INDISCHE
KRONIEK.
Uit de Tweede Kamer.
DE INBREKER.
xxvir.
Al erkennen de vrijzinnigen, dat het
recht om te blaken even vast moet staan
als hot recht om te werken on jyju
daarom op lum aandrang do bepalingen
uit ons Straiwothoek verdwenen, die an
dere dan individueelo staking ais samen
spanning vcroordeeklen, on daartegen si rat
bedreigden, dat neemt niet weg. dat zij,
en ook de andere burgerlijke partijen, sta
king en dus ook uitsluiting met leede
oogon aanzien, onulat ze zich te zeer be
wust zijn, dat beide wapens twee scherpe
kanteu hebben, waarvan altijd de oeno
hem treft, die liet hanteert. En ook van
do S. D. A. P. kan men zeggen, dat hij
haar in den loop der tijden ten opzichte
van de staking kentering in de denkbeel
den is gekomen; zij wensebt zo niet meer
nis proef to gebruiken, boe het mot de
solidariteit der m borders staat, on de so
ciaal-democratische vakvcrecniging laat do
zoogenaamde wilde staking, "d. i. de even
ongemotiveerde als do slecht voorbereide
staking, gaarne aan syndicalisten en com
munisten over. En do laatste poging bij
do mijnwerkorsstaking in Engeland, om
daarvan een algemeen© solidarit'eitsstaking
te maken, is door mannen van de Labour
Partij openlijk afgekeurd.
Van don strijd in het bedrijf kan gezegd
worden, wat 'trouwens op veel strijd toe
passelijk is, dat de minnelijke schikking
altijd beter is dan een vet proces, en bet
kan dan ook geen verwondering wekken,
dat ernstige mannen zich beijverd hebben
naar een oplossing te zoeken, waardoor
arbeidsconflicten zouden worden vermeden,
in de overtuiging, dat wat bet bedrijf in
de eerste plaats behoeft, continuïteit en
rust is. Tot deze mannen behoorde Prof.
Druckcr, bij zijn leven lid van de Tweede
Kamer voor Groningen en leider van do
Vrijzinnig Democratische Kamerfractie. Fei
telijk van hem is het Arbeidscontract van
11)07, een bescheiden stap op den weg,
die zou moeten voeren tot het wederzijds
vastleggen van werkgever en werknemer
als inenschen, die met eikaar een con
tract hebben aangegaan. Het ontwerp
acbeen van zeer groote beteekonis te zijn,
orndat het hevige oppositie wekte bij de
S. A A. P., en die, toen nog in baar
vlegeljaren zijnde, die oppositie in de Ka
mer voortzette, ook nadat de Regeering
door vele wijzigingen, aan haar hoofdbe
zwaren was tegemoet gekomen. Ze heeft
daar echter niet veel pleizier van beleefd,
want Troelstra heeft toen om de verkeerde
oppositie zijn partijgenoot den betreur
den _P. L. Tak, die over het wetsontwerp
lm de Algemeene Beschouwingen daarover
als woordvoerder optrad, openlijk gedesa
voueerd, en er is over die kwestie nog
boel wat oneenigbeid in de S. B. V. ,P.
geweest.
Wij voor ons meenen, dat bet, toenmalige
Kamerlid van Doom hot Arbeidscontract
het best heeft gekwalificeerd a's een knap
juridisch stuk Hork, dat echter niet tot
opzienbarende veranderingen zat leiden",
wat ook uitgekomen is.
