Gevestigd
JA. AA.
Schrijfo iderwijs
6.
1
50 0 öügatiën
Provinciale Met
en Spaarbank.
Herfst- en Winter-Seizoen
1914/1915.
Rotterdam'"Tolulpit'1
Winter in de Alpen,
p p Voor de Vaoanties. -#
N. HIJGEN en J. VINCENT, Lange Haven 2.
Provinciale Creöiel- ei Sparbaifc,
Casino ariélé.
I
Dames- en Kïnderkleeding.
STOOMEN. VERVEN
Tandarts
MEULENÏÏ0FFS
lü
Tentoonstelling1 der nieuwe modellen
van elegante
MEDDENS ZOON.
Iuckujk^TnttasSotI
.-files binnen enkele dagen.
Schitterende Specialiteiten-Voorstellingen.
J. F. DUPöfêT.
Uit de Pers.
Hemens:d Nieuws.
Handel cn Re tl vijf
ABYERTENTIEN.
Tuinlaan 86, Schiedam.
TI. ZOON,
.ükf.arlct Telefoon 153.
Voorhanden:
Prijs 7ö cents.
Groote keuze in alle afdeelingen.
HERFST- EN
WINTERSTOFFEN.
«OTTERDAM DEN HAAG
Hoogstraat 356. Kapelsbrug 1-4
Ph. C. VISSER,
Ecne soliede en voordeelige belegging
Lange Haven Ï.03, Schiedam.
Een* Euhopeescue Statenbond.
In hot „HdJbl." van 17 September j.l.
heeft Jhr. dr. Nico van Suchteleu in een
kernachtig artikel als „het eenisi redmiddel"
togen oorlog genoemd de tot-stand kotuing
van een Kuropecschcn. Statenbond.
Zonder zich bezig te houden met de
vraag wie. de schuld draagt van dezen
oorlog, een vraag die de geschiedenis alleen
onbevooroordeeld zal beantwoorden, noemt
hij de oorzaak daarvan het militarisme en
de gohehnc diplomatie, die door de volken
zijn geduld. j
De les die de volken thans hebben te
lecren, zoo schrijft de hoer v.S.. is deze:
1. dat eerlijkheid, goede trouw, kortom
m o n s c h e 1 ij k e moraal, evenzeer liet)
leidend 'beginsel moet zijn der buitenland*
sche politiek ais der Limienlandsche wet
geving;
2. dat de heerschappij van een diplo
matie en van een militaire kaste onvereenig-
haar is met het moderne rechtbewnstzijn.
Do volken moeten inzien dat zij bij hun
economische concurrentie evenmin gewa
pende bescherming behoeven als bij hun
wetenschappelijke en artistieke.
Niet bedoelt do schrijver dat enkele men-
schen dit nog weer zullen zeggen, maar de
volken moeten het inzien en van, dit
inzicht getuigen.
Er zijn, meent de schrijver, onmiskenbare
teekenen die Va* op wijzen dat de massa
Ontwaakt uit haar apathie en hij wijst in dit
verband er op dat elk der strijdenden den
oorlog verfoeit cn niemand de verantwoor
delijkheid er van wil dragen on de alge
meenheid daarvan beteekent z. i. niet anders
dan dat de volken eindelijk de aan
matigende voogdij van onbekwame en
wetenloozen regeerders niet meer verdie
nen. En dat allen zeggen te strijden voor
de beschaving', de cultuur, is niet be
lachelijk, maar hoopgevend.het
is geen huichelarij, maar waan
zinnigen ernst En wanneer deze strij
ders huiswaarts koeren, zullen zij geleerd
hebben met daden te strijden in plaats vim
met woorden, en dan waarlijk voor vrede,
recht, hesclraving, cultuur.
