De oorlog.
76"e Jaargang
Maandag 19 October 1914
No 14659
Koning zi]n5
Drankwet.
BUITENLAND.
De strijd in Frankrijk.
•A'.
De Duitschers in België.
Deze courant verschijnt dagelijks,- met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs fper kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen Ik 1.25$ franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags yóór een
uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.;
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van '40 cents per advertentiei hij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam
Gelet op artikel 12 der Drankwet;
Brengen ter openbare kenis, dat hij hen
is ingekomen een verzoek van MARIA VAX
DER .MEER, echtgenoole van GORX'ELIS
BOt'DEWIJX" LOUWE, om vergunning voor
den verkoop van steuren drank in het klein,
voor gebruik ter plaatse van verkoop in 't
benedenlokaal van het pand Lange Haven
118.
En herinneren, dat binnen 2 weken na
deze bekendmaking tegen liet verleenen
van de vergunning schriftelijk bij hun Col
lege bezwaren kunnen worden ingebracht.
Schiedam, 19 October 1914.
Burgemeester en Weihouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris
V. SICKENGA.
Schiedam, 19 October 1914.
D'e toesta nd. 1
Het Duitsdho leger, dat AntWKsrpen be
legerde, beweegt ziclh zoo seint oen
oorlogSeoiTosjmndent van de „N. R. CL"
in: België langs versdliiJicnda wegen
in (do richting1 van Duinkerken, dat door
Franscllio troepen is lrizet en versterkt
In en ten Zuiden, van Duinkerken bevindt
ziclh het Belgische leger, waarvan de over
blijfselen daar Donderdag aankwamen,. Hun
aftocht geleek op een vlucht zonder eenigo
organisatie of verband. Nog vóór de be
zetting van Antwerpen, door do DuiLsohers
is het aan oen. belangrijk gedeelte van,het
Belgische leger mogen gelukken naar
Ostende te ontkomen, waar liet werd in
gescheept met bestemming Boulogne om
daar opnieuw te worden ge-organiseerden
aan do andere krijgsverrichtingen, aan den
Fransöhen linkeivicugol to kunnen deel
nemen.
Dixlmuden, waar zich ter dekking van
den aftocht der Belgen Frausche marine
troepen bevonden, is vermoedelijk Vrijdag
door deze ontruimd. De Duits olie rechter
vleugel strekt zjch thans uit. tot aan de
door COLETTEi YVER.
Geautoriseerde vertaling van W« E.P.
Zij bleef daar, en vergat de proef, waar
aan zo bezig was. 'Zij dacht aan do les
over bet therinium en aan den toehoorder
met den rossigen baard, om wicn ze zich
zoo weinig had bekommerd, sinds zij wist,
dat hij de vorst was. Nu trachtte zij zich
de jonge aartshertogin te binnen te bren
gen O ja! zij zag plotseling weer die lange,
smalle hand voor zich met de beenige vin-,
gers, en het hooge gewelfde voorhoofd, dc
diepgelegen oogen, heel blauw, heel zacht
en heel vurig. Eu zij herinnerde zich, hoe
het jonge meisje, toen zij het kleine stukje
tliernüum in haar holle hand hield, uiige
roepen had: „liet is alsof het brandt 1"
liet was dus op dien dag geweest, dat
Clara de achting van Wolfram gewonnen
had.
„Wat een oer I" dacht zij, met de wrec-
de ironie van oen unioniste. Een heel uur
lang was zij op een afstand van enkele
meters, begpiod, bestudeerd, brutaal opge
nomen, waren haar verstand en ziel ge
peild en de man die haar heimelijk dit
onderzoek had laten ondergaan was de ver
persoonlijking ,van alles wat zij verachtte,
de sluitsteen van hel heele economische
gebouw, dat omvergeworpen rnoest wor
den. Zij was hem bevallen. Hij ging zelfs
zoover, dat liij haar tegenwoordigheid in
het paleis vexdangde. Hij vertrouwde haar
zijn dochter toe. Hij telde, zoo dacht Clara
bij zichzelf, de overtuiging van een vrouw
als zij, wel heel licht, maakte geen ernst
Westelijke grens van België, waar zich geen
geallieerde troepen uiteer bevinden. Ten
Zuiden van Djiiinherkcn, en te Boulogne
bevinden zich sterke Frausche troepenaf-
deelingen. Er zijn hier belangrijke gevech
ten "te voorzien, die van Duits olie zijde
,ten doel hebben den vleugel der geallieerden
om te trekken.
