De oorlog. 67'" Eerste Blad Koning zijn, jaargang Zaterdag 10 October 1914 No 14652 BUITENLAND. De Duitschers in Belgie. In Galicie. schiedamssh Deze courant verschijnt dage 1 ijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,- Prijs (per kwartaal: (Voor Schiedam en Vlaardingen ÏL 1.25, franco tier post fl. 1.65. Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het Bureau hezoargd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van '40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Intercommunale Telefoon No. 103. Schiedam, 10 Oct 1914.. De strijd in Frankrijk. Van het gevechteterrein in Frankrijk meldt het officieele Fransche communiqué, zoo als al zoovele weken achtereen, weinig nieuws. Hef luidt: De algemeene toestand is onveranderd. Op onzen linkervleugel is de ruiterij van beide partyen nog steeds ten Noorden van Rijssel en La Ba-sée in actie. Op de linies, loopende lahgs de streken van LensAtrecht Bray (aan de Somme)ChaulnesRoye en Lassigny wordt de strijd voortgezet. In het centrum, van Oise tot Maas, zijn slechts onbeduidende gevechten voorgevallen. Op onzen rechtervleugel, in Woëvre, is over het geheele front een artilleriegevecht geleverd. In Lotharingen, de Vogezen en den Elzas is de toestand onveranderd. De s trijd om Atrecht. Een Engelseh oorlogscorrespondent meld de Donderdag uit het -Noordwesten van Frankrijk, dat bij het zich steeds meer naar het Noorden verplaatsen van den strijd ge vreesd wordt, dal de oude stad Atrecht (Arras) ernstig zal te lijden hebben. De bevolking wist eerst voor kort, dat de stad binnen de gevechtslinie kwam te liggen. De inwoners voelden Zaterdag het onheil na deren, toen zij op de heuvelen ten wes ten van de stad Duitsche troepen in de vlakte gekampeerd zagen. Zij. die vlucht ten, waren er gelukkig aan toe, want met de aankomst van een Fransche strijdmacht begon het artillerieduel. Dat was Zondag. De plaatselijke bevel hebber commandeerde alle mannen lus- schen 18 en 45 jaren op. De vrouwen'en kinderen zochten beschutting in de kel ders en het manvolk begaf zich buiten de stad naar de gewonde soldalen. Het aan tal van deze, naar de stad gevoerde ge wonden, was een duidelijk bewijs van de hevigheid van het gevecht. Want de slag duurde steeds voort en de bezorgde burgers konden den geheelen Zon dag niet te weten komen met welken uit slag. Maandag begonnen de Duitsche grana ten de gebouwen in de stad schade toe te brengen. De stad ligt in een vlakte, omringd door heuvels, en was zoo een hulpeloos slachtoffer gelijk. Huizen werden getroffen en de in de kekiers gevluchtcn onder de puinhoopen begraven. Dinsdag om half twaalf kregen de in- dopif COLETTE YVER. Geautoriseerde vertaling van W. E. P. 1) - t i EERSTE DEEL'. L I. Oldsiburg, de parel van het noorden, de hoofdstad van liet kleine koninkrijk Liij hauon, dat ojn zijn levenskracht en, vrucht baarheid. het hart van Eurojpri werd gq- nopnid, de göthische arbeidersstad legde Tich ter ruste in een vroegtijdig© heirfst- schemering. Het lawaai van, rijtuigen ver stomde; alleen -de zware vraohtwagtens van do katoenindustrie rolden nog) in koorts achtigie baast met luid! geratel -over do straten, van den vroegen, ochtend tot don laten avond voortgedreven door die bedrijvig! held van die groic/l>e linnen! en katoennijver heid, waar heel Litliauen zidh moe bezigj hield. Dan ontwaakte in de irateltectuaelc wijk van de stad eenl ander loven, minder luid) mohtig, maar