Stoombootdienst
A, TIEHAÜ.
y yl
k'
lEVENSlUST
Het koopen van ïlupwepken
LOEDWUN
VAN DER HEER S BESCHUIT
in.
Het officieel Adresboek van Schiedam.
ADVERTENTIËN.
KOHIER
4jL4>i
Jubileum-Horloges-
Schiedamsche Courant
ZÜTPHEN.
Schiedamscheweg 83,
Rotterdam.
liasilssltoiff ep 8stigr&&
Spotgoedkoop 1
Cycle Import 'S-QHAVENHAGE.
Zuiphensche Courant,
a K iEKTB BOLLBK
BJESOKUITBOLl/JEN
TWEEDE BLAD
Uit de Tweede Kamer.
ARTS,
Mond- en Tandarts.
MT Kunsttanden en ge
bitten tegen zeer laag
tarief. 1527 3d
Het allerbeste.
Gerotelde <Ka$e3gf(»e&«
KLISSER RCITROEN
AMSTERDAM
Agent voor Schiedam en
Omstreken:
ac ISE
W Is een zaak vai> vertrouwenkoopt deze
daarom alleen in bet bekende magazijn vau
yierk.DE PLEEGZUSTER'
Verkrijgbaar bij
A. F. v. Lissa, Apotheker, Hoogstraat.
A. SCHOLTEN, Drogisterij, Broersvest 71.
P. J. r. d. SMAN,
N.V. De Papaver,
A. HAASE,
M. P. HEETMAN,
A. M. DE GROOT,
Hoogstraat.
Korte Dam.
Broersveld 13.
Kethelstraat 2,
Singel 140. 2417 102
Door grooten voorraad, groote inkoopen en voordeelige
contracten, extra aanbieding in alle soorten
Wekkers, Regulateurs, Staande Klokken en Pendules
met en zonder speelwerk.
Houten en nikkelen wekkers, vanaff 1.35
Idem met radium, vanaf- 3.60
Idem met twee bellen, vanaf- 3.95
Onze bekende wekker-horloges met lichtgevende
plaat en wijzers12.95
Moderne hangklok met slag 11.50
Idem veel mooier en grooter- 14.60
Moderne staande klok met slag- 12.50
Idem fijner van model- 17.50
Moderne koper-bronzen pendule met vazen - 15.
Bekijkt vooral onze etalage .met de groote sorteering
Pendules van het bekende Solex-Brons, dit is veel
beter en fijner van kleur dan ieder ander fabrikaat. Chro
nometer Mercedes f 42.mooiste en accuraatstehorloge
in dezen prijs.
Speciale conditiën voor 2323 100
CAFÉ RESTAURANT ,,'T GOUDEN HOOFD"
sPS VJtóSE£S30Jt±JBNJESI*[s
Prijs I 2.50 (gecartoHneerd In linnen omslag.)
Uitgave: H. A. M. ROELANTS, Schiedam.
Vrijdag 13 Juni 1924, So. 17608
Toen ia den Fransoh-Diuiitsdh'en oorlog
een Amerikaansch' schip, dat naar Europa
voer, een Engelsoh' schop, dat daar vandaan
kwam, passeerde, om nieuws van den oor
log to vernemen werd er enkel geseindOur
D-ckes is dood. Die Enge] sok en vonden het
oveilijden van hun grooten romansehiijver
veel belangrijker dan welk oorlogsnieuws
pok. En wij denken daaraan, nu wij ons
overwicht niet anders kunnen betuinen dan
met een: Lobman is dood.
Zeker, de heer de Savornin Lohman is
reeds in 1921 de Kamer ulsjgegiaan, hij kende
te goed de groote beteeikianis van het woord
Daar is oen tij'd van komen, daar is een
tijd van gaan, een Woord dat Dir. Kuyper
helaas, niet zoo goed verstaan heeft. Maar
al nam hij niet meer als Kamerlid aan
het meest actieve deel der politiek 'deel,
zijne vaardige pen, aan welke zooveel le
zenswaardigs ontvloeid is rustte niet. Eu
niet alleen het hoofdorgaan der Chris tehjik-
Historische partij, jjie Nederlander, prof:
leerde van zijne groote weikfcrachl, d.e hean
om zoo te zeggen tot h'et laatste voor een
doel alth'ans bij Weef, maar er verschenen
ook no%brochuxes van z'ijine hand.
