l&,
ilv
It'"
If"
Mm-
lè
■ti
fr*
||v"
I»
1^/
IA
i§r3,
p:
Vfc,»
12,
IS-u
If1
lty;_
IW*"
den, ware-n: Dr. A. H. de Bruin en Dr.Ivan een nieuw gipsbedje voor een patient;Istrijden. Is de kampioen een twoelde elftal
.j^06'16^611; 14e. niet toelaten 'wegens veel te kuit ko-1 van een oerste klasse club, dan kan dat
Het aantal zittingen bedroeg 86. men; 5e. zonder gegronde redenen. elftal niet promo vee ren. Veritest een eer-
noo °®jf lMKlroeS 614> -ov«r By opname konden geen dor patiënten Lfe Wasse öuW> dan degradeert deze en
669 pahuiien fil.werk vermaten, of naar school gaan. pr mr'tfc.-.rtiid zes clubs
Nieuw ingeschreven patiënten 206, en wel Bij ontslag konden 4 patiënten licht weik er „„„m,,
31 mannen, 27 vrouwen, 148 kinderen, verrichten, 8 kinderen n&r school gaan. De, «wnpebties zullen als vo.gt u orden
Oude patiënten voor 'her-onderzoek 193,1 Na enkele maanden gingen enkele kinderen ingedeeld
en wel 32 mannen, 58 vrouwen, 103 kin-1 weer achteruit en werden opgenomen in eon I A. Eerste klassen H C.C., Rood en Vit
deïp.?" j Sanatorium Do overige patiënten blijven j H„ D V.SV.V.V., Haarlem, V.'0,C, en
Bij den aanvang 1922 waren jngesohre-1 vrij goed. V,R A.
ven 1060 personen, werden in den loop! De aonpatienten zijn, niettegenstaandeI pj. Tweede klasse- (2 afdeeliugen)A
van 1922 ingeschreven 206 personen, wa-]de weinige zonnedagen, mooi vooruit ge-{ v \rr it r P it VR A 11 en
ren 31 December 1922 ingeschreven 12661 gaan. Een patient is geheel genezen. Hei I n V wh 'tt
personen. I gewicht was bevredigend, een patient viel
Afgeschreven werden (oude patiënten na j steeds af, een bleef gelijk, de overige patien
behandeling;in her-onderzoek 5 mannen,ten kwamen win 1—10 KG. aan."
Namens het Bestuur:
Dr. A. H DE BRUIN, Voorzitter.
JOH. H. KLEIN, Secretaris.-
Albion, Haarlem II en de
1 'vrouw, 11 kinderen.
Nieuwe patiënten na eerste onderzoek
7 mannen, 3 vrouwen, 39 kinderen.
Overleden 7 mannen, 10 vrouwen, 3 kin
deren.
Vertrokken naar elders 2 mannen, 2 vrou
wen, 2 kinderen.
Sputum-oriderzoek werd verricht op bet
Centraal Laboratorium te UfcrecM 2S*.maal.
BIMENGAND.
Consulaire dienst.
De com.su I-gene ran! I, van Brazilië, da heer]
Tuberoelbaciillen werden gevonden 6maal j Leonardo de CaStra, isf voor acht maanden]
bij 6 patiënten. j met verlof naar 'Brazilië teruggekeerd. In]
Reactie van Pirquet was positief bij nieuw j zÜa plaats zal optreden de heer Rob|ïrto j
ingeschreven kinderen 61 maal, negatief 69 fda- Robrog a iBIeltrao. j
maal, niet verricht 17 maal.
B. V.V-V. II
Vleermuizen.
Dubbele competitie voor A en B en
verder ontmoeten alle vereenigingen der
geheels 2e klasse elkaar nog eenmaal
evenals het vorige jaar.
Derde klasse: Phoenix, V.0 C. II, H.
D-.V.S. II en H.C.CL III.
Gemengd Nieuws.
Van de kinderen, bij wie zich een posi
tieve reactie vertoonden, waren
0 in het 1ste levensjaar, 2 in het 2de
levensjaar, 6 in het 2de tot 4de levens
jaar, 7 in het 5de tot Ode levensjaar; 28
in het 7de tot löie levensjaar; 21 in het
lilde tot 14de levensjaar.