intenser. De NdoirderstraaS kreeg een levendig aanzien door de troepf- jes studenten. Daar stónden tegenover eb kaar de Academie van Wetenschappen en het Ivoninjdijik Paleisl Die straat had nog1 het poëtische karakter van oan straatje uit do vorige eeuw bewaard, doordat het on- mojgeljjk was geweest haar te verbroeden. Aan de eene zijde kon men, toch den gevel van het sprookjesachtig mooie paleis) met) het fijne beeldhouwwerk niet schenden, en evenmin aan den, anderen kant den eerbiodj wonom te liooren, dat de Franschen zich niet langer in de -Mail konden handhaven en dat de Duitschers binnen twee uren zouden komen. En werkelijk zij kwamen, doch slieten op meer vijanden dan waarop zij blijkbaar ge rekend hadden. De Franschen waren in middels versterkt, drongen eveneens binnen en de straten waien spoedig liet tooneel van een bloedig en wanhopig handgemeen. Het Fransche leger. ltaliaansche bladen zeggen, dat Frank rijk thans bezig is zijn laatste reserves naar het front te zenden en daarom de itaüaan- sche grens nagenoeg geheel van troepen heeft ontbloot. Antwerpen gevallen. Nauwelijks tien dagen na het begin van het beleg en zeven dagen, nadat de val der zuidelijke en zuidoostelijke forten het den belegeraars mogelijk maakte de stad zelf ie beschieten, is de stelling Antwer pen, algemeen door de krijgskundigen ge roemd als buitengewoon sterk, gevallen. Het vertrouwen op vestingen, in dezen oor log rëbds zoo steik geschokt, zal na deze laatste prestatie van het Duitsche belege ringsgeschut wel een duw hebben gekre gen, waarvan een horstel haast onmoge lijk schijnt. Dat Antwerpen bet niet lang meer zou kunnen honden en de naaste toekomst voor de stad donker door de vluchtelingen werd ingezien, heeft men* gisteren reeds kun nen lezen, zoo ook uit het telegram, mel dende, dat de Duitschers door hel forcec- ren van een overgang over de Schelde hij Sehoonaerde, even zuidoostelijk van Den- dermonde, een belangrijk strategisch voor deel hadden behaald, waai door zij den af tocht van liet bezettingsleger naar Osleu- de bedieigden. Het b o m b a r d e m c n t. Over het bombardement, meldt een coV- respondent van do „Tijd" nog .Óp de wcidsche gebouwen, de huizen van antiek Antwerpen, do kasseien van de Keizerslei, het zware Justitiepaleis, het museum, de Mier, het standbeeld op de Groenplaats en vlak in de omgeving van O. L Yrouwe-katliedraal vielen de grana ten, en op wel een dozijn plaatsen laai den de vlammen op. Nadat de Duitsche bevelhebber, Von Be- selcr, ten tweede male een pailementair tot den commandant der vesting bad afge zonden, om do overgave der stad te eischen, en deze eisch was afgewezen, werd het bombardement met dubbele kracht hervat. In het zuidelijk deel ontploften munitie- voorraden, welke in brand waren gescho ten, en ook langs den liavenkant en ver der op in Ie lichting van het Justitiepa leis veroorzaakten de barstende projectielen geweldige branden. Tegelijkertijd werden lie vige gevechten langs de Nethe geleverd, waar de vcreenigde Belgen en Engelschen er een oogenblik in slaagden, de Duitschers waardige n gevel van het univereitaiU bouw. Zoo bleef de N oord-ere traai. dus oen nauw, oud straatje met iets geheimzinnigst De studenten wenden onwillekeurig peinzend gestemd, wanneer zij er door liepen. Dien avond wa» er iets bijzonders. Da.l Was merkbaar aan 't geluid van hun stemj- men, aan hun ongewoon groot aantal, dat nog vergroot werd door verscheiden bud gers en dames uit Oldsjburg, merkbaar ook aan hun haa=t ont do portiek te beruiken en aan een onmiskenbare opgewondenheid. Zo gingen dan ook naar het collego van juffrouw Hersiberg. Voor de eerste maal sinds de hervatting der losteen verscheen, zij weer op het sclïeiku ndecollegio en do kranten hadden meege(loeld, da,t zij in. 