luiopiano I I VERLICHT a Indische Kroniek. Radïo-Programma's, i. Lor intending, De Indische stad. Onze taaie- voorvaderen. China town. Negotie, opium, ontucht, doibJLai©! en tienjarige eieren. liet is een aangename, maar, zij het in alle bescheidenheid gezegd, ook moeilijke laak om voor de tev.ois v,m dit b'ad op geregelde tijlen indncho hundeken te schrijven MutVijik immers, omdat ook zeik de genu,'del Ie hoog*, c.-clia Ide, intodoc- tu. eilc Neder.nnder ran o.tdriier g woon is om alles wat in krant, tijlsdnift. en periodiek In. 1b rankt, met eea verveeld gezicht oren* te riann Ik zonder bij deze bewering suiker-, rubber- en thecfondson naluonlijk uit Doe.li waar'ijk© behing tel ling in ons ontzag'ijk koloniaal bezit, in teivsse roer land en volk en hun out- wikkdnu, voor do verhouding tot Neder land, i oor lerou en werken on/er land- genoo'ou in de tropen, besef van hel inhaal Uil,mg \an Indie voor Nederland, men vindt liet slechts voor een zeer klein per cent a g v van het Nederhmdsche volk. Dat zijn tie n.onsehen, die Iiutic uit eigen aan schouwing "kennen, oir gereisd, geleefd en gewerkt hel ben of or door persoonlijke belangen nauw mee ie*honden, zijn liet oneindig grootcre overige dec! van ons volk kost met belangstelling van wat er giUnut in China, Jap in, Tchcko-Silcvakije, Nicaragua en Portugal, ivi! in zij i dag'in- den do correspondenties uit alle grooto wereldsteden niet mis en ui air voor wat ©igon ras wrocht in de Iropen en daar nog dhnengt, voct hut bezit, dat vou* vijf-en-zci entig procent Node.land's wel vaart heteekent, heeft. hot, niets anders over dan onvursehil.igheid. Het is hier niet de p'aals om al de oor zaken dezer onvemh l ig'-eiri nt te sp'u wit. Ik ivil er >nti siocJds één noemen, het gebrek aan pikkende prop-g-nda en voorlichting over hot Nedcrland-cho rijk aan de antiore zyde van den evenau*. liet valt niet te ontkennen, dat in de laatste jaren oen vooruitgang op dit gebied merk baar is in woord en geschrift, in bioscoop en gehoorzaal, in schouwburg en kunst handel wordt meer aandicht nam Inlië gewijd Maar do bel mg telling blijft mets- min hoofdzakelijk beperkt tot cle grootste steden van het linxl, waar Ind'srhe be langen en groepen zich hot steikst doen gekten Deze kronieken mogen, zij het dan op hesch'oitlenwijze, er toe bijdragen om buiten die centra die belang telling te helpen verhoogen Het zat dan niet slechts hun doei zijn om behing ijk© Indische ondeiweipen, die in Nederland aan de orde zijn, en b langrijke gebeurtenissen die in Indië plants g ijpen, toe te lichten, doch ook den lezer een beeld te geven van land en volk en van het Indische leven, zocals het reilt en zeilt in de grootere ste den en in liet binnenland. .Wanneer men de tropen niet kent, dan maakt men zich van zu ke Indische steden en in liet rdgemeen vnn een Oostersche stad oen tofial verkeerde voorsteling Het overkomt je als „baar" (zoo noemt men in Indie den k©;sversch aang-komon Eu rope aan, dia nog nimmer in de tropen was), dat je bij aankomst van je mailboot op Tandjong Priok door een oom of een vriend of een relatie wondt afgehaald en in z'n auto in snelt© vaart wordt meege nomen naar zijn woonhuis op We tevreden, waar je de