Huisb ezoek.
Het huisbezoek werd verricht door Mej.
Vereeniglng van Nederlantische Werkgevers.
Hel bestuur van de Vctteeniging van Ne- -
Spoorwegongeluk
Uit Saltlake City (V. St.) weidt gemeld
Acht passagiers, de machinist en de sta.
ket zijn gedood en 25 passagiers gewond,
waarvan sommige doodehjk, bij een spoor.
derlandscho Werkgevers deelt mede, dat] wegongeluk in de buurt van Woodside, dat,
het thans uitvoering heeft gegeven aan het j naar men méént, veroorzaakt is door een
1 reeds lang bestaande voornemen om de j grondverschuiving in een verradehjke berg-
tot nu toe maandelijks aan de leden toege- ach'dge streek,
zonden veria-ouwelijke „Mededeelingen" in
gewijzigden vorm het licht te doen zien en
ook algemeen verkrijgbaar te doen stellen.
Met 31 Mei a s. zal het eerste nummer
Uit de steennijverheid.
Men schrijft van wérknemerszijde:
Nadat van werkgeverszijde aan den Mi
C. M. Beversluis, in het bezit van het I van deze gereorganiseerde publicatie m den j to®oeT van arbeid was verzocht, als
Diploma, N. E. V. I vol-m van een maandblad, tevens officieel
- Januari 1922 waren onder toe-1 orgaan van de Vereemjpng van Nederland-
ziciit 260 gezinnen. ïn het jaar 1922 kwa-1 sche Werkgevers en het Centraal Indu-
men onder toezicht SS gezinnen. Afgeschre-1 stneel Verbond, verschijnen. Diit maand-
vea wegens vertrek 6 gezinnen. afgeschre-J blad zal den naam dragen van ,,De Werk
ven wegens overlijden 15 gezinnen, afge-1 gever"
schreven wegens onwil S gezinnen, afge-
ar-
bite-r het geschil in de steen-industrie te
beslissen, zijn de paltijen wederom bij el
kander geweest. Op een Maandag te Utrecht
gehouden samenkomst kon geen overeen
stemming worden verkregen. Woensdag is
opnieuw geconfereerd in Den Haag. Hier
Be aandacht wordt er op gevestigd' da! I Z1jn werkgevers en werknemers tot over-
schrevea om aad-ere roden IS j^zirtïvöiu j do Yorccnivan Ned^r]an<fecih,o Work-1 ^^ns-tGianwiig gekomen. A tin do b€islissnig,
gevers evenmin als het Centraal Industrieel I ran den arbiter zullen driepunten worden
Verbond, ook maar het geringste heeft uit I overgeladen
toe-1 te staan niet een weekblad, dat te Utrecht' 4e- loon, dat voor den duur eeneï!
Totaal 348 gezinnen.
Totaal afgeschreven 47 gezinnen.
Waren op 1 Januari 1923 onder
zicht 301 "gezinnen.
Aantal gezinnen bezocht 348.
Aantal huisbezoeken 1867.
Aantal bezoeken voor maatschappelijk
werk 127.
Aantal uitgezonden patiënten naar:
Volwassen Kinderen
Man. Vrouw. Man. Vrouw.
wordt uitgegeven onder dën titel van „De
Nederlandscihe Werkgever".
SechtszafceBL
Sanatorium 2
5
1
Ziekenhuis 2
5
1
1
Zeehosprtium
1
Dagverblijf 3
5
8
4
Elders n. familie in
gezonde streek
1
- Ongrldiqe pons
,0p 1 Juli 1918 had J. tP. Oppers tegen
jbetaiing van f125 een, polis genomen enj p;e p;U-tijea tot overeenstemming, waarom-
collectieve overeenkomst door den arbiter
zal worden bepaald:
2e. ten aanzien van het loon zal de ar
biter beslissen tuaschen geen verlaging van
hot loon en een verlaging van 25 pCt.
3e. De arbiter zal den duur van d'e over
eenkomst bepalen.
