenblik, dat Duitschland aan Rus
land den oorlog verklaarde, er een verzoe
ning intrad tusschea Oostenrijk en Servië,
PARIJS, 2 Aug. De „Matin" wijst er op.
dat Rusland het Duitsche leger rustig zal
laten binnentrekken en niets in den Wieg
zal leggen en eindigt zijn beschouwing al
dus: „Duitschland vangt aan, waar Napo
loon is geëindigd".
De Russische opmnrsch.
Uit Myslowitz wordt gemeld:
Uit Rondzin rukte een eskadron kozak
ken naar Creuzschou, De grensbezetting
vau Sosnowilz is tot de opmarsch gereed,
evenals die van Modrzejow; beide plaatsen
liggen bij Mylowitz en Kaltowitz. Een regi
merit artillerie ging gisteren van Warschau
nam Alexandrowo, het goheele garnizoen
van Lodz naar Wieloeri. liet geheide m
du-drie-district van Russisch Polen is vau
troepen ontbloot. De kazernes te Modrze-
liand toe. „Ik denk daarom niet slecht
van je."
Ilij beet zich zoo stijf op de lip, dat
er een druppel bloed lo voorschijn kwam
„Je moet mij wel een heel slappen,
wankelmoedigen kerel houden."
„Neen. Het is een oude waarheid: alle
dingen, die bijzonder groot en mooi zijn
en schitteren als de sterren, de zon, de
regenboog die komen niet naar beneden
bij ons menschen. En wat wij ons wenschen
als hel allermooiste en hoogste, dat blijft
ook altijd voor ons onbereikbaar. God zal
dat wel zoo ingericht hebben, opdat wij
voortdurend zouden verlangen naar iets he
tors. Maar het is geen zwakheid, geen
schande, wanneer wij, zooals kinderen de
hand uitsteken naar een ster, grijpen naar
iets dat nief voor ons is bestemd. En jhet
strekt ons tot eer, wanneer wij ons ter rech
ter 'tijd herinneren wat onze plicht is."
„Trina -
Het door 't weer vermolmde hout der
leuning brak onder zijn klemmende ban
den.
„Je hebt gelijk. liet zou een te
groot en te heerlijk ding zijn geweest voor
een van de Fransche hoeve als hij jou
jou! tol. zijn vrouw had mogen maken.
Trina Döp'ke, op welken dag zal ik van
je hoeve vertrekken?"
„Ik moet nu ook nog voor een ander
werken, zooals je weet."
„Wensch je daar haast mee te maken?"
,Je hebt geploegd en gezaaid en 'k zou
deuken, dat je mij niet in den steok zult
laten, voordat de oogst binnen is."
„Als je mij hier duiden wilt ik ben
ook van oordeel, 3at het werk zijn gang
moet gaan."
Hij keerde zich om, deed twee steppen
en kwam terug. „Trina", zei bij zacht en
jow zijn aan het gemeentebestuur overge
dragen. Alle spoorwegwagons zrjn naar Rus-
«eh-Poten gedirigeerd, evenals alle gel
don uit de openbare kassen.
In Polen verwacht men een opstand te
gen Ru-!and.
Sedert Maandag zijn zeren Siberische
legerkorpsen op weg naar Europeeseh Rus
land.
Uit Kolisch wordt gemeld van Vrijdag:
In de grootste haast wordt alles hier
voor den oorlog in gereedheid gebracht.
Twee regimenten infanterie rukten deze
plaats binnen, een uit Lodz en een uit
Warschau. In het plaatsje Mostkof ligt een
afdeeling jagers. Uit Pleschen kwam het
bericht, dat oen regiment artillerie naar de
grens wordt gezonden.
De families der Russische 'ambtenaren
en officieren zijn naar het binnenland ge
vlucht.
St. Petersburg is iu staat van beleg ver
klaard. Men zoekt als reden van dezen
maatregel het ontstaan van revolution-
naire woelingen.
Gelijk met zijn eiseh aan 'Rusland om
binnen 0 uur do mobilisatie te staken, bad
Duitschland Zaterdag ran "Frankrijk ge-
oischt, dat liet zich binnen 18 uur in ge
val van een oorlog met Rusland, neutraal
zou verklaren.
Re „Kólnische Ztg." meldt thans officieus,
dat het antwoord van Frankrijk te Berlijn
is omvangen. Het wordt ontwijkend en dub
belzinnig genoemd.
Door de Duitsche troepen zijn intussclien
voor Frankrijk zeer dreigende bewegingen
aan de grens uitgevoerd. In de eerste plaats
werd het groothertogdom Luxem
burg bezet. Hierover melden de tele
grammen het volgende:
BERLIJN, 2 Aug. Luxemburg is, ter
dekking van de zich aldaar bevindende Duit
sche spoorwegen, door afdeeliugen van het
achtste legerkorps bezet geworden.
LONDEN, 2 Aug. Een belangrijke ver
klaring weid hedenmorgen door den ge
zant van Frankrijk te Londen afgelegd. De
gezant verklaarde, dat Duitsche troepen he
dennacht Luxemburg zijn binnengetrokken
en dal door dit feit Duitschland 3e neutra
liteit van Luxemburg heeft geschonden.
Deze neutraliteit weid gegarandeerd door.
het verdrag van London van 18G7.
LUXEMBURG, 2 Aug. i)e ltuitsehe troe
pen zijn bel gebied van het groothertog
dom Luxemburg binnengetrokken en Leb-
Ion zich va.n hel regeeringsgebouw meester
gemaakt.
Een 'troepen m a, c h t tv a n '100.000
Duitschers trekt floor Luxem
burg en hoopt zich op langs de Fran
sche grens.
aarzelend, „ik heb je niets voor te schrijven,
ik wel het allerlaatst. En het zou onbe
scheiden wezen, 'je een raad tie geven. Maar
ik sinoek je, ik smeek je al wat ik kan,
Trina -- als je trouwt en er komt een boer
op de hoeve Zijn slem begaf hem.
„Een boer behoort op de hoeve," ant
woordde zij lx?daard,
„Laat hel dan niet de neet van Luerke
Vbss zijn," ging Enno voort. „De Vossen
zijn allen valsche mensc-hen. Laat het
iemand zijn, die jou op prijs weet te stel
len, Trina."
„Yoss zijn neef zal niet boer op de
Diipkes-lioove worden. Dat beloof ik je."
Haar gelaat ldeef kalm. Zij hield haar
oogen neergeslagen, bij kon daarin niet
lezen. Maar nu zag hij, dat er van onder
haar zilverblonde wimpers langzaam twee
dikke tranen over haar wangen vlooiden.
De tranen der vrouw, die Enno slechts
kende, als gelaten boven de dingen staan
de, ontroerden hem in dier mate, 'dat het
hem was, alsof reuzenhanden zïjn keel
dicht knepen. Hij kon geen woord meer
vinden. Zwijgend ging hij heen.
De dagen verstreken als onder een lood-
zwaren druk. Het. was, alsof er een lijk
kist op de deel stond. Het werk ging zijn
gang, maar het gesprek bij het haardvuur
in de keuken wilde niet meer vlotten.
O]) een avond stak Enno iu zijn kamer
hel stompje vetkaars aan, haalde een stuk'
wit papier voor den dag, goot water qp;
den verdroogden inkt in het glas en be
gon te schrijven. Met stijve hand, saam-
geklemde tanden en gefronste wenkbrau
wen schroef hij: 1
Wordt vervolgd^