Het hardnekkig gerucht gaat, dat de ge
allieerden ten Zuiden van, Bergen belang
rijke vpordeelen hebben, behaald en de
.Duiteclie linie zouden hebben verbroken,.
Het is niet mogelijk dit gerucht nader te
oontrolecren. Do bron scliijnl mij echter
geloofwaardig, zoo be-duit de correspondent
Be lójlficieele berichten uit Parijs con
state eren inderdaad belangrijke vorderingen
door de bondgenoo-ten gemaakt Daar waar
do frontlijn der bondgenooten naar de
Noordzee ombuigt, ligt La Bassée, vanwaar
een kanaal loopt naar het riviertje do Aa,
dat komt uit do Liuurl van St. Omcr en
itiisschen Dluinkerken on, Calais in zee loopt
Hier nemen de geallieerden nu een front
in dat belangrijk vooruitgeschoven is, ver
geleken met de vorige week.
Ten noorden van La Basset» ligt Armen-
tières, waarvan nu gemeld wordt, dat het
idoor do Londgtenooten op de Duitschers
js heroverd. Voorts wordt melding gemaakt
van een plaatsje Froiinelles, ten Z.O. van
Lille, dat door de geallieerden bezet werd,
hetgeen belangrijk' is, omdat een der vorige
dagen een ander plaatsje, FlcurLaix, ten
westen van Rijssel, door hen wend genomen.
In velband met de herovering van, Armcn-
tières schijnt nu liet door de Diuitsehers
bezette Rijssel bedreigd te worden. In elk
geval zal het front belangrijke wijzigingen,
moeten ondergaan.
Van I) uiteet ie zijde wordt over de ge
beurtenissen in Fxunkrijk's noordwest,hoek
geen nieuws gemeld. Het Fransdie officiecle
communiqué van gistermiddag drie uur
luidt als volgt:
In België heeft het Bcdgische leger ver
scheidene aanvallen, die de Duitschers op
de overgangsplaatsen over de User deden,
afgeslagen.
Op onzen linkervleugel, ten noorden van
het kanaal van La Bassée, hebben de bond-
genooten het front GinvenchyFromclles
bezet en Armentières hernomen.
Ten noorden van Atrecht is de dag van
gisteren gekenmerkt geweest door een aan-
merkelijken vooruitgang van onzen kant.
Tusschen Atreclit en de Oise zijn wij op
sommige punten eenigszins gevorderd.
liet Engelsche oHiciëeto Persbureau deel
de gisteren mede, dat do Engelsche troe
pen goede vorderingen gemaakt hebben.
Bij de vijandelijkheden van de laatste da
gen in bel Noorderdeparteni'cnt hebben de
bondgeraiot.cn den vijand meer dan 50 K.M.
teruggedreven.
In den Bovcn-Elzas.
Aan de Zwitsersche bladen wordt uit dc
met baar. En dat kwetste lnuir. Telde zij
dan niet mee bij de Unie, dat men in de
tegenpartij zoo weinig beducht voor haar
was
„Dc wetenschap heeft geen mcening." Dat
woord moest van Wolfram afkomstig zijn.
Het ,was juist. Maar het was in dit geval
niet alleen "te doen om het lesgeven van
een jong vorstelijk persoon; zij zou moeten
wonen in het paleis, schipperen met haar
vrijzinnige beginselen, omgaan met de ho
velingen, buigen voor den vorst. Maar haar
dierbare meester dan, "die gestorven was
in die ellendige ballingschap; haar verloof-
de, die vervolgd werd; het volk en zijn
ontberingen en de onbillijkheid van zijn
maatechappelijkcn toestand; die heerlijke
droom van een inenschheid, waarin allen
als broeders zouden leven gelijk en ge
lukkig.