Omtrent de volgende punten kwatofen
de NA Da Eerste Netledairdsche AIaat- ;ren(; yus geen beslissing van den arbiter
schappij tot verzekering van jusi'SO au Lo- j noogjo- js
[terijen. Later Meek hem, techtefr, dat dïyj De werktijd, zal voor den duur van
een verboclen. Joter.y was, om, welke: redely s<Jjzoen 50 uug per week zyn.
hij" het betaalde geld terugvorderde, aan
gezien het hier, betrof eau lot in een var-
Se. Do sociale bepalingen, zooals die in
het Contract van 1922 stonden, zullen wor-
rectrtsgronden heeft.
droeg 13.
Deze verbeteringen bestonden in
le. Het aanbrengen van betere yentilar de vo;rdering wap. f 125 ftoe.
tie, door middel van raamhorren, 4 maal;] De-maatschappij Lotis'ico
door schuifbaar maken van bovenraam, 3
ïnaal.
2e. Het verhuizen naar betere woning,
6 maal.
3e. ffet repareeren van verteerde vloe-
ipolis (geeuj^g. uitkecJing bij ziekte zal ingaan van den
- j -iden dag ai van elk ziektegeval. In het
ïn eereten a,anleg wees. de kantanriaohterj ou<je cl0nLni-ct was dit van "den achtsten
I dag af.
echter! 3e, Het
eenter 1 ge liet minimumloon voor het steenma-
een teganvogderjing angesteld, wegensl ge-1 zaj nje; beneden f 1 per dagwerk mo-
maakte onkosten, van welke reconventilo gen daj<Hl r
neele vorfter/ng de kantonrechter slechte! 4^. Wederzijds zullen geen rancune-niaat-
een bedrag van. f25 toewees. (regelen worden getroffen.
In ho-oger beroep werd door de recht- r.„ Aar, ,iM1 „nlmn yn .-„1;^.
ren, zolders, noleermg etc., meestal door bank dit vonnis beves'ttod behoudens ten ,- alle rniicn-
Tiemiddeiin» van hft Riiresu vnw Wnntno- Darlx.üu oevesu,0a, oenouuens ren tingen worden veïfetrekt en alle bescheiden
nf™vm g Woning- j aanzien van de reconventioaiecle vorde- eri gegevens ter hand g<ïSte]d welke dtezo
W 4 aezinnen werd een hunrbifelan I ^eZlf L^ico hierin met out- voor za:n Pestosmg nooiig moeht hebben.
slag gegeven, eenmaal om «n beterewro I ^^eUegen'dft valniTaiestetde cassatie-1, rf1 ty*?'hfZ^°P
ning te kumien betrekken, driemaal om ih beroep werd door;'den Hoogen Rapd verJ 192^MochJ d^ uit
W°C?eï' IZ°tf 'hel ®&teei& bödrag den^aabitem beneden de 10 pCt.
Verscheidene malen werden vél zoeken moe[ if-ni toetalen vmi het loon blijven, dan zal het te weinig
betaalde loon wonden teruggestort.
Zulks geldt ook voor fabrieken, welke
nu oh eerst laten aan de uitsl,uiting of sta
king hebben deelgenomen en waar voor
voor Woningtoe-
ge richt aan het Bureau
zicht, Volkshuisvesting, Vereeiiigitig „Jozef
Bouw", Huurcomissa'e e. a., om verbete
ringen te krijgen van slechte woni-ngitoe-
standen, doch tot nu toe met zeer povere
Kerk en SeiiooL
Ned. ïïerv. Ker,k.
resultaten. Dit is eendeels een gevolg van A Ae L>olsbro^' ds" R ^njoöofrneer procenten verlaging is gewerkt,
de wonin^enanwcWe en anderfeek, door 1Asofa' e e li[Un* I Nadat deze overeenstemming was be
de zeer stotoe verdiensten in de meeste! Ber0<epen tte Polsbroek dsf. F. van. reikt, drongen de werkgevers er op aan,
de hoinm huren t 1 ^ch ^n Ham. dat zoo spoedig mogelijk het werk zou
woningen niet betaald tonnen worden- ter- riJf v°
wijl de T. B. C. Vereenigina de grodte Hemmgen, cand. te smur van de NedeirlandSche .Vereemgmg
verschillen niet altijd kan aamullen. Gwuda' - p werd medegedeeld, dat hieromtrent eerst
Am 7 paUênteo .--rd".®, biid^o ge- SgSSS-iS" f*' f" ,te inbreker.
