De strijd om den weg
gekomen. Do heer Ketelaar drong aan op
aanneming van do gewijzigdo motïo, en de
lieer Dresselhuijs vond ze onnoodig. Ze
werd ten slotte met 45 tegen 26 stemmen
verworpen, vóór de S. D. A. P., de V. D.
en de Communisten, en de lieer Kruijt riep
toen pathetisch uit: „Zalig zijn de barm-
liartigen!" Dat was niets dan comcdie, de
Russische kwestie heeft de volle aandacht
der Regeering, zooals do heer Rink zeer te
recht opmerkte.
- De interpellatie had door do wijdloopig-
heid van den heer Wijnkoop zooveel tijd
gekost, dat de Kamer den Donderdagavond
moest besteden aan do interpellatie van
den keer Kruijt over de visa op de paspoor
ten. Het was slechts tijd vermorsen, ze werd
niet eens gevolgd door een motie, ledereen
is het er over eens, dat de pasvisa oen last
zijn, maar de Minister van Builenlandsche
Zaken en zijn ambtgenoot van Justitie heb
ben overtuigend aangetoond, dat v. ij er nog
niet buiten kunnen; wij zouden, om dit
slechts te noemen, zonder deze met buiten-
landsoho werkloozon overstroomd worden.
Toch wordt er alles gedaan om den last zoo
klein mogelijk te doen zijn.
Do S. D. A, P. was bij deze interpellatie
in haar geheel weggebleven, waarover de
heer Kruijt zijn ontstemming niet verborg.
En ten slotte de interpellatie-Drion over
de overwerkuren. De interpellant maakte
zich tot den tolk van hen, die beweren,dat
deze uren willekeurig worden toegestaan
en afgewezen, en dat bij de toewijzing voor
waarden gesteld worden, waartoe de Minis
ter geen reebt heeft. Hij stelde do vraag
naar welke algemeene regelen do beslissing
genomen wordt, en drong vooral aan oi
spoediger beslissing.
Minister Aalberso zeide, dat hij blij was,
dat hij nu gelegenheid kreeg zich te verdedi
gen tegen de aanvallen op de Arbeidswet.
Hij sprak over de atmosfeer, waarin in 1919
de Arbeidswet tot stand kwam, en herin
nerde er aan, dat de „Nieuwe Rotterdam-
scbe Courant", die tegenwoordig dag aan
dag ten scherpste tegen de acliturenwet te
velde trekt, op 11 Nov. 1918 den
achturendagonmiddellijkuit-
v o o r h a a r a c h 11 eHij herinnerde ver
der aan de motie-Rink, die uitsprak, dat
groote democratische horvormingen moes
ten worden ontworpen; hoe van verschil
lende zijden in de Kamer werd gezegd, dat
Nederland het voorbeeld moest geven, en
citeerde uit de toen ultra-democratische
rede van den lieer Dresselhuijs. Dit maakte,
dezen zoo onrustig, dat hij don Minister ver
zocht aan te toonen, wanneer hij van zijn
rede van toen was afgeweken, waarop Z.E.
antwoordde: Ik verwijt niemand iets; ik
ben slechts bezig de atmosfeer te recon-
strueeren.
Iedereen was hot er dan ook bij de Ar
beidswet over eens, dat voor overwerk hoo-
ger loon moest worden bedongen. Zijn
standpunt blijft, dat overwerk zoo min
mogelijk moet worden toegestaan, en loon-
clausules heeft de Minister nooit gesteld,
behalve als er z. i. geen aannemelijk argu
ment voor het overwerk bestond. En de be
wering van den heer Drion, dat aan werk
gevers, die vergunning wilden hebben voor
overwerk, de eisch zou zijn gesteld, dat zij
zich bij de patroonsorganisatie aansloten,
was onjuist. Ook is den werkgevers nooit
als voorwaarde gesteld, zich met
de vakvereenigingen over het overwerk te
verstaan; wel is hun zulks geadvi
seerd, en dat wel om de zeer practische
reden, dat het vaak voorkwam, dat de
werkgever vergunning kreeg om overwerk
te laten doen, maar dat de arbeiders dan
weigerden bet te verrichten, omdat het h. i.
onnoodig was.