't openbaar een demonstratie zou geven, van haar nieuwste ontdekking, een, vondst, cho in den loop der laatste vacantie een, onumt keer in de scheikunde had gebracht!: het isoloeren van een nieuwi eleinerifi: hot then rnium. 1 De zaal, waar de scheikundccollegos ge geven werden, had 'tuitzicht op do tweede binnenplaats van, de Academie van Weten schappen. Van alle zalen was deze do grootste. Er was ruimte voor achthonderd toehoorders. En dien dagwas geen plaats moer onbezet., zei men; hel, was tenminste nog geen half acht, toen de steeds Lo^» stroomende (belangstellenden, mot moeite een plaats moesten zien te veroveren, in de hoogtste -banken. Pp dc tafel, w'nardc proeven gdJaftn wer den, stonden ovens van vimrvasten steen niet gloeiende kolen erin; eon, Biinsensclio brander maakte een snorrend geluid, een batterij van acht galvanische elementen,ver spreidde een scherpe lucht van nitreüze dampen. Er s tonden, glazen, distilleerkolven, terug te werpen op den linkeroever der Nethe, maar dezen kwamen met nieuwe troepen opzetten, en zoo konden de bond- genooten zich niet handhaven. De dag van gistc-ren. Een coirespondent, van de ,,X. R. Ct.", die gistermorgen Antwerpen verliet, meldt, dat toen de Engelsdien begonnen in Wes telijke richting af te trekken, nadat de Bel gen reeds voor waren gegaan. Dien och tend vonden hevige ontploffingen plaats, waarschijnlijk veroorzaakt door het in de luclit laten vliegen van forten. De vijf petroleumtanks waren eergisteren reeds in brand gestoken door de Belgen om te voorkomen, dat ze in Duitsche han den vielen. Donderdag den geheelen dag stonden zij in lichtelaaie. Donderdagmid dag werden alle lichters, met graan gela den. om dezelfde reden tot zinken ge bracht. Cvenzoo werden dien dag verschillende lichters tot zinken gebracht met de bedoe ling om den doorgang tot de Schelde te belemmeren. De Ryk'sluizen werden opge blazen. Hedenmorgen bij mijn vertrek was de stad rij wel verlaten. Op de straten zag men slechts havenbeambten, en enkele militairen. De Belgen verlieten de stad in de richting van Boom, terwijl de Engelschen over de ontonbrug bij Têle de Flandre de stad ver lieten en daarna de biug opbliezen. Uit Roosendaal wordt nog aan hetzelfde blad geseind: Van verschillende zijden wordt medegedeeld, dat in Berchem, de voorstad van Antwerpen, tusschen de Duit sche en Engelsche troepen een hevig ba jonetgevecht geleverd is. De Engelsche in fanteristen zouden terug hebben moeten trekken. De brand in Antwerpen duurt met groote hevigheid voort. Op de Eierenmaikt en Hand schoenmarkt staan de huizen in vlam en in de magazijnen van Nieuw-Engeiand is liet één vuurmassa. De klooster in de Congo straat is door bommen getroffen. De daar aanwezige zustere Franciskanessen zijn te voet tot Capel e ge vlucht en van daar per trein hier naar toe. In de kelders van het gasthuis aan de Louisestraat, dat door bommen getroffen is, zijn nog 150 gekwetsten, waaronder ruim 100 Duitsche sotaaten. De val der stad. Om half zes gisteravond werd te Roo sendaal het gerucht verspreid, dat Antwer pen was gevallen. Even daarna kwam uil Keulen en