De oorlog.
22 October
Koning zijn,
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen*
prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen ÏL 1.25, franco
per post fl. 1.65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags yóór een
uur aan het Bureau Bezorgd zijn.
Bnrean: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertentiën: Van 1—6 regels £1. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën hij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-,- Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie^ hij Sjooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Bericht.
Zij, die zich met ingang van 1 Nov.
a.g. op de „Scliiedamsche Courant" abon-
neeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Kennisgeving.
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam,
hrengen ter kennis van de ingezetenen,
dat de Kohieren van het te heffen School
geld voor de Iloogerc Burgerschool en van
het Gymnasium in de Gemeente Schiedam,
dienst 1914—'15,' dcor den gemeenteraad
vastgesteld in zijn vergadering van den
13en October 1914, en den 19en dierzelfde
maand door heeren Gedeputeerde Staten
dezer provincie goedgekeurd, aan den ont
vanger der gemeente ter invordering is uit
gereikt en in afschrift gedurende vijf
maanden, to rekenen van heden, op de
secretarie der gemeente voor een ieder ter
lezing is nedergelegd.
Wordende voorts een ieder aangemaand
zijn aanslag op de bepaalde termijnen te
voldoen, op straffe van vervolging volgens
de wet.
En is hiervan afkondiging geschied, waar
het behoort, den 22en October 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE
Drankwet.
Burgemeester en Wethouders van Scliic
dam,
"Gelet op artikel 12 der Drankwet;
Brengen ter openbare kennis, dat bij hen
is ingekomen:
lo. een verzoek van JOHANNES AN-
TH0NHJS ENGELS, om vergunning voor
den verkoop van sterken drank in het klein,
voor gebruik ter plaatse van verkoop in
hot benedenlokaal van het pand Lange Ha
ven 118;
2o. een verzoek van MARG ARETHA WIL-
HELMINA TOURNIER, echtgenoote van
JOHANNES ANTIIONIUS ENGELS, om ver
gunning voor den verkoop van sterken
drank in het klein, voor gebruik ter plaatse
van verkoop" in het benedenlokaal van het
pand Lange Haven 118.
En herinneren, dat binnen 2 weken na
doort COLETTE YVER.
Geautoriseerde vertaling van W. E. P.
11) L l
„Clara", zeide hij met schorre stam,
„Clara, ije moet naai- het paMs gaan."
Nu Was zij hot dia verh|a|sd was, en
haar glimlach zei duidelijk, dat zij meende,
dat hij niet in ernst sprak.
„Wanneer ik nog oenigen invloed op
jo heb, luister dan naai* mij, Clara, en neem
die betrekking mui. Ga naar het paleis, ik
vraag Tiet je, ik wil 'het."
Eindelijk twijfelde ztijl nog of hij in ernst
sprak «i begon weer:
„Maar waartoe zou liet dienen, die
teugen tegenover mijn vroeger gedrag, en
dat leven als hofdame tusscihen die hofhou
ding met aJ haar opschik en ijdelhoid, in
een omgeving, die ik minacht? Wat voor
cen rol zou ik daar moeten speten? Ik
haat den koning."
Kosor keek haar teeder aan.
„Arme lieveling, ik geloof wel niet,
dat je iemand haat; daarvoor ben je te
zacht en te vergevensgezind en je staat
zoo hoog, dat je, zelfs fci die omgeving,
jo eenvoudige, mooie leven van vrouw der
Wetenschap zoud.t blijven volgen. Ja, ja, ga
naar het patois. Ik voel dat nu de tijd van
handeten nabij is. Mijn bestemming Wordt
mij nu duidelijker en ligt klaarder voor mij1.
Je hebt mij naar de voorstad gebracht, mid
den tussxJi.cn de geweldige werkzaamheid
van de maatschappij: dat was een beschik
king, die je gezegd hoeft mij daarheen te
'leiden, juist op dat oogenbük. Ik heb be
grepen, duidelijk en ldaar, hoe ontzaglijk
dn hoe dringend noodzakelijk het werk is.