Deze interpellatie bracht eerst den heer
Schaper in liet geweer, die met den hem
eigen humor het dankbare werk verrichtte
een parallel tc trekken tusschen de alge
meene democratische neiging in 191S en
1919, en het terugvallen tot het conserva
tisme van sommigen dier gelegenheidsdemo
craten. Wij kunnen helaas niet zeggen, dat
hij daarvoor allen grond miste.
Er zijn nog 10 sprekers ingeschreven, zoo
dat de Kamer Dinsdag a.s. nog niet aan
de Grondwetsherziening kan gaan, zooals
bepaald was.
Veertig jaar geleden, zou niemand dezen
titel begrepen hebben. Strijd om particu
liere eigendommen, die het hevigst wordt
in het burenrecht dat begreep men. Maar
de weg, die van ieder was, dien wij genoe-
gelijk samen bewandelden en bereden, daar
over, zoo zou men hebben gemeend, zou
toch geen strijd kunnen ontstaan.
En wie zou nu durven ontkennen, dat
die strijd er is! Wie zou durven ontkennen,
dat die strijd een ongewone scherpte aan
neemt!
Die scherpte is te begrijpen voor ieder,
die tot eenige objectiveering in staat is.
Want nietwaar alles wordt hier be-
keerscht door persoonlijk inzicht. Wie wan
delt, fietst en autoot, weet dat bij ervaring.
Als men wandelt, ergert men zich aan de
fietsen en de auto's; als men fietst, ergert
men zich aan de wandelaars en de auto's,
en als men autoot, ergert men zich aan de
wandelaars, de fietsers, de honden, de wa
gens, -de kippen, enz., enz., enz.
Ja deze subjectiviteit gaat verder. Is
er in het bestuur eener gemeente een wan
delende meerderheid, dan worden de trot
toirs vooral goed onderhouden. Autoën de
bestuurderen, dan krijgen de auto's een
kansje. En fietsen zij, dan is er eenige kans,
dat bij het straatmaken en bij den straten
aanleg ook met het fietsverkeer gerekend
wordt. Onlangs hoorden wij in antwoord
op de klacht, dat in een gegeven stad, waar
ontzaglijk veel gefietst wordt, niets voor
het fietsverkeer gedaan werd, de fietser eer
der beschouwd werd ais overbodige indrin
ger, de verklaring: „Ja, de man, die daar
over te zeggen heeft, heeft nooit op een
fiets gezeten. En ook van de hoogste be
stuurderen ziet men zelden iemand op een
fiets."
Is dit juist en na aftrek van zekere
tarra voor overdrijving moet het juist
zijn dan maant deze overweging wel tot
de uiterste omzichtigheid bij het behan
delen van de moeilijke vraagstukken van
den weg.
I Wij vmden dan ook do fanatici hier vooral
gevaarlijk, do mcnschen die het op haren
on snaren willen zetten, dio zekere regels
in het hoofd hebben en deze nu voor allen
willen doorvoeren.
Zulke ijveraars zijn niet te vinden onder
bot lage c-n goedmoedige geslacht der wan
delaren. Die hebben niet veel in te brengen,
al zijn zij dan ook vooralsnog verre in do
meerderheid, omdat zij niet georganiseerd
zijn. En ook de wagenbestuurders hebben
niet voel gezag zij zijn evenmin georga
niseerd. Daartegenover staan dan do fiet
sers en de auto-menners, die wél een orga
nisatie hebben, en daartegenover staat de
gemeente, die zich in voel gevallen enorm
weinig van de vrijheid en de veiligheid van
hot verkeer aantrektvoor zoover zij niet,
politie zijnde, anderen te bedillen beeft.
VOnder de fietsers en do autobestuurders
vindt men dus de heftige partijgangers en
de gemeente is sterk door de overtuiging
dat zij bovon de wet staat, dat geen politie
man haar aandurft.
Dat laatste is wel bij uitstek komiek.
Van do gemeente zou men toch zeker moe
ten eisehen, dat zij bij de zorg voor vrijheid
on veiligheid van het straatverkeer het
voorbeeld gaf. Doch vrijwel ieder kan in
zijn omgeving het tegendeel constatoercn.