Berlijn de bevestiging. Het Duitsche groote hoofdkwartier gaf gisteravond nog de volgende mededeeling: Hedenmorgen zijn veiScheideno forten van de binnenlinie van Antwerpen gevallen. De stad bevindt zich sedert vanmiddag in ons bezit. De bevelhebber en de bezetting hebben de vesting verlaten. Slechts enkele forten half gevuld, met een melkachtig© vloeistof, die kooikte hoven do blauw© .spiritus vla mj men. Twee jonge meisjes, amanuenses aan do Academie voor Vrouwen en helpsters van. juffrojuw Herejberg*, liepen heem en weer. Zij hadden groo-te zwarte schorten voor; de eene lette op de elementen, do tweede vulde -de glazen Lellen van del retorten, bij met wafer.' Eindelijk, haalde de laatste uit het laboratorium gen smidLk'roesje, zoo hoog als oen hamdj en zette dal neer op ,de plaats van de ilppcnte-i' Er ging erin, zarihl ge( mompel door do rijten banken. f Een deur werd geep and- .Tuffrcjuw Here'ku'g trad binnen. Dc .vier eleclriafcjlioj kronen ver-spreidden, een wit licht dat haaj- el nat bleek] dood schijnen. Zij''was slank hpar geheele gés Pd I© 'had da|l zekere 1 ,on ieu ze van een beeldliet zwarte lia- is gescheiden Cu omlij'njIe het'lianke vim,, rofd; dat son^ bene, mooie ongeil hadden] oen zachte uit drukking. Zij overzag „mei vludUigcn!blik de banken! en de aanblik van deize gmotq vergadering bracht cent glimlairh van vol doening op liet ernstige gelaat. Toen! zette juffrouw Hcreilj-erg zich neer in haar grop- tcn armstoel. Na eenjgO papieren geran.gf s'cb,ikt te bobben, nam' zij de sMeltkroes en zei met een eenvoud, die spreekwoordelijk was geworden in, Oldsibur^: i „Eindelijk kan ik u het Ihernüum laten, zien." Met behulp van een pincet; nam zij uit de smeltkroes enkele kleine, groenachtige kristalletjes, die veel leken op gekleurde absinthballotjes en logde er voorzichtig vier ,of vijf van ongelijke grootte op een glazen plaat. Er lioereclilo een eerbiedig© stilte. Groote achttienjarige jongens)hiel den den adem in, de vrouwelijke tochoorj Here trilden van spanning. Een van de zijn nog door verdedigers bezet. Aan het be zit van Antwerpen doet dat echter niets af. De militaire uittocht. Over den uittocht der bezetting van Ant werpen, die zich bij dc troepen nabij Osten- de gaat aansluiten, meldt een telegram uit Nederlandsch Koewacht (Zeeuwsch-Vlaau- deren) aan de „N. R. Ct." d.d. gisteren: Gisteravond, vannacht en vanmorgen zijn over het Belgisch gedeelte van deze plaats ontelbare munitiewagens, automobielen en cavalerie getrokken. Zij kwamen uit de vesting Antwerpen, trokken over Over-lag en Selzaete naar de richting Ostende. De geheele gemeente Koewacht zit vol vluch telingen, die onmogelijk allen onder dak kunnen worden gebracht. Lange rijen wa gens, kanen en rijtuigen komen ieder oogen blik over de grens. Treurig is de aanblik van al de ongelukkigen, waarvan de mees- ten te voet zijn gekomen en den geheelen nacht geloopen hebben. Allen u orden door liet comité liefderijk ontvangen en gevoed. Uil Terneuzen dd. gisteren: Te Selzaefc (leidde een Engelsch officier mede, dat de Duitechcrs gisteren met behulp van een noodbrug over de Schelde waren gekomen bij Demlermonde en op St. Nicolaas aan rukten. om Antwerpen ook aan de noord zijde in te sluiten. De Belgen deden de bruggen bij Hamm en Lokeren springen. Er zijn vanmiddag te Clinge nog vijftig Belgische soldaten over de grens gekomen. Gevluchte militairen. TERNEUZEN 9 Oct. (Part. N. R. Ct., lmlf- elt 's avonds). Belgische en Engelsche mili tairen kemen bij honderden de grens over. VLISS1NGEN 9 October. In den voor avond zijn 36 Belgen geïnterneerd en 26 gewonden aangevoerd. 