Schiedamsche Courant.
Van planten en tuinen.
SPAARBANK,
1830—1930.
Gemengd Nieuws.
I
TWEEDE BLAD
(Zaterdag 3 Januari 1920, Ne. 16250).
STADSNIEUWS
p
VOEDZAAM
HEERLLm
VQQRDEEUfia
Mi** ^^TSSS^lSiSSL*^,ta''a<i'M:^<tt^y''*liWtlPl>'^ rui^j>»sa
ertttïZZnl&tLBiKtt/zvsaiaKMc-
DER
Bijzondere regelingen.
Verkrijg haar iu de week van 1 tot en met
7 Januari
R ij k s S u i k e r k a a r t.
Ron 13, van. 29 Dcc 4 Jan,
Bjun 14, van 5—11Jan,
V e t k a a r t e n.
Do 1 Go week der ve(kaart loopt van 29
December tot 5 Januari.
Broodkaarten.
Do Jnoodkaart -van liet 121ste tijdperk,
groene kleur op paarsen ondergrond, loopt
\an
tot eu met 13 Januari.
.Mot een onkel woord hebben wij gis
toren reeds gewezen op den metkwaardi
jen mijlpaal, die op den weg dor historie
van do Spaarbank op 4 Januari as. 'ge
passeerd wordt en tei herinnering waarvan
s* is samengesteld eeri gedenkboek, waarin
liet ontstaan on do ontwikkeling der Bank
wordt beschreven. De hooi mr. VMcker.
die dit werk m hoofdzaak hooft gericht
en in zijn voorwoord o. m dankbaar ge
wag maakt van de medewerking, die bij
l mocht ondervinden van den adjunct-boek
houder, den boei G van Zon, die hem bij
f zijn. arli. id behulpzaam was dom- het ont
werpen der tabellen en graphiscbe voorstel
l.ngen, heelt daarmede «en hoogst belang-
l j ijk uert voor de Spaarbank verricht
De oprichting.
In 1.917 werd door de Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen den stoot gegeven
tot het oprichten der Spaarbanken. Hé
Hoofdbestuur noodigde de Departementen
m de verschillende steden en dorpen rut
om hun bemerkingen over dit plan ken
baar te maken, en ook, om maar eens
zelf te beproeven óf en hoe dergelijke ban
ken welke m Schotland onder den naam
Savingbanks reeds een bloeiend bestaan
k luidden ook hier te lande wortel wd-
den schieten.
Ook Schiedam gaf aan dien oproep ge
hoor en „op Saterdag den achtsten January
'f 1820 's avonds ten 6 uren" hielden oen
achttal ingezetenen der gemeente de ©erste
vergadering van Commissarissen der
Spaarbank binnen de Stad Schiedam".
Bij besluit van het Dopt. der Mij. t. N.
v. "t A. van 4 Januari 1820 werd de op
richting van eea Spaarbank en liet Regle
ment vastgesteld en op allerlei wijz© daar
na gepubliceerd, o. a. door het aanplak
ken van 'n „Bekendmaking" op de bardon,
en waarvan nog een exemplaar m het
bezit der Spaarbank is. Een fasennüe
daarvan is m het Gedenkboek opgenomen.
Voorts is opgenomen een bericht m de
Rotleidamschc Courant" van 20 Januari
1820 omtrent, do oprichting der Spaarbank
en een afschrift van de „voorrede" of
opwekking tot deelneming, cbe aan het
Reglement was toegevoegd. liet Reglement
komt voor onder de bijlagen
De eerste acht commissarissen waren d-
hoeren.1 Loopuyt, president, .1. Beukers,
'A. J. Schrogardus, C. Wenneker, L. Knap-
k pert S.Cz.. Dijkmans Jr., D. van der Pau-
s wert, J. van Dijk, thesaurier.
Secretaris der Spaarbank was de heer
J. Lindeman en boekhouder do heer H. But-
telman.
j 2(1 November 1919 door de commissarissen'
en vele anderen werd gehuldigd, op welken
datum het 25 jaren geleden was, dat hij
als commissaris der Bank was opgetreden
Het Gedenkboek bevat de uitstekende
porti otten dezer G voorzitters
Hel aantal commissarissen vml in 1872
van 8 op 12 gebracht in verband "met de
toename der werkzaamheden eu is sedert
onveranderd gcWown.