Het klassieke voorbeeld is voor ons do tram
exploitatie van de gemeente Arnhem in
Oosterbeok, waar de passagiers westwaarts
reizende, vrijwel geen gelegenheid vinden
tot uitstappen en waar de dienst aan bet
eindpunt zóó geregeld is, dat de tram op bet
drukste punt zooveel mogelijk bijdraagt
tot liet hinderen van het verkeer (dat daar
zomers inderdaad buitengewoon druk is).
Dooli zooals gezegd dit is niet een uit
zondering, dit is de regel, zoolang althans
de tram" door de gemeente zelf geëxploi
teerd wordt. Bij exploitatie door conces
sionarissen is de gemeente natuurlijk even
„nauwgezet" als c. q. haar politic-agenten.
Afgezien van liet averechtscho voorbeeld
van de meeste gemeenten, zijn dus nu de
hevigste strijders te vinden onder de „meest
overtuigde" automobilisten en wielrijders.
iVóór alles verliezen dezen liet zijn er
natuurlijk slechts weinigen, doch die zijn
strijdbaar uit het oog, dat de straat er
in de eerste plaats is voor de voetgangers
en dat men in elk geval niet kan eisehen,
dat het geheele straatverkeer geregeld wordt
naar de wenschen dezer gewielerdon. Bo
vendien plegen zij over het hoofd to zien,
dat „weg" zoowel het drukste punt in Ne
derland als het afgelegcnste heispoor in
Drente is. En dus zien zij-wijders over bet
hoofd, dat, waar een al te straffe regeling
over liet geheel gevaarlijk is, deze bier dub
bel moeilijk is, omdat er zoo'n enorm ver-
secliil is tusschen weg en weg. M. a. w.
als men „regels van den weg" gaat voor
schrijven en daaraan over het geheel wil
vasthouden, moet men toch vóór alles be
grijpen, dat men niet te veel moet willen
regelen en steeds de uitzonderingen in het
oog moet houden.
Een concreet geval: het bekende, dat,
als er langs een weg een fietspad is, dit door
wielrijders zoo bereden moot worden, dat
zij hun van den tegenovergestelden kant
komende collega's steeds plaats moeten
laten.
Dit voorschrift wordt natuurlijk behoor
lijk door allen toegepast, die aan den weg
kant van het pad rijdende, tegemoet ko
mende fietsers moeten laten passeeren, die
aan den buitenkant rijden. Doch nu wil
men het ook in omgekeerde richting als
regel zonder uitzondering laten gelden. Fiet
sen dus twee fietsers naast elkaar aan den
buitenkant, daa moeten zij voor_ eiken fiet
ser, die aan den binnenkant rijdt, achter
elkaar gaan en dat, terwijl do aan den
binnenkant rijdende, door even een deci
meter breed' r wegvlak naast het fietspad
te gebruiken, de gelicele manoeuvres van
achter elkaar te gaan rijden onnoodig kan
maken.
Er is dus een gewoonterecht aan het wor
den, bepalend, (lat die lastige en ongezel
lige manoeuvre van achter elkaar te gaan
rijden, alleen noodig is, wanneer het weg
vlak onveilig is.
In 99 van de 100 gevallen is het dat niet
kunnen dus de beide fietsers naast elkaar
blijven rijden. En dat ieder, die fietst, dit
op zijn tijd moet waardeeren, spreekt van
zelf. Wanneer dus twee menschen samen
fietsen, is het een normaal verschijnsel, dat
zij samen praten en is het onnoodige dwang
dit op den halven tocht onmogelijk te ma
ken, alleen omdat het in eon uitzonderings
geval noodig kan zijn, dat zij een ganzen-
formatie aannemen.
Doch de ijveraars willen hiervan niet
weten. Er is „de regel van den weg". Wie
daarvan afwijkt, is „onsociaal". En dus
zijn er zelfs onder deze regels-bewonderaars,
die niet schromen om, wanneer zij niet al
te sterke of al te talrijke tegenstanders heb
ben, met alle geweld op het fietspad te
blijven, op gevaar af van een botsing te
verwekken.
En deze menschen worden positief héél
gevaarlijk, wanneer zij de gestalte van een
rnotorfietser aannemen die eigenlijk
heelemaal niet op een fietspad thuishoort.
(Wordt vervolgd.)
BÜÖÖ^IxAjSi).
Uurheriolitrn.