Al die gedachten gingen liaar door 't
hoofd, woelden in haar en maakten 't haar
onmogelijk een overeenkomst te sluiten met
den bewerker van zooveel ellende!
Plotseling herinnerde zij zich, "dat Kosor
over drie dagen naar Oldsburg terug zou
Keeren. Deze gedachte maakte haar kalm,
alsof zij een üondgenoot noodig had ge
had tegen die koninklijke uilnoodiging.
Na ile pracht van het gotliische paleis
en de strenge verhevenheid van do acade
mie van wetenschappen, werden de gevels
in dc roemrijke, sombere Noorderstraat on
regelmatiger; de huizen stonden vlak op
elkaar, nauw, soms vuil. Daar waren pot
huizen tegen bet trottoir aan en uitstal
ramen met kleine ruitjes, des avonds ver
licht door een walmende lamp. Verder het
bloederige raam van een slagerswinkel, met
de stukken vleesch in lappen gewikkeld,
waar dg doode dierengapend hingen met
open gesneden buik, schelle plekken in liet
donkere straataquarol. Rechts van den win-
Sundgau bericht, dat in de huurt van Pfirt
<-n Pletterbau-en (dicht hij de Znifeersehe
grens) zoowel door Duitschers als door
Franschen belangrijke versterkingen zijn
bijeengebracht. De Duitschers hebben een
uitstekende po-itie ingenomen bij Pfirt, de
Franschen ooms, die niet minder sterk is,
Lij Se pit
De Franschen held>en al het mogelijke ge
daan om het gebied tusschen 111 en de
Larg, dat ongeveer zes weken in hun han
den is geweest, opnieuw te bezetten, de
Duitschers daarentegen hebben getracht de
Franschen in den vestinggordel van Bel
fort 'te dringen.
Woensdag j.l. hebben hevige, arlillerie-
gevechten plaats gehad tasschen Altkitch,
Pfirt en Pfetterbausen. Dinsdag reeds wer
den op de stellingen, die de Franschen
ten oosten van Belfort tot in den Elzas heb
ben ingenomen, zware IJniteche mortieren
gericht De Duitsdie troepen wonnen, zij
het dan ook schrede voor schrede, terrein.
Ook hij Thann hadden de Duitschers cvnig
succes. Bij Allmünsterol echter moesten zij
Foor de overmachtige Fransdie Hoepen
wijken tol voorbij Dammerkircli. .Maar ver
der zuidelijk, .aan den zandvoel der Voge
zen sloegen zij een Franschen aanval af.
De Franschen moeten voornamelijk van
Epinal en Belfort versterkingen hebben ge
kregen.
Een D u i L s e li e 1 e z: i n g.
In een officiëele Frausche meuedeeling
van 12 dezer zot» meldt een telegram
uit Berlijn wordt gezegd: Op onzen rech
tervleugel in de- Vogezen deed de vijand
een naditelijken aanval nomdelijk van tit.
Dié. Hij werd echter xeraggislagen. Aldus
werd een nieuwe Fransehc overwinning ter
kennis van liet Franse-the volk gebracht
Wat wal er echter in weikdijkhoid ge
beurd? 10 October viel Antwerpen en
deze zegepraal werd in den avond van 11
dezer ter kennis gebracht van onze troe
pen 'in de voorste linie.
Zij beantwoordden dit Inricht met een
donderend hoera. Op dit hoera werd langs
het geboete ongeveer 27 kilometer lange
Frausche front een heftig geschut- en, g»-
weervuur geopend dat ongeveer een half
uur duurde. Dat w.u> in waarheid de heele
officieel gemelde overwinning van. St. Dié.
De militaire t o e s t a n d
De Duilscho troepen, die door hel westen
van België zuidwaarts zijn getrokken, blij
ken tluutK voeling te hebben gekregen niet
den uitersten Franschen rechtervleugel, na
bij het kanaal van Yperen naar Zee, waar,
volgens liet Frausche communiqué, van Za
terdagavond, Frausche mariniers een aan
val hebben afgeslagen. Dit kanaal van Ype
ren loopt ongeveer loodrecht op de kust
aan, en mondt hij Veurne of Fumes in
de X'oonlzee, zoodat men thans den strijd
als uit België naar Frankrijk overgebracht,
beschouwen mag.
kei voerde een vochtige, donkere gang hef
huis in.
