reeds langs een kleinen ounweg door het
Sterrebosdh, doch is bij den Vlaardingerdijk
met een hek afgesloten. Waar het (betrof
de aansluiting aan oen tolplidbtigen weg
meende men indertijd daartoe verplicht t:
zijn.
Volgnummer 138. Kosten van bruggen
en overzetveren, a. Jaarwedden van het
personeel. t
Wij mogen Verwijzen naar hetgeen wij
over verhooging van loonen onder de al
gemeene beschouwingen schreven.
Volgnummer 139. b. Overige kosten.
Den post voor de Willemsbrug is voor
het verfwerk niet verhoogd.
Voor de ophaalbruggen wordt jaarlijks
f150 uitgetrokken, zijnde het gemiddelde
bedrag dat voor die bruggen jaarlijks noo-
dig is.
Thans, nu het hout zoo duur is, komen
wij m'et deze bedragen niet meer toe, wat
blijkt uit de in voorraad zijnde hoeveelheid
hout voor brugdekken, die tot een mini
mum is afgenomen. Op het Hoofdstuk
Bruggen kan dus niets gemist worden van
het uitgetrokken bedrag.
Het onderdek van de Appelmarktbrug is
in zeer slechten toestand, zoodat uitstel
gevaarlijk kan worden, en wij het uitstel
len der vernieuwing niet op onze verant
woording durven nemen.
Volgnummer 141. Kosten van havens,
vaarten, kaaimuren, sluizen en andere wa
terwerken. a. Jaarwedden van het perso
neel.
Bedoelt men, dat het bedrag niet juist
meer is door het optreden van een nieu
wen titularis, dan zij er op gewezen, dat
zulke gevallen na het opmaken der begroo
ting dikwijls kunnen voorkomen. Het is
dan echter niet gewenscht terstond de be
dragen te verlagen, daar overschrijving van
den eenen op den anderen post in den
loop van het jaar steeds noodig blijkt en het
daarom niet gewenscht is alle speling pit
do posten weg te nemen.
Volgnummer 142. b Overige kosten.
Voor het wieden der kaaimuren zouden
wij extra krachten moeten aannemen, wat
in den tegenwoordigen tijd "om financicele
redenen wordt nagelaten.
Volgnummer 144. Kosten van de algo-
meene begraafplaats en kosten van begra
ving.
Wij moeten opmerken, dat, waar bij af
zonderlijk raadsbesluit den heer Montfoorl,
zoolang hij in zijn betrekking van directeur
der algemeene begraafplaats wordt gelaten,
een perso.neele toelage is verleend, en hem
met ingang van 17 Augustus li. weder
voor een jaar ontheffing is verleend van
de verplichting om ontslag te vragen, deze
toelage op de begrooting moest worden
gebracht.
Volgnummer 146. Overige kosten van
fabricage.
Deze post kan niet lager worden gesteld.
Het betreft hier geen werken, die als min
of meer noodzakelijk, al of niet kunnen
worden nagelaten, maar algemeene onkos
ten om den dienst te kunnen gaande hou
den, Mede is daaronder begrepen de aan
schaffing van materialen voor werken, die
voor rekening van bedrijven of van parti
culieren worden uitgevoerd.
Volgnummer 149. Uitgaven voor den
Reinigingsdienst
Met betrekking tot verhooging der loonen
mogen wij verwijzen naar hetgeen wij daar
omtrent opmerkten ondor de algemeene be
schouwingen.
Volgn. 150. Jaarwedden der onderwijzers.
Toegegeven moet worden, dat de salarissen
der onderwijzers bij T L. O in Nederland in
het algemeen te laag zijn en dringend
verbetering behoeven. Alle partijen zijn hot
daarover eens en de Regeering ziet ook
de noodzakelijkheid hiervan in. Immers,
blijkens een perscommuniqué van het Ge
meenschappelijk Comité v. d.. Salarisactie
beeft de Minister van Binnenlandsche Za
ken zeer onlangs (in de maand Augustus!
jverklaard, dat de Regeering in haar finan-
tieele plannen ook een beduidende verbe
tering der ondenvijzcrssalarissen heeft op
genomen. Waar dus de Regeering zich dat
belang aantrekt enook alleen door be
moeienis van het Landsbestuur afdoende
verbetering te verkrijgen is, meenen wij
dat een afwachtende houding plicht is.