2000 Engelschen zijn bij Bath geïnterneerd door marinetroepen, maar nog niet ontscheept. ,0m 11 uur vannacht zijn nog twee booten met Belgen geinterneerd. Volgens vluchte lingen is niet één man meer in Antwerpen. ROOSENDAAL. 9 Oct. (Part. N. R. Ct.). Bij Putten zyn 520 Belgische kanonniers geïnterneerd. In Bergen op Zoom zijn hedenavond 35 Belgische gekwetste soldaten in liet hospitaal opgenomen. Duitsche schepen te Ant werpen ver n i e 1 d. De „Itlieinisch Weslfalische Ztg." heeft 'n bulletin uitgegeven, waarin onder dagteeke- ning van gisteren (Vrijdag) uit Rotterdam aan het blad bericht wordt, dat in de haven van Antwerpen 32 Duitsche sche pen. waaronder de „Gnciscnau", van den Nordd Lioyd en verscheidene andere groo te zeeschepen, en verder incer dan 20 Rijn- schepen, op aanstichting van de Engelschen met dynamiet vernield zijn. Dit zou zijn geschied, wijl Nederland geweigerd had toe le staan, dat de bedoelde schepen voor de overbrenging van vluchtelingen (van het assistenten bood de glazen plaat aan, ©en van de aanwezigen, di© het moest voort aan zal, ©en heer mot oen langen, misigen baard, die een jong meisje bij zich had, on voor het eerst kwam bet nieuwe element onder do oogen van het publiek. Nu gingen de stukjes thermiuni van bank tot Oxuik en juffrouw Hemberg begon, haar college. Zij beschreef bot ontslaan van het tliermiiiMl. Haar stem had niets biiitengv^ woo ns, maar or lag een zeker gezag in, waarvan men ziek niet duidelijk rekenschap' kon geven, want het was toch do dood], gewone, tamelijk' zachte stem van een jonge vrouw. Dc beroemde scheikundige vasiiir derdaad eerst dertig jaar oudTerwijl zij bezig was, zoo' vertelde zij, met het onder zoeken van mineralen, afkam»tig uit del s'toenkoolvciden van het Zuiden, had zij er eerst sporen van Dïsmuth in omldek| in don vorm van totradymiiet, ©ein, telluf. riumhotwlend metaal, dat zeer zeldzaam is. En tOjOn ziji dit zout mot verschillende zuren wilde behandelen, om bei, tellurium te isolecren, Rad zij een fcypLscJien reet't slag overgehouden, waarvan één bijzonder heid haar vooral w.as opgevallen: een,van Idjo kleine deeltjes had, toen zij het in koud water liet vallen, daarin even een gebomd doen ontstaan, alsof er eest gloeij- end kooltje in gevallen was. Zij voelde, dat er een overeenstemming van gedachten was tussfohen haar elkaar gehoor en daardoor nam zij onwillekeurig oen meer fnrn.il iareri. toon aan- Zij kende do moesten van, de studenten, zoonvol de mannelijke als de vrouwelijke, miaar de groote toeloop van dien dag maakte haar oven wat zenuwachtig on terwijl rij sprak! keek zij onwillekeurig telkens den onbe kenden heer met den rossigen haard! aan, garnizoen V) naar Engeland zouden wotden gebezigd. Koning Albert had nog vóór bc-a hie ling der stad, Antwerpen willen o\ergo ven, maar dit weid door de Engelschen belet. Naar de ,,N. II. Ct." verneem), is dit bericht zeer u\ ei dieven. Inderdaad schijnt men de „Gneisenau" vóór in de haven te hebben laten zinken. Van do andoio sche llen zijn alleen do machines ontredderd. Dit moet reeds verleden week zijn gebeurd. De roden var. oen en ander zal wel geweest zijn, te zorgen, dat deze schepen den Duitschers, zoo zij de resting moch ten binnenkomen, niet meer in bmikbaren staal in handen- zouden vallen In de Kempen. -Men meldt uit Ei rul ben en aan do „N. R. CL": Generaal de Kclicppe is in de .