Een excursie door het Westland.
Een streek overvloeiende van „melk en honing
Maar met een moeilijk probleemhet wegen vraagstuk.
Schiedam cn hot West land hebben oude
relaties. Dat blijkt o. n. uiit oeti adres
dat de Kamer van Koophandel en Fa-
blieken te Schiedam op 0 Mei 1S71 ;uui
de 1 woede Kamer der Stat en-Generaal naar
aanleiding van het 'ingocüctxl wetsontwerp
tot afschaffing van den accijns op de zeep
cultuur tegen muren o£ schuttingen, welke
cultu.nr een bepaald cachet op deze streek
drukte, omdat ze nergens anders word uit
geoefend.
De AVestl-andsch© tuinen waren teen om
geven door hooge, dichte schuttingen, ge
vormd door elzen, populieren of wilgen,
die
en tot verhanging van dien op het gedistrl- J niet meidoorn als tussch.oii-boplaiiting.
loevd zond. Daarin wordt o.m. gezegd,,Do een gebiedend hall toeriepen aan gure Noor-
Kamer acht het onno dig in besdiouwin- J den- eu Westenwinden, terwijl bovendien
de nadeden, welke de duinstrook Van
gen te treden over
uit de buitensporig borg opgevoerde be-
Doting op hot gedisiiEeerd voortspruiten
niet. album voor de nijverheid en de fabri
kanten dezer gemeente, doch ode voor den
landbouw door de spoeling, voor den tuin
bouw (vonra] in het Westland) door den
vrucht haai makenden niest, voor den han
del enz."
Mn iets verder zegt "dit zelfde adres:
..Zij, (dc K. v. K. en F.) stipt slechts
aan dat de reeds veel to hoog opgei re
ven accijns op het gedistilleerd de zooge
naamde landbouw-branderijon bijna geheet
heeft doen verdwijnen, tot .groot nadeel
van den landbouw. Let Jiieu er op, wat
Schiedam voor het Westland is; herinnert
men zich, dat het huid van Waas in noor
delijk België, eertijds een onbewoonde beide,
thans een der meest bevolkte, wellicht
de vruchtbaarste streek in dat Koninkrijk,
zijn ontginning, zijn welvaart en voorspoed
alleen nart de branderijen te danken heeft,
dan is het geen ijdel beweren, als men
zegt. dat de accijns op ho) gedistilleerd de
ontginning onzer nog zoo uitgestrekte heide
velden stremt."
De tijden zijn veranderd!
Het Westland heeft de spoeling cn de
mest niet meer neerlig, onulat ©enerzijds
de veeteelt in dit welvarend district na
genoeg geheel is verdwenen, anderzijds,
omdat de gewone mest verdrongen is door
de kunstmest, ofschoon er nog altijd wel
vraag is naar „Schicdamsche mest", die
ook uit andere plaatsen mag komen, om
toch dien naam te dragen.
Hel Westland is geworden oen streek,
waar de groente- en vooral de fijne fruit-
leelr. op een zeldzaam intensieve wijze
wordt 'toegepast.
Daarvan hebben de^jounPtltSiètl,uie
Woensdagj-l.jlti 'gaston waren van de Ver-
Jtoni^ihg Westland, zich, voor zoover zij
dat nog niet wisten, kunnen, overtuigen.
Een -10-tal vertegenwoordigers van bladen
kaam-er. 's morgens op het Binnenhof te
's-Gravenhagc bijeen, waar een 20-tal auto's
gereed stonden om hen via Loosduineri het
Westland in tc voeren. Achtereenvolgens
worden Poeldijk. Monster, 's-Gravenz.ande.