De Koningin heeft gis etavtend 7 nuf ten
paleize Riet Loo ontvangen den afLredenden
gezant van Denemarken hij illï'. Ms Hof, dr.
O. Krag, en om kwart over zevenen den
afLredenden BreUsdhen gezant, sir Ronald
Graham, die hun lerugroepingSb'rievou over
handigden.
Daama nam eh deze vertrekkende gezan
ten, benevens mevrouw Krag en mevrouw
Sibyl Graham deel aan "den maaltijd' van de-
Koningin. j [J Ijj
Bij Kon. besluit van 19 dezeé is benoemd
tol raadsheer in den ifoogen "Raad der Ne
derlanden mr. N. C. M. A. van den Dries,
advocaat en procureur le 's-Gravenhage.
Do gezant Tan letlnnd.S
Naar het Corir. Bu'r. verneemt Is do hoer
Grosvalds, gezant van Letland te Parijs, be
stomd om te worden geaccrediteerd bij het
Nederlandsche Hof.
Do arbeidsregeling In het bakkersbedrijf.
Dezer dagen heeft te 's-GravJenliag'e c-Cn
bespreking plaats gehad. iSsschen (1e vel'
togenwoordigers van de di ie landelijke bak
kcrspatroonsorganisalies en de vertegen
woordigers van den R. IC. Christelijken, neu
tralen en algomoenen bakkersgeze! len bon/1
omtrent het al of niet verlengen van die ar
beidsregeling. Met ui'zondering vun den al-
gom oenen bond hadden de gezellcnorgani
saties den wonsoh te kennen gegeven de re
gering ongewijzigd te hatnlhaven.
De patroons verklaarden zich beleid, do
aibeidsregoling nog voor zes maarden gel
dig te verklaren, mot een opzeggingstermijn
van 3 maanden. Drie gezellen organisatie?
gingen hiermee accooird: de algemeene hond
veiklaarde daarover nader te zullen beraad
slagen.
Deze regeling heeft vodr 1M oqgenblik
beteekenis voor ncgdn gemeentenvpot
Amsterdam, Haarlem, Zaandam, Den Ilaag
en Rotterdam als eerste klas loonplaatson,
en voor Utreoht, Delft, Schiedam en Leem
Walden als tweede klas loonplaatstin.
Hederlaml naar AVasMnjtton.
In Pen artikel over Idd AVashingtonscbd
conferentie schrijft de „Eloilo Beige'": D«
aamvezigheid van Nederland op de con
ferentie is eveneens een belangrijk feit.
Aten vergeet maar al te dikwijls, dat Ne
derland ten zoorste is geïnteresseerd bii
de kwestie van den Stillen Oceaan. Dd
Japanscho emigratie raakt Nederland teven-1
zeer als de Britsche dominions van A\islra-
lië Indien de Japanners do Amerikaan-1
sclie en andere bezittingen voor zich ge
sloten zien, zullen zij zich in gtrooten
getale naar Java en Sumatra bcg-oven, in
één woord naar Ned er 1 as d.seh-Tndien dd
Nrtto'landscho koloniën zullen in een zoor
moeilijke positie komen. Van die -zijdet
ook zal Groot-Britfannië blijk moeten goveat
valt groote omzichtigheid, want het ondor-
l'oudt u tremen le b"t ekkmro'i met Neder
land, writs gevoeligheid het niet wil kwet
sen, noch diens belangen bcnadeelcn.
Ifpt vnrkeor mat PuItFc'daml.
Hol Ministerie van Bui ten land sc-he Za
ken vestigt er do aandacht op, dat het bin
nenkomen van Dnitschland mot oen ongeJ
viseerden pas of zonder- papieren, belangt
hebbenden blootstelt anh arrestatie en
boete (meestal 400500 Mk) pubsidinM
hechtenis en dat het af te .raden is ziclrl
naar- liet .Ruhrgebied te Irogoven zo'ndet'
daar van te voren werk to hebben aan
genomen.
Togen den Zomertijd.
Bij de Tweede Kamer zijn ingekomen twee
voorstellen van wtet, eten Van do hoeren
Reekers, Bakker, CoTijrr, van Ttappardi,
Schaper en Ttocnsfra lot afschaffing van
de jmrlijksehc vter'v'roog:ng gedurende don
zomer Van den wteltelijken tijd en' liet) an
dere van den lieer Brnat tot infitokkinJg
Van do wet van 23 Maart 1918 tot tijde
lijke 'afwijking van de wiet Van 23 Juli
1908 lot invoering Van tien wettelijk en tijd.
