De oorlog.
07*" Jaargang
No 14697
Koning zi]n5
Woensdag 2 December 1914
Deze courant verschijnt d a g e 5 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Viaardingen fl. 1.25, franco
per post 1*65.
Prijs per week: Voor Schiedam en Viaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Adrertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
nar aan het Bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven).
Prijs der Ad ver tenti n: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentif-n opgenomen tot d<>n prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intercommunale Telefoon No. 103.
Kennisgeving.
Pc BurgWinecster van Schiedam
Ireiigt ter voldoening aan, art. 15 der
Wet r,■gelende d- onteigening ten alge-
iiwanea nutte, ter ken,nis aan de ingezc-
het volgend Koninklijk Besluit:
9 November 1914. (Np *26L
Wij Wilhelmina, hij do Gratie Gods,
Koningin der Nederlanden, Prin
sen van Oranje Nassau,enz. enz.
Op de voordiarht van Onzen Minister
ran Waterstaat van G November 1914, no.
215, Afdeding Spoorwegen, tot aanwijzing
ran de pierreden, die voor uitbreiding
uii liet stations emplacement Schiedam van
den Spoorweg AmsterdamRotterdam
moeten onteigend worden., welke onteige
ning in het algemeen, belang, krachtens do
not van 25 Februari 1914 (Staatsblad no.
48) woidt gevorderd;
Gelet op de artikelen 10 tot en met 15
der wet van 28 Augustus 1851 (Staatsblad
no. 125)K
Gezien bot proces-verbaal van d? zitting
der commissie uit Gedeputeerde Staten van
Zu:d-Holland, welke ingevolge artikel 10
der wet van 28 Augustus 1851 (Staatsblad
na 125) in de gemeente Schiedam heeft
zitting gehouden, ten ein.de bezwaren der
fehnghebl Huiden aan, te hooren, nadat aan
de bepalingen der artikelen 11 en 12 dier
wet was voldaanv
Hebben goedgevonden en, verstaan;
Ten behoeve van uitbreiding van, het
stations-emplacement Schiedam van den
Spoorweg AmsterdamRotterdam zullen,
fen algemoeneii nutte, ten name van de
Hollandsche IJzeren Spoorweg-"Maalschap-
pij, ter uitvoering van de wet van 25 Fe
bruari 1914 (Staatsblad no. 48), worden
onteigend de eigendommen, in de gemeente
Schiedam, aangeduid in het plan en, de
kaarten, welke ingevolge artikel 12 der wet
van 28 Augustus 1851 (Staatsblad no. 125),
ter inzage van een ieder hebben, geleg
cn vernield zijn op den staat, bij dit besluit
gevoegd.
Onze Minister van Waterstaat is belast
met de uivoering van dit besluit, hetwelk!
ai de „Staatscourant", in de „Nieuwe
Rotterdamse!)© Courant" en in de „Nieuwe
Scliicdamsch© Courant" zal worden ge
plaatst.
's-GRAVENHAGE, den 9on Nov.
WILJIELMINA.
En i-, hiervan afkondiging geschied, waar
door COLETTE YVER.
Geautoriseerde vertaling van W. E. P.
hel te-hoor! op heden, den Isten December
1914.
De Burgemeester van Sch'.edam,
M. U HONNERLAGE GRETE.
46)
Eindelijk zei ze
„Het waren twee mannen uit 'het volk,
volstrekt niet ruw, ze waren de goedheid
iieid zelf. De eene was een Oldsburger,
de ander kwam uit een van de provincies
aan zee. Zij hadden een groot talent voor
wiskunde, en gebruikten dal om er de col-
lectivistische theorieën mee van nut te zijn.
Zj hadden geen andere gedachte dan aan
ieder menschelijk wezen te verzekeren, wat
volgens hun berekeningen, noodig wasvoor
2|jn onderhoud en voor een aangenaam be
staan, Als Uwe Majesteit hen gekend
bad
„Ik heb hen gekend," antwoordde Wol
kam.