Jo;, het schijnt onmogelijk de maatschappij
deze bekendmaking tegen het verkenen van
de vergunningen schriftelijk bij hun Col
lege bezwaren kunnen worden ingebracht.
Schiedam, 22 Oct. 1914.
Burgemeester en "Weihouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE
Dt Secretaris,
V. SICKENGA,
BUITBS LI S P.
Schiedam, 22 Oct. 1914.
Be strijd in Frantrijk.
In 't We61en.
Van officieele zijde werden gisteren over
den toestand op het westelijk oorlogstoo-
neel, de strijd in België's zuidwesthoek dus
inbegrepen, de volgende sobere mededee-
lingen verstrekt:*
PARIJS, 21 Oct. Het officieele commu
niqué van hedenmiddag 3 uur luidt:
Gisteren zijn zeer heftige vijandelijke aan
vallen hij Nieuwpoort, üixjrn'uiden en La
Bassée allo met groote kracht) door de
b'ondgenooten afgeslagen.
Overal elders op! het front is de toe
stand niet melkbaar veranderd.
BERLIJN, 21 Oei Het groot» hoofdkwar
tier deelt hedenmiddag mede:
Aan het Yserkanaal zijn onze troepen
nog in hevigen strijd gewikkeld. De vijand
ondersteunde zijn artillerie van uit zee
ten noordwesten van Nieuwpoort Een En
gelsche tarpedoboot werd daarbij door ons
geschut buiten gevecht gesteld.
Pe gevechten ten Westen van Rijssel
duren voprt. Onze troepen zijn ook daar
tot den aanval overgegaan en hebben den
vijand op verscheidene plaatsen terugge-
worpen. Daarbij zijn ongeveer 2000 Engel
sche n krijgsgevangen gemaakt en verschei
dene machinegeweren vermeesterd.
Hel „Vad.", de beknoptheid van de of
ficieele berichtgevers betreurende, schildert
zich aan de hand van bovenstaande offi
cieele en eenige particuliere gegevens den
nieuwen slag bij Nieuwpoort aldus
Hier in het duin de Belgen, met doode-
iijke bitterheid strijdend om hun eigen
land te heroveren. Tegenover hen de Duit-
schcrs, sterk, fier, meesters in het krijg
voeren. Zij hebben met toepassing van de
oude tactiek, zich half in het terrein inge
graven, en hun artillerie verborgen opge
steld niet ver van de groene zee. Maar bo
ven hun hoofd snort iets: een Engelsche
vliegmachine. De geweren uit de loopgra
ven richten zich op haar. De artillerie tracht
haar onder vuur tc krijgen. Vruchteloos:
te durven. aantasten, maar liet moot Alleen,
met onrsa berippen, die wij stollen, tegen
over de geweldige maatschappelijke machi
ne, lijken wij wel wat dwaas op kinderen,
die legen een locomotief in volle vaart
zouden blazen, om haar tot stilstand te
brengen. Dat hebben wie eigenlijk tot nu
foe gedaan.
j Maar voortaan moet er gehandeld wor
den. We moeten togen die stoornende, voort-
stuivende machines oplooptn en de stoom-
iu-aan afsluiten, dat is het. "Wie dat gedaan
pi hebban, zal dan naar eigen goedvinden
Üe 'machine op een ander spoor kunnen
brengen. De tijd er voor is gekomen, ik zie
bet, ik voel bet met een. buitengewone hel
derziendheid. Misschien za! er bloed vloei
en. Niets mag ons tegenhouden. Nog een
tijdlang doe ik afstand van je, Clara, mijn
licht. Al heb ik bet recht afstand te dpon
Van mijn geluk en mijn zielig leven ta
geven voor on zé broeders, ik lieb' niet het
recht jouw leven aan gevaar Moot te stel
len. Wat er gebeuren zal, weet ik niet,
maar ik verzeker je, dat het vroeselijk' zal
zijn en dat er bloed vergoten zal worden
en dat velen zullen worstelen, die de over
winning niet meer zullen beloven. Jij jnoot
tenminste in veiligheid zijn en de marte
ling Van je bedreigd te weten mag mijn
Vrijheid van handelen niet in den weg
staan."
