Schiedamsche Courant,
Nederiandsche onwaarheid.
Uit het Indische ievec,
Werkzaamheden in den
Volkstuin.
TWEEDE BLAD
sm'ENLAm
C*enMMig<i Metrsm
ïsa
Zaterdag 14 Mei 192!, Mo. 18666L
Uet is toch' wel' betel erg jammer, dat
Nederland zoo tlein is1. Want nu. (hééft
hfet op te wepald zooi niets te vertelljen.
j\Vaxe 1st maar groot als Frankrijk, dan
zou «Ho lood, VO.OT Europa allang gejfe-
flen Ajn'. Want onze voormannen yteten
het toch zooi heel', heel veel Weifel" dan
stampers 'als Lloyd George ,©f Brianc. Fr
is in de groote bladen geen hoofdartikel?
schrijver, geen' 25-jarig cbraespondent,
geen. bi^piegelaar over economie of ef-
fectenmarkt, die' niet in 5 tellen en 10
handgrepen Europa; weer op pooten zou
zetten, tienmaal béter dan.de regcierdei£
dei' Entente-landen te samen en in, ver
eeniging.
(Boe jammer, dat die mannen geen (Né-
derlandsoh verstaan. Een schat van wijs
heid gaat zoo; aan Een voorbij. Da «eni
ge Nederlander dien zij ontmoeten, is nu
de heer Edo Fjmimten; secretaris van joeu
aantal heel gewichtige jotters, die zich
oniechg"hondtmet het op de vingers tik
ken van Span,.* m fflongarip en M| ge
legenheid ook teens adressen jicht tot do
regeeringen van nóg machtiger landen.
Doze heer Fimmen weet liet ook. (fljejo
'dom, toch dat zij geen notitie van hem no
men. IH'oe dom, dat zij niet begrijpen, dat
een land, dat één zoo'n genie heeft,
er nog een hbele reeks m'acr in reservé
heeft, die do zaken in Europa ooik in een
oogwenk klaar Zoujden hebben.
jHiet p& voor* die artiketende Nederlan
ders toch zool eenvoudigja schaft (het na
tionale gevoel af, alle aeVanMie gaat te
Wereld ,uit, ^c oorlog is uit tell tijd, te
Volkenbond is hét oenig ware, do „kort
zichtige fetaflitslicden' foef je hun congé
on de „nergioke zakemuensChen" knap
pen het zaakje dan wel even op,
D.i.t.z. da veelgenoemde energieke za
kenlieden kpmien hok evenmin- Laaf
men hun criliek dien vrijén teugel, dan
ziet men d'at de leenle teven' .bjeslist wit
noemt Wat da ander als zwart ziet, dan
kan pion vaststellen, dat hij het nochovér
<lo oorzaak, noch' over het vjerlooip, noch
over dc oplossing Wan de crisis feens zijn'
en dat hun geneesmiddelen ook telkens
falen," hun voorspellingen niet uitkoimen.
Docjh wie let nu, op zoo'n' kleinigheid
ah het ér om gaat do grooiljo, broed©. ciïi-
ück op het beleid der staatslieden te gjer
ven* welke in Nederland aan de orde van
den dag is. - i
En bovendien do Noderlandcr wil te
wtaheid niet liooron'.
Men zou zeggen, djat n 'en zoo cilgena
dan toch in neutr j landen de ige-
wel|diige gebeurtenissen >an den laats ten
lijd iels objectiever" zo'u kunnen zien, iots
boter zou kunnen' begrijpen.
Doch micls is minder waar. Over liet
geheel schijnt ons het begrip van de wer
kelijkheid 'm het buitenland veel beter,
over (bet 'geheel is de last om schijn v,oor
Waarheid aan to nomton in ons land erger
dan' jn de getroffen landen.
Do Nederlander wil, nu eenmaal, dat de
afgeloopen [oorlog do laatstio zij, klal (dn
volkenbond jn orde komt. En hij wil dat,
omdat hij er financieel belang bij lieoft,
omdat hij weinig geneigd is persoonlijke
listen te dragen voor do handhaving van
zijn onafhankelijkheid!. En dus ehcht
hij dat wie voor hem schrijft naar dit re-
afschhw,Vekikende van den oorlog, aan
oorlogsmoeheid'.