a^,.v.a I Hooger3miIde. t j Xe Leiden kwam een 7-jarig join,-
Rem. G'em. getje hij een winkelier een stukje woirè't
geven voor de waschaan 4 patiënten
werd een bijdrage gegeven voo-r de hulp in
de huishouding; aan 3 patiënten werd een
bijdrage gegeven voor schoonmaak
Verder werden door bemiddeling van par
ticulieren verstrekt: ami 2 patiënten ver-
Tweetal -te 's-GraVenhage (alphahi.) ds. j koop en en "betaalde met eau tbaxik'blï'ljet
K. JCleyn te Loehe-m ^epi ds*. Wl Mackenzie 1 van f'10, Dit wekte argwaan, van den win-
te Utrecht. 1 keiier op, die de pqliitie waarschuwde
Hoog er Onderwijs.
welke hel ventje meenam naait het po1-
in de huishouding, aan drie patiënten geld j ,pn
voor uitzetten.
Ontsmetting van eén woning geschiedde
9 maal; ontsmetting; van lijf- en beddegoed
17 maal.
Di bruikleen werd gegeven of waren op
21 Beet '22 in omloop
Universiteit te Utrecht. Doet
ten. de heer C. "VVestraite.
ex. reeh-
sterkendde middelen, aan 2 patiënten, hulp t tot Utiebureau, Daair bleek, dat hij, ftei samen-
.-- ,i- .i:-j_-„ ij I arts de heer A. F. de Groot, geboren te werking, rn-et een vriendje, öv.ar ven schut
ting van een woning was geklommen e'nj
zich daarna) toegang tot het ihuis had 'we
ten te verschaffen, waaruit hrf (een acta-
tajsch met een bedrag aan 'bankpapier ont
vreemd heeft. Hij vprkfaprtie, .de taschi te
hebben weggeworpen. Het ïs! dezelfde jon
gen, die zich reeds aan v&rëjchilHende in
braken schuldig heeft gemaakt. Vermoe
delijk Bal hij ditmaal, worden ingesloten.
Sport.
Motorongeluk.
,Op een sterke helling, ojpj den weg naar.
Valkenburg is1 Dojndecdag de motcflirij}-
der V., uit Klimmen (L.) tegien 'n bloonil
geraden. De jangeïnani bekwam zwaar in
wendig letsel, waaraan hij na 'fco|rten ,tijd
is oiverledeti, i i
Stelling ingestort
Donderdag heeft naar de Tel. mefdt,
(Op de in oanlouw zijndei wieleitbatari nabij
4 li j Cncket.
9 35 j De competities 1923
4 1 I va'n den If. C. B.
lö' 18 I
r, tg Het bestuur van den Nederlandschon
rj j j Cricketbond kwam Maandagavond te Am.-
g g sterdam vrijwel voltallig bijeen.
23 20 j Bet verzoek van H.C.CI II om voor een
12 29 jaar als proef in de eerste klasse te mo-
15 41 j gen uitkomen, werd afgewezen.
7 18 j Het bestuur wensdhte geen precedenten
24 58 te scheppen, daar men 'dan het volgend
7 13 j jaar een andere vereeniging niet kan wei-
4 10 geren, wat men thans aan de eene zou
22 Iff toestaan. j
1 1 Tevens weid met algetoeene stemmen 5°^' sA^fteri?^' T? OI,geva"1
r 1 het besluit genomen, dat tweede elftallen Ser'ad- Eemge arbeiders! imp^ on-
2 0 van eeirste klasse clubs geen recht kunnen der stella^ö w^ka t^en de (tifWrne
verkrijgen om in de eerste klasse dompe- ?tond' toen houtwerk edh^ktopS naah
Dezie werden geopend 3 Mei, gesleien 301 titie uit fca komen. I ibenenen viel jRrj tefemigei jgfefWAndea;
'October* Verpleegd werden 20 patiënten, 1 gesloten werd de promoftie- en dfegtajda-1 een vain ip' (zdert leffjnsjbi'g! aan >toje.