Het is niet te ontkennen,: deze oorlog
is niet een uitbarsting van volkenhaat,
van rasse-tegenstellinghij is niet bewust
gemaakt door menschcn maar als ma
chinaal veroprzaakt door die twee ver
ouderde maar oppermachtige instituten:
militairismo en diplomatie.
Dat er ongehoorde gruwelen bedreven
worden en persoonlijke wreedheden plaats
grijpen is een gevolg van het aanwezig
zijn van het schuim dat in alle legers aan
wezig is, dodh levert het bewijs ,dn.t oorlog
zich nóóit houden kan een recht, dat oorlog
nóóit anders kan zijn dan barbaarsch, trots
de edele deugden die hij bij' enkele indivi
duen tot ontwikkeling kan brengen.
Hoeten de volken door revolutie toonen
dat zij geleerd en begrepen hebben? Ja
als de regeeringen niets geleerd hebben.
Haar deze zullen wel tot inkeer komen
uit onmacht'moèten komen; de economische
uitputting' zal alle partijen geneigd maken
tot het sluiten van een eerzamen vrede
entot een helderder inzicht brengen
van hun onderlinge afhankelijkheid en, be
hoefte aan toekomstige en beter," hechter
georganiseerde samenwerking. Er zal dan
géén revolutie meer noodjg zijn, althans
niet in do werkelijke cultuurstaten..
Het antwoord op de vraag: „Hoe moeten
do vrede-sluitendc regceringen toonen dat
ook zij de harde les hebben verstaan moot.'
zijn: door de stichting van een economisch
politiek rechts verbond, "een Statenbond of
Bondsstaat, met internationaal leger tot on
derlinge garantie. De Europeesclie Staten
bond worde de eerste, moest 'dringende
leuze voor het Intellect, de politieke strijd
kreet voor 3e massa van alle beschaafde
Europeesche naties. Want de Europeesclie
Statenbond is hot eenig middel, dat, zon
der aan de eer of waardigheid van zelfs
den machtigsten staat te kort te doen cn
zonder het oeconomisch belang van ook
maar het allerkleinste landje te verwaar-
loozen, practised eri radicaal 't groote pro
bleem van het Europeesche evenwicht tot
een duurzame oplossing te brengen. Er is
maar één keuze: óf de Europeesche Sta
tenbond, bestaande uit autonome, natuur
lijke, dat wil zeggen naar hun nationaliteit
begrensde naLies, die zich krachtens hun
al gom een - menschel ijk moreel bewustzijn bin
nen hun onderling rochtsverband eerst
waarlijk vrij en zelfstandig zullen voelen,
óf een voortbestaan, neen verergering van
den ouden toestandeen nieuwe chaos van
zoogenaamd souvereine, onredelijk begrens
de, kunstmatige dwangstaten, die, in ver
blinden wedijver, alle menschelijke moraal
verwaarfoozen, -opnieuw zich zullen bewa
penen en steeds zwaarder bewapenen, tot
dat ójbniouw en nog ha'rGaarschcr de strijd
moet ontbranden, en ten slotte geheel Euro
pa ten onder gaat in een reeks van revan
che-oorlogen.
De Europeesclie Statenbond is hel oeni-
ge redmiddel. Dit is een waarheid, die niet
ontkent kan worden. Laat het intellect haar
voortaan prediken zonder ophouden. lat
ten alle politieke partijen haar voortaan als
het meest urgente punt op hun programma
plaatsen. Laat de massa, die nu leeft
onder ,de suggestie van waan en leugen,
.voortaan opgroeien onder de eenige mensoh-
"waardige suggestie: de heerschappij der
waarheid.
En ten bewijze van de uitvoerbaarheid
ynn dit denkbeeld, verwijst de schrijver naar
de bestaande Statenbonden Zwitserland,
do Yereenigde Staten van Xoord-Amerika,
bet Duitsche Kijk, Zuid Afrika. Hij besluit
zijn artikel met een krach ligen oproep aan
allen, om in die richting t.e werken.
Pour le mérite.