„Maar Ismaël," verweet zij zacht, maar
met Verontwaardiging in liaar stem, „zet
je mij op zij als een hinderpaal in tijden
van gevaar? Zou je willen dat ik, wanneer
bot gevaar dreigde, vluchtte?"
j „Er in nog jets anders, dat wie niet moe
ten vergaten," zei Ismaël. „In bet paleis
kal je de Unie beter van dienst kunnen
;ijn dan midden in, liet gawjoel van do voor
titel, je zal ons vandaar u,it juist uitstekend
uunen voorlichten» Denk eens aan, wat
«daar allemaal achter die muren gebeurt,
iviaar ,w5j niets van afweten."
hij snort weg naar de zee. Maar daar- daalt
hij en meldt aan een Engelschen kruiser het
resultaat van zijn verkenning: de Duitsche
artillerie staat zóó en zóó ver van het
strand verborgen in het duin opgesteld; de
infanterie ligt ingegraven in het zand op
zóó en zóóveel meters afstand.
Het bericht wordt overgeseind naar an
dere Engelsche kruisers, en een kwartier
later ziet een Duitsche schildwacht Engel
sche schepen naderen. Een rookwolkje stijgt
op van hun front of uit hun flanken, een
projectiel slaat neer tusschen de schutters
en de batterijen. De eerste schoten mis
sen, de volgende zijn. treffers. Het eene
schip na het andere doemt uit de neve
lige verte op en mengt zijn gedonder met
dat. van zijn kameraad.
Maar daar maakt een der schepen een an
dere manoeuvre. Het schiet niet meer op
de batterijen cn de scherpschutters in het
duin, maar op een doel in zee.
Dat zijn de Duitsche onderzeeërs. De be
manningen zien uit, iedereen op die plek
jes gepantserd ijzer, verloren in de onmete
lijkheid der zee, weet, dat de dood hen
van alle.kanten omgeeft. Het schip vuurt
rechts en links op alles wat men houdt
voor de boven water uitstekende perisco
pen der duikbootcnliet gelijkt op een
wild dier, dat van alle kanten tegelijk wordt
aangevallen.
Maar daar naderen, door de draadloozc
telegrafie opgeroepen, de snelvarende tor-
pedobootjagers, de geduchte vijanden der
kleine torpedobooten en der verschrikke
lijke onderzeeërs. Do onderzeeërs wijken
en het bombardement uit zee op 's vijands
stellingen gaat voort.
Deze evenwel hebben zich inmiddels her
steld van de onaangename verrassing en
beantwoorden 's vijands vuur. Een Engel
sche torpedojager wordt stuk geschoten, de
projectielen uit het duin regenen links en
rechts om de vaartuigen heen.
Doch men kan geen twee dingen tegelijk
doen, en terwijl do Duitsche artillerie haar
projectielen in zee werpt, sluipen van duin
top tdt duintop, van struik tot struik de
scherpschutters der Belgen voonvaarLs en
openen het vuur op hun tegenstanders...,
En 's avonds leest men'in de courant een
annzalig kort bericht van dit alles, dal
eindigt met de niets en veel zeggende woor
den: „situation est sans changement no
table", alles blijft voorloopig zooals het
gisteren was.
Nieuwe Engelsche hulp
troepen.