AVij spreken van. het zooge n a.am d 0
Arbeidscontract, omdat dei artikelen daar
van togelaiseJit zijn in bet Burgerlijk AVct-
boek na art. 1636, dn lat ho' juist in
liet Burgerlijk Wetboek gescherfde, doet
zien, dat des wetgever van löen zich op
liet s'and punt stelde, dait het contract tus-
sclien werkgever tin werknemer beschouwd|
moest worden ais ieder alnder contract
tusschcn twee burgers en dus z viel rechter
lijk moest worden behandeld Het Arbe'ds:
contract volgt dan ook in ms Burgerlijk
Wetboek op do afdeekng dar huurcontrac
ten. 1
Bij ulo behandel/lag van het Arbeidscon
tract as ook liet coltod'ie-ve Arbeidsccm
tract, dat Loon echter nog slechts in be
gin van wording was, ter sprake geko->
men. Maar die besprekingen hebben slechts
gelend tot do opname van één artikel in
de AA'ot, het artikel 1637 n, waarvan dq
eerste alinea aldus luidt: „Elk oeKngius-
sclten ideln werkgever en den arbeiden*,
strijdig met een coiled ieve arbeidsovereen
komst, door welke zij baden gebonden
zijn, zal op de daartoe strekkende vor
dering Valn ieder dergenen, die bij Ud
collectieve arbeidsoveroerikomst partij wa
ren, roet uitsluiting ovonwel van den werk
gever zeiven, nietig worden verklaard."
.Minister Slotomaker de Bruine is mi ge
komen miei toert „Nadere rqgeling van du
collect'ove Arbeidsovereenkomst", waar
door liij eigenlijk niemand heeft owredig.1.
Wel hoeft liij, nu 'de collectieve contracten
zoo in aantal toegenomen zijn, regelen, ge
steld voor hot aangaan van oen collocttef
arbeidscontract, over de daaruit voort
rtocamda verplichtingen en rechten, over
den duur tin. hot einde J aai van, en heofb
hij in de wat rastgtöegd wie aain ifoaL Col-
lect'ïdne Arbeidscontract gebonden zijn.
Maar hij voldeed noch aajn den wcuseh viui
ben, d'ti dat contract piiblickreohLeij ijk ver.
bindend willen vorklaren voor beide par
tijen, met straf op mteUnakomiog, noch aa'n
don wtinsch van and .men, die Jn het onder-
hart go wetsontwerp do mogelijkheid om
tot die publiekrechterlijke "regeling to ko
men, wilden afgesneden zien. Xiettegtin-
staamte da Ho age. Raad vala Arbeid zich
tot tweemaal vóór die publiekrechterlijke
regeling verklaarde, tin de heer Slotema-
ker do Bruine, vóór hij minister was van
dim Raad ded uitmaakte, kwam nij thans
aan met do verklaring, dat .A] zich over
de zaak nog getin vast oordeel had ge
vormd. Wij zullen daarvain niet andeid
zeggen, daln dat wie een man. wil wezen,
partij moet kiezen, hetzij van je oene of
van de andere zijde.
Dat hij dit niet deed is hem in de pers
Van heide zijden verwelen, en daarnaar af
gemeten waren "do Algemeeno Beschouwin
gen over het ontwerp heel wat milder dan
men had kunnen verwachten. Overtuigde
tegenstanders waren eigenlijk alleen Prof.
Veraart enDs. Kersten. De eerste zag
in het ontwerp slechts een hoop last voor
do contractanten, terwijl do door hem Zoo
vurig verlangde publiekrechterlijke verbin
dend verklaring niet werd verkregen, en de
laatste vindt elke flauwere wettelijkq
verbinding tussclien werkgever en werkne
mer in strijd met Gods Woord. Air. Oud, de
vrijzinnig-democraat noemde het ontwerp
wol van weinig beteekenis, maar, andere
dan de communist de Visser, die van dezelf
de opinio was, zou hij, or zijti stem niet
aan onthouden. E11 niettegenstaande de
i>. A|. P. zich zeer onvriendelijk over dit oiitj-
"uerp .uitliet, en het noodeloos noemde,
kwam haar lid, den heer Stenhuis, voor
zitter van het 'AT. V. V. met de verklaring
dat er toch nog wel zooveel goeds in zat,
dat de S. T)|. A. P..fraclie er vóór kon stem
men. Hetzelfde zou Mr. lvortenhoret met de
meeste Katholieken doen, al aanvaardde hij
het ontwerp dan ook op afbetaling. Eu
de lieer Heemskerk wees op het weinige
steekhoudende van do bezwaren van de
heeren Ateraart on Kersten. Een belangrijk
punt bracht do beer Sannos ter sprake. De
collectieve arbeidsovereenkomst kan tot ge
schillen leiden, on die moeten door den
Kantomeohter beslist worden. De heer San
nos wilde deze beslissing nu geven aan
oen rechtbank, uit een- jurist en werklieden
en werkgevers bestaande, en deze* recht
spraak wordt door art. 156 van de Grond
wet mogelijk gemaakt. Z,ijn desbetreffende
motie wddo do voorz. behandelen op *n 11a.
der te bepalen dag, maar de heer Sannes
meende dat die zaak reeds genoeg was be
studeerd, om ze bij liet wetsontwerp te kun
nen behandelen, en de Kamer stelde hem
met 53 tegen 36 stemmen in het gelijk.