eerde dagwi of weken zuit log.oren Het oveikomit je dan, dat je na een rit van een fiksch hlf uur belangr stellend aan je gastheer vraagt, wanneer je nu eindelijk in Batavia zult awiveeren en dan ton antwoord krijgt, dat je er af tien minuten in lomltoert En inderdaad zal het nog ecnigen tijd duren vooidat je het begrip stad hebt losgemaakt vun je ing wortelde voorstelling van lmge en tccJito en nauwe en bocht ge straten en straatjes, waarin do huizon zich gavel 'aan gavel eindeloos aaneenrijen, tot gr*uwe passiiiC- stadsklokken Een Indische stad veeleer een rcusaciht'g muar slordig ge bouwd villapark, waai bij men zich de huizen niet moet denken als moderne IIol- Sancbich© viln's van den zoo geliefden roeden baksteen, doch als wit of geel gekalkte bungalows zonder verdieping met open voorg'iknijcai, alle gelegen cp hun ei non e:f Dieze bungalows varied en na- tutndijk naar den welstand der bewoners, evoris. dat met Europeesclie huizen het geval is. Men vindt or onder van paleis achtige ruimte en comfort, met wijde en hoogo zalen, galerijen en tcra=sen, de vloe ren geheel van marmer, temidden vnn ge weldige erven niet uitgestrekte gazons, ticr- palmen, hoog geboomte, men vimlt er ook die niet meer zijn dan L-edoinpte, kle 11e hokjes, met pietepeuterige voorgalerij']es, met erfjes zoo groot als een scJuirt En toed dikwijls staat de rijke reu-s Vlak naast den armen dwerg, en heel dikwijls ook worden ld© rijen der bungalows onder broken door ellendige inlands-die of Cihi- noosdie krotten, de daar als neergesmeten tusschen staan, Ltirwij! somi'ijUs middenin Joch moebtai als een gOLdel om de stad Je iniandscho kampong» liggen, die de grooto Indische steden hun bevel kings-- aantal van honderdduizenden geven. Wam in üatavia LijvoocbjetkL wonen mei imear da.n eon vijf en-lw.ntig duizend Europea nen, in Soera,baja niet veel meer dan twintig duizend, tmvijl Bandoeng het tot cteca achttien duizend heeft geluacht En dan mort men nog bedenken, dal er ou der di© Europeanen velen zijn, die naar Europeowho begrippen nauwelijks o-p die benaming aanspraak zouden kunnen maken. Do oudore Indische steden bestaan uit boven?tad on benedenstad Weltevreden is do bovenstad van Batavia Het is de Euro poovhe woonstad, terwijl de benedenst ui, het eigenlijke Batavia, wordt gcvo.m»l dooi de handel-wijken, waar de kantoren der hnnckifc.firma's zijn g vestigd Daar vindt m-vu ook do pakhuizen, de grooto banken, tol foon en postkantoren, lut pjlei» van Juslitwg het stadhuis Daar iind. men ook de straten en grichten waar onze Hpi'- -lancb-ito vooroud irs h n hn'zea 1» uwden naar ladcchmdschea U* nt, aauocugerijd tol straten, mot hooge sloepen, de ramen vom* zien van venstenu'ten, waardoo-r li hl en lucht niet kondou binnendringen ih de donkere- kleine kamers Duin* leefden zij in hun dikke lluwcclen wambuizen in e-cn temperatuur vin vijf en tvclldig graden in den sdli-uhiw, daar z.wc-cglon en werk ten zij in hun ongi Vent teerde vertrekken in tijden, toen er geen hygiëne bestand en nog geen ij .fabrieken, ou zij' moesten zich laven aan hot ongezuiverde put- en grachtwater, flat altijd wurm- was -en maar zelden lauw. liet verbaasde nageslacht vraagt zich af hoe sloea* on