\i hobche Kluis (het juist op de grens gelegen Trap pistenklooster) met 200 militaire wielrijders, 200 soldaten, vijf militaire auto's en één mitrailleuse. 2000 man lïujÉjehers met een batterij kanonnen zijn bij de Kluis. De ge neraal kan zich overgeven of. aangezien een gedeelte van de kluis op Xedorland- selien bodem staat, zich doen inlerneeren. Men vermoedt, dat hij bet laatste zal doen, daar tegenstand tegen de overmacht van DuiLscliere, die over geschut beschikken, nutteloos is. De bejaarde paters uit het klooster zijn in allerijl over Valkenswanrd naar hier ver trokken en verder naar Yenlo om in het klooster te Tegelen een wijkplaats te vin den. Hongersnood in België. Door het Belgische gezantschap te 's-Gia- venbage wordt ons een protest toegezonden tegen de schending door de Du it.schor» van art. 43 der 4e Ihtagsehe Conventie. Dooi de Belgische bevolking alle hulpbronnen te ontnemen, gaven do Duitschers haar aan den honger prijs. Tc Namen, in Luxemburg en in Henegouwen met de labijke bevolking achter ('liailcroi en Bergen ontbreken de meest noodzakelijke levensmiddelen. Ook te Luik en Brussel heersebt hongersnood. Een officieel Oostenrijkse!] communiqué meldt d.d. gisteren Het vooruitdringen der Oostenr.-llongaar- sche tmejien heeft den Russen genoopt hun vergeefsche aanvallen op Prziemysl, welke in den nacht van 8 Oetolier hun hoogtepunt bereikten en aan de stormloo- pende troepen enorme offers kostten, te sta ken. Gisterenmorgen is bot artillerievuur te gen de vesting zwakker geworden. De aan- valter begon gedeelten van zijn troepen te rug te trekken, i Bij Lancnt zagen onze voomi (dringende troepen zich geplaatst tegenover een ster ken vijand in een gevecht dat nog voort duurt. die vlak tegenover haar zat, en hot tenf, gere jonge meisje in bont gedoken, dat hij bij zich had. Dat moest wel een of ander rijke industrieel uit Oktsburg zijn, dio zich interesseerde voor scheikunde. Hot schoen juffrouw Herslrong alsof die twee ;iicnsdien aandachtiger luisterden, dan do anderen. De anderen,, dat waren behalve de studenten, de Ohlsburgsdie dames en een paar dandy's, nieuwelingen, dio tus schen de overigen in zaten. Hoowel zo velschillende kringen vertegenwoordigden, en ,ook in klecding en, uiterlijk voel vert schilden, hadden zij toch een gemoen.bcliaji- pehjkon trek; men zou hen 'Lbed hebliem kunnen vergelijken, met die Iwunliazen van vrij bekrompen verstand, zooals er altijd' 'Woensdags onder de zuilengangen van do Beurs te vinden zijn. Zij geeuwden. JuiJ- frotuW Kersberg verhaalde, in enkele sobere woorden, wat haar gevoel geweest was, toen zij do zekerheid had gekregendat do kleine, groenachtige kristallen in,vloed konden uitoefenen, op d,en thermometer. Het nieuw1 lichaam straalde Warmte uit 1 Van bank tot bank deden, de kleine stuk jes de rondte en kwamen Weer naar do (voorste rij terug. De ros&ige Oldsburgor kroeg do glazen plaat het laatst in, hank dennoig eens bekeek' liij met levendige aandacht de stukjes thermium1. Het blonde jonge meisje, dat hij begeleidde, boog zich. look over dc glazen plaat'; zij wisselden een paar woorden; toen keek zij,juffrouw' Hersiberg weer aan met' begocrige eogen, die alles in zich schenen to willen, op{) nemen, oogen als van, een ziek kind. (Wordt vervolgd

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1914 | | pagina 1