De Duiisehc Keizer heeft den 2'2-jarigon
garde-luitenant von der Linde de orde
..Emir Ie mérité" verleend, de hoogste
Pruisische militaire onderscheiding, sinds
1SG6 niet meer aan een subaltern officier
geschonken.
Von der Linde verdiende de onderschei
ding door zijn drieste overrompeling van
het fort J talon lie, behoorende tot den ves
tinggordel van Namen, op 2-1 Augustus.
In een brief aan zijn ouders geeft hij
daarvan de volgende beschrijving
Ik moest met 500 man over het vrije veld
op het fort lostrekken. Van allo kanten
staarden mij de srhietgleuven mm, waaruit
het ieder moment tosknallen kon en was
dat niet het geval, dan kon ik nog licht op
een van de vele mijnen, die rondom ver
spreid lagen, frappe». Onder alle officieren
die zich als vrijwilliger aangemeld hadden,
werd ik gekozen. Van mijn compagnie nam
ik maar vier man moe en op zijn Indiaansch
naderden wij het fort. Erin kon ik echter
toch niet, omdat de groote brug over de
gracht opgehaald was. Toen nti pt» com
mandant ons in het oog kreeg, maakte ik
hem wijs dat een geheel regiment met artil
lerie vlak bij in het hosch stond en dat het
vuur onmiddellijk zon geopend worden, in
dien nog een minuut met de overgave ge
treuzeld werd. De commandant liet de brug
neer, en wij betraden het zwaar versterkte
fort. Ik liet ieder op zijn beurt aantreden,
wij onderzochten ze, de wapens moesten zo
in het fort achterlaten. Hijn vier mannetjes
hadden het geweer in den aanslag. De com
mandant van fort Halonne reikte me zijn
sabel. Daarna liet ik de Belgen zich in een
hoek opstellen, opdat ze zouden kunnen
zien, wie er binnenkwamen, en ik nam met
den commandant nog 5 officieren en 20 man
gevangen (400 waren al van te voien ge
vlucht). Toen pas liet ik mijn compagnie
oprukken! De gezichten van de officieren
hadt go moeten zieh, toen ze achteraf ons
geringe aantal bemerkten I De Belgische
vlag haalden we neer. Hijn makkers Hikten
als de drommel van een Belgische broek,
een hemd en een roode Franscho buikband
een Duitsche vlug aan elkaar, die wij
heschen. Totdat de aflossing kwam moest
ik het fort, dat absoluut onbeschoten was,
bezet houden. Ik maakte 4 stukken van
kaliber 21 centimeter buit, zoomede een
aantal andere van kleiner kaliber, meer
dan 100 geweren en pistolen, 500 granaten
en vele duizenden geweerpatronen Eerst
den volgenden morgen werd ik afgelost.
Tommy Atkins als krijgsgevangene te
l öberilz.
Te Döberitz bevinden zich 3000 Engel-
sche krijgsgevangenen. Reusachtige tentenj
staan er op het open veld, zoo lezen wij in
de „Vossische Zeiltuig", welke een aardige
Inschrijving geeft van "het leven der krijgs
gevangenen. De Tommy's zijn bezig niet
houten barakken te bouwen voor den nade
renden winter. Zij vellen boomen cn zagen
planken. Het materieel, dot verder noodig
is, levert Tiet militaire bestuur.. Alles wordt
nauwkeurig opgeschreven, zooveel spijkers,
zooveel vierkanten meter dakbedcksel, enz.
Engeland zal dat alles Later behalen.
Er trekt een afdeeling Duitsche soldaten
voorhij. Tommy leunt op de schop of bijl
en denkt na. Kooit zal Tommy vergeten, op
welke wijze hij in de nabijheid van Charle
roi krijgsgevangene gemaakt werd.'Op het
station, waar destijds do militaire trein,
vol met Engelsche soldaten, binnenliep,
stonden plotseling de Duitscbers. Hen had
gedacht aan het Fran sche front te komen,
doch reed in plaats daarvan den vijand in
do armen. Het nadruk werd toen aan de
passagiers van den trein verzocht, uit to
stappen. „Alles aussteigen, die Prevision
sind da!"