taai die Com pagnies-knapen wol geweest moeten zijn, die onder zulke omiMund-ghcden in de tropen konden vechten, handel drijven en een imperium stichten Maar het voarnaanipte ded der heneden- stad wordt ginormid doc-r de zoogenaamde C'hin-cescho kamp Dut is de voorstad der Chin-cezen, Chinartoivn Dual* hokken en leven tienduizenden zonen on doehteien van het Hömcilsc.he rijk, die allen goede onderdanen van koningin Wi'helnüna ziji, m hoogst onzindelijke en onfrssche be huizingen, maar ock in royale woningen m-ct rijkversierde deuren en vensteis, dio echter even onfriseli en o-nz.indelijk zijn De Clhineesch is laai, intel igont, aibcid- zaam en rail buitergiwoncn huidelrgecst Van zindelijkheid moet iiij echter niets hebben, van hygiëne Hoeft hij haast even weinig begrip als de in'anrier en ook in do rijkste families s'.apc-n niet zelden aiie loden van hot huisgezin, volwassenen en kinderen, tesamen in een bed De stralen in de Cihinee=che kamp zijn nauw cn bochtig, gevuld met onwel: iekei-de gorten en met een ho-nte menigte van groezelige kinderen en druk pratende en ge Boeleer de volwassenen. Die winkels zijn aan den voorkant alle open en verliezen zich naar achteren in donkere, onoverzienb ire sta pelplaatsen, waar o-liepittcn walmen. Die nauwe sloppen zijn permanent verstopt door Voertuigen van do meest uiteetilho pende soorten Daar wordt handel golreven en gesjacherd in alles wat het Oosten oplevert. Dixar is het loven en bieden tus- sehen blanken en gelen, tus'chen bruinen en zwarten. Daar rent do Europeesclie ma kelaar hoen en ivecr tir-schen peper en koffie-, oc-pra en tapioca-handel ren, ter wijl het zweet hem 'langs de slapen guls-l-, daar wand-elt de Atabische specu'ant of woekeraar rond in zijn langen willen ma-n- tol, daar- ivaakt "do dikke Chinees, turkend aan zijn koperen pijp, over hot rappe gedoe zijner knechten, daar draaft de bruine, half naakte kc-etie met zijn lasten aan do zwiepende ro-ttans-laken. ills- eenmaal do roodgloeiende zen het Westen in brand heeft gezet en m laairm- den gloed achter do kim is veitJwenen, dan is h-et ook wtlulra nacht in de tropen, Dan daalt tcgoijk met de naehlschrdnwen do rurt in -do Chineesclie stad Do toto's (winkels) wo ia ten geslo-tcn mot lange hou ten blinden, dq gale'0 man trekt z'ch te rug in den schoot zijner fami'ie-, insti-tunl-, dat hem boven nlte» lief is naast liet ha zardspel, d© negotie en zijn pijp Maar to-ch is hiet alles even vreedzaam en rustig achter do luiken in de bochtige sloppen ©u stegen. Eir is ook neg een Ghinadown hij nacht Menig Chineesde 'ho- bel verbergt achter zijn vreedzame facade ontucht, opium en dobbelspel Men'ge deur van een onaanzien ijk krot gwft toegang tot nooit vermoede uitgestrektheden on doolhoven, die men wijs doet niet te be treden. E11 temidden dezer wakende en slapend© wijken, verheft z:ch hier en daar eon getolereerd Chineesch res-Laurant van vele lOrdiep-ingen, Lailend in beht. geuild met hot gezo-ein der ©Hectische waateis cn het gelcrijsdi' dar dansmeiden, die de maal tijden oplvro olijk cin van gastronomische Chi- n-cozcn en niet zelden ook van Europeanen, die zich vargasten aan onnoembare ge recht-en vhn liaaienvinnen en tienjarig,e oieiren. En nu blijft ©r ovlea* het generate aspect der Lovend-ad en van het Euiopecsche leven in zijn a'gemeonhcid no-g zooveel to verteDcn, dait ik daartoe nog een vol gend© kroniek noodig za Ihebben. 