„Wanneer?"
maakte een vaag gebaar:
„Vroeger
ZÜ durfde niet verder aandringen en
vroeg
„Zn de oude Heinsius?"
»bc heb gevraagd, of hij gespaard kon
worden," zei de koning. „Zijn hooge leef
tijd maakte hem te eerbiedwaardig en tcge-
Mjk te onschadelijkik heb gedacht aan dr.
Kosor en aan zijn treurigen dood in de bal
lingschap. En dan heb ikook gedacht
3311 iemand, die deze twee oude menschen
goed gekend heeft. Het was een jonge,
hartstochtelijke prins, een idealist, een droo-
®or. Hij was bedwelmd door de theorieën
Burgemeester cn Wethouders van Schie
dam;
zijn voornemens op Maandag 7 Decem
ber as., 's namiddags 2 uur, ten Raad-
huize aldaar in het openbaar aan te be
steden:
Het weghalen van lompen, beende
ren, metalen, papier, enzaanwezig
op het terrein van de Vuilnisbelt aan
den Buitenhaven weg no. 1"4, voor het
jaar 1915.
De gezegelde inschrijvingsbil jollen moe
ten in een gesloten enveloppe, waarop een
aanduiding dat zij een inschrijvingsbiljet
bevat, vrachtvrij worden ingeleverd in de
ten Raadhuize aanwezige gesloten bus, vóór
des middags 1 uur van den dag van aan
besteding.
De voorwaarden van aanbesteding lig
gen oj) de Gemeentesecretarie (afdeeling
I A j ter lezing, op* iedereu werkdag van 81/2
41/2 uur.
BUITENLAm
Schiedam, 2 Dec. 1914.
Yap liet Westelijke front
De toestand.
Heden (Dinsdag) ochtend is zoosein
de gisteren de .,Tel."-correspondent uit
i Sluis aan de Yser de strijd horvat. Even-
1 als gedurende de eerste hardnekkige wor
steling, hoorden wij ook nu weer zwaar
kanongebulder. Ook vernemen wij weer bet
krachtige marinegeschut. Het gedonder
houdt geen oogenblik op, waaruit op te
maken is, dat de strijd onafgebroken wordt
voortgezet. Uit betrouwbare bron verneem
ik, dat de Duifschors aan de Yser ;ain-
merkelijke versterkingen hebben gekregen.
Ook in het Noordelijk kustgebied zijn meer
troepen aangekomen. Zondag arriveerde te
i lleyst 3000 man, die over verschillende
I punten aan de kust werden verdeeld. Dien
dag werd daar ook het nieuwe geschut
geplaatst, dat, zooals ik u gisteren meldde,
ingeschoten werd. Het plaatsen van het
nieuwe geschut slaat in verband met de
ervaringen, die de Duitschcrs bij het jong
ste bombardement van Zeebruggo hebben
opgedaan. Zooals men weet. beschikten zij
destijds niet ©lTer kanonnen, die de En-
gelsche schep 1 konden bereiken, zoodat
de Engelschc loot, zonder rekening te hou
den met de Duitsche testbatterijen, kon
bombardeeren. De Duitsehers hebben be
proefd aan dezen toestand een einde te ma
ken en lieten' daarom zwaarder geschut
t komen
van de unionisten. Uw stiefvader heeft eens
met hem gesproken, zonder te vermoeden,
wien hij voor zich had, hij beschouwde
hem alleen-als een volgeling, die nog vu
riger was dan de anderen."
Een porceleinen petroleumlamp met een
groene kap verspreidde een zacht licht in
do kamer van de geleerde en viel op het
portret van den patriarch, van de Unio,
dat op haar bureau stond. De denkersoogen
hadden een uitdrukking van triomf. In een
nieuwe, open hoekenkast, die nog naar den-
nonhout rook. stonden revolutionaire hoe
ken met kleurige banden rcvolutionnai-
ren houden van opvallende boekbanden
alles op wetenschappelijke methode gerang
schikt.