Lobman is pit de Kamer heengegaan
niet zoo lang, nadat hij1 door de Onder
wijswet-Be Visser het doel van zijn leven
bereikt zag, te weten het gelijk recht
rptor het openb'aar en voor het bijzonder
Onderwijs. Daarvoor heeft hij gestcden met
al de kracht die in hem was, en alle
gavlen waaroVer hij] beschikte, daarvoor
gaf hij ieen rechterlijke carrière otpt, die
glansrijk! beloofde te worden, hij was
reeds op 29-jarigen leeftijd rechter in de
arrondissements-reeh tbank van dein Bosch,
lOjm! zich aan de politiek te geven. Zijn
eersten stap op den weg, dien bij op den
we© naax dein strijd voor het gelijkrechtj
Van het bijzonder onderwijsi zou> ziet ten,
en die v'öor hem Van vérstrekkende ge Vol
gen zonde zijn, kwam voor hem zelve on
verwacht en ongedacht. In. Dep. Bosch was,
toen Mj! daar rechter was] de Openbare
School feitelijk een Roomsdhe Sclhobl. (Lljet
isi bekend pit onze Onderwijlshistorie, dat
zulke dingen toegelaten werden een halve
eeuw geleden, om ook in Roomsche oentra
de Bevolking aan de openbare school te
binden. Men. noemde dat |de „gedienstig
heden der practijfc'', maar het is toch
zeker niet noodig te betoogen, dat zlulks
absoluut in strijd was met het karakter,
dat de openbare school behoort te heb
ben. iWainit!, daar zijl de rechten der min
derheden moeit waarborgen kan zij op
'godsdienstig en kerkelijk gebied riet an
ders dan neU|traaL wezen. Lohman had dus
het Volste recht aan zijn zijde, toen hij
lOivter deze zaak den strijd aanbond, en
die strijd braebt heim in aanraking met
Dr. Kjuyper, en het gevolg was nauwe j
vriendschap Ijusscihen die twee, en de in
trede van Lobman in de Kamer en zijin
benoeming tot hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit. Zij waren de aanvoerders in
den strijd tegen do alleenheerschappij van
het Openbaar Onderwijs, en de fijne jurist
en kenner Van ons Btaatsrecht Lohman
vpldo aan wat den theoloog en weispreken
den volks.tribjuun Kjuyper ontbrak. jHjoe het
in 1894 tot breuke .tusschen die twee irian-
nen kwam is bekend; wat dat vrior Loh
man moet geweest zijn, die zoo goed als
ajtas opgeofferd had om naast Dr. Kjuy-
per den schoolstrijd te Voeren, laat zich
heter denken dan beschrijven.
De kiesiwet-Tak heette do aanleiding, maar
de diepere ondergrond van het geschil was,
dat voor Lohman mlet zijn vrijheidl.evenden
geest bet régime-Kuypex, die als leid^
van de anti-revolutionaire partij geen leg»
spraak duldde, niet te dragen was. Kwa.
er dus aan de persoonlijk goede verhou
ding van deze heide groote mannen een
einde, Lohman heeft daaraan geen oogen-
blik bet doel, dat bij voor oogten had,
opgeofferd; hij heeft Kuyper als minister
zelfs zeer loyaal gesteund, al heeft liij
dan ook notoit van de schoone(?) inventie
van den gemeenschaippelijiken geloinfsavor-
lel willen weten, en al heeft hij zich
openlijk daar tegen verklaard.