Doch wanneer hoéft ooit in het verle
den die moeiiiead het op den duur niet of-
gelegd tegen de hatuurkraehten', die tot
oorlog dujven? En heeft mlon niet juist
in don oorlog gezien, hoe het nationalis-'
me iele persoonlijlaa gemakzucht, het indi
viduede (egoïsme overwonnen hoeft. Zou
net ddm niet dien afkteer kunnen over
winnen
En de democratie. Is mien dan die de
mocratie vergeten', die 'ten oorlog ging
ofschoon zij er zich gemakkelijk "buiten
liaid kunnen houden?
Zeker dit alles zijn geen aangename
overwegingen. „Wij Wilden gaarne, dat
het anders was. Doch. dat het voor tot
moment prettiger is je door praatjes
vool* (dc vlaak in slaap te laten wiegen, js
toch geen heten om de waarheid niet te
zeggen, om- striiisTogclpohtiiek Ie drijven.
rept schrijft, én du.» maakt hij', wie di
werkelijkheid durft zieni, voor militarist of
erger uit. 'De steuisvagélpoililiek,_ die
in NcdeHand altijd in groote toorc |is ge
weest, is (dat nu tienmaal' erger dan ooit
En allo vctschijnselieo, d:o den Nedeilan-
dor onaangenaam zijn, negeert hij of
schrijft hij hoogstens op rekening van
„kortzichtige slinksheden" of „domme d.-
plomiaton". f
Dat begint al met den grooten oorlog
zolf. Hij is niet in staat dien te zien zoo-
afe hij 'werkelijk gewleest is: „een naUurr-
noo'dWendigheid, jfön natuurverschijnsel',
een onvermijdelijk kwaad". Neem de oor
log is gempakt do,o(r: de kapitalisten, 'do
Duitschers, te Franschen tenz. enz).
Dat Idie oorl'oig: oen démonstratie van
natmnalo lriacht is gewtetest, zoo gewicl
dig groot als ua geschiedienis cr uoig geen
gezien jkc|eft, past hem alweer niet in zijn
kraam van' internatiomdfet-uitzuiiii^lfciitl1.
Moet hij crkonn'en, d(at dit naifcionallisine
een zoo grople ro-l in dezen oortog ge
speeld heieft, da,n kan liij niet ontkennen
'dat er geen' temkelie reden is, waarom, die
itfachl nu ineens verdwenen zou zjjn. En
als die kracht niet verdwenen is, dan tó
de kans op oorlog groot, do gelegenheid
voor het Vestigen v van teen hyper-s Laat
gering. Dat laatste wil hij piet erkennen
en |du.s kijkt hij! ook mjaar over de groot
te krachtsontwikkeling - van hol nationa
lisme hoen';
|H[et ligt voo'r do h'and, dat clou Weerga
loos^ troffen, 'als Europa nu heeft doorge
braakt, tot nieuwe conflicten' mojet leiden.
Allerlei „kwesties" zijn' overhoop gehaald,
„jlio nieuwe 'brandstof bevatten. Ül(et na
tionale gevoel is in sommige landen zoo
geweldig getroffen.1, dat do kous eigenlijk
«heen is: óf eten' moreel© vernietiging, vtar-
Inrkscliing |du.s, óf revanche. Was tot 'pu
toe de Balkan een kruithuis, nu is heel
Europa, allliang heel middel-Europa var-
balkoniseerd, is dus he|el mhhlel-Ejiropa
-een kruithuis'.
Ook (dat wil' men hicT niet hooiten. Men
speculeert op oorlogsmoeheid, op he
growelijk-afschh'wSveikkendid van ten' oorlog,
op de democratie, die geen oorl'og wil.