Wolfram strekte hand uit en greep het
portret van den grijsaard van Clara's bu
reau. Hij hield hel in de hand en bekeek
het zwijgend. De oogen van den ouden
apostel schenen op hun beurt het gelaat
van den koning onderzoekend aan te zien.
Eindelijk zei Wolfram treurig:
„Arme dr. Kosor!"
Clara's gelaat was verwrongen van aan
doening, zij durfde niet te begrijpen, zij
was bleek en beefdeonwillekeurig vouwde
zij do handen en fluisterde hartstochtelijk
„O! De Unie was mooi! het was onmo
gelijk er niet van te houden. Het was do
zuivere leer van menschenliefde, alle broe
ders waren bereid zich op te offeren voor de
menschheid. Hun verlangen was ccnig en
bewonderenswaardig: zij wilden geluk voor
ieder mensch."
Maar Wolfram richtte zich op, wierp de
fotografie weer op hot bureau en zei:
„Neen, de Unie was niet mooi, alleen de
waarheid is mooi en dit was een dwaal
leer. Geluk ligt niet in matcrieele gelijk-
Hel Fransche officieele communiqué van
gistermiddag drie uur luidt:
In België hebben de J>ult->ehexs den 30sten
November een vrij lievig kanonvuur op
de stellingen der bondgen.oo.ten gericht,
doch geen infanterie aan,val ondernomen.
Ten noorden van, Atredit is de vijand een
vrij groote bedrijvigheid blijven ontwikkelen.
In de streek van de Aisne is het geheele
front met tu;sthenjx>ozen door artillerie
beseh ofcori
Jn Axgonne duren de gevochten voort;
do toostend Is er onveranderd.
Uit Woevre en do Vogezen is niets van
Ixdang te melden.
De opinie van generaal Joffre.
"Het „Bulletin dos Armées" deelt het vol
gende mede over de verwachtingen, die de
Fransche opperbevelhebber Joffre over den
einduitslag van den oorlog koestert. On-
Irngs heeft Joffre een inspectie gehouden
in hel door dc Fransehen bezette deel van
den Elzas. Te Thann ontving hij ten huize
van den burgemeester de industrieelcn cn
kooplieden, die in Thann waren gebleven
en die uit hun eigen zak gezorgd hadden
voor uitdeeling van voedsel en het gaande
houden van de openbare diensten. Na hen
bedankt te hebben, zeide Joffre: „Onze te
rugkeer is voorgoed. Gij zijt voor altijd
Fransehen. Frankrijk brengt u uw eigen
overleveringen, uw eigen overtuigingen, uw
eigen zeden. Ik ben Frankrijk, gij zijt de
Elzas. Ik breng u den groet van Frank
rijk."
Een der Elzassers antwoordde: „Gij hebt
voor ons steeds de vrijheid vertegenwoor
digd. Wij zijn gedurende bijna vijftig jaar
geknakt, gewond en gemarteld in naam van
een zoogenaamde beschaving, die boven
onze eigen beschaving heet te slaan. Gij
kunt volkomen op ons rekenen."
Toen Joffre de burgemccsterswoning ver
liet, riepen de toegestroomde vrouwen en
kinderenLeve Frankrijk 1 Leve de Elzas 1
Yan liet Oostelijke front.
De toestand.
Aan oen telegram, van den, Russischen
opperbevelhebber dd. 30 Novemlxir is het
volgend© ontleend:
Wij stuiten op uitnemend versterkte posi
ties, die de Duitsehers met de uiterste liard-
nekkiglieid verdedigen.
Van itijd tot tijd (hervat de vijand hel offen
sief vaar op gevechten van man tegen, man
ontdaan, die door felheid en grimiiniglieid
gekenmerkt zijn.
Er is bericht ontvangen, dat de vijand
ver-terking heeft gekregen, beslaand© uit
twee infanterie- en een cavaleriedivisie.