Reusachtige tiansporivlolen vormen se
dert eenige weken bijna een aaneengeslo
ten brug over het Kanaal tusschen Ranis-
galeDoverFolkestone aan de Engelsche
en DuinkerkenCalaisBoulogne aan de
Fransche kust, aldus wordt aan Zwcedsche
,.[.Uaar ik ga daar toch niat heen om
oen gömeene dubbelt: rol to spoten," zéidó
rij heftig. i,
Zoo nauw nam Kowor hot niet. Hij ver
afschuwde het koningschap met ziefcelijkcn,
hartsfochtelijken haat; ieder wapen was
hein jgjoed daartegen, maar hij kende liet
hesdirpomde gernoed van Clara, en hij
begreep haar. i
„jZonder verraad te plegjen kan je ons
voorlichten. En wat een invloed kun jo
.uitoefenen. Zou dal nScit juist iets zijn
Ivoor jou zachte natuur: onze vijanden te
bestrijden mot zuiver gjeestelijke wapens,
'piet arguni,enten? Wij verkondigen de waar
heid, mlaar do Lilhausche wind neemt
die mea; jij, die het brood van 'den dwin
geland eet, jij zult hem met je zachtheid
jen jo oveiTcdingiskracht de waarheid van
aangezicht tait aangericht kunnen zeggen."
j Al pratende waren zij de Koningsavenue
jweer opgidoopen on hadden het Wapen-
plein bereikt Achter de groote ijzeren,
hokken lag liet voorplein van het paleis
als in slaap. Door do Renais&ancoramen,
Siet hun fijne graten van steen tusschen
e jn lood gevatte ruiten, schoen hier en
daar hot licht van een luster. Een heclo
.wereld leefde achter dien gevel en in die
ïwcreld handelde één enkele wil, dienaar
joigeii goedvinden het geluk of het ongeluk
jvan eon volk beslissen kfon,. Geen geduid
liet zich hooren. Geen schaduw vertoonde
'zich. Hot leek oen botooverd slot uiteen
pogende. I,
Toch werd het bewoond door dertien
honderd mensehen en, één mensdh. was
oorzaak, dat zij daar woonden. Die man
was ten slollte do vcripensoonlijkingj van
het land. Hij hield alle draden van de
werkzaamheid van het volk in zijn hand.
bladen gemeld. Men verwacht, dat een En-
gelsch expeditie-korps, ter sterkte van
200.000 man, binnen enkele dagen op Fran-
schen bodem zal staan.
In den Elzas.
Het gevecht bij Sept in de Sundgau op
13 October, is volgens berichten, door
Zwitsersche bladen, van de Elzassche grens
ontvangen, een nederlaag voor de Fran-
schen geweest. Hun verliezen worden op
1000 dooden en gewonden geschat. Boven
dien hebben zij veel geschut en oorlogs-
materieel verloren.
De zware artillerie heeft den Duitschers
de overwinning bezorgd. Ze reikte veel
verder dan het Fransche gesehut. Toen het
Duitsche geschut zijn vernietigende wer
king had gedaan en daarna de infanterie
tot den aanval overging, moesten de Fran-
schen met zware verliezen wijken. Het ge
bied van den Elzas langs de Zwitsersche
grens is toen door de Franschen geheel
ontruimd.
De Diiiïseliers In België.,
„Antwerpsehe Tijdingen".
Te Antwerpen is gisteren verschenen het
eerste nummer van „Anlwerpsche Tijdin
gen", een dagblad onder leiding van ad
vocaat K. Weylcr, gemeenteraadslid, Lod.
Mauw, dagbladschrijver en Kaf. Verhuist,
letterkundige.
In een inleidend artikeltje heet het:
„Dit blad is opgesteld door Belgen, trouw
aan hun vaderland.
Deze trouw kunnen zij niet beter in de
huidige treurige tijden bewijzen, dan door
kalmte en waardigheid te betooneu en ze
insgelijks aan te raden aan de bevolking.
Oorlof is ons gegeven, de oorlogsberich
ten uitgaande zoowel van den Duitschen
generalen staf als van de Verbondenen be
kend te maken.
Wij zullen zooveel mogelijk in denzelfden
geest van onpartijdigheid de andere ons be
kende feiten mededeelen.
Iedereen zal wel verstaan, dat wij de
daadzaken moeten laten spreken en ons
van alle cornmentariën onthouden.