Blijkens de Memorie van Toelichting zijn
do voorstellers Van oordeel', dat de bijzon
(lore economische overwegnuren, velke aan
do invoering van den zomertijd ten grond
slag lagen en ,dio betrekking hadden1 op
de te Irerelken besparing van. verKclhtings1-
nrlddolen, thans liaar bteteeikoms gobd'deels
hebben Verloren. Uit dezen hoofde treden
de Irezwarten, aan. den -zo'mi&rtijd. verbon
den', in oen scbeip licht. IHbt hut van den
maatregel' bepaalt zich tot besparing 'op
het budget van' dei gaal- en etooh'ioitfeits-
bodrijVen dei' gemtientea en bezuiniging'op
het gebruik vun kunstlicht ia het algemeen.
Ubt is in tusschen duidelijk, dat de vermin
dering van het gebruik vai'V kfunlstli-cTrthh-dt
voordeel der besparing tip (Jo exploitable
kosten' Van genoemde bcdrijVtem' voor een
groot deel opheft. Daarenboven staan' hier
tegenover1 zeer brilmgrijUe madeolen', dié
do zomertijd aart d,on land- en tuinbouw
en do veehouderij berokkent. In' het ak-
kcrlxmwbcdrijf béteeldont vierVanging van
dein tijd met eon uur liet verlies in dom
morgen van een werkuur, omdat in Ver1-
band met den slaind der zon ia het ver
vroegde uur de le Veld staa.ndo gewassen
niet voldoende droog zijn Voor boWerking.
'Mjet uur kan in den namiddag niet worden
ingehaald, wijl van do landarbeiders niet
gcveigd kan worden, dat zij hun taakf eerst
eindigen teen upr nadat hel dagwerk in
andere bedrijven is afgolooperiAVo'dt het
graan op liet land met oen stoomdorscb
machine gedorscht, en zou het in vocb-
ligen toestand in tto machine worden go-
bracht, dan zou hot voel van zijn duur
zaamlvedd verliezen cn daardoor cjoa aan
zienlijke waardevermindering ondergaan.
Naast d 'ze bezwaren wijzen de voorstel
lers op do verstoring Van hst gezinsleden
ten pl'attëtande, waar de laud- en tuinarlicid
noodgedwongen moteten gestoh'cxten naar zo
mertijd en do arbeidsuren van hot hoofd
van ïiet gezin dientengevolge niet aanslui
ten bij de schooluren der kinderen, naar
den zomertijd gteregold.
De 3Ii<IdeB»t>i>(]graad.
Be minister van la'tidb'oiriv deelt mede, dat
de lieer tl, Foppel Jr. heeft opgehouden lid
te zijn van den Middens'nndsraail ah verte
genwoordiger van den Nederianilschcn BouJd
van Vereenigjngen van "den Hiandeldrijveri.-
den en va'n den Indus-Lriee-ton Middenstand
en dat door genoemden Bond thans als zjjn
vertegenwootidiger in deu Raad is aange
wezen do hoor Th. A. JIJ. Slurf er to 'sLGra-
venhage.
g looiudlging Tan den werkiaozensteaa aan
«ecnarbelders.
De minister van Binnenlandsche zaken
heeft, naar Het Volk meldt, besloten do
steunvorleening aan de uitgetrokken veen
arbeiders in de povïncïrën Nconti! lol land
en Utrecht met ingang van 30 October te
doen beëindigen.
VL'AARDINGEN, 22 Oct. .Hot Vrijzinnig
Comité, afdooling van den .Vrijheidsbond,
hield een vergadering, die door vele le
den weid bijgewoond.
Alvorens tot stemming word overgegaan
doelde do voorzitter, do heer A. Hooger-
wci fmede, dat hij niet voor een herbe
noeming in aanmoiking wildo komen. Hij
achtte den tijd gekomen deze functie neer
to leggen, om haar aan jeugdiger krachten
over to diiagcn.