(H(et is een gevaarlijk© speeulatio. Ze
ker is het opmerkelijk, dat wij nu, al in
2Vs jaalr niet oorlog in het Westen gehad,
'hébben, phetep' maar wat burgeroorlog en
«an oorlogjes aan' den rand. En het is
-ook zeer vermbetelijtc ju;ist, dat wij deze
S'Va iaar vrod« I» dankwi hebban aan, hot
XX.
Nadruk veteboden
Wandelen over Indische ziekten e|n de
pest vergeten, ip onmogelijk. Deze ziekte
heeft in de laatste jaren to veel naam! ge
maakt en wordt te veel gevreesd. Zo
wordt vermoedelijk meer gevreesd dan
wel noodig 'lis, vooral door hen, die Indie
niet kennen. I i
Ik' zei het ïeeds, dat malaria de elgsto
zielde in de tropen is en pest en cholera,
ver achter zich laat. Maar toch lieoft het
woord malaria niet dien vveeselijken klank
als de heide andeio.
De pest. 1
Wie deukt daarbij niet aan de verbalen
uit het verleden. Voote ons oog verrijzen
de dorpen en steden in Miilden-Duitscih-
land gedurende de Middoloeuwten. De
wolven, woplt gezegd, naderden de wo
ningen der menschen, aangelokt door te
lucht dor vele onbegraven lijken IBlij dui
zenden en -duizenden vielen de menschen
als slachtoffers van dezen „"Zwarte Dood''.
Vooral bot jaar 13,19 staat met een zwarte
kool nangotoekend. (liet inret onlzeltered
geweest zijn.
Ook later en elders woedde de ziekte
vxeeselijk'. Polen, Rusland, [Hongarije en
andere landen, werden herhaaldelijk door
dezen geescl bezocht en in onze historici
staat vermeld, hoe b.v lo Leiden tijdens
hot befaamde beleg oen pesD'pficlem'ile
lieemchte.
Do post openbaart zich o. a door hoogc
koortsen, builen, en uitslag, stinkondenl
adem en hij het sterven het zwart worden
dor li'cbainei). Deze verschijnselen maken
echter, dat men in de beooirieeling der ge
schiedkundige - inededeelingen teenigszins
voorzidbtig moet zijn. Men moet niet ver
gelen, dat dc kermis van de ziekten vroe'
gel- voel 'moer te wensoh'en overliet dan
tegenwoordig. Dezelfde verschijnselen de
den vaak concludeeren tot dezelfde oor
zaken, in cu-su dezelfde ziekten. En zoo
kon het gebeuren, dat pest, vlektyphus,
pokken, peslpokkgn, enz., maar werden
samengevat onder den oenen haam: pest.
Tegenwoordig weet men beter, al zitten
zelfs goncesheeren wel keens verlegen mét
het stellen van do diagnose bij liet uitbre
ken* van een epidemie. Vérmo-etelijk hoeft
zich' (d at ook op Java vertoond. Benige ja
ren lang werd gesproken van do zaoge
naamdo Madoereescihe koortsen, waaraan
de lijders mee-stal bezweken, terwijl de lij
ken zwart werden. Tot een Inlandsdi arts
(dokter DjavVa) le Malting pest consta
teerde. Dit doet vragen of die -Maidoel'ce-
sche koortsen feitelijk geen pest.watten en
de ziekte dus al ©enigen lijd lieersclite voor
ze harkend werd.
Nedeaiandsch Indie is betrekkelijk' /eer
laat door" de past aangetast. Yoor onge
veer 25 h 30 jaren hoerschlo die ziekte
reeds op geweldige wijze in iBrilseh-Indiq
China, Mongolië, en Mandschoerije. bleu
kan wel aannemen, dat de verhalen over
dreven zijn, maar 'dat hot erg was, slaat
als een paal horen water. 'Het pmblmk in
Indië begon wat ongerust le worden. Ik
herinnor me nog, lioe jaien geleden dc Re
sident van SamaraPg do Europecsclic in
gezetenen bijeenriep om te bespreken, wat
gedaan fnoest worden, wanneer het ergo
ging gebeuren. - -
Et werd veel gesproken, maar niets ge
daan. De bestuursambtenaren ldegen een
geweldige bevlieging ,/CSKr inspectie d.