En toen kwam Minister Bonner aan liet
woord. Minister Diontier vraagt de lezer,
niet Minister Slotomaker do Bruine? Beste
lezer, dit ontwerp bevat wel hetgeen do
Alinister van Arbeid wil, maar daar bet
een juridisch ontwerp is, moet 'tdoar
den Alinister van Justitiie worden verde
digd, die daarvan de eerste ondertoeke-
naar is, de heer Slotemaker de Bruine is
da tweede ouderteekenaar on heeft dan
ook hij do behandeling mede achter dc
Regeeringstafel plaats genomen.
Alinister Dionner is iemand, die zijn
meening zeer bondig en zeer heldor uit
een weet to zetten, en dat is al veel. Nu
bet collectief arbeidscontract zich meer in
burgert in dien zin, dat telkens meer ar
beiders daaronder vallen on dus ook werk
gevers, is het voor den wetgever aange
wezen taak te regelen wat uit de maat
schappij zelve is opgekomen, maar moot hij
geen leiding geven. Zijn taak is dus zeer
beperkt, en als Air. Kortenliorst zich be
klaagd heeft over liet weinige contact, dal
tusschcn liet Departement van Juslilie en
het sociale leven bestaat, herinnerde de
Alinister er aan, dat liet voor-ordwerp tor
beoordeeling naar.den Hoogen 'Raad van
Arbeid is gezonden, en dat bet ontwerp
zelf demede-onderteekening van dein Ali
nister van Arbeid draagt. Als do heer
Knottenbelt bet in strijd vond met het recht
van overeenkomst, dat deze ook betrekking
heeft op een dorde dit zag op art.
14, dat bepaalt, dat, wanneer bij do col
lectieve arbeidsovereenkomst niet anders
is bepaald, de werkgever ook gehouden is
do voorwaarden daarvan tegenover niet-
aangesloten arbeiders na to komen voert
de Alinister daartegen aan, dat dit nergens
geschreven staat. D,e heer Oud kroeg de
les, dat men door de bepalingen van het
collectief contract dwingend (e maken, nog
geen publiekrechterlijke regeling schept,
omcl'at de stelling: Eik dwingend recht is
publiek recht, door geen enke! jurist wordt
aanvaard. De heer Veraart werd er niet
onaardig tussohen genomen, omdat hij met
zijn oppositie in hot gezelschap van Ds.
'Kersten was gekomen, die eigenlijk niets an
dere dan do verouderde theorie van het
laisser faire had verdedigd.
Tegen de motie.Sannes zou hij bezwaar
blijven maken, tenzij de voorsteller bereid
mocht zijn de woorden: „verzoekt den Afl
uister te bevorderen'' in „verzoekt den Ali
nister te overwegen'', tc veranderen.
Ka deze korte en zaakrijke rede maakte
do soeperige preek van den beer Slotemaker
de Brume, ilio meer en meer het oor der
Kamer verliest, al bitter weinig indruk. Hij
had zich in zijn ontwerp aangesloten aart
hetgeen uit de maatschappij zelve was opt
gekomen, en deed hij andere, dan zou hij
„Maclnverk'" leveren, maar op de vraag of
do minister nu vóór of tegen ito verbindend
verklaring van de collectieve arbeidsover
eenkomst was, kregen wij hot tegendeel van
een duidelijk antwoord.
De beer Sannes bracht wel wijziging a'tn
in zijn motie, maar niet de door den Alinis
ter vedangde, waarop de Alinister opmerkte,
dat bet zeer de vraag is, of hij de regeling
in de motie gewenschfc als een op zichzelf
staande zaak kon bekijken, Zoodat hij 'ju
deze geen enkelo toezegging kon doen.