In hetzelfde jaar werd hel aantal' zitting
avonden gebrarhl van 1 op 2 cm de Vrij
daga vond er ;m toegevoegd
De heer Lindeman, de eerste sea-ctaris.
Iieeft zijn functie verricht vanaf de oprieh
tuig der Bank tot aan zijn dood m 1850,
terwijl de tör&te Jjoekhoudei-, do heer But-
tehnan. 4 jaren latei* oj> zijn verzoek we
gens voortdurend© zwakheid, van gezicht
van zijii betrekking ontheven moest wor
den. Jn hun pJaals kwamen i-esp. de heeran
S. C. Knappert en Willem Battel man Jr.
Eerstgenoemde vierde zelfs zijn gouden
feest ais zoodanig in 1900 en overleed 5
jaren latcrr, terwijl de lieer A. Knappert m
1882 den jongeren Rut tolman opvolgt als
boekhouder.
(lit de mededeelingen iri liet Gedenk
boek bbjkt wel, dat de C-anuiussarisseoi hel
gold niet over den balk gooiden. De boek
houder genoot ti 't tserstc jaar ocsi salaris
van 30 pül. van liet 1-atig saldo der Bank,
maar voor het tv a de jaar zai dit te hoog
geworden zijn en besloten Commissaris-
sou het salaris tt* bepalen op f 104. liet
daarop volgende jaar werd hel verhoogd,
(ot f 175
In 1824 werd hel salaris van den deur
bewaarder dat '10 cant per week bedroeg,
met 50 pCt verhoogd on gebracht op 15
ccail per week en het salaris van don boek
houder op f208 De l.-'-ioomi van den
dcuritewaar-dm* w.-td met mgarg van
Januari 182.5 opmenw verhoogd en ge
bracht on f 10 pei jaar. later zijn aie
Lozo'digmgee nog ««r gewijzigd en ver
hcogd
De ontwikkeling der Bank.
Gedurende do eerste 10 jaren win haar
bcstaan mocht de Spaarbank zich in steeds
grooter Jvioeii vnchougcn en aan hat eind
daarvan bleken afgegeven 1236 bewijzen
van aandeel. Het ingelegde kapitaal mot
bijgevoegde rente beliep f223 292j 513/1',
waarvan terugbetaald f 177 1G8.32, zoodat
er bleef een debet ad 146 12-1.19 (A. De
rekening toonde oen winst over dat jaar
van f372.05. terwijl de waarborgkas
droeg f 9 594,57
Wij zullen ons niet laten verleiden mede
deel ingeri naar voren te brengen uit hol
Gedenkboek, die wel zéér typisch of merk-
waardig aan ons, die een eeuw laten leven,
komen, hoe gaarne wij dit ook zouden
doen. Wie daarin belang stelt, leze het Ge
denkboek. Genoeg zij het, dat reeds op don
eetsten Zaterdagavond, dat zitting werd
jg gehouden, inschrijvingen plaats hadden, dat
de inlagen in dc pas opgerichte Spaar-
bank geregeld bleven vloeien en na een
half jaar werking de boekhouder met öemi-
gen trots kon medodeelen, dat bet voordeel
voor de Bank over het afgeloopen tijdvak
„in fl. 86.93 bestond".
Met het eerste jaar werd reeds, begon-
L nen met een „Waarborg kas" en als resul-
p taat van het eerste jaar werd daarin ge-
I stoit fl. 153.10. „De instelling dezer kas
getuigt ongetwijfeld van een wijs en voor-
li zichtig beheer aldus het Gedenkboek
l welke in moeilijke tijden en bij' onverhoopte
tegenslagen der Spaarbank den inleggers
I meerdere zekerheid voor de terugbetaling
c hunner gelden kon bieden en er is den
commissarissen geen verwijt van te maken,
II dat in de zoo spoedig volgende crisis van
1830 dit fonds aan de omstandigheden
^geen weerstand kon bieden".
|f i
4 Len zeer merkwaardig feit in de histo
rie der bank is wel, dat zij in de eeuw van
haar bestaan slechte 5 voorzitters heeft
zien komen, en gaan, n.t. de hoeren J. Loo
puyt (4 Jan. 1820Juli 1846 overleden),
L. Knappert (10 October 184619 Septem
ber 1878 overleden), ,T. Loopuyt (24 Sep
temberJuni 1894 overleden), -4i. Elze
vier Dom 26 November 1894Juni 1902,
wegens ongesteldheid afgetreden), P. Bril-
lenbttrg (17 September1 Januari 1912,
overleden).