'Dl B. stellingen, getiteld: Een studio ovcrcmdHon en hare bestrijding, Universiteit te Leiden. Doet. ©x. rechten, rnoj. t. von Michalofski. Univers'toit te Le-'den, Doctoraal examen Indisch recht, de- lieer i\T. do Man. Economisch doctoraal examen Indologie de lieer 11. J. W. Reijs. Doctoraal examen scheikunde de hceren A. Tasman en K. DosUmma. Doctoraal examen wis- en naluuikunde 'le heer W. Yroeken, Univeis.leit te lltiecht. Doctoraal exa men 1 rehlswolenschap do hemen G. \Yt, Mollerus en 11. P. .1. Derksema. Bevonlenl lot arts do heer J. de Visset en mej. J. W*. Hoeloft's. Universijeit te Utrecht. Doet. ex, ïecbls «etensiliap, de hoer J. Taluna. Unüersileil te Groningen. Itevonterd lo arts de hceim C. A. Gom,ports, geboren te Paramaribo; A. Beiboar, gebo-ren to Kof- lum; Univeisilcüï. to Gtonlngen. Gisteren is be- vohIomI Lo'. doctor in de- letteren en wijsbe geerte de heer D. Inklaar, geboren te Do venier, op een proefschriflFiaru;o's Tho mas de Daculatd d'Armuid sos iniitatcurs en Holland© el dans d' aulres pays. Te re?/. imneiUHjzers. Voor de botrekking valu ondeiwijzrlro8- aan de o, 1. school te GouUnn, liobbem z:ch 90 scllicilantaa aangemeld. Vcor d© beitre-kking vain .onderwija r aan d© ll.-K. Jongciusschoo! to Dlrx-l jjOvVr-D© i.uwe), idio met 1 Januari gec-pdud wordt hohbon zich '200 scftdta'nLen aangemc-ld heeft haar wereldreputatie te danken aan hare schitte rende eigenschappen. Vraagt inlichtingen en prijsopgave bij tien Vertegenwoordiger voor Schiedam en Omstreken: W. A. HOUTMAN Co. Kerk en School. N©d. II-orv. Eo rk. Beroepen te Nicuwendam (lioez.) "ds. Dt Fabor te Tilburg. Gcrof. Kerken. Aangenomen naar Don Haag "(Oost) door ils, G, R. Kuijper te Haarlem. Ho oger Ondorwijte. Vrije Univers.teit. Doot. theologi© ae lieer L. v. d. Zanden te Putten (cum lande). Landbon.v |lloogcschool. Bevorderd lót doctor in do landbouwkunde, do heer W. ïll. de Jong, geb. le Wïjlhe, op proefsalirift met* Sport. Schaken liet tour nood te Mas kou, Na de 1-io ronde was de stand in het ioy-> &Vï Gemengd Nieuws. Prvjsvfrlaqing tan melk. "Dio llaagsche melkhandel dijel't mode, dat met ingang van hcidcin, 1 Dlecöntor, de prijs Idor melk, zoowel bij u-en in- als bij don verkoop met 1 deintper liter wordt verlaagd. Onregelmatigheden op een gemeente secretarie. Itot parket te Tiie-1 is Zaterdag naar liiemdcln vertrek ken, om iclcln onderzoek in te steLlen maar omieïg.lmatigliieiden, wolke vermc-cidclijk op dio gewoonte-secretarie tq Ltenidein zijn gepkxgü. Do ambteniuu* ter seniel arte J. P. v. R. Jr., een zoom van den ge-musntcsec're- taris, zou «1© kosten voor rijbewijzen tiq hoog hebbe nberekGnd. Beroofd. Een Ncfclertamdsclïo ztlöman is in een Iinis cp id©n Sriiiodainsc-hc-u dijk to Rot terdam van f 200 beroofd. HET ZOEKEN NAAR EEN GESCHIKT ST. NICOLAASGE'/ «SCHENK VODR CIW RADIOVRIENDEN -sS^Bï lilt m 1 Straatroovrrs aangehouden. Dia koopman C, R. B|. du do goudsmid. C. II, zijn aalagehcuidon als orvain verilacht, c-p een laait avonduur in de vorige ivöok aan ide 3pa|ngenschokaklio te Rotterdam, den hoor W. te liiebbijn beroofd vajn ©en gouden horloge mdt kalting,_ ö.