Dien avond ging juffrouw Hersherg, na
hot universiteitsgebouw verlaten te hebben,
naar deze woning, liep de gang door, tot
dat zij een donken» trap vond, waar twee
armzalige lampions spookachtige schaduwen
wierpen en waar zij met de punt van haar
laars iedere trede tastend vinden moest.
Toen zij op de derde overloop gekomen
was, bleef zo staan, tastte met liaar gc-
handsclioende hand langs den muur, in '1
vermoeden, dal daar de deur moest zijn.
Zij klopte en zei met halfluide stem:
„Doe open, ik beu liet, Clara Hers
herg."
De deur ging met oen nik open. Kosor
verscheen. Achter liem d.eed een acetyleeri-
lamp, die een ondragelijk sterk licht uit
straalde, zijn armzalige gestalte als een sil
houet uitkomen. Hij zei met een bijna vro
men eerbied:
„0, ben jij het? Ben je zoo gau,v ge
komen?" En hij greep liaar liand en,kuste
die door den handschoen heen. Maar zij
maakte zicli glimlachend los en zocht waar
zij plaats kon vinden om te gaan, zitten
in dat kro-L Een lange tafel op twee soli ra
gen vol met stoffige stukken leer van schoe
nen, met stukgoloopcn laarzen,en spijkers;
om de wanorde nog grooter te maken,
stonden overal distilleerkolven, smeltkroezen,
en batterijen. Een hoop witte asch lag zoo
maar op de tafel; er stond een glazen, hol
met een geelachtige stof er in; drie stoelen
lagen opgehoopt niet brochures, kranten en,
schoenen. Haastig' maakte Kosor er oen
leeg' en bood die aaa Clara aan.
Zij droeg' oen zjwart lakeascli c-ostuurn,
(waarbij de stemmige hoed, die door de
draagster iets elegants kreeg, uitstekend
paste en zag er eigenlijk uit als een ko
ningin, die een, bezoek brengt bij een arme.
Met het Belgische leger is het gedaan,
zoo verleiden een tweetal Belgische ma
joors, die zich eren voor de komst der
Duitschers tc Brugge in Lurgerkleeding had
den ge«token, aan een correspondent van
de ,,X. R. Ct." Zij gaven hem weinig op
wekkende bijzonderheden over den terug
tocht van liet Belgische leger uit Antwer
pen, die duidelijk maakten, dat er van een
Belgisch leger eigenlijk niet meer gespro
ken kan worden. Wat nu nog niet in Hol
land geïnterneerd is, kan ten hoogste 50.000
man bedragen. .Maar daarvan heeft ten
minste de helft de uniform uitgetrokken
en de rest is zoo hopeloos gedesorgani
seerd, dat zo onmogelijk voorloopig in het
veld gebruikt kunnen worden en op het
oogenblik voor de geallieerden een deel
zit in Duinkerken, het andere deel in Bou
logne eerder een last dan een hulp zul
len zijn.
Het Duitsche hoofdkwartier meldt nog,
dat in Brugge en Ostende een groote voor
raad oorlogsmateriaal buit werd gemaakt,
o. a. een groot aantal infantericgeweren
met munitie en tweehonderd locomotieven.
De Achelsche kluis.
De kluis van Achel, niet ver van Eind
hoven, zoo ongeveer op de Xederiandsche
gi'ens gelegen, was, gelijk men weet, de
laatste dagen in een kleine vesting ver
anderd, waar de Belgische generaal De
Schepper zich met zijn 150 man versterkt
had. De Duitschers onderhandelden nog
even, maar zonder resultaat en in den
morgen van den 17dcn October begon de
beschieting, welke door de belegerden werd
beantwoord; tegen den middag was liet
aanvallende leger tot 1000 man aangegroeid
en begonnen ook do mitrailleuses te wer
ken. Gedurende twintig minuten was het
bombardement zóó herig, dat de „vesting"
niet meer te houden was. Twee bommen
sprongen op Ncderlandsch grondgebied. Hel
torentje van de kluis stortte naar bene
den. Generaal De Schepper begaf zich in
de gereedstaande gepantserde auto en trok
met zijn mannen over de Nederlandsche
grens waar zij zich lieten ontwapenen. De ge
neraal met zijn officieren vertoeven nog in
liet Hof van Holland, te Eindhoven; ook
de soldaten zullen daar overnachten en
naar Gaas Ierland worden gezonden.