In de huurt van Klobutzko en Ivoalin, in
de streek van Czentoehau, hebben wij
oen geweldig versterkte vijandelijke positie
heid, zooals de Unie verkondigde, en het
was een leer van afgunst, van haat en van
strijd
„Ik heb die leer toch nog lief bekende
Clara.
„U moei haar vergelen." zei Wolfram.
Zij trachlte niet zich te verzetten, zij
probeerde te gehoorzamen. Wolfram had
nooit zoo'n macht over haar gehad als
dezen avond, nu hij hij haar was geko-
mbn, minder als vriend dan als meester,
liet was haar een zoet genot hem daar to
ontvangen, zij kon er zichzelf geen reken
schap van geven cn vreesde voortdurend,
dat hij een eind aan dit heerlijke bezoek
zou maken. Onbewust trachtte zij hein bij
zich te houden, trachtte zij een gesprek
eindeloos te verlengen, dat haar het hart
verpletterde en tegelijk met een gevoel van
zalig genot vervulde.
„U moet alleen maar houden van orde,
juffrouw Hersberg," hernam de koning.
Toen wierp zij een wanhopigen blik op
haar geestesvader en het scheen haar, alsof
het portret haar in dit tragische uur smeekte
terug te komen en onwillekeurig greep haar
hand naar het kleine deeltje „Slavernij",
dat daar altijd lag, bij den inktkoker, als
een gedenktccken, dat haar dierbaar bleef,
aan het oude geloof. Maar Wolframs aan
dacht werd plotseling getrokken door die
beweging en hij vroeg snel
„Wat is dat voor oen boek?"
Zij bezat te veel trots om zich niet, zelfs
op dit oogenblik, te beroemen op een ding
van zooveel geestelijke waarde; zij dacht
er aan hoe onverbiddelijk dit boek overal
in beslag genomen was, maar antwoordde
niettemin
„Sire, dat is voor mij de dierbaarste
herinnering aan mijn meester. Hij bewon-
ontdekt, gelekt door oen driedubbele rij
van kunstmatige hindernissen.
Eene pi sod e.
Zooals reeds met een enkel woord over
den strijd der laatste dagen in Polen werd
gemeld, hadden de Duitsche legers IrijLodz
zich door de cer.-te linie der Rassen heen
gebroken, toen zij achter deze linie stieten
op andere, waartegen hun aanval afbotste,
zoodat zij terug moesten. Intussehen had
de doorbroken voorste Russische linie zich
weten te herstellen en waren, nieuwe ver
sterkingen uit het Zuiden aangekomen. De
drie Duitsche legerkorpsen, die dc door
breking Isadden uitgevoerd, geraakten dienr
tengevolge omsingeld, maar wisten zichten,
slotte toch op oen schitterend© manier er
doorheen te slaan, gelijk uit de volgende
medödeeling. die het Duitsche groote Hoofd
kwartier gisteren daarvan heeft gegeven,
blijkt
„In verhand met het rapport van den
Russischen Generalen Staf over een. reeds
dagen geleden plaats gehad hebbende epi
sode in de door de Duitsehers met zooveel
succes geleverde gevechten hij Lodz kan
nog worden geconstateerdDe afdcelingen
van de (Duitecho strijiniaclu, (die in de Streek
ton 00-ten van Lodz tegen, den rechter
flank en in den, rug van de Russen streden,
werden hunnerzijds Weder door sterke uit
het zuiden en oosten oprukkende Russi
sch© troepen ernstig in den, rug bedreigd.
De Duitsehers voorden toen, in het gezicht
van den voor hun. front staanden vijand,
een zwenking uit en, braken in drie-
daagscbe verbitterde gevechten door het
door de Russen reeds gevormde cordon
heen. Daarbij namen zij nog 12.000 gevan
gen Russen mede en 25 veroverde kanonnen,
zonder dat zij zelf ook slechts één vuur
mond verionen. Ook werden bijna allo eigen
gewonden mede teruggebracht.
