s
I
ADVERTENTIËN.
piano-Leerares.
J. J. lOÖUlil,
I
II
Flanel
Zijden
Stoffen
firma F. Sin,
JICHT.
Stoomliootftiist Koophaiulel.
A. Tieman.
St. 8IC0LAAS-QESCHEHKEH.
licolaas-Cadeaux
DE KIN DERKLEED ING
0
I
lej. NORA 1IDDELBURG,
leeraarEOJoeMoïïden.
Beste
Wollen Kousen»
SLUIS
Majaars Aanbiedingen.
Waarschuwing - Pelterijen!
Wilt 1) n Bit spij ai tarii uaar Je iwste iioMleii veraiieri
öe! worden BONTMANTELS gemaakt en gerepareerd.
Kloosterbhls em.
Vanaf 1 December is de heer
€f: IQST niet meer bij mij
werkzaam.
am
Luxe-, Bestel- en Vracht-Automobielen
Schiedamsche Courant
Het nut der Lichamelijke
Opvoeding.
p
De Eoeteoopsto aanlirei-inricMng
mr in McrMü!
PIAN0's -VLEUGELS
Romans, Jongens- en Meisjesboeken.
Kinder-, Prenten- en Kleurboeken,
J. S. VAN LEEUWEN,
99
-wn
tilJ5
3
I
administration.
f O.40 f O.eo f O.60
Hooïdsteeg 28 Botterdam.
iRKERIJ, Vellevest 14a. Telefoon 586.
Ruime keuze in Pijpen en andere rookbenoodigdheden.
Ook ruim gesorteerd in kistjes Sigaren van 25 en 10 stuks,
Vraagt onze bekende „Kovermerken".
Fa. H. FEELDERS, Hoogstraat 78. Tel. 477.
TWEEDE BLAD
P
I
I
a
I
•*4 it
S
m
*1
-i
«I
a
f
Leerlinge der Muziekschool lot bevor
dering der Toonkunst te Rotterdam.
PRINS MAURITSSTRAAT 6.
Singe] 6. Tel. 146.
Alles zuiver wol.
Ntrgsns beter i Bergens goedkooper 1
Pe Belgische
KOUSCBftflHftlfidel,
Depót A. v d BERG,
Sroersveid 89, SCHiEDAM.
ALLEEN
OCHTENDVOER
©talen op aanvraag.
in groote verscheidenheid voorhanden.
Benevens een uiige- fi v ff? A n<Tkl/ «p ff? gag
Broersvest 67, Telefoon 152.
Wagen- on Carrosserie-fabriek, Hoofdstraat, Schiedam Telefoon -60
I
<2
hoo
IC t
$fc*r ji
Uk
r 5i
V?
ViS
hi
F3
^3
U
i
Ji
jss;
i
as
VU-.7 10
■y
17 5 lli
tegen aseer lage j» ij k ets.
VOEDERING
K1PPENH0UDEN
VOORDEELIG
Men letle op verzegelde ve lakking
2(>*5
in effen, fant. en
Turksche dessin3,
75 c/M. breod.
CRÊPE DE CIIINE
100 cM. br. jp n gg
SATIN SOUPLE
90 cM. br.
PAILLETTE f O 26
in kleuren, 85 cM. br. T
Telef. 4Q16.
hebben, dan gaat U het eerst naar den VAKMAN. A!s eenig VAKMAN
mer ter stede is bet mij mojzelijk. de nieuwste modellen Bonten te vervaarugen
van alk soorten vellen en tot don billnksten prijs te leveren.
Aanbevelend, P97 go
v 8> 15
Lijders aan jicht, rheumatiek,
spit in det rug, iscbi--, stijven
nek, stramheid in de lejematen,
spierpijn, zrnuwpijn. Geneest di-
delijk uw lijden met 't beprodJe
vvnjfmiddel, den 2107 30
R Per pot f 0.80 f 1 60, f 3.-.
ij: L I. AKKER, Rotterdam.
Ij Alom verkrijgbaar.
2115 40
Vraagt gratis Catalogus.
HOOFDMAGAZIJN: OOSTZEEDIJK 824/82.