Als opvolger van dezen laatste trad op
Tengevolge van de tevolutie van 1830
in Frankrijk ontstónden ook hier mdnilijfc-
heden, dl© zich /oer sterk m het bodnjf
der Spaarbank deden gevóélen. Tal' vim be
leggingen werden opgevraagd, de staats
schulden, waarin hot kapitaal dea- Bank
"oor een belangnjk deel belegd was, daal
den in koers, waardoor bij roalisoaqng br
langrijke verirc-zen werden geleden
Verschillende maatregelen werden geno
men om een ramp voor de Bank te vet
hoeden en in 1833 is de toestand in, zoo-
,-orre verbeterd, dat alle beperkende be
palingen omtrent uitbete] mgön, b. d. inge
trokken werden en is de „benarde" toe
stand ge-heel achter den rug.
Li 184.-8 herhalen zich de moealijldtelen
en nog eens in 1866 en 1870, maar steeds
weten Commissanssan de Spaarbank nit
die moeilijkheden te radden. De laatste
crisis had plaats m 1914, maar ook dit
incident is goei vanteopen
Zeer uitvoerig wordt alles wat in die
jaue.u is gedaan in het Gedenkboek ver
meld
Na deze m toertoeTmg wondt oen uitvoe
rige beschrijving gegeven van d<* wijze
waarop flö Bank werkt en van do wijzigin
gen en uitbreiding die daarin in dien loop
der tijden zijn aangebracht Wif kunnen
daarop "hier niet di«|>er ingaan.
De localiteiten der Spaar
bank
Eon ai iel. onbelangrijk boofdsluk is ze
ker dat betreffende de lokaliteiten dor
Spaarbank eti de daa,rm gehouden ziüiar
gen, waarbij verschillende il! us tra ties zijn
gevoegd.
Zoo vinden wij een interieur en een bui
ten-aanzicht met ingang van d-- Gonstorie-
kamer Van de Gasthuiskerk, in welke de
oprichtingsvergadering plaats had im 'de
Spaarbank de eerste halve eeuw doorge
bracht heeft.
Eerst bij het 50-jarig bestaan der Bank
Werd besloten een eigen etn doebmajig in
gelicht lokaal' voor de Spaarbank 'te slich
ten. Na heal wat vorgeetecbe plannen om
panden to koopen, werd eindelijk in de
vergadering van 2 September 1876 mede-
gedeald, dat men or in geslaagd was het
huis vap. de hearen Visser, Walraven on
Hoppe aan te koopen en op Zaterdag 19
Mei 1877 had de eerste vergadering van
Commissarissen in dit gëh'ouw plaats.
De Bank bleef zich uitbreiden, Commissa
rissen achten het noodïg bij de uitbreid mg
der Gemeente een tweede plaats voor het
ontvangen van inlagen en voor terugbeta
lingen. te hebben en wel' in hot nicor ver
wijderd stadsgedeelte „de Gorzen", waar
door zij hoopten het sparen ook daar te
bevorderen.
De Alidahewaarecho ol werd daartoe ter
heschilddng gestald en Maandagsavonds
worden daar van af 9 Januari 19Ö5 zit
tingen gehouden. Al spoedig bleek (Le hoop
gegrond te zijn, want binnen korten tijd
werd Hafo* f 46.ÖÖ0 meer Ingelegd dan üit-
betaaJd.
Men wals echter nog niet waar mem we
zen moest; de uitbieadrng van het bedrijf
'Heef in toenemende mate uitbredding van
huisviestffiig vorderen. Gok daarin kwam
vterhetering.
In October 1^913 deelde de Voorzitter aan
comtaiissarissen mede, dat hij in voreeni-
ging met andere commissarissen in privé
hnxl gekocht het _pand Innge Haven no
80, het woonhuis van *dr. Nol-et. Met!
spoed werden de plannen voor de inrieh-l
ting van het nieuwe huis ontworpen, waarin
brengen van een geheel aan de eiscbeTi jaren van '0.36 pCt. in 1860 mi telkens
des tijds voldoende kluis. Het nieuwe kan
toor werd op 1 April 1914 geopend en
de verkeersgetegenheid met het publiek 'be
langrijk uitgebreid. De spaarbank wias nu
zoodanig ingericht, dat zij met trots op
haar kantoorgebouw en de inrichting daar.
van kon wijzen. De kluis is voor zelfs den
bekwaaxnsten inbreker veilig.