dit warén3 mannen, 4 vrouwen en 13 j t i e we d strijden aan het eind1 van het seizoen
h'^sren. j te houden, om zoodoende tot een afvloetirng C0UraKt iw open zee
.Totaal aantal verpleegdagen beliep 2121. ln de @ei.gfe kïagse ge,raien. Het be- Het allerpifehwste: pp, joupnalisEielk getbied
Totaa! verzuimdagen bedroeg 217. wil d V ip feeker M feit dat (doior, de) DpiifyjMjaÊ
Twee patiënten verzuimden geen maal. P iL maatregelen gtetrojffen zijn," inzake de pubjti-
«edenen-.van verzuim waren; le. tot °P zes, datf terugbrengen. korrn catie vin oen „Ooeaan Editte" aan boord
|;jziekte. en,te hooge temperatuur; 2e- bezon I>10en van de gesheele 2te! klasse speelt dan van de stooms!chepeii dier Cupand)' "Ljjn,
Akenaan„specialisten3e- trjdelrjke opname tegen nutomer laatst vian de le klasse varende jbusïüchem Engeland ion da Vei)eeniig-
«l'incfret G«pu KZyAenhuis voor he| iqaicenlaaa het eind van een seizoen twete wed-i de Staten,
Sputum glazen
Sputum flacons
Sputum bakjes
Sputum doekjes
Kleine emmers
Groote emmers
Lysolbusjes
Ligstoelen
Ledikanten
Matrassen
Kussens
Dekens
Onderleggers
Horren
Thermometers
Schraag
Tochtscherm
Urinaal
De Oceaan Editie der.Daily Afaill. isi ban
dagblad, hetwelk aan bo-oid doop (jouijnalils1
ten vajr diit blad zelf (vetzotugdi en aanboord
i0ip de meest modernë wijze (gedrukt wordt
Aan (boord van de .Bienengaria, die Aqui-
ta,nia 'en de Mauretania, 'zijn gpojote lino
types geïnstalleerd-, welka ongeveer 13000
K.G. p. stuk wegen. Tweemaal per dag wor
den de belangrijkste gebeiurter\i|s!sen draad-
Joos naar de schqpen geseind, |zoo)wel' van
Engeland uiib als wel van Amerika uit, ter
wijl de belangrijkste beursberichten en
koersen eveneens! avonden opgenomen.
Sen proces over den voornaam Marmx
Moor de burgerlijke rechtbank' te Brus
sel is een proces; gevoerd- ovei; den voor-
nap m iMarnax. iEeu schotomvinkeliier dip
den voovnaani droieg, wab de gedaagde ejr
efscherek was de familie Marnix van Sint
Aldegonda. Zij a'roeg het dragen van dien
historischeu vaonnaanii to verbieden en 'de
rechter stelde op grond van een wét van
den llcur Geimfi\a,l eischeres! aar liét gelijk
De tschaqnwinkeher moet dus.' 'zijn .voor
naam vei anderen. i
Beroofd.
Gis ternacht 'deed een te 'sl-Gravenhage
vertoevend Erans'clunan. aan twee agen
ten die snrve d teerden op het Huyg'ens'panrk
aangifte dat hij in een perceel aldaar be
roofd was van een portefeuille, inhouden
de '14 biljetten van 5 Engelsche panden
elk. De agenten stolden dadelijk .een <qn-
derzoek in, waaïop de 38-jarige koopman
Nathan j. v. C. op de Vlucht sloeg. Na
een (opwindenden jacht jwisten <zrf hem
op de Rletterijkade te grijpen. Hij bleek in
het jhezilt te zijn van do gestoten porte.
feuiffie (inhoudende het 'gety'. Udib da woning
werd mos ia arrest gesteld dé 22-jari<ge
Martje P.. 'die verdacht wcfrdt Van mede
plichtigheid.