Do loden bleken or* echter anders over
to denken, want met grooto meerderheid
van stemmen werd toch do heer Ilooger-
wfcirf herbenoemd. Deze bleet op zijn stuk
staan, zoodat do vergadering wel genood
zaakt was een opvolger op den voorzit-
berszetel aan te wijzen.
Gekozen werd de heer C. G. Roos, die
ra klaarde vooiloopig de functie op zich
to willen nemen.
Daarna had (le. verkiezing plaats van
negen andere bcstmnstolcn dt hbok nb L
z-opdor moeite fe gaan, daar sommige le
d in vo kina den, na daartoe aangewezen tc
zijn, niet iu het bestuur zitting te kunnen
nemen. Na verschede-iei stemmingen wa
ren eindelijk anngowo/en de dames R
van Aller—-Tjeeidema on L C. C. Hak
bijl, en do hc-ciron A. Mnarlevold, A. do
Zeeuw, II. van Toor, F..* J- Visser, J. van
Toor Hzn., VA. J. van Santen en J, A
Mulder.
Aan (la benoemden zat hiervan kennis
woidm gegeven, z.oodat eerst later (lefi
nJtief de samenstelling van hot bestum
zal zijn op te geven.
Namens do vrijzinnige raadsfiac'ito 'zal
voorts da beer A. Hoogerwerf in hot bc
stuur zitting nomen, terwijl ook de Vrij
zinnigte Ptopaganda-Club nog een bestuurs
lid zal aanwijzen.
Do besprekingen inzake de in het a.s
winterseizoen te voeren polit'eke actie 'is
wegens het vergevorderde uur, aangohou
dm tot een volgende vergadering
VLAARDINGEN, 22 Oct. Loop der ge
volking van deze gemeente van 1 Jan. to*
en met 30 September 1921.
bevolking op 1 Jan. 1921': 1261 man!..
12749 vrouw!.; totaal 25440.
Vermeerdering door geboorte: 298 manl
293 vrouw 1 totaal 582.
Door vestiging: 345 manl, 3S4 viouw]
totaal 729.
Vernhndering door overlijden: 90 manl.,
93 vrouw]'., totaal 183.
Door vertrek322 manl', 329 Vrouw],
totaal 651.
bevolking op 1' Oct. 1921': 12913 manl
13004 vronwl.totaal 25917.
Aantal huwelijken in Sept.63.
Verm centering in Sept.: 63. 1
STADSNIEUWS.
Zooals een advertentie in dit blad aan
kondigt, zal Zondag as|. voor de Ned.IHlorv'.
Gercf. Evangel satio in het lokaal Brocis-
vest 119, optnerten do heer Verheul; Gods
dienstonderwijzer tc Gicssonda.m. Donder
dagavond n.p. ds. Dcikkling, Van Kesteren.
Zooals in teen advortaitio in dit blad
vVordt aangekondigd znl 41ondeWngavonLl
half acht voor die Chr. Geref. Gom. in,
lokaal Schie 68, optreden ds Groen van
Zwijndrccht.
Hoe komen we nit «ie tlunnoieele ellende
enzer kerken.
Door do Cli'r. Ilist. Kies vereen. Groen
van Prinslerer was gisteren in liet Ver
cenigingslokaal oen openbare vergadering
belegd, waar dr. A. C. G. den Hertog uit
Rotterdam, het onderwerp behandeldeHoe
komen we uit de fmmcieelc ellende on zei
kerken.
Zooals h'ct tnu gaat, gaat het mis met
ouzo kerken, aldus spr., in 't bizonder
mot do Ned. Horv. Kerk. De grooto katlie
dralen, die onze voorouders bouwden, kun
non we thans niet eens meer onderhouden
•en als ze gerestaureerd moeten worden,
moeten liberale heeron, rijk en provincie
bijspringen. De godsdienst zal wel niet
verdwijnen, maar de kerk zal Kaar publieke
invloed verliezen en de Nod. JIcrv. Kerk
zal ipon sec te kerk worden. liet artikel
dominoo zal duur worden, daar het aantal
van Ken, die daarvoor opgeleid wordt
steeds kleiner wordt. De Ncd. Horv. Kerk
vereenigt nog Kot grootste deel van hel
protestantscbo doet onzer bevolking, al be
Koort bet meerendeel daarvan ook tot
wat men liet „gedoopte heidendom" zou
kunnen noem On. -
Met de aansporing: de 'liefde moet aan
gevuurd worden, komen we ei' niet.