Toch heeft liet Bestuur weer nieuweplan-
neu op het oog.
Het voornemen is om in de. Gorzen
waar zich een nieuw centrum van bevol
king gevormd heeft eu m de naaste toe
komst zich verder zal vestigen oen
eigen vast gebouw als bijkantoor te slich
ten. Binnenkort zal dus ook daar de go
-legenheid tot het brengen van spaaigHden
op ruime schaal .worden uitgebreid, zonder
dat de inleggers zich daartoe een gang
naar de Lange Haven zullen behoeven te
getroosten. Ongelwijhdd is hiermede een
besluit genomen, waarmede het Bestuur der
Spaaibank bewijst, een open oog te heli-
ben voor maatregelen, elke niet alleen
heL gemak der inloggen* kunnen dienen^
nuuir ook kunnen leiden tot liet vermeer
deren van den orroang en werkkring d«r
spaarbank-
Ten soitte willen ,wjj nog Juerbij medie-
•leelen, dat foto's zijn opgenomen van den
gevel van het gebouw der Bank, voorts
van het kantoorlokaal, van de kluis, van
do bestuurskamer en bovendien van het
tegenwoordige personeel.
In het begin van h-et overzicht is ge
wezen op het feit dat in dio eeuw slechts
6 peisonen als voorzitter van het Bestuur
zijn opgetreden. Niet minder merkwaardig
is, dat bet aantal personen, dat in die
eeuw tijds tot commissaris werden be
noemd, niet grooter is dan 51, te moer
merkwaardig, omdat het college van com
nfissan.ssen aanvankelijk bestond uit "8 en
later verhoogd werd tot 12 leden.
Het tegenwoordig Bestuur bestaat uit de
hoeren J. Al. v. d. Schalk, voorzitter; Dl
Ris E.Hzn., J. Hook Az„. (Hl J. C. Roó.
hints A. IV. Schade van Wcstrnm, A. J.
J. de Groot, F. A. C. Lc-cbner, A. CoolAIz.,
S. Vies Jr., J. Haima van 'der Wal, (C.
Iloulman en mr. -T -H. Welckor.
Het tegenwoordig personeel is samengfei-
sield als volgt: ae heeren G. v. d. Zee,
hoekh'ouder, 0. van Zon, adjunct-boekhou
der, G Forlens, some taxis; mej. M Ronte-
bal, klerk, en C. In 'tHoI, bod-e.
Cijfers.
Thans nog iets .omtrent de cijfers van
het bedrijf.
Het aantal inleggers bedroeg in 1820
175. in 1830 609, in 1840 357, in 1850
576. in 1860 1109, iix '1870 1819, in 1880
4660, an 1890 5836, m 1900 5417, in
1910 7316, op 1 Deo. 1919 11363.
In 1870, dus loen de Spaarbank 50 jaar
bestond, mits, het aantal inwoners 19723 pn
einde 4900 ruim 38000. In 1870 was bet
aantel inleggers 1819 en einde 1919, loen
de bevolking 2 maal zoo groot was, bleek
hef aantal inleggers 6 maal zoo groot.
Hieruit blijkt hoe het aantal hileggérs B
maal zoo sterk is toegenomen als het aan
tal inwoners.
Het bedrag aan inlagen is in de laatste
20 jaren gestegen van 7197.642 tot
ƒ1.348 845 en dc terugbetalingen van
-251.939.98 tol f 1.052.083.96in 1900
werd dus ruim een halve ton meer terug
betaald dan ingelegd, en in 1919 igjba
drie ton meer ingelegd dan terugbetaald.
Dit laatste jaai 'toont dan ook de mooiste
cijfers.
Ons heeft bij de beschouwingen dezer
stalen getroffen dat do jaren van groo-
tere inlagen dan terugbetalingen en om
gekeerd telkens in jarenroeksen verschijnen,
ook wanneer niet r-echtstroek-vche oorzaken
als in 1830 en 1840 aanwezig waren. Zoo
zien we b.v. in dc jaren 1871 tot en
met 1885 een meerderen inleg dan fcerug-
belalmg en daarop een reeks van 1886 tot
en met 1915, in welke het tegenoverge
stelde zich vertoont. Sedert 1916 daaren
tegen zijn do inlagen weer in de meer
de'beid en zooals uit öe gegeven cijfers
blijkt, stijgt dat tot bijna 3 ton in het
nog niet volledige jaar 1919, 'zoodat over
het gehcele jaar de 3 ton wel zuilen zijn
overschreden.