De vergelijking met gemeenten van do-
zelfde grootte en ligging als de onze kan
Schiedam zeer wel doorstaan en de on
derwijzers, die ons verlaten gaan dan ook
uitsluitend naar Den Haag, Rotterdam of
Amsterdam. Bij de meest beduidende sala
risverbetering zal men dit bljjven houden.
Overigens ,is het verloop niet onrust
barend. In 1914 verliet slechts 1 onder
wijzer onze gemeente en wel naar Rotter
dam. Van invloed was hier natuurlijk do
ooriog. In 1915 namen tot nu toe 3 onder
wijzers en 1 onderwijzeres ontslag wegens
benoeming in Den Haag of Rotterdam, ter
wijl 1 onderwijzer heenging wegens benoe
ming tot hoofd elders.
Volgnummer 158. Kosten "Van hygiënisch
schooltoezicht.
Volgons de mededeeJing'der schoolartsen
worden personen, lijdende ajm ziekten, ge
vaarlijk of hinderlijk voor anderen, steeds
door hen van de scholen" geweerd en valt
daaronder ook kinkhoest.
Volgnummer 163. Kosten van beloonin
gen en eercMïjkcn.
De beslissing over dezen post welke in
derdaad niet tot de strikt noodzakelijke
uitgaven behoort, meenen wij aan den Raad
te möeten overlaten.
Volgnummer 166. Kosten Voor de mid
delbare scholen (behalve vakscholen!
Het heeft ons niet aangenaam aangedaan,
dat de beer Houtman, die op 7 September
in den Raad de toezegging kreeg, dat Burge
meester en Wethouders de herziening van
de salarissen der leeraren M. O. zouden
overwegen, niettemin zeer kort daarna een
initiatief-voorstel bij den Raad indiende,
dezelfde materie betreffende. Het komt ons
voor, dat de Raad thans eerst bedoeld
voorstel in handen van Burgemeester en
Wethouders behoort te stellen, alvorens
hierop nader kan worden ingegaan.
Volgnummer 176. Kosten voor vak
scholen. Subsidiën.
Het is niet duidelijk, waarom juist het
gemeentelijk subsidie de „Hanze" in staat
stelt haar schoolgeld laag te stellen. Met
meer recht kan gezegd worden, dat de
subsidiën van Staat en Provincie zulks
doen; immers deze bedragen te zamen
plm. f800.terwijl onze subsidi plm,
f300.bedraagt. De Gemeentelijke Han
delsavondcursus ontvangt geen subsidie van
Staat en Provincie en moet geheel door
ons zeiven werden bekostigd.
Sedert de reorganisatie van dezen cursus,
welke 1 Januari 1912 werd ingevoerd en
op 1 September 1914 uitgebreid en ver
beterd, neemt hij zeer in bloei toe. Be
droeg bet aantal leerlingen voor 1912 60
70, op 1 September 1915 was het ge
klommen tot 110. Het schoolgeld is dus
geen beletsel gebleken om den" cursus voor
uit te brengen. Integendeel het is gebleken,
dat het peil van den cursus er do-or ge
stegen is. Van de 110 leerlingen zijn 11
gratis toegelaten en 13 togen half school
geld.
Het leerplan van den Gemeentelijken cur
sus wijkt zeer af van dat van de „Hanze"
en uit meer andere'dingen blijkt wel, dat
de „Hanze" een anderen kring Van leer
lingen trekt dan onze cursus. Een ver
laging van het lesgeld aan de Gemeente
lijken Handelsavondcursus moeten wij ont
raden, daar dit het peil der leerlingen niet
zal doen stijgen en het bovendien niet ge
raden is eenige gemeentelijke inkomst prijs
te geven. Een leemte in de s cho-olgeldrege
ling is wel dat voor leerlingen uit hetzeifde
gezin geen reductie wordt toegestaan. Een
voorstel tot wijziging van de verordening in
dien geest kan worden tegemoet gezien.
Volgnummer 187. Uitgaven voor volks
feesten.
Vermindering is alleen mogelijk als èf het
vlaggen wordt beperkt, 6f de muziekuitvoe
ringen uitsluitend in de Plantage zouden
worden gegeven. Of daar f150.mee zou
kunnen worden bespaard, betwijfelen wij
echter.
Volgnummer 189. Kosten van den Armen
raad.