Spr. ging in de gesdiicdenïs na, hoe
vanaf de grijze oudheid gezorgd werd voor
do instandhouding vau den eoredienst, tot
in 1798 allo kerkelijke goederen door den
slaat aan zich werden getrokken. Lodewijk
Napoleon zag echter al in, dat het zoo
niet ging en voerde do subsidie's voor alle
toen bestaande kerkgenootschappen weer
in, Onder koning Wil hun, I weid in do
grondwet (art, 168, later art. 171), vast
gelegd, dat de slaat verplichtingen Jiad,
tegenover de kerken, Het liberalisme heeft
heL geprobeeid met de ontwikkeling cn dc
beschaving, jnaar dat is (oen illuz'o gebleken
Op het oogenblik kan iedere vereeiü'ging,
die ook maar een beetje aannemelijk kan
maken, dat ze in 't algemeen belang werk
znam is (geheelonthouders-, sporlvereen.,
bibliotheken, geilen fokkers vereen.;" subsidie
krijgen, terwijl Voor onderwijs en kunst
schat'en worden uitgegeven, in aar aan de
kerk, die toch ook nog wel iets doet aan
volksopvoeding wordt nie t gedacht. De kerk
geeft nul(ioenen uit voor anmen- en zieken
zorg, zending, enz,, maar als ze vraagt
om iets van het gestolono terug te mogen
ontvangen, zegt minister de TriesDe kerk
moet nu eenmaal maar voor zich 'zelf
zoi gen, en terwijl alle ambtenaren him sa
laris ongeveer verdubbeld zagen, durfde fiji
don predikanten flOO aanbieden, waar
voor het volgende jaar „geen termen meer
aanwezig geacht weiden". Terloops wees
spr. er op, dat do laatste 60, 70 jaai;
do R.-K. kerk inet Kaar subsidie een voor
sprong heeft gekregen op do andere kerk
genootschappen van pl.m. f 35.0000.
Zoo goed als andere menschen (ambte
naren, onderwijzers., politie agenten), die
bint werkkracht besteden in dieast van
het algemeen, heeft ook de predikant recht
op een behoorlijke bezoldiging, ofschoon
spr. hot zou betteuren, dat het predikants
ambt een vet baantje zou worden. Vroe
ger- begreep de staat beter zijn plicht dan
thans. Schatten worden15 uitgegeven voor
onderwijs, reclasscering, enz., maar men
begrijpt blijkbaar niet de laak van de
dienaren der kerk, dio tochf ook preventief
werkzaam zijn.
Na het standpunt der A. R. partij even
te Kobben toegelicht, die, nadat het proces
om do kerkelijke goederen verloren is,zegt:
Do staat moet van do koik afblijven, wees
spr. op liet voorstel dei'Clm Iïist. kies-
vereen. to Brielle, die wil, dat aangedron
gen wordt bij de regeering, dal art. 17i(
ai. 2, naar vaste en wettelijke regelen worde
uitgevoerd.
Kleine kerken en ook do R. K. kerk, die
zijn leden voor alles en nog wat laat be
halen, zullen het wel kunnen bolwerken,
maar do Ned. Ilerv. kerk zal op den duur
het loodje Joggen.
In do üjd dor Hervorming behoorde on
geveer ya dor landerijen tot de „vrome
goederen". Een groot deel daarvan is go-
stolen of „genomen". Voor don oorlog móest
do staat feitelijk naar rech't '4 ii 5 maal
moer betalen aan do kerken dan hïj deed
en dit is thans zeker 9 ;t 10 maal zooveel.
Ook behandelde spr. de z.g. Kuyper-poli-
liek en verklaarde zich niet tegen een
eerlijke boedelscheiding, maar dan moe
ten eerst Üe gestolen goederen iterugge-
geven worden. Op een vooistct van mi
nister de Vries om met 30 millioen tevre
den te zjjn, kon niet worden ingegaan.
Voorloopig zou de kerk inet een rijkssub
sidie van 19 millioen geholpen zijn. Ook
do R. K. kerk heeft aialuutlijk recht op
een toelage.