Het reservefonds, dat, zooals wij mede
deeldon, in liet eerste jaar bedroeg f 153
heeft, met uitzonderingen van d& jaren
an woelingen on revolutie in het buiten
land een bijna voortdurende stijging onder
gaan. Het percentage dat de reserve verto
gen woordigt van het inleg kapitaal steeg
.1. na de inzinkingen in de 30er en 50er
10 jaren op 4.76 pCt., 5.64 pCt, 6.54
pCt., 12.87 pCL, 18.43 pCt', en in 1918
7.225 pCt. i
Voor di.t uittreksel uit het zeer merkwaar
dige gedenkboek, waarvoor Ue samensteller,
de heer mr. Velcker, zeker alle hulde ver
dient, (hebben we natuurlijk maar hier en
daar een greep gedaan in do groote hoe
veelheid feiten, die daarin vermeld zijn,
maar toch genoeg lom Öe ovenuajging (te
vestigen, dat de Spaarbank is een instelling
die, dank zij (het bekwaam en voorzichtig
beleid van het 'Bestuur dat er voor waakt
dat de Bank met de tijden mee verandert,
het volle vertrouwen verdient niet alleen,
maar ook bezit en dien tengevolge kan
wijzen op een uitbreiding, die zeker Re
beste belooning is Voor de mannen dio
zich daarvoor zooveel moeite en inspan
ning getroosten.
En dat die inspanning en moeite gewaar
deerd wondt ook buiten den knng der
direct belanghebbenden, zal zeker blijken
bij de receptie die, zooals we gLsteronl
mededeelden, 'Zondagmiddag tusschen 2',2
en 4 uur in het kantoorgebouw door com-
missaris5en zal gehouden worden.
Flera»Bioseoop,
Volgens aankondiging van de directie
heeft zij voor het jaar 1920 contact weten
af te sluiten voor onderscheidene mooie
werken op film-gebied; wat gisteravond
als eerste nieuwe programma in het aan
gevangen jaar gegeven werd, bevestigt dit
volkomen en staan de volgende program
ma s op dezelfde hoogte dan wacht den be
zoekers nog veel schoons.
Aangevangen wordt met „Kijkjes in het
oude Aalhorg" in Denemarken, dat met
zrin steegjes, zeer oude huizea, boerenerven
en houten bruggen en don kmc poorten
zeer bezienswaardig is. Dan volgen oen
paar leuke kluchten „Alles surrogaat" en
een ,2-acter „De blinde passagier"; Vooral
bij het laatste wordt liar lelijk gelachen.
Doch ihet mooist van dit programma
is wel het hoofdnummer, een idealistisch
werk in vijf acten „Fax Aeterna" (de
eeuwige vrede), dat zoowel door strekking
als samenstelling m hooge mate weet te
boeien. .Een volk wordt door zijn nab uur-
staat aangevallen, doch weet zijn belagers
over de grenzen terug to slaan. Instede
van daarna wraak te nemen, rust het,
onder leiding van het Roode Kruis, oen
vredes-expeditio tuit. Ui© met goeden uit
slag bekroond wordt en tot gevolg heeft
dat alle mogendheden deelnemen aan een
conferentie, waarin de grondslagen geves
tigd \worden tot het bevestigen van den
eeuwigen vrede. Zoo men ziet, een schoon
ideaal waarbij het werkelijke gedoe zwart
afsteekt. Zooals we dat van de Nordisk-Mij
gewend zijn, is alles tot in het uiterste
verzorgd en beheerschen de hoofdpersonen
hun rol volkomen.
Rest ons 'nog even te wijzen pp bet
muzikale gedeelte van het programma, dat
in andere handen is overgegaan, en uitge
breid <met een viool. Beide instruimenten
(piano en Mooi) blijken in goede handen
vooral de violist komt een pkfimpje toe,
E2S
d# liwi J. M. van der Schalk, die op «en voornaam bestanddeel voirmde het aan-
Varens in de kamer.
In de fabelleer der ouden nanrep do
planten een zeer voorname plaats in.
De plantengroep, die dan de voornaam
ste rol speelde, waa wd die groep, waar
onder de zwammen en varens thuis ge
bracht worden, n.l. de groep der sporen
planten.