woningen en erven eln de resident, veige-
zeld door den assistent-teesMent reden te
paard de stad (door om na te gaan, waar
vuilnisbelten werden gevonden. Daarbij
bleef het maar weote. Toovalllig woonde ik
al heel ongunstig. Een eindje a cl iter mijn
woning was een onbebouwd terrein, aan
allo zijden doote Eul"opeescho woningen
omgeven. Dit teWeiai was h'et eigendom
van een Doen, rijk geworden garnizoen
schoen- of kleermaker. Deze mijnheer vc'r
zainelde op dat stuk grond alle mogelijke
vuil en hij was niet te bewegen eens op
ruiming te houden. Maar nu 'kwam de
overheid, dc hoogste nog wel, zich eens
overtuigen. Voor mijn huis. stegen de bee
ren af en vroegen toegang lot achter mijn
bijgebouwen. Vol Vreugde word dit ver
leend en zelf vergezelde ik dc hoeren én
wees hen op' do noodzakelijkheid verande
ring te Krengen. Dfit word begrepen Na-
tuuriijk, clie postgeschiedenis dwong tot
opruimen.
Toen ik twee jaar later, 1901, met verlof
naar Nederland 'ging, lag de zaak nog net
eender. Er was niets gedaan Onze Deen
ging rustig voort met liet verhoogen van
zijn, voorraad vuil.
Pest kwam! 'ete niet. Thans is die viezig
heid opgeruimd. De man kreeg een goied
bod voo-r het terrein. 'H'et vuil ging weg en
nn is er een ne' ta-Europ-eesche stadswijk
Hoewel de pest bleef wo-eden in Oost-
Azié, bleef Java gespaard. Het publiek
raakte aan de zaak gewend en weldra
dacht men er weinig meer aan. Zelfs
maakte men elkander gelukkig met het
bijgeloof, dat de pest zich nooit vertoonde
ten Zuiden van den Evenaar. Welk ver
band er tusschen die ziekte en de Evenaar
was, wist niemand. Maar het fdit was er
en feuen doen maar alles.
Tpt daar ruim 12 jaar geleden het eerste
pedgeval geconstateerd weid in Deh. Nu
moest opgelet worden op de havens. Maai
het gaf niets. Zooals ik boven reeds op
merkte, werd weldra ook te Malang pest
geconstateerd en nu was het „vaderland
in gevaar'1. 'Hjet bleek al dadelijk, dat op
de hoogvlakte van Malang niet één maar
ele pestgevalien voorkwamen. De vlakte
weid afgesloten. M©n kan er in, maar er
weer uit bracht moeilijkheden met zich,
Er was een sanitair cordon om de plaats.
In de buurt \an Malang heette de pest
haard te zijn. liet gaf alles niets. Do be
waking nam weer af, want de ziekte ver
toonde zich ook te Soerabaja, Kedui, enz.
Zo trok langzaam aan westwaarts en nu
vertoont ze zich ook te Seinarang, Solo,
Djocja, Magalang, Temangoeng en zelfs
te IB|'indoeng en Batavia.
Voorzorgsmaatregelen voulon wel ge
nomen. Vooral wordt jacht gemaakt op
ratten. Deze d.ercn vei spreidden nl, de
ziektekiemen. Deze diertjes zijn zeer ge
vaarlijk, vooial omdat de Inlandsche be
volking lïïct al te zindelijk is on huis en
erf en bovencLen de Inlapdsche wo-ningesi
een gemakkelijker woning aan deze knaag,
dieien bieden. Yoor den bouw gebruikt
men veel bamboe on in die holle stengels
vinden de alten makkelijk een schuil
plaats.
Door trilzwavelcn tracht men ze te vei-
drijvon, maar veel geeft dat niet. dHet
meest radicale middel is wei verbranden
en nieuw bouwen Dat kost geld, maar dal
is afdoend.