Rijke kinderenarme ouders
Men weet het: eer brengt een arme va
der met vreugd zes kïnd'ren groot, dan
dat zes rijke kinderen hem koesteren in
hun schoot
Het is hard gezegd, maar helaas niet
gansch en al onwaar-. Nog al te vaak ont
trekken kinderen, die toms ,ten koste
ran moeilijke opofferingen door de ouders
een ziekere opleiding ontvangén en het
tot welvaart gebracht hébben, zich later
aan hun eersten plicht, dien ze toch met
liefde vervuilen moesten, om. hun ouders
een onbezorgd en ouden dag- te verschaf
fen. Vel© arme ouders worden .idoor hun
rijke kinderen eenvoudig naar het arm
bestuur verwezen. Te Ataihem zit de Ar
menraad daar echter achtereen. Beze raadt
zoekt de rijke kinderen op .en dwingt zie
tot hun plicht Z'oa heeft hij in twee ja
ren tijds reeds- f40.000 losgekregen. Merk
waardige voorbeelden zijn te noemen van
familieleden, die geen ctent bijdroegen in
bet onderhoud Van eigen ouders. Er waren
er bij met jaarlijkscha inkomens van
f 10.000 tot f80 000 toe.
Oude Munten
Het R. K. Armbestuur te Bolsward heeft
eenigen tijid geleden 'de vroegere Christe
lijke School aan het Sdhildwijk aldaar aan
gekocht, ten einde daar een R. K. Bewaar
school in te vestigen Het pand wordt thans
geheel gerestaureerd. Bij graving fn een
der vroegere schoollokalen stiet een werk
man met zijn .schop op een steenen potje.
Hij schonk hier .eerst gëëtt aandacht aan,
docir toen. hij Jiet voor de tweede maal
raakte, kwamen enkele munten te voor
schijn. Hij schepte de aarde weg en bei-
merkte dat naast het gebroken potje nóg
een ander stond, dat eveneens munten bleek
te bevatten. De yoorzitter van het bestuur
werd direct met deze vondst In kennis
gesteld en er ,werd besloten dè munten
schoon te maken, Jen einde eeiug overzicht
van de hoeveelheid ,en de waaide te ver
krijgen.
Te munten, die geheel groen waren, en
allen aan elkaar huigen, bleken van 'de
meest "uiteenloopende "soorten te zijn. Er
kap. in totaal 590 stuks, gevonden, allen
van zilver, waaronder circa 350 ter grootte
vaar onze tegenwoordige, halve gulden, 100
zijn zoo groot als de oud© daalders en de
overigen zijn in .omvang zoowat gelijk -aan
onze rijksdaalder. Uit .enkele munten, die
de Martinus-beel tenis dragen en in het
rond de woorden ,Egmond en Hoorne, meent
men te mogen aifleiden, dat "het geld om
streeks 1575 daar .verborgen is. De jaar
tallen vanieeren van 1130 tot 1500.
De Lighallen.
De afstamming van Sarah Bernhardt.
Sarah Bernhardt heeft met betrekking
tot baar afstamming in haar autobiografie
vermoedelijk meer haar fan tasje geraad
pleegd dan de feiten.
Dé Mien schenen er op te wijzen, dat
zij van Nederlandscihe afkomst was, dat
haar ouders Almsterdammea-s waren, die
naar-Fhanrrijfc zijn verhuisd. Intusscheu
hééft een Diiitsch medicus, dr. Paul Bern
hardt, in het „8 Uhr Abendhlatt" over
Sarah's Duiische oTginé een belangrijke
mededeeling ©edlaan. Dir. Bernhardt be-
Wieert, dat Sarah's vader, Jadques, behoort
tot een. Joodsohe familie, die sinds de 17de
éeuW woonde te Lissa in Polen. Hij was
de zoon van den koopman Isaaq Bern
hardt, die in 1754 aldriar! was geboren en
die een jongere broeder was van d!r. Paul
Bernhaitit's overgrootvader.