Hoe het wel kwam, dat die plante zich
in zulk een fantastische populariteit ver
heugen mochten? Ongetwijfeld was dat toe
te schrijven aan het feit, dat men vroeger
nog niet begrepen kon, hoe het mogebjk
was, dat een plant, zonder bloemen of
vruchten, zioo weelderig gedijen kon. Ook
het raadselachtige der glanzende, soms om
zichtbare, sporen, die men met den naam
van zaden" aanduidde, zonder hun betee
kenis te kennen, moet voor een deel aan
leiding daartoe ^gegeven hebben.
Er is zelfs een 'tijd geweest, dat do fabel
de ronde deed, dat mon in de nachten
van den 24en Juni en den 24an December,
precies middernacht, de wonderschoone
bloemen der varens te zien kon krijgen,
Reeds een uur daarna waren dc zadnn
(volgens deze fabel) rijp en om die zaden
te winnen, daartoe was een groote toover-
kunst noodig, terwijl verder het bezit van
varenszaden den eigenaar de beschikking
gaf over veel wonderbar© krachten.
Dit van de varons. De geschiedenis aan
de zwammen on schimmels verbonden, is
nog oneindig veel grooter, zelfs te uitge
breid om hier nu besproken to worden.
Trouwens, iedereen herinnert zich wel
den naam duivelsbrood en het sprookje,
daaraan verbonden.
Om op de varens terug te kamen, het
zijn olie sporenplanten, dat zijn dus plan
ten, die niet, zooals de meeste andere
planten, bloemen, vrachten en zaad geven,
doch die slechts sporen voortbrengen, waar
door ze vermenigvuldigd kunnen worden.
Deze sporen komen in ontelbare hoeveel
heden, meestal onderaan het blad dier plan
ten, voor en doen zich aan ons ongewa
pend oog voor als istofhoopjes of strepen.
In ons klimaat komen do vanons slechts
voor als betrekkelijk kleine planten. In de
tropen echter heeft men ook boomvarens,
die 20 M. en meer hoog kunnen wiotr-<
den.
[Voor ons vertegenwoordigt de familie der
varens een groep iSjcrbladplanten van
groote waarde, zoovol yoor den tuin als
voor de kamer.
Do behandeling der varens voor den tuin
is betrekkelijk eenvoudig, daar mlen zo door
verder een beschaduwde plaats in zanjde-
rigen boschgrond, dan zullen zie beslist jreel
voldoening geven.
Zooals men leeds opgemerkt zal hebben,
zijn de vareni sc li adnwpl anten bij uitne
mendheid en dit Ss voor ops een voordeel,
vooral als men ze als kamerplant gebrui
ken wil 1
De varensoorten, ilie wij in de kamer
hebben, zijn bijna alten afkomstig uit land.
streken, waar het warmer is ÜSh bij ons,
dus moeten zo alle minstens vorstvrij ge
houden worden, terwijl de meeste zelfs een
hooge temperatuur pref eraeren. Het is dan
ook hot lies te, als regel aan 4e nemen, dat
de temperatuur met mag dalen beneden
50 gr. F.
Men heeft jammer genoeg meestal niet
veel succes met varens in de kamer, maar
toch is het heel goed mogelijk goede Vanens
m de kamer te hebben.
De meeste varens sterven, doordat men
te zuinig is met water en 'doordat de om
geving te droog is, als gevolg van het
gebruik van gaslicht en van fcachélwannte.
"Wanneer men een plant heeft, is de eer
ste vraag, die men zich stellen moet: „hoe
en waar komt die plant iu de yrije na
tuur voor".
Varens nu groeien in de natuur meestal
op donkere, vochtige plaatsen, dus geve
men ze goede, vochthoudende grond en
ook een vochtige omgeving.
Voor grond is een mengiel van '1 deei
turfmolm, 1 deel rivierzand en 1 deel
bosch- of hladgrond wel -aan te bevelen.
Het gebruik van geglasuurdc potten is
voor alio planten, maar vooral voor va
rens. beslist af 'te keuren, f
Bij (het verpotten van varens, dat in
bet voorjaar moet plaats hebben, zorgt
men ervoor dat de gaatjes, Welke zich
onder in iedere goede pot bevinden, niet
verstopt raken. Voor dat doel legt men
eenige scherven onder in de pot. Dit zijn
voorzorgen om te voorkomen dat er (wa
ter onder in de pot blijft staan. In den
zomer (kan men, om. veel gieten te voor
komen, de potten op schoteltjes met (wa
ter zetten, te meer nog daar het peten
boven ©p den pot niet aan to bevelen
is.