De verliezen waren natuurlijk bij dezen
stand van zaken niet gering, maar vol
strekt niet ontzaglijk.
Uit was zeker een der schoonste wapen
feiten uit dezen veldtocht."
Van O 0 s t e n r ij k s c h e z ij d e.
De Ooslenrijksehe generale staf deelde
gistermiddag officieel inede:
Op ons front in West Galicië en Russisch
Polen is het ook gisteren over 't algemeen
rustig geweest. f 0
Voor Przemvsl is de vijand bij een poging
om de buitenste veldversterkingen der ves
ting te naderen, door een tegenaanval der
bezetting teruggeslagen.
De gevechten in de Karpathcn duren
voort
Keizer en tsaar.
Uit het Duitsche hoofdkwartier werd gis
teren gemeld, dat keizer Wilhelm Maandag
hij Gumhinnen en Darkehmen de Duitsche
troepen in Oost-Pruisen in hun stellingen
bezocht. 1
dorde dit werk, dal hij zijn gebedenboek
noemde. Hij heeft er zooveel in gelezen
kijk
Zij opende het bock, bladerde het door
en wees op de geëerbiedigde, geelgewor-
den sporen van zijn vingers. Zij snoof don
geur van het oude boekje op en zei met
gesloten oogen
„Ik zie hem nog voor mij. zooals hij
zat in zijn rieten armstoel, zijn rookendo
pijp tusschen twee vingers van zijn rechter
hand, die zoo welsprekend, zoo geestig was.
In de andere hand hield hij hel boek, dat
li ij bezig was te verklaren. De geestelijke
geur van die avonden is nog in deze blad
zijden overgebleven.
Wolframs trekken waren hard en stroef
geworden, zijn oogen waren strak geves
tigd op het onlieduidende zwart linnen
bandje, waarop in roodo letters de titel
stond: „Slavernij, of verhandeling over den
toestand van onderdrukte volken".
Clara vervolgde:
„Ik zelf heb er vreugde en kracht in
gevonden."
De koning stak de hand uit en Clara
reikte hem argeloos het kleine boekje 1oe.
Op zijn beurt bladerde hij zenuwachtig de
versleten bladzijden door.
Toen zei hij plotseling:
„U moet dat boek niet lezen, juffrouw
Hersberg."
Zij sprong op van schrik, zuchtte toen
met een neerslachtig gebaar, maar ant
woordde niets.
„U moet het niet lezen, want u zal er
niet de helderheid, de onbewogenheid of
het koelbloedige in vinden, dat een filoso
fisch werk cisclil. Het werd geschreven
in de koortsachtige opwinding van iemand,
die zichzelf niet was. Het is de vrucht
Uit Pefrograd wordt b©ri< ht, dat de tsaar
gistermorgen om 10 uur naar het front is
vertrokken. j
Oostenrijk en Rervië.
Een officie©] Oostenrijksch communiqué
meldt rl.d. greteren, dat wederom een perio
de van de knjgsverrh hhnaen in Servië tot
een goed einde re gebra<ht en vervolgt:
De Serviërs, die inc-t alle lieschïkbare
strijdkrachten ten oosten van de Koiubara
en de J.jig verscheiden daeen den "hard
nekkigste!! tegenstand hadden geboden en
herhaaldelijk getracht tot het offensief over
te gaan, zijn op de geheele linie terug
geworpen en thans in vollen aftocht. Zij
hebben ook in de laatste dagen, aanzien
lijke verliezen geledenzoo hebben onze
troepen op het gevechtsterrein van Kona-
tice Ongeveer 809 onbegraven lijken gevon
den. Ook door liet groote aantal in onze
handen gevallen gevangenen, en het aan-
metkelijke verlies van oorlogsmateriecl, zijn
de Semers ten zeerste verzwakt.