Desniettegenstaande nam do Kamer de
motie met 52 tegen 24 stommen aan, zich
blijkbaar niet herinnerende wat moties on
der een extra parlementair ministerie be-
teekenen.
Op artikel lr van het ontwerp, dat de
definitie geeft van de collectieve arbeids
overeenkomst, lichtte de lieer Heemskerk
een amendement toe, om nietig te vorklaren
elk beding, dat arbeiders van oen bepaalde
godsdienstige of politieke richting uitslujit.
Daar het amendement te laat was ingediend,
zou do behandeling daarvan voortgezet wor
den, als de leden het gedrukt onder do
oogen hadden gekregen.
Do groote strijd begon hij art. 8:
„Een vereeniging, welke een colleeLievo
arbeidsovereenkomst heeft aangegaan, is
gehouden te bevorderen, in do mate als
de goede trouw medebrengt, dat hare
leden ilo daarbij 'te hunnen aanzien! ge
stelde bepalingen nakomen. Do vereeui.
ging slaat voor baar leden slechts in,
voor zoover in üe overeenkomst is be
paald''. 1 1
Den beier Knottenbelt was dit veel te
slap, en daarom stekte bij als amtiiidonient
voor
De vereen iging staat voor liare leden
in, voor zooverre liet tegendeel laarvan
in de ovetrctinkonnst niet is oepaa'.d.
Bij eten. contract moeten beide par lij en
gelijk zijn, tin de gelijkheid wordt altoen
verkitigt 11 als do verednigingön aanspra
kelijk zijn voor luirti led tin. En als do Ali
nister ztigt, dat door aa'mioming van dit
amendement hot sluiten van coltoe,Liiovti
contracten zal verminderen, antwoordt de
lieer Knottenbell daarop: Maar do •rwali-
teit van die contracten zal Jaaidoor be
langrijk woidein vermeerderd.
Toen kwanten do „democraten" los. Do
anti-revolutioinaliti beer Smeenk wees or
op, dat door hetgeen do neer Knotten
belt wikte, het sluiten, van xni collectief
contract (amelijk oiiunogdijk zal worden,
want de vtiretia'iging zal dan ook amspro-
kchjk wordtin gesteld voor .misdragingen
Van fetdrtr, dto ze juist >111 die misdragin
gen hefaft geroyeteud Da Katholieke htebr,
Van Scha'k sloot zich hierbij aan, en 'stel
de liet geval van een. vilde staking, diq
tegen liet advies van het bcst'uur der Vak-
vercienl'giing 'is doorgezet. De beier Sten
tors Vond do font van .ton beier Knotten-
balt, dat bijl tol cottecliove Arbeidsctenfrartt
met bet eerste tot beste .ilviel contract
gelijk stolt De lieer Alarchanl. ce'de, dat,
De Al in ah as sa van Aljenad'o.
G 0 r 0111 a 1 o.
Mij zijn de straat van Alakassar over
gestoken en ons schip vaart nu onder
da Noord-Westkust van Celehes. Hel is,
alsof wij in do bioscoop zitten: als Cip
een film trekt liet landschap voorbij, ber
gen en dalen, bedekt nfS. do ontzaglijke
vegetatie der tropen, eeuwig groene wou
den, verstard in het schroeiende vuur van
de zon. Languit liggen de passagiers te
droomen in hun Hekstoelen, de ojogen ge
sloten tegen hot feite licht, af en toe tas
tend naar oen kouden drank lot lafenis,
af cn toe indolent oprijzend en met den
kijker voor de oogen naar teekenen van
men sell el ijk leven in het voorbijglijdend
landschap ^peurend'. Zoo volgt ons schip
dezen dag en verder den ganschon nacht
de kustlijn van Celehes en don volgenden
morgen bij zonsopgang aanschouwen w.ij
de Imogen bergen dor Alinahassa. Atenailo
ligt voor ons.