(langs den Maasdijk) naar de Lie", Naaldwijk,
llor.dsholreilijk. de groole kweekerij de
Nieuwe Ronsel. Kwintsheul en "a'oriugen
bezocht, om over Rijswijk weer de resi
dentie te bereiken. Verscheidene malen
werd gestopt, om veilingen in c-ogenschouw
te nemenbet eerst de grootste, die ie
Poeldijk, waar in 1020 voor ruim 3 mil-
lioen fruit en groente werd geveild, welk
bedrag dit jaar zeker met een paar ton
zal worden overschreden. Merkwaardig vlug
worden op zoo'n veiling zaken gedaan. De
te rerkeopen pn du eden wo-rden voorgereden
cd' per schuit voorgevaren, de afslager deelt
mee, wat verkocht zal worden en hoeveel,
op een grooto wijzerplaat komt ren wij
zer in beweging, de koopers, die in ant-
phitbeatorsgewijze opgestelde banken zitieri,
hebben voor zich eeri electrisch knopje
en als de wijzer op het getal is aange
komen, waarvoor hij "de partij wil koo-
pen, bc-eft hij slechts op het knopje te
drukken, de wijzer staat stil en een lampje
op dé wijzerplaat geeft een nummer aan,
dat Let nummer is van dongene, die
li tij ml heeft. Elke koopcr heeft zijn vaste
plaats, zoodat de afslager meestal onmid
dellijk weet, wie de nieuwe eigenaar is
No. 30 is b.v. Jansen, no. 12 De Groot,
enz.
Het nieuwste veilingsgebouw hoeft llonds-
holredijk, flat dezen zomer in gebruik is
genomen en waar o.k de laatste vindingen
op het gelded van het veilingwezen zijn
toegepast. Jets bizonders is bier, dat nxy
wei per wagen als per schuit do produc
ten kunnen worden voorgebracht. Dooreen
brug eb-ctrisch onder de banken van de
koopers te latoit verdwijnen, verkrijgt men
'•en vaarwater op de plaats waar even
te voren nog groente eu fruit per wagen
werden voorgereden.
De vraag dringt zich op, hoe het komt,
dat bet Westland geworden is de streek,
mei zoo'n geweldige productie -aan (uin-
hoaw\oorlhrengselén als geen tweede in
ons land.
Het Westland is reeds vroeg een be-
vv(;ori(ki streek geweest, rijk aan bosch
en water, waar de rijke stedelingen veel
huilens hadden, waar tuinbouw werd uit
geoefend.
Ook de kloosters, welke hier gevestigd
waren met wisselende bewoners, die uit
andere streken vruchten on planten mee
brachten, welke hier met of zonder succes
werden ingevoerd, droegen tot do ontwikke
ling van de tuinbouwcuUuur het hunne bij,
De meest belangrijke cultuur van een
eeuw terug was fruitteelt, appels en peren
met nis onderteelt bessen, zoowel kruis
bessen als aalbessen. Daarnaast druiven-
s-Gnivenbuge tot 's Gra-
vetvznnde begroeid was met opgaand hout
of bosch, waardoor een natuurlijke bescher
ming voor deu nadeeligcn invloed van den
met recht, gevreesden Noordwestenwind
aanwezig was.
Tot het'midden der negentiende eeuw
en ook nog later werd de waarde van een
WesUanclsehen tuin bepaald naar do opper
vlakte en do conditie van bet gedeelte
boomgaard van zoo'n tuin; en bij het
zou aanstellen. De door deze 'keommees- duidend toeter; iiHdRk hbt peroetel gpnstög)
Iers goedgekeurde waren moesten van een gelegen is ©jan weg ©ri water, wordt tot|
meik wordon voorzien, waardoor zichtbaar 20.000 gulden per H.A. besteed,
zou worden, dat deze waren aan zekere] Ewee factoren hebben voorts veel bij-
eïschen voldeden. Do producten, welke men - gedragen tot do ontwikkeling van dontuin-
zou aanbieden waren; vroege aardappelen,
uien, bessen en pruimen.
De verkoopingen hadden des avonds
plaats op de verschillende plaatsen, waar
ee.u afdeeling was opgericht.
Toen na ceni-go proefjaren bleek, dat
bet veilen levensvatbaarheid bad, besloot
het hoofdbestuur can den verkoop op éón
plaats te houden en werd Naaldwijk als
centrum aangewezen als de plaats van
verkoop.
Die eerste veilingen waren voorkoop-vei
lingen, waar het product word aangeboden,
doch niet aangevoerd. De levering liad den
volgenden dag plaats.