Na Kuyper's ministerie, krijgt dat yan
Jleemsikcik zijn krachitigen steun, omdat
hij daarvan hoopte finale oplossing van
de schoolkwestie naar zijn zin. En heftig
was zijn tpom, zijn temperament was nu
eenmaal zoo, toen de stembus van 1913
zoo overduidelijk het Uitsprak, dat het
Nederlandsche volk van diens betwind, ge
noeg had. Diens opvolger, de groote staats
man Cort van der Linden, die zoo uitrn.
miend begreep, dat er aan den po li tie-
ken ,slrijd over het onderwijs een eind
moest jkoime'L zou zijn wtenschen vervul
len. .poor de samenwerking van Bos en
Lobman is het werk van de Bevrediglngs-
coimmissie in hoofdzaak geslaagd, dat als
leidraad voor do Visser mochit dienen bij
diens 'Onderwijswet, en Lobman beeft bet
geluk gehad, na oneer dan 40 jaren van
strijd, waarin hij hevig aangevallen werd,
maar pok zelf fel van zich afbeet, dezen
bekroond te zien met succes. Tot' hoe
gpaoten toorn en betreurenswaardige uitin
gen de strijd van Kuyptex on Lobman bij
de tegenpartij leidde, bleek Wel, toen een
Groningseh hoogieeraar zich! 'ftiet ontzag
te rijmelen; l
„Geen dweeplzidfoe Alexanders,
Of Brammen vjoJi venijn,
Verdienen Nederlanders
Te heeten of te zijn."
Om van de misselijke aantijfgingien van
de thans gelukkig verdwenen Uilenspiegel
niet te spreken, die ook excelleerde in
slechte teekeningen, en die Lobman na de
Doleantie steeds afbeelde roet de ziaag on
der den arm, en zich' niet Boog er wist op
te werken dan in hem „den pane© Lager,'
te zien. 1
Dat alles is lang gleleden. Aan Lobman
is nog bij zijn leven rech't wedervaren,
en na zijn kort ministerschap "in het ka
binet jWaekay van 1888 wterd bij! bij zijne
wederkomst in de Tweede Kamer daarmede
een tegenstander naar verdienste geëerd. Iiij
was gezeten op het eerste buikje in de
tweede rij van Links aan de Rechterzijde en
nam steeds deel aan de debatten over ge
wichtige Zaken, en de Kamer vergaf den
jeugdigen grijsaard gaarne, dat zijn tempe
rament hem nu «en dan parten speelde,
als hij meende dat het de minderheid te
doen was, om de afwerking van hot Regee-
ringsprog'iam tegen te houden. Vooral met
den heer Schaper beeft hij 't meer dan eens
heftig aan den stok gehad. Maar hij was
vóór alles gouvernementeel, zoodat lfij elke
regeenng steunde, zoolang zijn beginsel h'sim
dit niet verbood. AViat ook hierut voort
kwam, dat zijn eigen ministerschap hem
door ervaring geleerd bad, hoe moeilijk
Let regeeren is. Voor een tweede minister
schap heefl hij dan ook, hoe vaak daartoe
aangezocht zich ni-et laten vinden.
Was Lohman conservatief? Hij was het
zetar niet in dien Zn, dat hij meende
den tijd tegen te kunnen honden door aan
den Wijzer van de klok tje gaan hangen.
>1 had hij dat regentenbloed in de
eren, dat liem de overtuiging gaf, dat
j in de eerste plaats tot h'et Kamerlidmaat
schap moesten worden geroepen, de eene
opvoeding hadden genoten, die daarvoor
de noodige ontwikkeling geeft. Hij! was dus
aristocraat, maar in den goeden z'm, dat hij
toch' ook open oog had voor de nooden
des volks. En al stond Kif sceptisch tegen
over de sociale 'Wetgeving, Zooals tegenover
alle maatregelen van boven, en ook tegen
zedelijkhe.dswetten, eene goed geleidé vak
organisatie stelde h'ij op hoogen prijs. En
toen de tijd rijp Was voor Algemeen Kies
recht verzette hij zeb daartegen niet.
Do voorzitter van u© Kamer heeft hem
in welgekozen bewoordingen herdacht,
waarbij de Regeenng zich natuurlijk aan-
slloot Met Lobman is een groote figuur
iheeingegnan, oen man van onkreukbaar
nebhlsgevoeil, van den moed zijner over
tuiging en wij hretogen aan zijn nage-
diacihteniis eerbiedige huilde. Een van de
beste burgers van Nederland is heenge
gaan.