Als één streek ter wereld haar wijd en
zijd vermaarden naam van lieflijkheid én
schoonheid verdient, dan is dat dc Alina
hassa van Alenado. Van dit van God ge
zegende land gaat een bekoring uit, welke
welhaast nergens in het Oosten eenige an
dere landstreek den reiziger biedt. Niet
slechts de natuur is van een overdadige
weelde, niet alleen biedt do weg van ito
havenplaats naar Alenado naar het zeven
honderd meter hoog gelegen Tondano, hot
centrum van de Alinahassa, de fraaiste na-
tuuitafereelen, vergezichten op de haai en
de omliggende hooge borgen en vulkanen,
maar ook de bevolking en haar woonste
den zijn in harmonie met de omgeving,
zindelijk, yricndelijk en vroolijk.
in den vroegen ochtend geland, brengt
ons de auto langs een praclitigon weg
snel naar het gebergte. De zonnestralen bob
ben nog niet bun volle kracht,, de atmos
feer is heerlijk friscli, 'do dauwdruppels
hangen aan de struiken. Aan weerszijden
van den weg liggen de klappertuinen, onder
houden als een Engclscli park. In eiken
kampong, waardoor wij rijden, staan ecre-
poorten, zijn vlaggen uitgestoken. De Alina
hassa is in feestdos, ter eere van liet
groote blanke toeristenschip op do roede
van Alenado, ter eero van al die luxe-pas
sagiers, dames en heeren van het verre
Java; tdio door liet trotsc.he schip der
Koninklijke Paketvaart naar do uiterste
Kootd-Oostpunt van Celebes zijn gebracht,
om een der schoonste jinvoelen in don
gordel van smaragd te bewonderen.
Overal is men in de weer om do laat
ste hand te "leggen aan do versieringen.
Ilier hanteert een huisvader nog oven de
verfkwast, daar bevestigen vrouwen en kin
dei cn kleine vlaggetjes in den pagger voor
het huis, of zij vlechten bloemkransen voor
feestelijko guirlandes. Na een schitteren
den tocht van anderhalf uur langs een
weg, die zich in ontelbare kronkelingen cn
bochten naar boven windt, bereiken wij liet
bergplaatsje Tondano, waar te onzer cere
krijgsdansen en andere vermakelijkheden
zijn op touw^gezot. Onderweg reeds hebben
wij het groot aantal Europeosclie kerkjes
opgemerkt, een vreemd gezicht in eon Oos-
torsch landschap. Doch naar men weet zijn
do Alinahassers Christenen en zij hebben,
naar ons blijkt, de starre, fanatieke dweep
zucht van den Jslam, die den Islamiet in
eiken blanken nog steeds den vijand doet
zien, verwisseld voor bot vriendelijke, te
gemoetkomende, opene van bet ware Chris
tendom. De Alinahassa is een der oudste
gekerstende streken van onzen, archipel,
en wat meer is, zending en 'missie mogen
met onverdeélden trots wijzen op de resul
taten van lum werk, een. welvarende, vrome,
beschaafde on loyale bevolking op den uit
hoek van dit onmetelijke eiland, dat op zijn
verder oppervlak een nog nagenoeg zeer
primitieve bevolking, onder wie wilde.jTo.
radja's en hier en daar nog niet gansoli
cn al gecorrigeerde koppensnellers, herbergt
"De Alinahassa is een schoon land, vlo Alina-
waar Iele Afinislelr bijl dit mul werp tof normi
wikte maktin vrat iin de pr act ijk lot reigell
vafo ■gewordtin, dit amiciiutemcnt nfot kan
worden anlnvaaid, want dc' aansprakelijk
heid, dia üla voorsteller voor dti vakveas
oeiniigimgon wil, 'is in do meeste contractclH
niet opgekomen. En toen air, Kcrleuhorst
tal van contracten ncieimitte, dto dc/.o aan.