In 1914 bezocht ik do suikerfabriek Keu-
tjong, en daar bad men dat middel met
succes toegepast. Tenvijl do omstreken
geplaagd werden door de pest, bleef deze
onderneming vrij.
Deed zich ergens een geval voor," dade
lijk word ontsmet. Mijn weg voordo me in
1914 nog al eens naar de bonnette streken
De pesthaard boven Malang hob ik' be
zocht evenals Ihuc-e in KecTiri. Hetebaahle
lijk passeerde ik woningen van lijders. It
kon zo herkennen aan de zeilen', die over
en om het luns gespannen waren. Daar
onder had dan de uitzwaveling plaats
Natuurlijk go°c1neddo dit, nadat do lijter
of vervoerd, of gestorven was.
Toch' heeft de ziekte niet zoo snel om
zicih heen gegrepen als men wel donlte
zou on komen in die dichtbevolkte streken
niet zoo veel gevallen voor, dat ze een bui
tensporige angst rechtvaardigen.
Dat mag ik misschien wel toeschrijven
aan het feit, dat we (c ïnaken hebben mot
builenpest en niet met longfenpsest.
Arnhem. A v IV.
laar anders de huid gaat barsten." In-den
mrfst kunnen ze dan' opnieuw geplant.
O.
Cursussen voor hou die op het gebied} de.
mbeidsbemiddoling werkzaam zijn.
In de maanden Mei en Juni woiden
anwege de Vereeniging van Nederland
sdie Arbeidsbeurzen cursussen gehouden
oor perspnen. die werkzaam zijn op het
gebied der arbeidsbemiddeling. Deze cur
sussen vinden plaats op twee achtereen-
eigende Vrijdagen en zijn in de eerste
plaats bestemd voor personeel der Arbeids
beurzen. Echter zijn zij, voor zoover ruimte
beschikbaar is, ook toegankelijk voor cor
respondenten der arbeidsbemiddeling en
personeel van gemeentesecielarieon, belast
met werldoosheidsvet'zekering. Ook de werk
loosheidsverzekering wordt behandeld.
Het aantal deelnemers aan eiken cursus
is beperkt.
De cmsussen woiden gehouden te Haar
lem, Rotterdam, Utrecht, Groningen en
sHeitogenobsch. 1 1
De hoofdleiding berust in het algemeen
bij een commissie uit het bestuur der Ver
eeniging en meer redtetreeks bij den Direc
teur van den Rijksdienst der Werkloos
heidsverzekering en Arbeidsbemiddeling,
terwijls ah leeuuen optreden de hemen
Veldhuiseir, hoofdambtenaar bij bovenbe
doelden Rijksdienst; Van Riet, Van Geelcn
en Van Delft, directeuren der gemeente
lijke- en districts arbeidsbeurzen, respec
tievelijk le Rotloidam, Utrecht en Tilburg
en _Van Dam en Brour, Hoofden van at
deelingon voor werkloosheidsverzekering ter
gemeentesecretarie ie Amsteidnm en te
Rotterdam.
en gemis aan zelfvertrouwen in eigen kracht
op dit gebied. - J -
De enkelen, die er wol slag van hehbén,
do reclame voor (hun zaak goed te behan- -
delen, behoeven zich hiervan niets aan te1
(>en; zij vinden in deze regelen een bevesti-,
ging van bun eigen ervaringen, mogelijk
hier en daar een aanwijzing, \yaamiee zij
hun voordeel kunnen doen.
Het algemeene reclame middel blij uitne
mendheid is de advertentie. De keuze van
do organen, waarin men zijn advertenties
zal plaatsen, is voor het succes van groot
belang. Dit hangt ook wee! 'samen met het
artikel of de zaak waarvoor de reclame'
gemaakt wordt. Men moet zich dus voo'raf
een oordeel vormen over het publiek, dat
men wenscht te hereiken, welke organen
door dat publiek worden gelezen en de
male van belangstelling, die dat publiek
oor deadvertentie-kolommen heeft.