De post is reeds besnoeid voor 1916 met
£150.Buitendien kunnen nu vervallen,
zooals zeer juist in de 3de Sectie is be
sproken f330.f80.wegens opzeg
ging van huur van het huis Groote Markt
no. 4. i
Volgnummer 194. Subsidiën aan Gods
huizen, te weten: a. Aan het Stads-Zieken
huis.
Het Contract is door de Rijksverzeke
ringsbank beëindigd omdat de nieuwaange-
stelde consul temende geneeskundige niet
accoord kon gaan met de uren die hem
in liet Ziekenhuis werden beschikbaar ge-
tseld.
Volgnummer 197. d. Aan het St. Jacobs-
{Tas thuis.
Deze subsidie is zeker noodig, daar het
St. Jacobs-Gas thuis slechts bepeikte in
komsten heeft, waaruit, (vooral in de tegen
woordige tijdsomstandigheden), de uilgaven
niet geheel kunnen bestreden worden Qveii
gens is men reeds begonnen met de ver-
plegingskosten der nieuw-inkomenden te
verhoogen.
Volgnummer 202. Kosten wegens het uit
oefenen van controle op de echtheid van
Schiedamsehe Jenever.
Bezuiniging op den post is niet mogelijk.
Men boude overigens in het oog, dat tegen
over de ontvangsten uitgaven staan.
Het lid, dat tegen dezen post is, zij er
op gewezen^ dat, zoolang het instituut be
staat, de gelden op de begrooting moeten
worden gebracht.
Volgnummer 203. Kosten der Gemeente
lijke Arbeidsbeurs.
Wij begrijpen niet het bezwaar legen de
omschrijving van dezen post. Wensc'it men
een nadere opgaaf, dan kunnen wij medo-
deelen dat onder den binnenlijnschempost:
schrijf- en bureau-ibehoeften, drukwerk, rij
wiel enz. in 1914, belialve de schrijf- en
bureaubehoeften, drukwerk en rijwiel, voor
kwamen uitgaven voor: pdkto's, bodeloon,
telefoonabonnement, abonnement couran
ten, lidmaatschap Vereen igïng van Neder
landsche Arbeidsbeurzen en Nederlandsche
Reclameveixseniging, reis- en verblijfkosten
en presentiegelden.
Volgnummer 209: Onderhoud en admi
nistratie van bezittingen, niet voor den
pubiieken dienst gebruikt of van werken
en inrichtingen geheel of voor een groot ge
deelte buiten de gemeente gelegen.
.Wij mogen verwijzen naar het antwoord
hij Volgnummer 83, doch willen opmerken,
dat er in den laatsten tijd jnogal uitgaven
zijn bijgekomen, o. a. voor het Sportterrein
aan den Havendijk.
Volgnummer 210. Kosten vattende op
verhuringen en vetkoopingen.
Hoewel op dezen post zal overblijven
moeten wij er tegefc- waarschuwen alle spe
ling uit de posten weg te nemen, Op dat
er gelegenheid blijft tot overschrijving op
posten waarop tekort komt.
Volgnummer 211. Kosten van het innen
van renten enz. <-
Deze post kan vervallen' omdat de uit
gaven, vallende op het innen der (rente van
de gelden herkomstig van het voormalig
Blauwhuis, welke kosten vroeger uit dezen
post werden gekweten, thans ten laste ko
men van het Fonds bedoeld onder Volg
nummer 43.
Hoofdstuk XIL Kosten ter zake van pen-
sionneering enz., van gemeente-ambtenaren
en -beambten. v
De te benoemen ambtenaren, voor welke
dit kan worden voorgeschreven, ondergaan
reeds een medische keuring ingevolge raads
besluit van 21 Februari 1911. (Zie bijlage
no. 11 van dat jaar.j
Volgnummer 218. Pensioenen.
InderdaacL is J, Holswilder in 1915 pver-
leden en behoorde hrj niet meer onder dezen
post te zijn vermeld. De afvoering zou even
wel geen wijziging in de babuls .van de
begrooting brengen. Wat minder aan pen
sioen behoeft te worden uitbetaald, wordt
minder ontvangen van het Reserve-pensi
oenfonds. De rekening van dat Fonds wordt
overgelegd.
INKOMSTEN.
-Volgnummer 2. Huur van huizen en pa-
dere gebouwen.