sprahelijkbelVl wél heiratten, op net errii,
nekte belang voor dek arbeider wees, dat
ook do patroons organisatie aansprakdijiki
zal wort ten gesteld voor do aalndolingtin
van de ilnrilviidutieto werkgevers, kwa'mkte
hocir Brautilgam m|cit do modeirtlcieJing, Jat
do vakveuicenigingen steeds goweigdid In fo
ton zich aansprakelijk te stollen voor de
scliajtte kteoir haltti Jaden individuecil aan
gericht Ook idei Alinister oklried bel arnon-
demtint.' Zélfs als hij' wilde aalnnomtin, dat
do aansprakelijkheid vak do vakjveieeniging
op klit oogenblik nog niet grooL genoeg
is, !dn,n moet did aangroeien uit de woor
den valrn art. 8: „in dei'ma te als goe
de trouw medebrengt." Do praclischo
overweging 'iim dozci is voor ons, dat voor
do arboidiareveröonigiing mot bot groot aan
tal leden dei cotati'ütó daarop zooweel moei
lijker is, dan voor dei wcrkgeiverevoreieini-
giing op hare weiinige leiden.
Na lal hetgeen togek liet amiondcimeiib
Knotltiabeit was aangeveerd, was hef lol
daarvan lo.igelhlijk reeds beslist en bet werd
dan ook met 57 tegtin 16 stemmen "door
de Kamer vtinvorponi Vóór do Vrijheids
bond, loeimigö Recfolseihen en Lingbeek tin
Braat.
'(Wordt vervolgd
hassors zijn een, belangwekkend, i line me ml
nog onbedorven volk.
Wij zien den Waterval van Tondano ep
daarna hot prachtige zes en veeitig vier
kante kilometers groote moer van dien naton
dat omgeven dooi' lioogo blauwe bergen
in zijn kalme wateren do gouden zon en,
do jagende wolken weerspiegelt. Wij ïirri-
vceren midden in do negorij op lie plaats,
waar in een groote loods een soort van
fancy-fair wordt gebonden 011 waar straks
ook de krijgsdansen 'zullen worden opge
voerd. Onderweg verrassen wij de krijgers,
terwijl zij aan het proefexcrceercn zijn. Ter
stond voeren zij om onze auto een hunner
krijgsdansen uit onder hot uitstooten van
wilde kreten. Deze lieden zijn uitgedosd in
de zotste uniformen, een draagt oen admi-
raalspak een ander is geheel in boomschors
gewikkeld. Allen hebben valsclio baarden
en valsche snorren. Do fano'y-fair wordt
bediend door jeugdige schoonen van Ton
dano cu Alenado, die voor do gelegenheid
Europecsche jurken hebben aiuigeuokkeu
en er ook daarin wel wezen mogen, of
schoon men zich kan voorstel ten, Hat sarong
en kabaai bun nog beter zullen staan. Aar
dig is een Aleuadoneescli fluit-orchost van
heel jonge knapen ia vuurroodo blouses,
op wier muziek kleine meisjes en Jongetjes
een nationalen dans uitvoeren. Als dit is
afgeloopen zet een tot dusver verse hol; 11
gebleven Alemulonoesche jazzband een
shimmie in en dat is het sein voor passa
giers en voor Europeesdie bewoners van
heinde ea ver naar dit feestelijk centrum
samengekomen om aan het stiimnnén te
slaan, alsof er op dit tropisch middaguur
geen tropische zon aan den hemel stond.
Wij echter gaan nu ijlings been en genieten
op den terugweg nog eons van de verge
zichten o[i bet berglandschap en de baai,
waarop ons schip maar een boel klein wit
stipje is.