FILIAAL: NOORDMOLENSTRAAT 71.
2176 95
5ftf>1 so
breide sorteering in LU A A RL I IKELclVl
voorheen G. ODÊ's Boekhandel,
ZIET r>E ETALAGE.
2' in 5u
7525 40
i „Spijfier
kunnen in alle opzichten tegen de beste bulteniandsche merken concurreeran,
Vertegenwoordiger: ARM JORDAANS,
Nommer twee (Nieuwe Serie) van dit IDEALE
MAANDBLAD VOOR DE HUISMOEDER
IS VERSCHENEN
Men kan zich in den Boekhandel, evenals bij den uitgever
H. A. M. R O E L A N T S, te Schiedam, abonneeren op
DE KINDERKLEEDING, zoomede losse nommers verkrijgen
Prijs per kwartaal 80 cents Losse Nommers 36 cents
DEK
Zaterdag 3 December 192Ï. 188381
II. (Slot./
Laat ons thans de lichamelijke opvoc-
dmgjVan sociologisch standpunt beschou
wen, van het standpunt dus eener natie.
Daar doet zich op het oogenbhk eer zeer
interessant verschijnsel voor, n.m. dat men
thans na den vreeselijkon oorlog, die de
naties uitgeput heeft, e n in Frankrijk,
den overwinnaar, e n in Duitschland, den
overwonnenen, naar de lichamelijke opvoe
ding grijpt als naar het eonige middel, dat
in staat is, om de naties weer lot kracht
te brengen. Ais voorbeeld daarvan haal ik
u aan het Franscbe boek van dr. 'l issF
S'Education physique et la Race, onder
het motto ongeveer: La force par la Santé
Pour la patrie. En oen Duitseli boekje: Die
Hebung der Doutschen Yolkskraft na-
mentlich durch Anwenduug der Loibe.su-
himgen in 'ar Jugend, door den Geheimen
Medmnalrat dr. Beninde, Minis lerialraf im
Mmisterium fur Volkswohlfalu t.
Twee medici alzoo, die geheel en al tot
dezelfde gevo^trekking komen:
f Slechts doelbewuste lichamelijke opvoe
ding kan ons volk weei tot kracht brongen.
Een onkel citaat uit hot laatste boekje.
„Hot op geestelijk en oeconomisch gebied
mo buitengemeen sterk vooiuitgaande
Duitschland beeft zich geen tijd gegund er
ever na te donken, dat slechts hij op den
«uur op geestelijk en oeconomisch gebied
het meeste kan prestoeren, die .ijn lichaam
.doelbewust verzorgt, en tot steeds hoogere
prestaties geschikt maakt. Het is een on-
jhng, de geestelijke en oeconomischo krach-
ba van het volk steeds te willen vermeer
deren, zonder eraan te donken, ook aan
do ontwikkeling van het lichaam, dat toch
j® laatste de bron is, waaruit deze keach-
voortvloeien, de noodige aandacht
t fenker-" Ê'1 uH zijn stellingen neem
'k do.zesde; „De algemeene lichaams
zwakte is m de jeugd in de meeste ge
vallen door doelbewuste lichaamsocfenin-
8® te voorkomen.
Voor een algemeene versterking van de
o'kskrachi,, zijn deze onontbeerlijk."
..Altijd weer een aanklacht tegen het hui-
■jjP onderwijsstelsel in al zijn eenzijdigheid,
v" weer de lichamelijke opvoeding als
fj,lenigst middel het verloren evenwicht
10 herstellen,
alleen in den laalsten tijd. Maar
dm1 w w
1 F'.' op don verkeerden weg waren.
is mogelijk, dat thans, nu dc nood zoo
r°og gestegen is, eindelijk wordt ingezien,
Al moge hot misschien velen ietwat
vreemd in de ooren klinken, zoo wil ik hier
toch de uitspraak van Herbert Spencer
(18201903) aanhalen:
De eerste voorwaarde voor den mensch
om te slagen in hot leven, is: „een volmaakt
dier te zijn en het bezit van een ras van
deugdelijke menschen is de eerste voor
vaarde voor welvaart van een natie."
Do strijd om bet bestaan tusschcn de
naties is thans heviger dan ooit.