Db Kantor is deze week, tetersL Woensdag
bijeengekomen, om Db Indische Koelïo-
orclonnanliën te befoandeton. Het was
eigenlijk oen vreemd debat, zooals dehoer
Van RijekeVo-rsetl terecht opmterkto, ivant
or is gteten Regeeringsvoors'tel In 1916
heeft do toenmalige Minister van Koloniën
de beer Rleyte, bescheiden overgelegd nam
de Kamer ter zake van h'et ontwerp-'
Koaliel-ondonnanüén van nrr. A'. F. van
Biloimlmeistoyn, die daartoe Je opdracht
kreeg, nadat mr J. Brand in zijn bekerde
brochure de mishandelingen had geopen
baard, Waaraan met name in do cultured
in Djati de koelies blootstonden. De Kamer
benoemde toen een commissie, bestaan-
die uit de hteeren Benmier, Marcliamt, Van
Rijekevorseil, Schaper en Scheurer, om, ovef
dat ontwerp rapport uit te brengen. Haar
rapport verscheen op 25 Maart 1919, maai'
bleef liggen. En inmiddels nam die Volks
raad in Indië op 7 Nov. 1923 een ordon
nantie aan tot wijziging en aanvulling
van de Kooi ie- ord onnan Lie voor Sumatra's
Oostkust.
Dit feit gaf de Commissie aanleiding!
aan haar rapporL eön naschrift toe te voe
gen, dat 21 Mei bij de Kamter inkwam. En
de wijziging der ondomnanlie kwam! in
hoofdzaak neer op verzekering van hel
behoud deir poenale sanctie, waaronder
verslaan wordt-bet recht van den werkge
ver om den onwilligen Koelie mei den
sterken arm] tot arbeid! te dwingen. Maar
daarnaasL wilde de Commissie verkorting
van den duur Ider zeëngagemente-c'ontraep
Hen, en verbood aan ondernemingen waan
Voorlgezetto wantoestanden geconstateerd
zijn, om contracten met poenale sanctie
te si!uiten. De commissie uit de Kamer
stelt zich trouwens op het standpunt, dat
de poenale sanctie zulk 'een abnormaal
middel is, dat dit slechts is te aanvaar
den, voor zoolang ze onafwijsbaar is. Daar
om wil ze dat te beginnen met 1930 om
do vijf jaar de Koeliei-ordonnanLie zal wor
den h'erzien. Alleen de heer Schaper gaal
verder, en wil de Kamer laten uitspreken,
daL uiterlijk binnen rijf jaar de Koelie-
ordonnaniie tot het verleden moet behoo-
ran, en dat om daartoe te komen dadelijk
overgangsmaatregelen moeten worden ge-
Lroffen en toegepast
Db zaak werd nog iets moeilijker, door
dat onder Gouverneur-Generaal van Lim
burg Btirum onder den invloed van ile
gebeurtenissen van 1918, toen do beroem
de „polsslag van den lijd" nog klopte, run
bal angh ebbenden werd medegedeeld, dat
de poenale sanctie binnen weinige jaren
zou worden afgeschaft, terwijl de tegen
woordige Gouverneur-Generaal, de heer
Fock, van bedachtzamer mentaliteit met
verder komt dan de verklaring, dat
ook voor Indië de vrije arbeidsovereen
komst het eind-ideaal moet zijn.
De poenale saetie werd dus begrij
pelijkerwijze het hoofdpunt van het debat.
De heer Scheurer was tegenstander van
dezen dwang op de koelies, maar meen
de toch, dat aanneming van de motiie-
Schaper tot niets zou leiden, terwijl juist
de conclusie van de meerderheid met haar
geleidelijke afschaffing, de verdwijning van
deze abnormaliteit waarborgde.