De paleis van de kluis zijn over de
grens gevlucht. De Duitschers maakten eeni-
ge gtnver^ buit en vee, ook in de om
liggende ^Bttejes, Textel, llamoiiL, St. Hu
bert en Lunncl. Dc burgemeester van Ha-
niont wordt als gijzelaar bewaakt.
Na de beschieting gingen velen de ver
woestingen bezien, in de kluis aangoiuehl.
Uit A n t w o r p e n.
Er is, zooals we reeds meldden, aan Anl-
li ijoawo—o—wh—n—ga——
Zij vroeg met vriendelijke bezorgdheid in
haar stem
„En, mijn Leste, hen je tevreden,? Hoe
slaat bet met je proeven in Hansen,
Hij leunde met zijn rug tegen de tafel
en antwoordde Sdleen maar met een, ge
baar van moedeloosheid km wanhoop,
Clara, die wist hoe woordenrijk hij kon
zijn, warmem- hel een zorgvuldig gekoester
de gedochte gold, verwachtte, dal hij zou
(veiiellen van zijn gowlproductie! Maar
hij zei geen woord. Men hoorde niets d.ui
het zachte, snorrende geluid van de lamp
oen ingewikkeld toestel, waar hij maan
den aan besteed had oin het zelf te maken,
terwijl hij voor twee mark in een bazar
«tn Veel 'practiseher vterlichfings'syslcein.
zou gehad hebben.
Plotseling zag Clara, toen zij opkeek,
naar het Kloeke gezicht tegen het. licht in,
twee tranen Blinken, die in zijn kleinen,
zwarten haard rolden; zijn blik bleef star
en vaag, en om zijn mond lag een oneindig
droeve trek.
„0 IsmaëL", riep zff uit, „wat heb je?'
Wat 5s er gebeurd?"
Zij deed een stap naar hom toe. llij zei
met ingehouden tranen in zijn stem en op
tragisch en toon:
„Er is niets van gekomen, niets. Alles
is mtslukL De heele school keek naar me.
Ze hebben ine uitgejouwd!"
Het laatste woord ging verloren in een
schorren snik en de anno man viel neer
met liet gezicht op de tafel» Clara zag hoe
zijn mager lichaam, dat scheen opgeteerd te
worden door zijn geest, krampachtig heen
en weer schokte. Toen eerst liegroep zij
de onuitsprekelijke nederlaag, de ineenstor
ting, de vernietiging van dat wezen, dat
gedroomd had van de meest ontzagwekken
de daad die ooit een nxenscli zou kunnen
tot stand brengen; den maatschap pol ijken
toestand te herscheppen. Hij dacht allo
dradon er van in handen te hebben en
werpen geen oorlogsschatting opgelegd,
doch de stad moet alles leveren, wat de in
Antwerpen verblijf houdende troepen noo
dig hebben. Dat is vooreerst de benoo-
digde woningen, levensmiddelen en dan
„zakgeld" voor de troepen, bedragende tien
francs per officier, vier francs por onder
officier, 1 franc 25 per soldaat en het dub
bele van dit bedrag voor hen, die in de
forten verblijf houden. Dat beteokmit dus,
dat Antwerpen de troep moet onderbonden,
wat naar de opvattTng der schepenen te
gen de oorlogsvet is, doch de Lhiitechers
beschouwen liet geld als „zakgeld", niet
als „soldij" en verkoeren in de meening
geheel volgens do Ilaagsche conventie te
handelen.