En van elk land geldt in dezen dat stil
stand. het op een hoogte blijven beleekent:
achteruitgang. En wil Nederland zijn in
zoo vele opzichten bevoorrechte positie
handhaven, dan moet het zorgen, dat zijn
burgers menschen zijn in den '-allen zm
van liet woord, menschen m voile kracht,
menschen in het bezit van een gezond en
krachtig lichaam. Zonder aan de lichame
lijke opvoeding minstens viermaal zooveel
aandacht te schenken als (hans, komt het
daartoe nirt.
Wanneei in de becheigde landen als
Frankrijk en Duitschland zuinigheid een
eerste plicht is, dan wordt er op alles be
zuinigd, behalve op de gelden van do licha
melijke opvoeding. En m Nederland wordt
de eerste voorwaarde van een wetenschap
pelijke leiding van de lichamelijke opvoe
ding, oen Rijks-Instituut voor de Licha
melijke Opvoeding, niet aanvaard, omdat
dan ook les in het boksen zou worden ge
geven eu de heer de Savornin Lobman kan
zóó vel boksen, als hot moet, zonder het
to loerenAlsol die twee millioen gulden
daarvoor benoodigd, met uitgespaard zou
kunnen worden op do tuberculosebe
strijding, alsof die ovei eenigo jaren niet
een voordeel van twintig millioen gulden
aan volkskracht zou opleveren i En als
Engeland ton slotto de cenige is, die uit
eiken oorlog, die het voerde, on dat zijn
or heel veel, voordeel behaalde, is dal zeker
niet door de kennis van het Engclsche
volk, maar door hot feit, dat het in oen half
aar tijd eon inillioenenleger uit den grond
Icon stampen, omdat het eon rnenschen-
materiaal heeft, waar alles uit te maken is,
dank zij hunne bolangstelling voor de
lichamelijke oefeningen.
Wanneer men uit deze beschouwingen
do landsgrenzen laat vervallen, ziet men de
lichamelijke opvoeding als de groote factor
van de oeconomischo ontwikkeling van do
wereld: Allerwege roopt men: WerktI
Arbeidt! Hoe wil men werken, arbeiden tot
het uiterste met een zwak lichaam? En
dan vorgete men ook niet, hoezeer de licha
melijke oefening in stoat is, het alcohol-
verbruik te verminderen en wat dat weer
beteekent voor de oeconomischo kracht
van do menschheid, durf ik hier in Schie
dam, alleen maar aan te stippen:
- De 1 i o li a m e 1 ij k e opvoeding
is onmisbaar voor de ontwik
keling van do volkskracht.
Wij hebben dan dus de lichamelijke op
voeding van verschillende standpunten
bezien. In vogelvlucht als hel ware, want
gij begrijpt, dai telkens nog veel meer
aan to halen zou zijn.
Thans willen wij ons wenden tot de
vraag: Waaruit moet do lichamelijke op
voeding beslaan, hoe moet zij ingericht
zijn?
Als eerste stelling wil ik dan het volgen
de uitspreken: Gedurende de schooljaren
moet do lichamelijke opvoeding gelieel in
handen zijn van de school.
Eerst dan kan tegen overdrijving ge
waakt worden, eersl dan kan hel verband
tusschcn de lichamelijke en geestelijke op
voeding goed Lol zijn recht komen, eeiit
dan zal met de eerste er over kunnen kla
gen, dat de tweede geen lijd overlaat, noch
de tweede, dat zij benadeeld wordt door de
eerste. Dit geldt zoowel voor de lagere
als voor de middelbare school.
Voor do inrichting van de lichamelijke
opvoeding zijn vei schillende schikkingen
te treffen. Als minimum eisch zou ik hier
hot volgende willen stellen'
Eiken dag, drie kwaitiei' gymnastiek
onderwijs, dai i« pl.m. 31 uur per week.
Elke week een middag voor spel. m
schoolverband, wintel on zomer.
Elke maand een middag wandeling van
24 uur.
Bovendien zwemonderwijs, vanaf het
12e jaar, oorst tweemaal per week, later
eenmaal.