Nu de financieele nooden het ergst
zijn, is het psychologisch moment daar,
om do kerken mogelijk to maken, het zuur-
dcesom te zijn. Gebeurt dat niet, dan gaat
do Ned. Ilerv. kerk to gronde cn zal in
eenschrompelen tot oen sectokerk. t
'tls daarom noodig, dat met klem bij de
regeering wordt aangedrongen art 171, al.2
van do G. W. uit tc voeren. Met dat 'doel
h'eeft zich' een commissie gevormd, die de
pioppaganda daarvoor zal leiden. Spr. drong
op steun aan bij dat werk.
Van de gelegenheid tot debat werd geen
gebruik gemaakt. De voorzitter van de Chr.
Ilist. kies vereen., do heer Nïc. Krabben
dam, opondo en sloot do bijeenkomst, die
maar zeer matig bezocht was.
Kamer van Koophandel en Fabrieken
to Schiedam.
De >op iDondeïdag 20 October 1.1. onder
F-otörzfi'ltorsohap van jden heler B-. A. J.
Wit'tkampf gteh ouden vergadering dezer Ka-
mor was in hoofdzaak gewijd aan do be
handeling' van de missiviei aan den Ge
meenteraad betreffende het door B. enW.
bij dien Raad ingediende onfwenp'-bestuitj
„Regeling wcderzijdscho hetangen Rotter
damSchiedam", wteilka door (to ter vorige
virgado'ing benoemde commissie, b'S'aan-
do uit (do hooien R. A. J. Wittkampf,
II. R. (A. Boitcls en Jao. J. S. Engering,
ingdvo'go do toen ontvangten opdracht Was
ontworpen. Na e'en uitvoerige bespreking,
waarbij in bet ontwerp dor commissie
'enige vetandoiingen werden aangebracht^
welke echter miol van grooto beteekenisf
waiton, werd de inhoud ran de aan den
Hand (je vbrzenden missivtc vastgesteld over
eenkomstig het aldus gewijzigde ontwerp.
De Schiedams-olio Rakkcrsvereteniging al
hier hooft besloten do pïijs van het brood
met ingang van Maandag le verlagen voor
melkbrood en voor waterbrood mot 1 cent
on voor tarwebrood »net 2 cent.
Florn-Btoseoop.
Del Flora-Bioscoop geeft deze week we
der een aa.nt-ckko'ijk' programma, waarvan!
wij allereerst vermelden „Een boottocht
naar DoorWerth" langs de mooie Rijn
oevers, waarhij onder de spoorwegbrug
Joqr wordt gevaren van Oosterbeok naar
Huis tear Aa, even wordt aangelegd bij Wes-
terbouwing en dan de terugtocht wordt
ranvaard naar Gelro"s hoofdstad.
Atorder vermeldt het programma een
klucht in een acte „De pot verwijt den
ketel", gevolgd door een drama in twea
rctein, „Een zwakkeling", waarin Edditi
Polo de hoofdrol vervult,
AIki Ahootfdnumm)ett' gaat „Het gelieinif
van het woud", een drama in zes acten,
waarvan de handeling plaats heeft in d<j
oerwouden van Noord-Amerika.
Pnndora-liie -„oop.
De hoofdfilm op hot pifogramma van
Pandora, Boten'ccs Hei Je i strijd, heeft da
belangstelling van de toeschouwers wol
gehad en ook verdiend. Iïot drama, dat
hier vertoond wordt, spoelt in Mexico, waar!
weer eens een revolutie is uitgobrokön,
Van dozen verwarderi toestand maakt eek
opstandeling gebruik om eei'i troop insur-
gomten to bezigen voor togen belangen en>
w aak. Sipannemde momenten maakt mek
loot' bij dei aanschouwing van deze film.
lie, behalve door do spanning van bet
vrthaal, -ook annliokk'elijkl 'is door de(
pracht, die men daarbij op liet doek kan
bewonderen. 1
Ite't programma opent met leen roeks
van gteibemlenissan cn interessante vev-
looningtem, b.v. eon reusachtige cap'oenen-
kwteekorij, waarvan mep. do plantages ziet,
hiel plukken, de machinale reiniging, sor
teering, -verpakking Cn verzending. L
Atomts z'et men mooie natuurtafereel em.
Dan volgen twee grappige geschiedenis-'
sJein: Eenvoudige nvensctrcn cn In het gto,
Hoo£© {laad.