Sedert hel b"gin van ons laatste offen
sief hebben wij n.l. meer dan 19,000 Ser
viërs gevangen genomen, 47 machinegewe
ren, 46 kanonnen cn veel ander oorlogs
tuig buit gemaakt.
Het „Berliner Taceblaltbericht uit
Wpenen
"De tc Petrogiad vertoevende vertrouwens
man van den Servischen ministerpresident
Pasitaj Mark Jemowitsj, srhnjfl in de „No-
voje Wreinja"; Het helpt niets meer het te
willen verbergende Serviërs hebben tot
nu toe minstens 100.000 soldaten icrloren.
Dat is een derde van hun geheele leger, en
heigeen Servië wacht is honderdmaal erger
dan hel noodlot van België.
Servië staat voor het gevaar van een vol
slagen vernietiging.
Ter zee
De „G oeben".
De New-York Herald" verneemt uit be
trouwbare bron, dal de „Goebcn" 111 den
Bosporus tegenover Therapia ligt. De ma
chines van dezen kruiser moeten zwaar zijn
beschadigd door de Russisi he granaten.
Honderden werklieden zijn thans reeds da
genlang met het herstellingswerk bezig.
D e „A u d a e i n 11 s."
Een marroni toiegrafi-t der Holland Ame
rika lijn seint aan de „Stichtsche Ct.", dat
hij op de boot, waar hij dient, den 2den
November 1.1. een diaadloos telegram h-eft
opgenomen, waarin werd gemeld, dat de
geredden van de „Audacious" te New-York
waren aangekomen. Dit bericht werd ook
opgenomen in de dagelijks aan boord ver
schijnende Marconi Courant.
De En«elsehe opper-dreadnought schijnt
dus inderdaad gezonken te zijn.
111 de Oostzee.
Een telegram uit Pelrograd aan de
„Slatin", waarop wel tegenspraak zal vol
gen, meldt, dat in de Oostzee een Duitsche
kruiser, vermoedelijk de „llertha", is ge-
van een vervoering."
En hij gooide het boekje van de eone
hand in de andere, mishandelde het ver
achtelijk. Soms aarzelde hij' even en bij
vernielde den band met beide duimen.
„En wie zegt u, of degene, die het vroe
ger geschreven heeft, er niet alle regels
van zou willen vernietigen, al de verkeerde
gedachten eruit zou willen terugnemen om
te voorkomen, dat die verder onder de men
schen verspreid worden. Gat wil hij. o, dat
zou liij willen..
Hij hijgde naar adem, hij was vreeselijk
om aan 1e zien. Toen zei hij plotseling,
vce!_ kalmer, bijna vriendelijk: - j
„Kom, juffrouw Hersberg, vindt u goed,
dat v\ij «samen vriendschap]ie!ijk doen wat
er mei dit boek gedaan moet worden'Het
bezit ervan is verbodenik kan niet toe
staan, dat u het hier heeft, 't is beter om
het vanavond
En met een korte beweging nam hij het
opengeslagen boek, en scheurde het in
tweeën. Zijn gelaat was verwrongen.
Clara uitte een kreet. Toen zag zij een
man buiten zichzelf de bladzijden losruk
ken. ze verscheuren, zc verfrommelen en in
het vuur gooien,...
Geen woord kwam haar over dc lippen,
zij Jiijgde naar adem. Met groote oogeu
staarde zij maar het vuur, dat eerst deze
papiermassa scheen jte verachten, en er
maar heel langzaam aan likte, in boel en
hèt verslond als een monster, dat al ver
zadigd is. Nu, dat het laatste spoor yan
dit groote verdwenen loven vernietigd was,
kon zij t.\ ce stilte tranen -niet weerhou
den, die .aan haar wimpers glinsterden en
over haar wangen rolden. Óp dat oogen
blik keek de koning haar aan. Dat bewijs
van haar bedwongen, hevige smart, de
zachte onderwerping van zulk eeu vrouw
Doffen hem diep.
(Wordt vervolgd