Laten wij dit schema nu eens nader be
schouwen.
Welke gymnastiek moet dat zijn? Zooals
gij vermoedelijk weet, bestaat er sinds jaren
een strijd tusschen het Duitsche en het
Zweedsche stelsel van schoolgymnastiek.
Naar mijn meening is deze strijd aan het
verloopen. De voorvechter van de Zweed
sche gymnastiek in ons land verklaart, dat
hij niet alles uit het Zweedsche stolsel over
neemt, teiwjjl in de Duitsche gymnastiek
verschillende Zweedsche theonen, toestel-
Ion (ais het wandrek) en oofeningon oen
goede ontvangst hebben gevonden.
Do leeraien van de Kweekschool voor
Gymnastiek on Heilgymnastiek to 's-Gra-
vonhage, waarvan ik do oer hob directeur
te zijn, hebben hot vorige jaar eon stelsel
van gymnastiek opgesteld, waarvan voor-
loopig alleen de grondslagen zijn versche
nen, dat bedoelt de goede eigenschappen, die
in do vorschiliendo stelsels aanwezig zijn,
tot hun recht te laten komen. Het ligt voor
de hand, dat naar mijn meening het d i t
stelsel is, dat boven alle anderen de voor
keur verdient. Dit stelsel, dat over het al
gemeen met waai'deering ontvangen is,
berust op de volgende pbysiologische-
gi'ondslagen
le. liet moet tegemoet komen aan don
bewegingsdrang dor kinderen.
2o. Het moet een hoeveelheid lichnams-
arbeid verstrekken.
3e. Hot moet een correctief bieden voor
sckoolsckadclijkheden.
4e. Het moet de houding aangeven, be
houden en verbeteren.
5e. Het moet bloedsomloop, ademhaling,
spijsveitereing en buidfunctie gunstig be
ïnvloeden.
Ce. Het moet de juistheid der Jjowegin-
gen aanleeron.
7e. Het moet psychische hoedanigheden,
als: snelheid van handeion, zelfs erlrou-
wen, enz., bevorderen.
8e. Hot moet gevolgen opleveten, lmnk-
baar in het practische leven.
Veel wil ik hier o\ er deze gymnastiek niet
zeggen, er is nog zooveel te behandelen,
evenmin over het gymnastieklokaal en de
inrichting daan an.
Alleen wil ik hier even vermelden, wat
wij ons als minimum eisch denken mor de
Lagere School aan toestellen-
Wandrekken met bijbelioorentle banken
Minstens vier evenwiclits-werktuigen
Klimpalen en tomven.
Vier verstelbare laddeis, ze» ringen, drie
bruggen. Spnngloestolloii, als, drie plan
ken en matrassen, zes staanders, drie spring-
lijntjes, twee bokken en eenige lange spring
touwen
Men kan nu levens eens nagaan, in hoe
verre deze eischen achterstaan bij hetgeen
de gemeente Schiedam m baar lokalen
heelt.
Maar hoe goed het gymnastieklokaal ook
moge zijn, hot moei het. streven zijn dc
gymnastiek zooveel mogelijk in de open
lucht te beoefenen. Het voordeel daarvan
zal ik u niet uiteen behoeven te zetten.
Thans enkele woorden over het spel. Dat
dit zooveel mogelijk openluchtspel moet
zijn, spreekt vanzelf. Dat er voldoende
keuze is voor zomer en winter, voor jon
gens en meisjes, voor lagere en middelbare
school en nog andere, spreekt eveneons
vanzelf. Daarvoor zijn w eer goede terreinen
noodig in een aantal, dat ik vooi eon stad
als Schiedam op vier schal.
Wanneer dc gymnastiek oen onmisbare
iactor is in de lichamelijke opvoeding, niet
minder is dat hot govaf bij liet spel. Ner
gens betei toch dan daat, wordt dc vaar
digheid der leerlingen geoefend. Hoe groot
is verder niet hot hygiënisch nut, en ten
slotte, met hoeveel animo wordt het door
do kinderen beoefend!