De genoemde Jadques, in 1790 eveneens
te Lissa geboren, stadeeïjde in dé medicij
nen en de natuurwetenschappen te Frank
fort a.d. Oder en te Breslau. Hij schynt zyn
studiën echter niet te hebben voltooid, ver
wierf zich althans geen artsdiploma. Lan
gen tijd woonde hij daarna in Engeland en
Frankrijk en hij trouwde, na tot het katho
licisme te zyn overgegaan, omstreeks 1830
met een Frantpiise uit een aristocratisch
geslacht. Qoch uit dit huwelijk wehd Sa
rah niet gebo'ren. Jadques Bernhardt ver
liet zijn vrouw en kinderen reeds- weer
vooT het jaar 1840 en trouwde opnieuw
zonddr gescheiden te zyn met dé
vrouw,
die Sarah's moeder zou WQrie,
Er heeft dan ook een proces wesem v"
gamie plaats gehad. Sarah's vad^ .K j
den Ssten Januari 1846 te Betjim en (j Ji
op het St. Hedwigkerkhof begraven.
Ovea.' Sarah's moeder;
Bernhardt geen nadere mwïted-f*#™
heeft dr. Pa„i
daan. Den naam van haar vadaj zou I!'
rah> ,d/e «P Fransch grondgebied) en z«w
al vóór het jaar 1S44 geboren moet A
ernst op Interen leeftijd hebben aanzS
men. SU1°-
Intelligentie der bijen.
In het Aprilnummer van „Wetensohappe-
hjke Bladen geeft dr. G. v. M een into'
ressant opstel over de bijen m rerbani
met de onlangs door prof. Ludwig W
brusier te Freiburg gedane onderzoekinffer
over de intelligentie bij deze diertjes nu 'i
thalns door hem mogelijk is gemaakt ook
vun nen microscopische hersenpreparaten
te ver-vaardigen, wat tot heden slechte bh
hoogero dieren mogelijk was. Na «rsh
©enige voorbeelden aangehaald te hebben
waarbij aangetoond kon worden welke ge
deelten der hersenen van belang zijn als
maatstaf voor de intelligentie en hoe uit
vergelijkingen besluiten zouden binnen vor-
don getrokken voor levenswijze, ouderdom
geslacht van een bepaald insect, geeft schrj
oen overzicht van de verkregen results.,
ten. Arinbruster kwam' tot de ciontiutie
dat de grootte van een insect met in
bepaalde verhouding tot d'en omvang van
zijn intelligentie-orgaan staat. Dat evenmin
de grootte en de vorm van dien kop in
vloed heeft op de grootte der hersenen.eu
op de plaats, die het insect volgens am
intelligentie onder de and'ere insecten in
neemt..
Gebleken is ook, dat de sociaal levende
wespen rijker ontwikkelde hereens bezitten,
dan de honingbijen. Volgens Armborsten
nemen evenwel de aardhomjmels een eerste
plaats, de wespen de tweede en de honingi
bijen de derde in. Hoe deze volgorde zich
afspiegelt in de levenswijze der diren?
De honingbijen, hebben wel de strengst
georganiseerde „Staten" 'en de individu®,
gaan geheel in het leven en arbeiden voor
den staat op. Dit is minder het geval me!
de wespen, die in niet zulke groote groe
pen te zomen leven. Bij deze laatste blij it
eT meer gelegenheid over voor individueel^
werkzaainheid. Bij de aardhominels is het
een ander geval. De koningin legt na den
winter overleefd te hebben, bfj of onder
wortels van gewassen drie tot zeven, hoog,
stens 24 eieren, ieder in "een van voedsel
voorziene oei. Hieruit ontstaan in het voor
jaar do arbeidsters, kleinere wijfjes dan.
de stammoeder, die de koningin behulp
zaam zijn bij het vergaren van honing, stuiti
meel, hars, bij den bouw van nieuwe cel
len en het voederen der jonge larven. Da
grootere, later geboren wijfjes, die den
winter weten door te komen, worden het
volgend jaar stammoeder en werken zidi
tot koningin op. Bij deze is de intelligentie^
grooter dan bij' al haar onderdanen, hetgeen
ook het hersenonderzoek bevestigt.