Langzamerhand ging men ook op alndera
plaatsen veilingen houden, meestal Sn oan
iierbeig, waar de to vurkoopen producten
wenden aamgevoml. In tot begin vala deze
eeuw waagde liet een enkele afddoling ,cén
eigen lokaal te slichten; anderen volgddnl
en spoedig hadden Naaldwijk, Do Lier,
V-Graven zand e. Wateringen, Houdshoht llijko
Poeldijk en Monster hun voiliinggdegelaheul.
Natuurlijk nog primitief, doch ze waren
er zelfstandig gekomen.
Door uitbreiding der cultuur, soms ook
7"^. -i K
te®
aanleggen van nieuwe turnen kwam het
niet zelden voor, dat de pachters door
de eigenaren de voorwaard© zagen gesteld,
dat een bepaald deel met vruchtenboomen
moest worden beplant.
Naast deze fruitcultuur werd de open
grond benut voor deu teelt van vroege
aardappelen, asperges en aardbeien. In het
midden van de vorige 'eeuw, toen door
meerder gebruik van stoomschepen expori
naar Engeland mogelijk bleek on als ge
volg daarvan de vraag naar vroege aard
appelen toenam, ontwikkelde de cultuur
zich sterk in die richting. Boerderijen wor
den omgezet in tuingrond en oen specu
latieve teelt ontstond, geheel afhankelijk
van de vraag naar YToege aardappelen in
Engeland. Dit product werd het hoofd
product van het Westland gedurende een
halve eeuw.
Iedere basis voor oen eerlijken reëel ea
handel word echter gemist; er slopen aller
lei misbruiken in, waardoor de goede naam
verloren ging en do vraag naar het pro
duct eveneens. Was de aard appel cultuur
jaren aaneen een goede kans voor den
Westlandschen tuinder, in de tachtiger ja
ren bleef Ue vraag uit 'en oen geweldige
inzinking was het gevolg.
De minst kapitaalkrachtige tuinders gin
gen weer in loondienst of zochten wat
anders en groote stukken land, voor tuin
bouw klaargemaakt, gingen weer in land
bouwbedrijf over. Deze mooie export kans
was door kortzichtigheid en onkunde verlo
ren gegaan Door enkelen werd wel be
grepen, dat deze verloren kans aan eigen
schuld te wijten was, doch op de vraag:
hoe den toestand te verbeteren, bleef men
tret antwoord schuldig. De voorden ver
gadering en organisatie waren onbokendo
klanken en hot Westland zou waarschijn
lijk nog jaren werkeloos goKeven zijn, in
dien niet menschen buiten bet vak staande,
door oneeniglieid, kwamen fer behalve u»
bovengenoemde vullingen, in, den loop tier
jaren nog ©an vijftal hij, zoollat de ver-
«©naging ..Westland" thans twaalf veilingen
in haar organisatie telt.
Er was wel eens diepgaand mt.emngs-
verschil, ruzie is ©en bier woord, zed!
dc voorzitter vau de Vereent ging -West
land, do heer J. Barend»?, aan wiens
rede bij diet lunch in hotel Torenburg to
Naaldwijk wij deze gegwv.ms ontleeneu
maar steeds vond men elkaar wuer.
Vragen betreffende unifprmie't der ver
pakking, gewicht, sottearing, stalieg.Tdre-
gding e. a., het doTnemen aan tentoon
stelt'ngen, het voeren van actie voor ©etn
of imler nuttig doel, Jiet waren zoowel
belangen Üie blik® gbimeen luidden, dat
samenwerking noodzakelijk' was. Hot de
ment voor samenbinding is dus overvloe
dig aanwezig'en thans is do organisatie!
van de Vereeniging Westland" sterker
dan ooit.
Wij hebben recht op belangstelling en
erkenning, zeido dc hoor Banariise, mis-»
scliien meer dan welkic maatscliappelijke
groep ook, omdat het intensieve bedrijf,
wat -tuinbouw t och inderdaad is, de ©omga
veiligheidsklep is, waar d© overbevolking,
in den landbouw ontstaan, haar weg kan
vindon. Tin dit vraagstuk is van zeer groote
beteokenis, 114 Westland noemt gijn go-
heeJe bevolkingsaanwas adf op, iedereen,
die werken vil kan aan den ;utó:rt gaajuj
geregeld vinden nog vaklieden, smvoJdn, thn
ui rlieden, lasschers, loodgieters en ando
ren uit do omliggende stalen hier werk
Daarom is het een landsbelang, waar mo
gel ïjk, dezen tak van volksbestaan to" sleu
nen.