Voor de middelbare school wordt hier
langzamerhand aan toegevoegd of voor m
de plaats gesteld: de lichte athletiok, als
loopen, discus- en speerwerpen, kogelstoo-
ten, althans voor do jongens, terwijl voor
do meisjes de rhy thmische gymnastiek een
welkome toevoeging beleekent om de be
valligheid van hot vrouwenlichaam aan te
kweekon en te doen uitkomen.
Wanneer aan al dezo eischon voldaan is,
en met wat goeden wil on inzicht van do
noodzakelijkheid voor de gezondheid, het
geluk en de kracht van ons volk, is dat mo
gelijk; wanneer aan al doze eischen voldaan
is, eerst dón kan men spreken van een goed
ingerichte lichamelijke opvoeding, van onze
kindoren, die door onzen wil ter wereld ge
komen zijn en voor wier geluk wij ten volle
aansprakelijk zijn.
Art. 1 van de voorgestelde Reichsjugend-
wohlfalirtsgesctz luidt:
Elk Duitseli kind heeft recht op lichame
lijke, geestelijke en zedelijke opvoeding.
En wanneer ik een aantal geboden moest
opstellen voor de menschheid, dan zou liet
eerste of uiterlijk het tweede luiden:
Elk k i n dh e e 11 recht op g p-
1 u k, d o o r e e n d o e 1 m a t i g e 11 c h a-
m c i ij k e, g e e s t c I ij k e en /cd o-
1 ij k e op v-o e d i n g.
Tot slot willen wij enkele andere takken
van sport aan een vluchtige bespreking
onderwerpen.
Ten eerste het boksen. Wammer gij mij
vraagt naar de sport, die m staat is den
meesten en meest alzijdigen lichaamsarbeid
te geven m don koristen tijd, dan zou ik
u zonder twijfel hef boksen noemen. Daar
mede is het goed recht van dezen tak van
sport voldoende gevestigd, althans vooi
krachtige, jonge mannen. Dut er overdrij
vingen on uitspattingen voorkomen, bewijst
niets tegen het boksen als zoodanig. Maar
daaimede wil ik niet gezegd hebben, dat
bet boksen m de school thuishoort. Om ver
schillende redenen acht ik het boksen niet
op zijn plaats in de school, zelfs niet m de
hoogste klassen van de middelbare school.
Hier wil ik ook eens een lans breken voor
het vaak zoo verkeerd beoordeelde rugby-
spel. Dit spel acht ik veel logischer en man
nelijker dan het zgn. associatie-voetbal. Dal
ik dit laatste niet opneem in mijn schema
voor de lichamelijke opvoeding, vindt zijn
oorzaak hierin, dat, hoi zoozeer de gemoe
deren onzer schooljeugd beweegt., dat het
ook wel zonder eenigo aanmoediging zijn
plaatt. zal wcton in to nemen cn te behou
den. Dat men in vootbalkringen ook eens
zijn aandacht wijde aan het rugby-spel
Daartegenover staat, dat het wandelen
wèl aangemoedigd moot worden. Dit is toch
een sport, die voor iedereen geschikt is,
jong en oud, arm cn rijk, die geen terreinen,
lokalen of toestellen noodig heeft, waarbij
noch over de stofplaag, noch over stelsels
behoeft gesproken te worden. En waarbij
het paedagogiseh element ook een groote
rol speelt. Weet gij wel, dat in een stad als
Den Haag, feitelijk aan zee gelegen, nog
zeer vele schoolkinderen nooit aan zee ge
weest zijn?
Ook zonder dat men komt- tot een 24-uur-
wandeltocht ot een snelwandelwedstrijd,
levert do wandelsport zeer veel gezond
heid op.
En eindelijk het zwemmen. Het is vreemd
dat in een waterrijk land als Nederland nog
een woord ter aanbevoling van het zwem
men gesproken behoeft te worden. En toch
verdrinken er jaarlijks 'nog 1500 Nederlan
ders! Maar al verdrinkt er geen éón, de
hygiënische waarde is zóó groot, dat een
lichamelijke opvoeding zonder zwemmen
niet denkbaar is.
V1
j.
I 5 G
'tl
i" "ii,
j t
1
1
f\ v
1
- L,
5 si
V
AT
r
IiH
V i
21
f