Vandaar bevinden zich onder de gevan
genen te Döberitz ook soldaten, die in dezen
oorlog nog geen schot gelost hebben.
"Tommy bebouwt .de streek rondom Dö
beritz, dat, volgens de Engelsehen, in
West-Prussia'ligt. Hij verbetert de stra
ten, haalt onkruid uit de tuinen on doet al
lerlel land-arbcid. Alen ziet er geen vijan-
digen blik, hoort geen onvriendelijk
woord. De Duitsche landweer-man neemt
soms zelf de schop ter hand en wijst Tom
my, hoe hij doen moet. De F.ngebcho
krijgsgevangenen verrichten daar met veel
zorg hun werk. Elke afdeeling staat onder
leiding van een "Engelschen onderofficier
en wordt door een Duitsche» landweerman
bewaakt Alleen de soldaten werken, de
onderofficier mag dit, volgens de militaire
bepalingen, niet doen. Hij kookt eon "siga
ret. Alen verstaat elkaar door handbewe
gingen, want onder de .''000 Engelschen
te Döberitz is er geen enkele, die DuiLsch
spreekt. Daarentegen zijn er enkele Duit
sche officieren, die Engelsch kunnen spre
ken.
De komeet.
De oorlogskomeet, zooals de staartster,
die omstreeks het begin van den wereld
brand verscheen, door de „Frankfurter
Zeitung" genoemd is, is nu met het bloofe
oog duidelijk te zien. In den vooravond
de nachten zijn nu ideaal, ook, omdat
het licht van de maan niet hindert zoeke
men de staartster in het verlengde van de
twee moest rechlsehe sterren van de Groote
Beer. De komeet is lang zoo helder niet, j
maar men ontdekt de nevelige, ster met be-
gin van staart toch vrij spoedig. i
TIET AY ESTLAND H.'mvinins). 28 Sopt
De prijzen waren: uien lil) -80 e. per
baal; stoofperen f 1.30 —2.40, stoofappelen
f 1.853. 10 per kin; spruitkool 75 c.
f 1.05, kroten 30-60 e. por zak; tafelpe-
ren 4--17 c., (afelappeton 2 -13 c. per
stuk: komkommers le soort f 1.102.70 per
100; pelziken le so-n-l ,8 1 f; e., diio 2e
soort 3-7 c., meloenen le soort 15-25 c.,2e
soort 512 c. per stuk; bloemkool le
soort f 27, roode *oi» f 13.50, savove
kooi f2.505. per 100; kasdruiven 1ste
soort 284S c„ witte druiven 2038 c.
per Raio; tomaten f2.40-G.20 per 50 kg.;
snijhoonen f 1.5(3 GS) per 10QÖ; prinsesso-
hoonen 75 e— f 1.G0 per zak.
Faillissementen.
Uitgesproken:
D. Slager, melkrijder, te Kampen. Kec.h-
ter-commissarisjhr. mr. Al. A. de Savor-
nin Lehman; curator: mr. J. van den
Oever, te Kampen. v
Ph, Alok, winkelier, te Haarlem. Reeli-
ter-commi.-sarismr. E. J. Dorliout Alees;
curator: mr. A. A. Slheeman.
W, v. Ve--M>ni, eierenkoopman. te Rho
ne». Rechter-cummissarismr. A. D. H.
Eo.koma Andreae; curator: mr. D. L. Ke
vins de Ridder, te Wapeningen. (St.ct.)
Vernietigd:
A. Roovers, landbouwer, te Dongen.
Geëindigd r
Krab.
Hoogwater te Schiedam.