Voor de gebouwen, voor zoover zij in
volgn. 209 der Uitgaven genoemd zijn, zijn
"de inkomsten jd.tn. f5400 waartegenover
Wij willen er nogmaals de aandacht op
vestigen, dat het niet gewenscht kan zijn
het geheele tekort op één belasting te. leg
gen en dat de straatbelasting in dezen
bizonder voor een gedeelte in aanmerking
komt, omdat daarin ook door uitwonende
eigenaren, die voor hun rigenaommen zoo
veel van de zorg oer Gemeente profitee-
teeren, wordt bijgedragen.
Volgnummer 47. Stortingen van verze
kerden in oienst bij de gemeentewerken
en andere takken van dienst, van door de
Rijksverzekeringsbank uitgekeerde schade-
staat aan uitgaven op dat volgno. f2000. i loosstcllmgcn, waarvan de betalingen voor-
Van de bedoelde wonrnger: 27 in getal, aan (ie belanghebbenden door de
zim er 14 ambtswoningen. l)c overige znn 4 v b
met een bepaald doel aangekocht, b v. .om 1
ergens den toestand t kannen behccrschenJ begrijpen, dat men dezen, post hebt
waarom slechts heel enkele weder verkocht kaaS 'Kan vinden, vooral als men hem ver-
zouden kunnen worden. Deze zijn ook te- gelijkt met no. 147 der uitgaven. Doch het
koop, doch worden r ooral thans, nu fle daar uitgetrokken bedrag van f 1000.gaat
waarde laag is, niet aangebeden. hoofdzakelijk weg aan ziekengeld.
Zou men aan het woonhuis aan /Jen, Bui-Deze post no. 47 heeft alleen betrek-
teiihavenweg onder no. 23 genoemd, ver- king op de werklieden in algemeenen dienst
huiten de bedrijven. Ook al voegt men
die der laatsten Gasfabriek, enz.
f 185.96i/2, Reiniging f 27.74V2 er hij,
dan blijft het bedrag over 1914 gering;
het gelukkig gevolg van weinig ongevallen.
De controle op deze stortingen is af
doende. De getroffene moet de beschikking
and/ringen willen aanbrengen, dan zou dit
mei liet oog op den toestand, waarin dit
door repaialics tengevolge van zettingen
verkeert, niet geraden zijn; doch de wo
ning is, zooals zij thans is, zeer goed be
woonbaar.
Volgnummer 3. Huur of pacht Van lande
rijen
'to ms meting op de kaart is de grootte van de Rijksverzekeringsbank vertoonen,
van bet stuk open grond, dat ,aan de Laar-terwijl kenrns genomen wol-dt van de lijs-
ten van het Postkantoor en ook van iedere
Dat de huur van „ïlermes" verhoogd kan i uitke<fng. mededceling wordt ontvangen
worden gelooven wij wel, of dit (echter 100 van e Risicovereemging.
- - Volgnummer 48. Vergoeding voor het ge-
senfalmek Apollo'
M2. groot.
pCt. kan. zijn, betwijfelen wij.
Volgnummer C. Cijnzen en erfpachten.
Wij moeten opmerken, dat herziening
der erfpachtssommen alleen mogelijk is
hij eindiging der erfpacht, of wanneer zij
bedongen is.
Volgnummer 13. Brug-, kaai-, haven-,
kraan-, sluis-, dok- en teergelden.
Inderdaad zijn de indertijd opgemaakte
ramingen voor deze rechten, met uitzon le
ring van eenige posten, op hel oogenldik
wel wat laag te noemen.
llieihij moet worden opgewerkt, dat het
scheepvaartverkeer, niet uitzondering van
de zee- en riviervaart, intusschen niet al
leen tot zijn vroeger peil weder is opge
komen, maar dat de binnenvaart op jhet
oogenbhk zelfs var boren het normale as
gestegen.
Bij het opmaken der raming werd de
stoom zeevaart geheel buiten rekening ge
laten, terwijl voor de zeilvaart de helft der
norma!»} jrrjtfannttu vord genomen. De
zeilvaart is in dien tijd ook zoodanig toe
genomen, dat daan-o or het gewone bedrag
aan inkomsten kan worden verwacht.
De ontvangsten waren:
(vi rmocdclijk naar
de jongste gegevens).
f36432 98 f36000.—
- 12251.08V2 -12250.—
- 5349.96Vb - 5300.