|n goudan ruig, ©enig gold ©n ©eln sjaal, Öp aamvijziing van diein bestcileno is die koopmaln in dia Schielbaain- laan aalnigeJiomJen. Hij was ia het bezit van lidt geslc-lenio c|n boiimdidn ivead bij hem gevonddU ©en bcilicenbrjofj© van eön brain Icidiaren portefcaiill© dn aen ziivereln hor- lege, dat in de omgeving van do Iloogö- hoornen va'n een aiadarai liefei* zou gestoten zijn, Bn d© pcrtefeuill© bevond zich vol gens d-o anlnigchcude-nicln geen geld. Dbn inabij de Ilcogo boonnen be-roofdön lnoer werdit rerzochi, z'.cth te mi:Mön op het pcliliebureau in d)e Wilde die With straat. Bezoeken Juffrouw J. van der V., die aan don Schulpweg te Itclteidam in ©;|n ktokler* is gevallen eln ecu ben-sein schudding krueg, is overleden, 1 Dio 83-jarige juffrouw M. Nieuwenhui zen te Nieuwkoop, wier kt loten Woensdag bij het opstoken van oen kaohol in brand zijn geraakt, is aan de beko-mien brand- wondcia gverle-den. Oplichters aangehouken Door de Centrale Rechlerche te Rotterdam zijn hveo oude bekenden van de politie aan gehouden, n.l. den koopman O. A. G. A., uit de Vl'egersLraat en den koopman N. F. uit cle Gijztogsll-aat, weigen,s optllcih'ing van 200 K.G. aaidappclieny ten nadeele va-n oen koopman te Rotterdam. Zij hadden dezen verteld de aardappelen te moeten koopen voor rekening van een daar gevestigde Bank en hadden ook nog andere leugens verteld. Na -hun arreslati© bleek blij onderzoek, dat zijl onder bedrie- gel'ijke voorwendselen hadden weten te be- weiken dat zij*1 nog aardappelen moesten leveren. Beiden zijln ter beschikking gesteld van den olficier van justitie. Sen slachtoffer van de ramp te Borcuh De hoer U. Franssen te Roroulo, één der slac-litoffcrs van de stormramp, heeft hot ziekenbus te Devonjber, waar Mj verplc-egd werd, hersteld verlaten. Ontploffing aan boord Men meldt ons uit Vh'ssingen. Aan boord van, ©en Zweedsche-boot, ge laden met hout en bestemd voor Antwer pen heeft een ontploffing plaats gehad: Vier leden der bemanning werden gewond. Illet seh'lpt lis op itle roede* gekomen om twee man aan, wal te zetten. Een van beide,, die zeer ernstig gowonld is,( is naai* het zieken huis vervoerd. Inbrtker gesnapt Vrijdagavond beeft 'een zek-ero Seen berudht persoon, ingebroken bijl miej. Vajes- sen te Ciadier en Keer, (LMarechaussee cn do rijksvefelwiiichler, die van zijn plan op de hoogte waren, hebben hom echter op h-eciterdaad betrapt en in arrest gestclld. Oude grafsteenen In d-e bckenlde koopielifcork te Renswoude lag voor d-cn hoofdingang ©en gro.rte, dodi huw bchakbö zerk, die 'do afmetingen had van ©en noa-mnlen grafsteen. Vermoedende, dat dezo zea*k, ivaaraciliijnlijk' üjllcns de rc- vohiitio omgekeerd was1, heeft de burgo- Jf'i Woensdag, 2 Dtecêmber. II ilvjorsuml, IIDi.0., 1050 M. 12 011 7.30 uu-r. Politi©baric3it. G'8 uur. doneert dooa\'h)c-t HDlO.-orkcisit. 8 en 10 uur. Pers bericht Vaiz, Dlia®. 8.10 hinr. Cihriste'ijk Om1- roeppricigramlma Lozing dc-ar mr. Dir. AV A. Van Rijn, van Amsterdam. DiaV!-e-ntry, 1600 M. 10.50 uur. Tijd sein, weerbericht. 