Heeft men zeer groote planben, dan kan
men zo vaneen scheuren, de jstukken worden
dan, ieder apart, in een jpotje gezet en
krijgen dan eenigen tijd een (extra warm
plaatsje, totdat ze weer aan den. grom. zijn.
Het zaaien van varens in de kamer
vereischt oen groote dosis geduld. Jn de.
meeste gevallen zal het werk jtevergeefs
zijn. Voor een. leek is (hof dan ook niet
aan te raden. I
Goede volksnamen bestaan er belaas (van
de vprens niet, maar wanneer pnen deze
algemeene (wenken in acht neemt, zullen
de meest voorkomende varens wel gedijen.
JFLORISTÖ.
Het Rijwisl in den winter
Dat, als men er van afziet hét rijwiel
ook gedurende jden wjmiter te gebruiken,
de fiels snaar met zoo in een (hoek moet
worden gezet, spreekt vanzelf.
Alvorens hot rgviel de winteprust-period©
te doen ingaan, moet het grondig wordm
gereinigd; de wrijvende doelen, met vase-
Lme worden bestreken,. Het rijwiel moet
op een droge plaats gezet worden.
Minder algemeen bekend is het, dat ook
die handen verzorging behoeften. Gummi
lijdt moor in den toestand van rust \d,m iax
toen van geregeld gebfcuük, omdat hól injuei
eerste geval hans heeft te droog te Wor
den en te springen. De IMiiettbandcn moei
ten goed schoongemaakt Worden, waarbij
men 'somtijdis benzine gebruiken kan voor
.het verwijderen van vlekken Hiesna laat
men de lucht uit de banden, Joopen ipn wor
den do binnenbanden omst ccun tinmen om
wenden. Voelen de binnenbanden droog
aan, dan bevoebtiga men het linöm1 wind
sels af en toe met LiuV water. 1
Is het email beschadigd, dan behandel©
men htet blootliggend metaal met émailiak,1
ook al is de beschadiging gering.
Dat bjj ©en lange rustpoos het rpwiieT
in een stander moet hangop,, is hakend. v
(Ramp.)
Een „medisch" tooneelspd.
In Ftónkrijk wordt een stuk ten tócnecta
gebracht, waarin voornamelijk medici voor
komen en de hoofdpersoon is ©an histo
rische bekendheid, nl. Pasteur, de uitvin
der van het serum, tegen hondsdolheid],
Het stuk is bewerkt door den betende(n|
Franschen tooneelschrijver Sacha Guiilry,
naar ©en boek over Pasteur, door didn^i
schoon zoon geschreven. Het je vdrdieeld
in 5 bedrijvcu, dio reSped ievelijikspellen
in 1S70, 1880, 1885; 1888, 1892. Den' hooM-
persoon worden varseüreiden© uitspraken in
den mond gelegd, die hij ook werkeffijk.
gezegd heeft. Ilct sLuk is en'lhousiast ont
vangen ©n wordt over hét algemeen gooi
gespeeld. 1
Sc?: adevcrgoed int] aan een tandarts.
Een patiënte van een Duitsch' taindaW»
kroeg tijdens de behandeling ©en kramp
aanval, waardoor ze den medicus oen in-
stniraent in zijn gezicht sloeg. Hét gevolg
hiervan wvas, da|t hij ©enigen tijd niaL werken!
kon. Op grond hiervan ©ischte hij van zijin
patiënte schadevergoeding, aanvoerend©, dat-
zo hem vooruit had moeten waarschuwen,
dat ze aan krampaanvallfein* leed. Hij Kadi
dan vooruit zijn m'aatregelen kunlnen no
men en het ongeluk zou niet hébben plaats
gevonden. Volgens den rocldsgeleerdctame
dewerker van het Zeitschrilt für Kranken-
anstalten heeft de tandarts recht op dal
geëisdh'to schadevétgoeding.
Een bacil van 2000 jaar.
In do Franscho Academie van Wétón-
ridiappen 1 ïeeft Dr. Galiip'pe in ©ein 2000
jaar oude papyrus microben gevonden. Vcr-
ltÜllllUülUIiillÜllt!tUiinyitiijtüifiiitüitlMnfS)iSQtI^@ scheuren yoortkwoekén kan. Geeft men ze Farenhleit, bleveni1^ in levjan.