Sept. 30 vtr: 1.28 v.tn. 210
Oct. 12> 2.23 s 2.50
22.4 3 30
Hoogte van het water op de rivieren
Berichten van 29 Sept
LOBITfl, 2 u n m. 12 58 - v 0 37 M
KOBLENZ, 6 u. 's nvorg. 3 20 ev. 0.26 Al
TUIER, 9 u 1 02 Gev. 0 10 M
RUHRORT, 8 u 2.80 'wv 0 36 M
KEULEN, It u .'.48 - v 0 34 M
Zon eu Alaam
Zonsjpg Oct. 1 6 1 vin oi.rfp. 5.37 uw.,
p 2 6 2 j 5 35
4 Oct V AI. 1-2 Oct L
Spreekuur121/2 uur en verder vol
gens afspraak. 6013 12
in de meest voorkomende schrift
soorten te verkrijgen bij
Leeraar Schoonschrijven en Calligrape,
Prins SXaurltsstraaf 2S. 60 2 9
met een aantal oorlogsvlaggen, ter aandui
ding op de kaart, waar de legers zich be
vinden
De Directie bericht hiermede dat
de Coupon No. 1 vanaf 1 October
1914. betaalbaar is ten Kantore
der Bank, Lange Haven 103, als
mede bij H.H. Correspondenten.
ïlc Bank blijft voortgaan
met de nltgltie van "/0 Obll-
gatl«5n In stnklien van flOOO,
f 5(1(1 en f IOO. Koers f iOO 0/n.
De Directie,
G W. van Bergen Walraven. -
5974 31
0PMN6
S
6013 100
BKR X1ECW8TK
«Ktoi 'M MHBS w; gfii
'5994 16
Bij de Firma H. A. M, Boelastb,
te Schiedam, is verschenen:
DOOK
met een hoofdstuk voor
Viuterspart.Beaefcnaiirstcr),
DOOK
JENKY VISSER—HOOFT.
128 blz. kl, 8°, met 38 illustratiën.
Prijs in linnen 1 1.80.
Verkrijgbaar bij alle Boekhandelaren.
571b 50
vormen de 5 -0/°- Obiijjatiëf) in stukken van f IOOO, f 50O
en f IOO der
Koers van uitgifte IOO
sionnairs in Effecten.
Namens Commissarissen,
A. C A. NOLET, Voorzitter.
Mr. D. LODDER, S°cretaris.
0/0, Ook verkrijgbaar bij H.H. Commis-
De Directie,
G. W. VAN BERGEN WALRAVtN.
5976 40
(DirectieSOESMAN).
««OEJSUïfSKJL
j&ovrfistBASE.
TELEF 8400.
1 October en volgende avonden
THE JENSlCH's in hun verbazingwekkende werkzaamheden op de kunst-
IJsbaan, 1e optreden alhier.
LOUi E FLEURON, Nieuw Repertoire.
LOS SOïiELLA ROSITA. Spaansche Acrobaten.
SOLSER HE-SE In hun pracht-ci eatb Terug van den Hengel wedstrijd.
DEMOKRITO'S AVONDERLAMP Het nieuwste en verrassendste op. Pi ojectiegebied.
ALBERT BO: in zijn nieuwste voordrachjen, o a..Hannes op mobilisatie".
OP HET KANTOOR VAN 'T MODERN TOONEEL.
Transformatieschets van L. SOI SER.
Door LION SOLSER en Mevr. HESSE—SLAUDEROF.
NIEUWE 8I03C0PEBEELDEN.
Plaatsbespreking van if Woensdag 30 Sept. Plaatsen kunnen twee dagen
vooraf besproken worden van 10—3 uur. Reductiekaaiten geldig.
Met hes, oog op het uitgebreid program za! precies ten 8 uur worden aan
gevangen Einde'li uur. - 1202 58
Zondag PBACHT-IIATItVEE. Optreden van alle Artlslen,