Havengeld
Sluisgeld
Bruggeld
Kadegeld
Pontgeld
voor 191G
havengeld
sluisgeld
bruggeld
kadegeld
pontgeld
f54114.03
ramen wij
265.33
- 80.—
f53795.33
f36000.—
12000.—
5450.—
800.—
80.-
hooger dan de
f 54330,—
oorspronke-
of f3000.-
lijke raming
r Volgnummer 18. Ontvangsten ter zake
van het Grondbedrijf.
De inkomsten van de ververschingslent
van D. la Roij aan het Spuiknnaal zijn
vermeld op Hoofdstuk 16 van de begroo
ting van het Grondbedrijf. Het bedrag van
f6.is inmiddels verhoogd tot f 19.75,
waarvan f 1.retributie voor het tentje en
f 18.75 voor het gebruik van den grond.
In 1915 zijn de bedragen, verwerkt op
de hoofdstukken 1, 2 en 7 van de begroo
ting van hot Grondbedrijf, reeds veel lioo
ger dan die van 191.4, terwijl te yenvachten
is dat de bedragen in 1916 met minder
zullen zijn dan in dit jaar. Op de posten
wordt niet meer verwerkt dan noodig is.
Volgnummer 19. Ontvangsten ter zake
-van de Gasfabriek.
Met betrekking tot den cokcsprijs mo
gen wij verwijzen naar onze mededeclin-
gen daaromlrent onder de algemeene "be
schouwingen.
Volgnummer 19, 20 en 21. Ontvangsten
ter zake van do Gasfabriek, de Waterlei
ding en het Electriciteitsbedrijf.
Sedert de invoering van de pensioen
wetten voor de gemeente-ambtenaren 1913
worden de pensioenbijdragen der ambte
naren voor het Weduwenpensioen gestort
in de gemeentekas en die voor het eigen
pensioen in de kas van het Reserve-pen-
siocn-fonds.
Volgnummer 29. Belasting wegéns ge
bouwde eigendommen, die zelve of wier
aanhoorigheden -aan de openbare straten
of wegen belenden.
Naar aanleiding van bezwaren geopperd
tegen de verhooging der Straatbelas-ing
moeten wij er op wijzen, dat deze de las
ten voor de huiseigenaren slechts weinig
verzwaart. De kadaslrale huurwaarde kan
daarvan gerekend worden op £80.por
jaar. De verhooging der belasting met 1
pCt. dier huurwaarde bedraagt dus voor
die woning f0.80 per jaar of nog geen
iy2 cent per week. Dit kan geen gegrond
motief-zijn om de huur te verhoogen. Wordt
het als voorwendsel aangegrepen, dan mer
ken wij op, dat de verhooging toch door
vraag en aanbod moet mogelijk gemaakt
worden, en dat zij in dat geval ook ge
heel onafhankelijk van, de straatbelasting
kan plaats hebben. i
bruik der bergplaats voor rijwielen bij het
gebouw der hoogere burgerschool.
De heffing geschiedt naar behooren, doch
de opbrengst kan slechts gering zijn. Er is
plaats voor 28 rijwielen. Wanneer alle
plaatsen worden ingenomen wat niet
het geval is en allen een jaar-ahonne-
ment hadden van fl.50 wat ook-niet
het geval is, daar men ook een kwartaal
abonnement van f 0.50 neemt en dat alleen
gedurende één of twee kwartalen dan
is dus het maximum dat per jaar verkre
gen kan worden f 42.Op de begroo
ting is daarvoor uitgetrokken £20.(op
brengst verleden jaar was f 23.50), dat is
dus £22.heneden het maximum. Do post
zal vermoedelijk wel meevallen en 5 a
f 10.meer opbrengen.
Crisisfonds. Onder „Gemeentewerken"
wordt hier bedoeld de tak van dienst „Ge
meentewerken".
Slotbeschouwing.
Ten aanzien van deze mogen wij ver
wijzen naar ons antwoord onder de alge
meene beschouwingen.
Schiedam, 12 October 1915.
Ingebonden Mededeelingen.
Zoo lang gij gezond zijt,
overwerkt gij u allicht.
(Overwerk en zorgen leiden tot niets
goeds. Niemand kan de natuurwetten on
gestraft overtreden.
Wjj allen hebben rust van onzen geest
en ons licliaam, lichaamsoefening in de
buitenlucht en acht uren slaap noodig om
gezond te blijven. Wjj moeten niet te veel
eten of 'drinken. Alleen melk en -water:
kunnen in ruime mate genuttigd worden.