Rij het voeren van advertentie-reclame
treden dus de volgende overwegingen naar
voren
le. Hel te bewerken publiek,
re. De daarvoor tc kiezen prganen.
3e. Dc wijze, waarop de reclame gevoerd
moet woiden in verband mol de neigingen
van liet publiek m kwestie.
4o. Hoe het publiek in zijn verschillende
lagen in een bepaalde richting kan wor-
chm/beïnvloed.
5e. De grootte del" udveilenlies, opvol
gende, plaatsingen, indeeling, ïedaciie enz.
W.ij stellen ons voor in een reeks korte
opstellen de/e velschillende punten lo be
handelen. -now
Rotteidam, Mei 1921. B. K
Dienst der wertlooslteirtsverzekoring en
- arbeidsbemiddeling.
De Directeur van den Rijksdienst der
Voikloosheidsvcizekering en Arbeidsbemid
deling verzoekt opname van do volgende
mededeehng.
4 Bij 82 (8(1) oiganen der openbare ar
beidsbemiddeling ut gemeenten met 10.000
of moer ïmvoneis, waren op Zaleulag 7
Mei ('90 April) j.l. ingeschreven 3G353
(50789) werkzoekenden, waarvan 51290
(43UG1) mannen en 5063 (3125) vreuwen.
Hiervan belmoren lol de Bouwbedrijven
5371 (5267) mannen, en 6 ((5) vrouwen;
tol de groep kicedmg en reiniging 158
(160) mannen en 222 ((234) vrouwen; tot
de groep leder enz 247 (271) mannen
en 18 (8) vrouwen; tol de groep bewer
king van metalen enz. 4429 man"
non en 13 (11) viouwen; lot de groep
textielnijverheid 1521 (1729) "mannen en
150 (209) wouwen; tol de groep voe-
dings en genotmiddelen - (waaronder siga
ren) 3G69 (3701) mannen ou 213 ((2114)
vrouwen, lot dc gt'oep land- en tuinbouw
5454 (4909) mannen eri geen (geen) vrou
wen; tot de groep arbeiders zonder be
paald beroep 8971 (9142) mannen en 317
(331) vrouwen. j I
De bolgewassen zijn voor het meerendeel
weer uitgebloeid. Nog bloeien. Danvmtulpen
in al huil schoonheid, maar de enkele
en dubbele vroege seoi ten, benevens hyacin
ten en narcissen, crocus, sneeuwklokjes,
scilla silnricn, cliionodoxa, e. a., hebben
den bloei voor dit jaar beëindigt. Hel ten
doelo reeds afstervende loof is nu niet
bepaald sierlijk tc noemen, en het is dan
ook begrijpelijk, dal men geneigd is (lit
zoo 'spoedig mogelijk af te snijden. Toch
is dit zeer verkeerd. Door" den bloei toch
wcrcl voel reservcvocdsel verbruikt, dal na
den bloei weer door de plant opgenomen
en vastgelegd moet worelon voor den bloei
van liet volgend jaar. Hierbij spelen de
bladeren en alle groene tlecloii der jjlant
een hoofdrol, zo zijn onmisbaar.
Bij do tulpen sterft bovendien de oude
bol jaarlijks geheel'af en wordt vervangen
door één of moer nieuwe bollen, die in
de oksels dor bolsehubbon gevorfnd wor
gden. Do ontwikkeling dezei jonge bollen
heeft voornamelijk pas na den bloei plaats.
Zeer aan te bevolen is het, om de uitge
bloeide biocmeh der bolgewassen Vroegtijdig
lo verwijderen, daar atidcis soms zaad ge
vormd wordt, waardoor noodcloos veel re-
scrvevoëteel verbruikt wordt. Veel bollen,
die in het gazon geplaatst jvoiden, o. a.