Laat in den namiddag licht ons schip
het anker en oen nacht varen brengt ons
den volgenden ochtend in de baai van,
Gorontalo aan do Zuid.Oostkust van de
reusachtige tand tong, die bet noordelijk deel
van liet groote eiland Celonos vormt. Da
lezer, die uit de weinige regels, die ik aan
Gorontalo zal wijden en welliclit ook later
uit dc beschrijving ran ai Me re plaatsen,
zal opmaken, dat onze reis ons ook wel
eens naar minder belangwekkende op min
der met natuurschoon bedeelde streken
voert, lieeft volkomen gelijk. Hij gelieve ech
ter tfc bedenken, dat ook liet bezoeken
van minder scboone en minder belangrijke
negorijen van groot belang is voor tte ken
nis en liet zich oen denkbeeld vormen van
zoogenaamde buitenposten, waar kléine
groepen onzer land gen 00 ten moeteni leven
en werken. De Indische medaille hoeft ook
een keerzijde en het is niet do bedoeling
dezer kronieken om van het Indische teven
alleen den rozegeur en den maneschijn
lo vertellen. Derhalve, het binlienvarcn iuf
do baai van Gorontalo en liet ankeren voor
do delta der Gorontalo-rivier levert nog
een schitterenden aanblik, waarvan mep in
het koele ochtenduur kari genieten, doch
liet bezoek aan de plaats kan slechts teleur
stelling opleveren. Gorontalo alls residentie
kan men in een onchristelijke bui iemand
wensdion, die men niet graag mag. Behalve
slechte copra wordt in de omgeving nage
noeg niets geproduceerd, wat naam mag
hebben, hetgeen ook niemand verbazen kanj
die nader kennis maakt met deze strook. Do
meeste huizen liggen to bet water, niet prin
cipieel, doch vanwege permanente over
strooming. Wij berijden per auto 'den weg,
waarover op talrijke plaatsen 0011 kleine
bandjir stroomt. D,it is hier een gewoon ver
schijnsel.
De inheomsclio bevolking maakt dop in
druk zeer lui te zijn, hetgeen, door compe
tente Europecsche ingezetenen met graagte
wordt bevestigd. Zij leven van do opbrengst
van eenigo klapperfooomen op hun erven irrii
verder dan Uo hengelsport, uit liet 'raam
hunner zitkamer bedreven." Na een lulf uur
rijden, hereiken wijf de bezienswaardigheid
van deze streek, het meer van Limboto,
d.w.z. een kwalijk riekend moeras ran on.
dergeloopen land, waardoor oen diepere
vaargeul 'loopt. Een vaartuig, bestaande uit
tweo"samengebonden prauwen, waarop een
soort prieel; is gebouwd, forengt ons na
eenjiart uur .varens op IicLeigcnlijko meer,
dat ecliTc'r .behalve" cbu groote versrihoid«r-
hoid van watervogels niets merkwaardigs
oplevert en geen reden geeft om langer te
blijven spelevaren. Daarom aanvaarden wij
den terugtocht naar Gorontalo en brengen,
het gebruikelijke bezoek aan do plaatselijke
sociëteit, waar wij op het terras van la,uw
bier genieten, aangestaard dooi" oen (al
rijke groep uit de inheomsclio bevolkten1,
dto tegelijk een staalkaart is van boeven'
tronies uit verschillende rassen. Vroeg in
den middag verlaten wij gelukkig we or ttczo
troosteloozc plaats. Vier Europeesclio Go-
rontaloneezen, die aan do Bar van on's
schip te veel koudon alcohol hebben ge
dronken, zenden ons vap do katte bun me
lancholieke dronkemansgroiolon achterna.
Geen wonder, die stakkers. Jk guoof,~dat jn.
Gorontalo zelfs professor van Roes het in
jenever zou zoeken. tj. jj
„'(Zal je foch overkomen," zei mevrouw
Aloelmeier, tenvijll zo van het avondblad
opkeek.
Aleneer Ateelmoior, die tegenover haar
aan de tafel zat, las door. In zijn wel
haast dertigjarige ecJitvereonigiing was hij
aan dergelijke exclamaties, wnartnoite zijn
egn alles watt ze las begeleidde, gewoon
geraakt. Doch dezen keer ciscbte mevrouw
zijn attentie op.
„Denk, zei zo ecnigszins zenuwachtig,
„nu moet je toch werkelijk eens oven
hooren."
„Nu, wat dan? vroeg hij geïnteres
seerd
„Moet je hooren, daar hebben zo inge
broken bij een oude juffrouw.
,.L>al gebeurt meer," antwoordde mieneer
kalm.
;,Ja maar, (Ie inbrekers bobben den
hond opgesloten in de ,W. 0. en 't stemme
dier heeft geen kik gogovenl Sfel jo toch
voor, eon hond, waancp je vertrouwt!"
Ze zweeg eu "koek haar man mot groote
oogen aan.