Verkeerde gewoonten overladen het
bloed met urine-zuur-vergiften. De nieren
werken als veiligheidskleppen, filtreeren
het bloed en verwijderen de vergiften,
maar zijn geneigd om te verzwakken bij
langdurige inspanning, cn zoodra zij falen,
voelt gij u dof, vermoeid en zenuwachtig.
Uw rag do-et pijn, gij verliest aan gewicht,
gij krijgt last» van hoofdpijn, duizeligheid
en urine-steornissen.
"Om beterschap te kunnen verkrijgen
moet gij vooreerst weder eenvoudige, ver
standige gewoonten aannemen. Al aar gij
dient ook de nieren te hulp te komen. Wat
dat betreft kunt gij staat maken op Fos
ter's Rugpijn Nieren Pillen.
Dit geneesmiddel zal van groot nut blij
ken om de werkzaamheid- 'der nieren te
herstellen en haar te helpen om bet oveP-
tollig urinezuur en do vloeibare, afge
werkte stoffen af te voeren. FosterV
Pillen zijn gegarandeerd vrij van schade
lijke bestanddeelen. Zij werken alleen op
de nieren en urinewegen.
Te Schiedam verkrijgbaar bij Kappelhofi
Hoviugh. Toezending geschiedt franco
na onlv. v. postwissel
k fl.75 voor één, of
f 10.voor zes doozen.
Eisoht de echte Fos
ter's Rugpjjn Nieren
Pillen, weigert elke
doos, die niet voorzien
is van nevenstaand
handelsmerk.
Knust en Wetenschap.
Drie abonnements-concerten.
Ten einde ook de muziekliefhebbers te
Delft in. de gelegenheid te stellen, meer
geregeld van de meest voortreffelijke uitin
gen der muziek, zoowel oj> solistisch als
op kamermnziek-gebied te genieten, en
zulks door de meest beroemde kunstenaars
van onzen tijd, heeft het Concertbureau
„Hans Augustun" besloten drie abonne
mentsconcerten te organiseeren, welk©
plaats zullen hebben in de groote concert
zaal van den „Stads-Doelen", aldaar.
Het eerste concert, Vrijdag ,5 November,
zal een piano-avond zijn, te geven door de
gevierde Engelsche pianiste Myra Hess,
Het tweede concert, Maandag 10 Januari,
zal aan de "kamermuziek gewijd zijn. Het
voortreffelijke Hollandsch Strijkkwartet (H.
Leydensdorff, le viool, Bram Mcndes, 2e
viool, Cor Kint, alt, Thomas Canivez, vio
loncel), welks leden het concertgebouw
orkest hebben verlaten, ten einde zich als
-eerste Nederlandsche ensemble, uitsluitend
aan het kwartetspel te kunnen wijden, zal
op dezen avond een prachtig'programma
ten geboore brengen, bestaande uit kwar
tetten van Mozart, Beethoven en Dvorak.
Het derde concert, Donderdag 24 Febr.,
is een liederenavond van de ook in ons
land zoo gevierde zangeres Ilcoa Durigo,
met Evert Comelis, den voorfrt-ffebjken
pianist en dirigent van het Concertgebouw-
Orkest, aan den Vleugel.
Gemengd Nienws.
De Armeensche gruwelen.
Vrienden van de Deutsche QrientMission
in Duitschland hebben van de zendelingen
in Noordwest-Perzië eenige brieven ontvan
gen, waarvan liet volgende is ontleend:
We hebben zeer droevige tijdingen over
Salmasi, Khoi, Tabris en Sandsjboelakont
vangen. Ik kan niet alles beschrijven; 'tzal
u 't meest interesseeren over Oermia te
hooren. Juist gisteren heb ik van den
Duitsch-Amerikaanschen dominee Pf- een
langen brief uit Oermia ontvangen. EHj
schrijft dd. 22 Juli '15: „Vijftienduizend
menschen hebben bescherming gevonden
in de zendingsgebouwen, waarde zendelin
gen hen met brood verzorgden, ieder één
plat brood per dagZiekten braken .uit.