crimes, sneeuwklokjes, en narcissen, wor
den jaarlijks minder en verdwijnen spoe
dig geheel. Natuurlijk kan men bij het
maaien van liet gazon de bollen moeilijk
sparen; en toch zou men met het oog
op de bollen, dit moeten doen, of anders
het gehoele gazon, vemr sneeuwklokjes en
crocus bv. lot half Mei ongemaaid moeten,
laten. "Op perken en 'rabatten "plant men
tusschen, bolgewassen andere voorjaars-
bloeiors, als Myossoiis, Arabis, Silena, enz.
ook al om het verdorrende loof der bol
len cenigszins to maskeoren. Is het noodig
om de bollen van deze perken of rabatten
af to halen, om plaats le maken voor 'zorner-
btoeierv clan rooic men ze voorzichtig op
en kuilen ze elders, om ze daar de gelegen
heid to geven rustig af tc sterven. In
don nazomer wordc-n ze dan apgoroóid en
'jodroogd, maar vooral niet iü de zon.
Een oplichters-truc,
„Tinth" maakt melding van een oplich-
tirigntmc, die den laat sten tijd bij eenige
winkeliers to Richmond (Eug) is toegepast.
Een n£t gekleed man komt m 'n winkel en
koopt iets voor een paar stuivers, ".ver
voor hij betaalt met een Imnkbiljc. van
een pond cu daarvoor uisselgeld terug
krijgt. Eenigen lijd later verete'j'^ mi den
Winkel een jonge wouw die eon kleinig
heid koopt en. betaalt i,i°'„ een biljet van
tien shillings. Zij komt kort daarna terug
en zegt, dat /.ij betaald heoft met een
biljet van een pond en niet opgemeikf
had dat zij slechts van een biljet van tien
shillings geld terug kreeg. Zij woel hpl
nummer van dat een-pond biljet toevallig,
omdat zij hot juist in oen brief aan oen
vriendin „had willen verzenden. Als de
winkelier in zijn gcldlade wil kijken, zal
bij dat biljet zeker yinden. De winkelier
doet zulks en vindt dan natuurlijk het een
pond biljet, dragende het opgegeven mum
mer Hoe dat in zijn bezit zou zijn geko
men andeis dan door de dame, die bet
nummer opgaf, kan hij niet verklaren en
hij geeft dus nog eens tien shillings Isrug,
Do getallen lus-when haakjes zijn die
van 30 April j 1.
Gedachten en IVeukon.
I.
Er heersüit op het gebied dei' bedrijfs
reclame in Nederland nog heel wal wan
begrip en gebrek aan in/nchl Wanneer
do gennckiolde man over reclame hoort
praten, dan denkt hij dadelijk onwillekeurig
aan iets minderwaardigs, Op den man _(o£
de vrouw), dio in Ncdeiland reclame maakt,
wordt vaak het odium gelegd van Japio
Hollander, den befaamden kwakzalver, die
indertijd do markten als pedicure en kie
zeilhekken afreisde en den volke op luid
ruchtige wijze kond deed van zijn bokwaam-
en kundigheden. Goedgeloovigen, gehnpo-
neeul door 's mans marktwelsprekendheid,
Jio tot stilling van tuin pijnlijkheden zich
mui hem overgaven en „op do koffie" kwa
men, maakten weer geca reclame voor
Japio, waardoor allengs een dlgemeeno opi
nie is ontstaan, dat, aan. alles walj op
overdreven wijze wordt aangeprezen, een
luchtje zit, mitsgaders die aanprijzers piet
18 karaats zijn.
Tot de door Japie Hollander en con-
soiton in diseïediet gebrachte methode moet
men dus niet afdalen, wil men met hem
niet op oen lijn gesteld worden en naar
den hem aangelegden maatstaf worden he
oordeeld. Do algemeene ontwikkeling heeft
de laatsle Lienlallon jaren reusachtige vor
deringen gemaakt 'en tiet groote publiek
luistert niet meel- naar de er dik opge
legde reclame, waarvan de ovcidrijving
direct wordt gevoeld cn daardoor met wan
trouwen wordt begroet.