Onze wensch is, dat de in Antwerpen be
staande bladen zoo -haast mogelijk weer
kunnen verschijnen, waarna wij onze taak
als afgedaan zullen beschouwen."
In een ander artikel wordt de bevolking
opgewekt, naar Antwerpen terug 1e komen.
„De toestand is gunstig," zegt de redactie,
„alles is rustig eu nu is het oogenbük wel
gekomen om Noord-Nederland,, dat zoo
liefdevol de taak op zich genomen heeft de
vluchtelingen te herbergen, te ontlasten van
den te grooten toevloed uitgewekenen." Het
eindigt aldus: „üe kwaadste tijd is voorbij.
Een beschieting is niet meer te vreezen.
Dat alle goedgezinde Antwerpenaars er dus
voor zorgen, terug naar hun huizen to
leb van hot mysterie van den vorst lag
ook in dit droomlpaleos.
Clara was blijven stilstaan op het plein
en lnoar oogen kon zij niet van 'dien roem
rijken geitel afhouden.
I „Ja, hat is waar," zeide rij eindelijk,
„één enkel wezen kan, zonder datergyooto
schokken of verschrikkelijke evoluties noo-
ïdiig waren, maken, dat die Lrooderstanti
tot stand kwant Hij zou het kunnen doen,
Want hij is de staat De economische ver
anderingen, die de gelijkheid eischt, zou
den zich regelen naar welken, vormi van
'bestuur ook. Waarom zou hij, die reeds
liet werktuig van de macht in zijn herik
hoeft, niet de bouwmeester zijn van den,
staat der toekomst?"
Kosor geloofde daar niets van. Ilij ver
foeido Wolfram en. zijn wensch was niet
zoozeer den staat met wijs btetoid te her
vormen als wel hem omver te werpen, om
er het democratisch gezag voor in de plaats
to eteJkm. Maar zijn verlangen de vrouw
die hij lief had, in, veiligheid te weten,
Was zoo groot, dat hij ingenomen scheen
met deze utopie. De onstuimigheid van
groote leiders kwam weer over hem. Als
men dan afzien moest van de gedachte om
do maatschappij! te veranderen door de ver
nietiging van het geid-systoein, dan zou
men over moeten gaan tot hevige schokken;
een nieuw p'an schoot reeds als een vuiige
bliksemschicht door rijn brein. Maar al hot
tragische van dit plan wilde hij aan Clara
besparen. Haar wilde hij beschutten. En
dan, zoo zon do Unie een maohiige be
schermster hebben op de juiste plaats en
een hooge plaats. Hij zewte haar dit
„Jij zult de broeders jxsdiernien, Clara»
Wie weet, jij zult misschien degene zijn,
die bot moest bijgedragen zat hebben, aan
de totstandkoming van het werk."
Besluiteloos, nog moer ontroerd dan na
het bezoek van den ouden hoveling; stond
keeren, opdat er wederom leven en bewe
ging in onze stad heersehen zouden."
Voorts wordt melding gemaakt van een
zeldzaam vonnis, dat den Sen October ge
wezen werd door een der „Boetetrafrcch-
terlijke rechtbanken", die zitting hield op
den eersten dag van het bombardement:
„Er was slechts één betichte opgeroepen,
de man verscheen bij de oproeping. Hij
was beticht van diefstal. Hij deed bekente
nis, doch bracht een verontschuldiging voor,
waaruit bleek, dat de betichte geen bedor
ven rnensch was. Ge/ien zijn stoutmoedig
heid om het doodsgevaar van het bombarde
ment te trolseeren, ten einde aan de rech
tere de verzachtende omstandigheden van
zijn strafbare handeling te onderwerpen,
werd de man vrijgesproken." Inderdaad, een
zeldzaam stukje rechtspraak!
De pers in ballingsc htap.
Het Antwerpsche blad „Métropoie"zal,
zoo meldt een Reutartelegram, heden te
Londen verschijnen in het Fransch als, onder
deel van het Engelsche blad „Standard'''.