De heer Gerretsen, die met zijn Indi
sch© pohtfck minstens vijftig jaar ten
achter is, en Wiets voelt \oor de ont
wikkeling van Indië tot zelfbestuur, hield
een rirrig pleidooi voor het behotud van
deze vermomde slavernij, zooals de heer
Schaper de popnale sanctie niet onaardig
betitelde. Wrj' kregen argumenten van het
allooi als dat het niet erg is, dat de koelie
niet mag weg^oopen, want ook een re
sident mag zijn standplaats niet Verlaten
zonder goedkeuring yan den Gouverneur-
generaal. Mij hebben echter nooit ver
nomen, dat residenten nu en dan on
barmhartig afgeranseld worden, wat vjol-
gens de brochure van Mr. Brand met de
koelies helaas wel het geval is. De rede
van dezen Vrijheidsbonder was zoo weer
zinwekkend materialistisch en wekte zoo
veel verzet, dat de leider van de fractie,
Mr. Dresselhuys, te hulp kwam; hij zou
wei zijn stem aan de conclusie Van de
meerderheid van do Gommisse geven,
maar los van de it»e!:"hün)g. Als nu todh
bepaald wordt, dat jde poenale sanjötip
reeds over vijf jaar moot verdwijnen, zou
dat in de cultures een toestand Van on
zekerheid scheppen, die zeker niet in het
belang van Indië zou wezen.
Daarover liep dan -ook de vraag: Voor
hoe lang nog? En het is zeker, dat alle
leden van de Commissie, behalve de hoer
Schaper, zich daarbij! tamelijk wel op de
vlakte hielden. "Wat begrijpelijk is, cn dat
te meer, omdat er reeds werkgevers zijn,
die van den hootrakt-koelie met willen
weten, en tot de vrije anheidsoveroenkotost
overgegaan zijn.
Teekenend is het dan ook, dat, al ver
klaarde zich dan ook de Indische specia
liteiten, de Christelijk H islLorisclie heerLm
vink en de katholieke hoer Feber zich
beslist tegen de poenale sanctie, zij' toch
niet anders dan geleiidelyikie afschaffing wlil-
j ten. Jm hetzelfde standpunt nam de heer
Rijckevorsei in. En eigenlijk ook de lieer
Schaper, want het is voor een sociaal
democraat, wien het radicaal toetasten in
het bloed zit, toch eigenlijk al Keel groote
concessie, als hij een „vermomde sla
vernij" nog vijf jaar wil laten heslaan.
De heer van Ravesteiju verheugde er
zich buitengewoon over, dat de belofte
van 1918 tof afschaffing van de poenale
sanctie, niet was nagekomen, want dat zou
het Conflict tusschen Regeering en inland-
sche bevolking verscherpen, en het com
munistisch© ideaaleen Indié dat zich los
scheurt van Nederland, naderbij' brengen I
En toen kwam de Minister aan het woord.
STADSOTEW8.
Uit den Gemeenteraad.
IV.
R.-K. Openb. Leeszaal
en Bi Miotheek.
D10 heer v. d. Kraan heeft sedert De
cember de strikken bëketon en heeft ge
hoord, dat er in de Openbare Leeszaal
boelen zijn, die vergiftigend zijn voor een
deel der bevolking.
Spr. zou het beter achter, als die boeken
verwijderd werden. HJij1 ^al met ziijn stem
geven aan de subsidie.
De beer Gollé: Het debat loopt niet
over de principieel© kwestie, maar over
zaken, vau minder beteekenis. Het lijikt hem
dat hiermede geen fair «pel gespeeld wordt.
Door den heer Evers is gezegd, dat de
verordening op de bewaarscholen niet na
geleefd worden, maar dat is toch met ver
schillende zaken hier bet geval.
Juist omdat dit hier reeds herhaaldelijk
is aangetoondI
De Voorzitter verzoekt den hear
Co] lé bij het onderwerp te blijven.
De heer Collé wijkt daarvan niet af,
Hij wees op wat de heer Evers heeft ge-
zegfi.
De Voorzitter: U moet zeggen wat
fioor u gewild wordt.
De heer Collé gelooft dat de prineipir
eele zijde der zaak moet besproken wonden.
(Wij) willen de algemeen© volksontwfkfjjet-
ling en daarom willen wij1 ook de Leeszaal
subsidieeren.