Bij de bijen is dit laatste juist omgekeerd;
daar wordt d'e koningin door al haair werk
sters in intelligentie overtroffen. Ook de
manneljesbommels overtreffen de manne
tjes-bijen de laatsten laten zicih voeder®
worden 'oen slotte als ongevensöhte win-,
Ler-kcs(gangers uitgestooten. De aardhom-
melmsmnetjes daarentegen zoeken zich hun
voedsel zelf, zij strijden voor het levern
De met behulp van het hersenonderzoek
opgestelde volgorde d'er insecten naar den
aard van hel intelligentieorgaan rn de her,
senen is reeds nu een belangrijk hulpmid
del tot het verdiepen van onze kennis om
trent de le -enswijze der insecten.
Faillissementen-
Uitgesproken:
J. Brieffies, vroeger tuinbouwer te Lutje-
broek, thans boterbereider, te Enkiiuizera.
Rechiber-comm.tor. A. M. Ledeboer; cura
tor: rnr, O. J. de Lange.
C. Vlotfces, rijw ielhartdeiaar, te Uitgeest
R'c-chter-coimn.'rrxr. A. M- Ledeboercu
rator mr. C. Ai de Groot.
N. V. Drukkerij" ea Uitgeversmaatschappij
Dante Aligbieri, Castricum. Bechter-comim.
mr. A- M. Ledeboer; curator: ®r. C. A.
de Groot.
G. W. Oudhoff, los werkman, te Hedo.
Rechter-comm.mr. Th. Maiassen; cura
tor; pir. R. H. Nierstrasz.
J. Niels, handelaar in comestibles, Nij
megen. Rechter-comimimr. J. Kou;wink; cu
rator: mr. J. A. C. M- Leesberg), Nijmegen.
J. H. Schepers, winkelier in kruideiniieirs-
waren, 'Nijmegen. Rechter-coinm.mr.
Houwink; curator: mr. J. G. Broekman,
Nijmegen.
H. J. Sipman, koopman, Arnhem!. Recn-
ter-comm.: 'mr. J. Houwink; curator: mr-,
H. S. 'J. ffijinains.
Gebrs. H. van der P)erk en A. van uur
Perk, schilders, Putfcershoek. Recliter-comm-
mr. H- Heuyelink; curator: mr. J.
HoHeman. r,
J. M. van de Velde, landbouwer, Dui-
vendijke. Rechter-cornmimr. P. van der
Eist; curator: mr. J. A. G. van ffeutye-
G. C. de Goeij, behanger en stoffeeroer,
IJzendijke. Rechtereomm.mr. G. F- h®o
thoe Schiwartlzeinteig en HojheaLansbergl)
curator: mr. G. D. B. Ier Braake.
A. Willems, koopm'an, Vlodorp (Ho"1®:
bach;. Rechter comm.mr. baron vi Hoven
tot Westerftier; curator: H. G.
bruggen.
Th. A. D. J. Loven, juwelier en
smid. Roermond. Rechter-comm. en cura
tor als voren. -
W. If. Opbroek Caris, koopman, norn.
Rechter-comm. en curator al» voren.
E. F. W,. Jagers, koopman, Mehck Rcr-
kenbosch. Rechter-comim. en curator
VCpeïlKlumpkens, aaimiemer, te Posterholt
Rechter-conun. en curator als voren.
iW. H. van Ratingien, aannemer, te pos
terholt. Rechber-comm. ,en curator ate v°i -•
J. W. Geurten, koopman, ie Heerim.
Rechter-comm.*. dr. Janssen; curator.
G. van der Kroon, Heerlen.
J. Hoesén, mijnwerker, Kerkraitto. H
ter-coimn.tor. J- Gadïot; curator m -
Rikmenspoeï. -1 i
F. Ver-
t*
I
I'®
te
l-l!
I.ÖW
IT
I
I«<1 J
KMI
IT,
I »?V
IS',
i;^
it-'j
|$r.
Ia
lö^i
ft daH OOk WUTU^
rlnnn 1
W
v-.-