„Ja, dat is erg.' Aleer wist ook hij' niet
fe zeggen.
Alaar heidon dachten zo hetzelfde...
Hot voorwerp, dat hun beider gedachten
bezig hield, was lum eigen hond, was
lum goede, beste, brave Azor. Onbewust
van alle aardsclie zorgen, lag hij te slapen
op den divan. Hot was geen rashond 011 hij
kon op geen stamboota wijfeen, maar liet
was een trouw dier, dat sedert jaren door
hel kindcrlooze echtpaar Aleohneior ver
troeteld was geworden cn niet liet klimmen
zijner jaren sporen van zwaarlijvigheid be
gon te tooncn. Nimmer was hot gelukkig
noodig geweest, dat het ^trouwe dier be
wijzen van bijzondere waakzaamheid had
moeten afleggen on meneer noch mevrouw
hadden er ooit aan gedacht, 'dat dVzonood-
z.akeiijhheid zich zou kunnen voordoen.
Alaar nu, nai het kennis nemen van het
bericht in liet avondblad, nu was de
vraag, die hun heiden bezig hteld: hoe
zou jVzor zich in do uro des gevaais
gedragen
Aioneer stond resoluut op,
„AVnt ga je doen, Tfcnk?" vroeg mevrouw
half angstig, half bewonderend, want ze
voelde bij' intuïtie, dat haar man iels bo'd-
Jmftigs ging ondernemen.
„We moeten onderzoeken, hoe liet met
Zor staat, of hij waaksch is. Want kijk
eens hier, het is oen best dier, maar per
slot van rekening heb je toch 0011 hond
om waakzaam te zijn. Ilij moet zijn examen
als waakhond afleggen."
Ale vrouw was een cn al bewondering
Do gestalte van haar man scheen haar
grooter geworden. D'aar stond hij weer,
haar oude Henk, vol durf, vol levens
moed. Even dacht ze toch aan het lot
van haar dierbaren Zor, voor 't geval hij
voor zij'n examen- mocht zakken.
„Alaar als hij nu eensvroeg zc
kleintjes.
„Dan, dan...!" Er klonk een dreiging
iri Henk's stem, die mevrouw beangstigde.
Alaar de zachtere gevoelens kregen ook hij
meneer weer de overhand.
„Enfin, dat zien we clan wel", zei hij
minder onheilspellend. „Alaar luister nu. Ik
ga de deur uit en jij brengt 'Zor in zijn
mand in de keuken."
„Ja?" Vol verwachting klopte mevrouw's
hart.
„Eu dan dan loop ik wat om het
huis heen en over oen kwartier of zoo
schuif ik liet keukenraam op en klim naar
binnen. Doe dus meteen de knippen van
het raam."
En terstond stapte meneer Aloelmeier
naar de gang, trok zijn jas aan, zette
zijn hoed op, ging naar buiten en trok
de deur achter zi.dt dicht. Daar stond hij
nu in den herfstavond. Rondom was al'es
stil, alleen oen zacht windje! deed dc bla
deren ritselen on do maan wierp 0011 block
schijnsel op hot huis en in den tuin. Hij
wandelde wat rond, voldaan over zich zelf.
Dat was nir wat je noemt, handelend op
treden. Niet lang zeuren ov-or je plan
non, maar doen, doen. Daarom aak had
Dij niet ^,et antwoord van zijn vrouw afge
wacht, want och, vroulwen, nietwaar, overal
zien ze bezwaren. Atot deze'mannelijke ge
dachten wandelde hij, wat in zijn tuin on
liep het huis eenige koeren rond.
Intusschen had mevrouw, nadat zc van
haar eerste verbazing was Lokomcn, Azor
uit zijn dommel gewekt on naar de keuken
geroepen. Het verstandige dier volgde
ecnigszins weifelend: nu al naar de inaml
cn niet eens uitgelaten worden? Alaar ge
wond om mensch eliijlk oord ooi boven het
z,ijne> te stellen, berustte hij on zotte ge-
dweo zij'n hondonclrooiin voioirt in zijn mand.
Mevrouw deed do knippen van liet raam,