11.20 uur. Het radio kwartet ©n solisten (sopraan, bariton, pia no.) 1.202.20 uur. Tijdsein, Couturier's orkost. 3.35" uur. Lie/ring: Applied Geo graphy, 4.20 uur. Tijdsein, causerie. 4.35 uur. doneert vlau hiat CapitoMiea-ter. 5.35 tuur. Kindeiruurtje. 6>.'20 uur. Dansmuziek. 7.20 uur. Tijdsein Big Uien, weerbericht, nieuws. Lbzing: „Wood wind instruments". 7.45 uur. Muziek. 7.55 w, Tuiniorspraatje. 8 uur. Lezing: „Kent". 8.20 uur. Een ariond in Kent, zang, mluziek, speeches. 9.50 uur. Tijdsein, weei bericht en nieuws. Lezing; Tratli and beauty. 10.20 uur.'4e act© opera Darmen". 10.5011.20 uur. Neger-liodjes. Alanuenkwarte-t. (lo eu 2e te nor, bas, bariton). 11.2012 20 um*. Jazz muziek vln,n tot éiayojyhcitel. Parijs', Radio-Paris, 1750 M. 12.50 uur. doneert Lucfen Paris. 2 05 uur. Niöuwis, 2.10 ©n 4.50 utrnv Koei*sen, - Ila- vös persbericht 5.05 uur. Orkestcoucert G.05 en 8.35 uitur. Koersen, IlaVas pers bericht. 8.5010,'20 uur. Orkest-concert. Apto-, ïuidhtvtiart- en sportkroniek'. Brussel, 2G5 M. 8.'20 uur. Lezing: ,,L' lnnov|aition"l.' 8.35 uur. Ileginients- fe' I v. Ij w ril k vt'in D'0-nizetli dochtar", opeira-comlique 10.'20 uur. Nieuws. Munsitea", 410 M. 12.351.20 uur. Kin- deTViartel'.ingeu. 4.50GJ20 uur. Orkestcon- Cleirt. 6.507J20 uur. L'ezing: Die ge- sichiclito des Dieuitschen Tllieatcirs",- 7.40 uur. L'ezing: ,,D|e-r Sternliimimcl im 'Ne- Vldmlbier". 7,50 uua*- „D|o Z-igeunerbaron'' opemotto in drie aclten, v|an Sohnitzer. Königsivüstj©rhaus©n, 1300 M. 7:20 uur. ,.Dii© Eintfiihrung au& dom Se ra,il", opera, in-drto-acton van Mozart. Dhar- na iveicr-, sport-v*'en (nieuivsbericht. I Sl I B niicestar Van Renswoude, baron Taets vun Ataen-ongein, deze uit den vlcer laten no men. Dte verouders-tel'ling bleek juist te zijn, daa-r zidh op de achterzijde twee wapens vtertoomdem en een insiciriptio uit do tweede tolft van 'd© 18e eeuw, waaruit bleek, dat hteur deistijlds een officier was begraven, genaamd Brandt. Dl© bungcmeeiter zal gok trachten, don ingang van dein ouden eersten girafk-eïdcr vlan do liteoiun van Renswoude te ontdokken, 'dio zich m,o-ct bevinden ou der die korkhanicen. Mijngasontplnffing. Bij ©en mijtngascmtploffimg in eten mjjn na- bij Bochmn, zijn gistermidklag 4 mijnwer kers geidood' on 12 gewond. t In i Vrijdag Eet proces Steiger. h!et proces Steiger teHemberg werd lag ails getuige- ©en zekere Warchoa Singel 116, Te!. 871. ciacht dit &A Handehmerk Handels schaaktoimiciOii te Moskou: - Bogoljubow gesp. gow. reim. veil. put. 13 9 3 1' Lasker 13 8 4 1 10 Ton© 13 7 4 2 9 Ronmnowski 13 7 2 4 8 Gapablanca 14 4 8 2 8 Tartakowor 13 3 9 1 71/2 Marshall 12 6 2 4 7 Bogiatinsclnik 13 3 8 2 7 urii rdekl 13 4 6 3 7 Reli 14 4 6 4 7 Genowski 1*2' 4 5 3 61/2 Bubinstein 12 5 3 4 61/0 Rabinowitsch 1*2 3 5 4 Spielmanu 13 4 3 6 51/2 Saemiach 13 2 6 5 5 Werlinski 13 4 2 7 5 Loom enfisch 12 1 7 4 41/2 Chotimiski 13 3 2 8 4 Yates 10 3 1 G 31/2 Go-tthiJff 13 0 7 6 3J/o Subarow 12 1 3 8 2'/2 E HIL.IPS PHILIPS B4o6 MINI WAT T? L A M P F. ÖtOO. PHILIPS 1,3 AMP GE.LYKR ICHTER F.SL9tJO. PHILIPS ,E»f05 «MINI WAT TsLAMP F 8,00. PHILIPS PLAATSPANNING APPARAAT F "iji 11111 Hü 1 I 11 LH I I M j r^! if; h' rj',( Mi U q

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1925 | | pagina 6