De schade, die Antwerpen door het bom
bardement heeft beloopen, is thans offi
cieel opgemaakt. Er zijn 830 huizen be
schadigd, waarvan 3U0 totaal vernield. Dc
officieren en soldaten gedragen zich zeer
rustig tegenover de burgers.
Uit Brussel.
Uit een particulieren brief uit Brussel
van 14 October:
Naar ik hoop, hebt go u niet ongerust
gemaakt naar aanleiding van het bericht
der Belgische legatie, tc 's-Gravenhage, vol
gens hetwelk hier "hongersnood zou heer-
schen. Al is het brool wat kleiner en van
veel minder kwaliteit, al zijn boter, eieren
en kaas veel duurder (boter frs. 4.05 a
fes. 4.GO de kg., versehe eieren 18 cen
times) dan in gewonen tijd, alles is er
nog te krijgen, en de Duitsche regeering
bevordert, naar ik lioor, den invoer uit
Nederland van allerlei artikelen, vooral bo
ter en kaas. Het autoverkeer lusschen hier
en Maastricht of Luik neemt dan ook toe.
Eiken dag ziet men te Maastricht groote
auto's met achterop wille doeken met
groote zwarte drukletters Alimentation, de
la ville de Bruxelh-s, die volgeladen de
reis weer aanvaarden.
Artikelen, die ontbreken, zijn zout, rijst
en petroleum. Schaarsch wordt h<»t meel.
Ook kolen, die slechts tegen hooge prijzen
te krijgen zijn. Binnenkort echter verwacht
men aanvoer per schip uit oe kolendistric-
leii.
Veel bruikbare paarden loepen in onze
stad niet meer rond. Alles wat naar bun
gading was, hebben de Duitschers opge-
eischt of gekocht. Iedere eigenaar van paar
den heeft die voor een commissie moeten
leiden, getuigd en gezadeld en eventueel
met het door hen getrokken voertuig. Wee
degenen, die er achterhielden. Daarvoor
diende de volgende 'aankondiging: L',auto
rité militaire allemande fait conimltre que
si des rhevaux élaient découvcrls dans la
suite et qui n'auraienl pas été presenilis
devant la commission ils seraient saisis
moest ten slotte zijn onmacht erkennen,
zooals anderen vóór hem bralden moeten
ten doen. Hij jammerde om zijn illume; hij
had zoo vast gerekend, dal, nu, voor ieder
geluk e.n oen aangenaam leien zou aan
breken en zijn van ijver gloeiend hart
idoodde.
CJara was bleek va^i modelijden en ook
zij liet haar tranen den vrijen loop. Maar
even later richtte hij zich weer op, aan
gedreven door zijn begierte om uitvindin
gen to doen:
- „En toch had ik hot goud gezien, in
uiterst 'fijne deeltjes, hol schitterde onder
in do smeltkroes; ik bad hot aan mijn vin-
gei-s geluid. Ik bad hot zien schitteren tus
schen dc kristallen van bet chloride. Had
hot verschijnsel zich niet, volgens alle be
rekeningen, moeten vertoonen, telkens wan
neer ik do proef herbaalde? Wie weet of
liet goud niet een dag later te voorschijn
gekomen zou zijn? Waf. zeg ik, een dag,
een uur, een minuut misschien! Wie kent
de krachtcln, waarmee hij werkt, wanneer
hij de draden van oen eloetrischen stroom
geleidtl Ja, wie zal ooit zeggen, of ik mijn
bat.U 'i-.jon niet stukgeslagen heb, terwijl de
triomf al voor de deur stond? Misschien
was een molecuul goud juist in wording
on dio schoolvossen zaten mij den tijd af
te meten; ze hielden ine vóór„nog acht
dagennog drienog maar één dag
en dan moet u het opgeven.
Zo behandelen me als pen sukkel, hoe
meer de tijd naderde. En toen, ja CJara,
ik moet hel jc bekennen, is cr een vemiel-
woode over me gekomen, ik heb alles tegen
den grond gesmeten en nu denken ze, dat
ik gek ben I"
Zij streek hem Iief.kooz.etul over het voor
hoofd als een moeder.
(Wordt vervolgd
jS