De heer mr. v. Vel zen: Verschillende
sprekers hébben het voorstel van B. en Mj.
verdedigd, van meerdere zijden is 'dit be
streden. i
Bpr. gelooft, dat we de zaak zoo moeten
stelden, dat, ais er niets gebeurd was, dat
aan de Katholieke, de Christelijke of de
Israëlitische openbare leeszaal, die opgei-
richt zon worden, ook subsidie zou worden
verleend. Hij gelooft ook dat het een recht
is, dat in oen gemeente, waar ©en derde
van de bevolking een dergelijke inrichting
in 't leven roept, daaraan steun wordt ver
leend uit de gemeentekas.
Er schijnen, liter mensöhen te zijn, d:e
meenen, omdat zij hebben gestemd tegen
de Openbare Leeszaal, nu niet hun stem
kunnen geven aan de subsidie van een
Openbare Katholieke Leeszaal. Maar de mo-
raele verplxhling die bijl de aanvaarding
der Rijkssubsidie aan de gemeente oplegt.
Spreekuren eiken dag van 11 tot 5
en volgens afspraak (uitgezonderd
Woensdags). Zondags v. 101. 2 u.
Telefoon 34807.
Frissche Pepemuntsmaak.
Ovale ALUMINIUM Doos 20 ct.
Groote tube 40 cent:
Overal verkrijgbaar.
2i56 28
SSeepbootdienst, riwsperj. bevrachtia-
gea, transportovcrnaiae, Inklaren, ep
•ban «a bowerkea van goederen.
Opelagnilmto voor SOOO ton altijd b«-
Ochikboar. Ma» tr&Rspurtea loader
Voorafgaande kenni'-pering. 2383 29
BILLIJKE TARIEVEN.
Hoofdkantoor t
léblecïaaaKoofilitraat SS»
Telefoon Ma.'» tót m Mi*
ENQELSCHE
RIJWIELEN
mot Ounlopbanden
tot fabrieksprijzen
To voldoen bij aflevering t 38.
Later te betalen t 20.w
FRANCO EN GOED VERPAKT.
Vraagt gratis prijscourant No. 584.
ALLE uitvoeringen voorradig.
ïo»i 14
Licht- loopend 1
Snelnaaiend!
Onverslijtbaar!
Hoofdagenten voor Ned.én Kol.
Keizersgracht 255
[I. KUIPERS,
Hoogstr. 56.
.1155 27
qj jA 9Q
H die weaschen te adverteerea t*
Intphea mi ia ie Graafieiap,
vrorden opmerkzaam gemaakt op de
altgevers W. J. THIEME Co., door welk
dagblad daar da meeit afdoende publlot»
telt wordt geboden.
is onontbeerlijk voor iedereen
en wie de lust tot leven bezit
heeft de meeste kans op een
lang leven, de wensch van elk
gezond mensch. Mist ge levens
lust en voelt ge U moedeloos
en mat, gebruikt dan eens regel
matig Haco'i Medicinale
Bloedwijn, merk „de Pleeg
zuster" en U zult ondervinden
dat zijn opwekkende eigenschap
pen heilzaam op Uw geste!
werken. Deze wijn bevat boven
dien de voor het organisme
noodzakelijke Ijzer, Phosphor
en Kalk, waardoor hij ver boven
de imitatie-merken staat. Een
doktersattest zal U overtuigen.
Eet vooral op naam en merk.
Bekroond te Antwerpen met de t
Grand Prix met gouden medaille.
Vraagt uitsluitend
n
DOOR HET GEHEELE
LAND IN ALLE VOORNAME
ZAKEN VERKRUCBAAR.
OVMRAL VJBHKRIJG-BAA3I
BOTBRSTRAAT 430 - TBLEP. 886
«100 M
i
ZEEVISCHMARKT, ROTTERDAM, TEL. 4075 - 11007 11038
EERSTE KLAS INRICHTEN' G. PRIMA KEUKEN
BILL ARM A AL MET m WTLHELMHÏA BILLABLES
MIDDAG- MM A rOMDCOMCEMT
■Mi AAKWTBLEH»: J.J.I
DZZ
(Wordt vervolad