Er is een groote categorie zakenmen-
schen, die in hun neiging om toch vooral
in hun reclame niet schreeuwerig en la
waaiig te zijn, in een ander uiterste ver
vallen, door hun reclame elk karakter van
aanprijzing tc onthouden en to volstaan
met een bloote vermelding van feiten en
zaken. Deze methode onthoudt aan de re
clame, elk karakter, wat lol gevolg beeft
dat de uitgaven voor die reclame oneven
ï'odig zijn aan de daanneo verkregen resul
taten.
Nog weer een andere categorie onthoudt
zjbh vrijwel van elke reclame. Zij voert
daarvoor versdiillonde redenen aan, die,
op den keper beschouwd, alle even weinig
steckhouclen. De afkcerighoid van het ma
ken van reclame hij deze groep is een
gevolg van gebrek aan inzicht in hof wezen
Hoeveel is hoinl'uj milliard
Ten gevolge van de reusachtige behoefte
aan geld van allo door don oorlog ge
teisterde Janden, i.s overal de bankbiljetten-
drukpers tot een zekere geheimzinnige be
roemdheid gemaakt, zegt het „Berliner Tage-
blatt". In Dtiilschland is liet (Le Bcilijn-
scho rijksdrukkorij, die baar fabrieksgebou
wen in do Oranicnslrasse heeft Daar is
de bron, waaruit die ontzettende massa's
papiergeld vloeien, en wie welen wit wat
geld niet in de theoretische, maai' in
do practische beteokenis van het woolR
is, moest eens een jhik kunnen werpen
in die werkplaatsen, die, inüisscJien, om
gemakkelijke naspeurlijko redenen, vooi;
nieuwsgierigen niet een driedubbeleu muur
zijn afgesloten. Die rijksdrukkerij behoort
tol een van de grootste bedrijven in Duilsch-
land en hot gelat van de daar arbeiden:
don, komt overeen mol de bevolking van
een kleine stad; het personeel joh tegen
woordig bijna tienduizend jnan. "Wanneer
men de jnariijksclie uitbreiding van het
peisonoel nagaat, tem krijgt men'een lama-
lijk aanschouwelijk beokl van den jreurigon
toestand van de Duitsoho financiën en van
do behoefte en den drang om maar steeds
grootere hoeveelheden papiergeld in omloop
te brongen. Do eerste Pruisische slaalsdruk-
kerij ontstond in het jaar 1852, geopend
met een personeel van 21 man. De tegen-
woordigo Rïjksdrukkerij ontstond in 1878
uit een vereeniging van die eerste Pruisi
sche Staatsdrukkerij cn Decker. In 1910
wai/h daar werkzaam 2321 man, in 1915
steeg dit getal tot 3910, drie jaar later
reeds tot 7514 cn einde October 1920 was
bet peisoneel uitgebreid tol 9791 man.
In die rijksdrukkerij zijn verscheidene
bedrijven vereenigdhet drukken van bank
biljetten en postzegels, voorts het vervaar
digen van drukwerk voor den dienst der
belastingen, het drukken cn hinden van
boeken, er is een afdeeling yoor kunstclruk-
werk en vooi' galvanoplastiek, maar alleen
voor hel vervaardigen van bankbiljetten is
er een personeel van 4000 man. Het is niet
altijd gemakkelijk in dc behoefte man vol
doende personeel te voorzien, want voor
dit soort weik moeten uit den aaid der
zaak strenge eischen worden gesteld aan
het verantwoordelijkheidsgevoel, de be
trouwbaarheid en eerlijkheid van de arbei
ders. Zoo woxxlcn cr bijv. nooit personen
aangesteld, die wegens een vermogensmis-
drijf veroordeeld zijn. Voorts is 'er na
tuurlijk bij hel maken van bankbiljetten
ecu uitgebreid controle stelsel" noodig, dal
ook weer heel wat menschen voider!
Voordat het bedrukte papier, Als wettig
betaalmiddel de drukkeïij verlaat, gaat het
door tallooze handen, het wo'rdt nagezien
'dei réclame, gebrek aangeloof'in do reclame j en onderzocht of er ook fouten in den druk,
i t
wj0 Jkj
,y
i
5to2R«