Het sterftecijfer steeg tot 50 per dag. In
de Christelijke dorpen dooden de Koerden
bijna iederen man, dien zij in handen kon
den krijgen. Zal ik schrijven hoe men boven
aan de hoofdstraat voor de stadspoort een
galg heeft opgericht en vele onschuldige
Syriërs heeft opgehangen en andere, die
men eerst langen tijd in de gevangenis had
opgesloten, doodgeschoten werden? Ik zal
van die gruwelen maar zwijgenGod
heeft alles in Zijn boek geschrevenBe
halve vele andere Armenische soldaten heb
ben ze er één hier voor de poort dood
geslagen en dicht achter het huis van mej.
Friedemann begraven, maar zoo slordig, dat
de handen weer uit de aarde kwamen; één
hand lag geheel open. Ik heb toen een
schop genomen, evenals R. en A., en we
hebben een heuvel van aarde er over heen
geworpen. De tuin van mej. Friedemann,
of beter het bezit van de Deutsche Orient-
Mission, is door de Mohammedanen ver
woest en gedeeltelijk in brandgestoken.
(Een -ander bericht meldt, dat ook de
Duitsche kerk in Dilgoesja verwoest is.)
Op 't oogenblik hebben we 55 kinderen.
Vanwege den groetten nood zullen we er
60 plaatsen. Verder kUnnon we niet gaan."
In ecu anderen brief heet het: „De
nieuwste tijdingen melden dat in'de laatste
vijf maanden hij de zendelingen 4000
Syriërs en h-onderd Armeniërs alleen aan
ziekte gestorven zajn. Alle dorpen in den
omtrek jzijn geplunderd en in de asch gelegd,
behalve een drietal. Twintigduizend chris
tenen zajn in Oermia en den omtrek neer-
gehouwen. Vele kerken zijn verwoest en
verbrand, evenals vele huizen in "de
stad
Uit weer een anderen birief jhet volgen-te:
„In Haftewan on Sal-mast zijn alleen 'uit de
pomp bronnen en de cisternen 850 lijken
gehaald en dat wel zonder hoofd. tWaarom?
De commandoerende officier had op ieder
eihrislenhooM een som gelds gesteld. In
Haftewan alleen zijn meer dan vijfhonderd
vrouwen en meisjes aan de Koerden 'te
Sandsjboelak gezonden. Wat het lot van
deze ongelukkigen is, kan men zich 'voor
stellen. In Dlkmian werden scharen -van
christenen in de gevangenis geworpen en
met geweld gedwongen om den Islam aan
te Uemen. Do mannen werden besneden.
Güljnufejin, Met rijkpte doirp van het Oer-
mia-gebied, is met de aarde gelijk gemaakt
De mannen zijn gedood, de schoone vrou
wen en meisjes weggevoerd. Evenzoo in
Babaroe. Met honderden zijn de vrouwen 'in
de diepe rivier gesprongen, toen zij 'zagen
hoevele van hunno zusters op klaren dag
midden op den weg door do benden mis
handeld werden. Zoo ook in Miandoab 'in
het S odd oesd; strict. D© troepen, die van
Sandsjboelak doortrokken, droegen het
hoofd van een consul op een 'spies naar
Maragna.In den tuin van de Roomsche
zendingspost te Bataiisjangol zijn 40 'Sy
riërs opgehangen aan een diar opgerichten
galg. De kloosterzusters waren naar buiten
gekomen cn "hadden om genade gesmeekt
Tevergeefs. In Salmast en Kossowa zijn*
haar stations verwoest; in Tabris is het
niet zoo erg!De zendelingen hebben
een ontzettend emstigen tijd beleefd. Alle
vluchtelingen tezamen uit Targawar, Wan,
Azerbcidsjan worden op 300.000 geschat.
In Etsjmiadzin is een comité gevormd -om
voor de armen te zorgen, leder persoon
krijgt per dag een half pond (brood zonder
iets meer. Dagelijks sterven mi honderden
Vrouwen zijn tot elf dagen onafgebroken 'op
bloote, gewonde voeten voortgeloopen over
gebaand» iqn qngetaamde wegen,, kinde
ren en zuigelingen met zich 'stoepend. Een
ooggetuige scOirijft o. a,„Op den weg vond
ik vier kleine kinderen; de moeder zat op
den grond met den rog tegen <een muur ge
leund. Da kinderen ïaepen op me ^toe, met
holle oo-gen, en de handen uitstpekkendj»
brood, brood roepend. Toen ik diöhter bij
de móeder kwaim, zag ik dat ze stervende
was.... (Nj, R. Ct.J
»-
nr>lr Ar.rvlln io vnulimirol r»l m OOtA J
19lé 1915
80.—
j