De „Indépendanco Beige"', gisteren voor
het eerst te Londen verschenen, drukteen,
brief af van minister Asquith, waarin zijn
verschijning welkom wordt geheeten, en
de hoop uitgesproken, dat hot zijn moedige
taak met succes zal mogen volbrengen,
Asquith voegt er san too: „Ik vertrouw;
dat eerlang de „Indépendance"' opnieuw)
te Brussel en Ostende zal kunnen worden
uitgegeven, door onze wapenen en onze
bondgenootien het moedige Belgische volk;
weder zal kunnen wonen m zijn, Land,
in het volle genot van de vrijheid, waar
voor het op zoo scliitterende wijze vreeso-
lijke offers LrachLl'
In Polen en Galicië.
Langs do westelijke Russische grens heeft
zich een slag 0|Utwikkeld, die zich op hes
oogeriblik reeds over een bijna even reus
achtig front uitstrekt als in Frankrijk!.
Volgens de Duitsche en Oos-tenrijksclie mede-
deeljngen staat de zaak der heide band,-
gdnooten er hier goed voor, terwijl heil!
Russische gezantschap te 'sGravenhage
over den dag van 19 dezer weinig! ibelang
rijks weet mee te doelen. Een gisteren;
te Londen ontvangen bericht uit Peters-
burg, dat blijkbaar als van later datuip
moet worden beschouwd, maakt echter mel
ding van een succesvolle actie der Russen
ten westen van Warschau. We geven deze
berichten hier achlereonvolgtens weer
Van Duitsche zijde.
Uit Berlijn werd gisteren gemeld:
De Duit.-.ch Oostenrijksclie opmarsrh naar
Warschau staat er gunstig voor. Op 19
dezer hebben de Oostenrijkers bij Chyicnvi
en Przomysl groot succes gehad Lij uiiteret
zware verliezen voor de Russen. Zij var-
juffrouw Horeberg nog steeds te kijken naar
de pracht viija hét koninklijk paleis.
En plotseling scheen dit dnoompaleis,
dat haar met een vreemde kracht in beslag
nam, haar eten toevluchtsoord van vrede en
arbeid. „U zou er," zoo had graaf Tliaven
gezegd, „een laboratorium tot uwe beschik
king hebben, dat volgens uw wensclien in-*
gericht zal wonden." Et kwam een soort
zwiakheid over haar, die een. toevluchtsoord
zocht Zij zag zich. voor een, ]»os huiten
hel bereik van Ismaël.
„O, ik weet niét wat ik doen moet," ztiL-
de izij eind olijk. „Mag ik vergeten, dat dezo
regeoring onzen armen grooten meester lot
zijn dood toe vervolgd beeft, mag ik dien
tragischcn dood vergelen?,,
„Dat moot er nog bijkomen!" riep de lei
der uit met gebiedende stom, „neen, neen,
jo moot je juist alles herinneren, cn ga er
niet hoen om oen overeenkomst te sluiten,
maar om le overwinnen."
TWEEDE DEEL. i
Voor een van de lange deuren van liet
patois in de Noor-derstrai,t hield een rijtuig
stil. Ctlara Kersberg stapte er uit
„Is het hier?" vroeg zij verwonderd aan
den koetsier, wijzend op een portiekje met
een gevcldak met gebeeldhouwde rozen,
zooals men vaak ziet aan het zijportaai
van een gothisohe kapel.
In gedachten had zij sings baar be
sluit om aan de uitn-oodiging van Wolfram
gehoor te geven zichzelf de statige trap
pen van het voorplein zien opgaan. Zij had
gedacht, dat iets van do staatsie en do
pracht daarbinnen do wetenschap zou tege
moet komen, en begeleiden,, die in haar per
soon het koninklijk paleis bin nen tradMaar
aapgezien zij rich eerst naar Graaf Tliaven.
begaf, werd zij eenvoudig haar den vleugel
geleid, die door de grooLoffieieren van het
paleis bewoond werd.
i (Wordt vervolgd)^ j
De Secretaris,
V. SICKENGA.
L l