1 Ter illustratie deelde do lieer Ba remt se
liet volgende nicdoi: In De onmiddellijk©
omgeving van zijn woonplaats was voor
25 jaar een boerderij gelegen, waar de
landbouwer eon sober bestaan vond, zoo
soleer, (.Ijat hij er zijn bedrijf aan moest
geven. Gevolg was publieke verkoop en
verkaveling tot tuingrond. Thans gdntei
ten 21 gezinnen, teizam)r(n,; bestaande uit
bouw in bot AVestland, n.l. de uitstekende
wijze, waarop het waterschap Delfland den
waterafvoer regelt en de boerenleenbanken.
Voor wie wil slagen, is noodig werklust
en .ondernemingsgeest, Er w-orrüt tn hot
Westland hard gewerkt, van vroeg tot laat
en door groot en klein. Wie den arbeid
schuwt, is hier ifiet 'of> zijn "fdnats en
zal ook nötöt slagen.
Do verhouding tnssclien patroon on per
soneel is er over hot algemeen van ver-
trouwelijken aard; oanfliiolon komen spora
disch voor en wordon bijna tegelijk met
hun ontslaan weer opgelost.
Dat de tuinder in het AVestland met hun
tijd meegaan, bewijst do Proeftuin te
Naaldwijk, waar het wetenschappelijk ileeü
van liet bedrijf wordt verzorgd ori onder
leiding van ir. Riemors gewerkt - wordt
aan bestrijding van cultuurziekten, selec
tie van plantonmatoriaal, enz.
Tenslotte nog conigo cijfers omtrent de
productie en produdiemiddden van bet
AVestland. De totale oppervlakte in tnan-
houweultuur was in 1920 3091 'II.ADe
omzetten der gezamenlijke AVestlandsche
veilingen was in '1910 f 1.519.000.1913
f2.7SO.OOO.—, 1910 f7.500.000.- 1918
£13.2SO.OOO.—, 1919 9.200.000.—, 1923
f 10.322.000.—1924 fl2GOO.OOO.—, 1926
f 14.800.000.en in 1927 vermoedelijk
f 16.000.000,—
Hierbij ko-nït nog Loosduanen met twee
veilingen of bijna '5 millioeu guidon, Den
Hoorn bij Delft met 372 millicen gulden.
De totale productie van tomaten was in
1920 20.112.000 K.G., "druiven G.500.000
sla G.290.000 K.G., .bospoon 3.500.000 K.G,
vroege aardappelen 8.000,000 K.G,vroege
bloemkool, 8.0G0.000 K.G, aardbeien
850.000 K.G., andero vollegrondscuituur
schorseneren, uion^ boonen, rabarber,
spruiten, enz., 09.000.000 K.G.
De-ze productie moet iu ongeveer 7 maan
den weggewerkt. En nu is ruien in het West
land in graoto tóocilijkboden genaakt. De
wegen zijn ril. niet op hot massa-vervoer
berekend. Tienduizenden tonnen worden
por vrachtauto vervoerd. In de eerste 3
weken van Augustus vervoerde één Rot-
lenla.msche exporteur alléén aan tomaten
557 nutohulingen naar liotterdami en Hoek
van Holland. Dieze exporteur lieeft voor
dit jaar voor kosten autovervoer f 35.000.
uitgetrokken. Eu dan bedenke men, wat niet
per as wordt aangevoerd voor huizen- cn
kassenbouw eu aan emiballage-inateriaal 1
Er bestaat in het Westland werkelijk
een noodtoestand wat de wegen betreft.
Bij liet binnenkomen van het dorp de Lier
werden wie opgewacht door bot Comité van
actie voor wegveebtetering to Do Lier, dat
ons een dikke enveloppe studie-materiaal
over het wiegeu-vmagstuk ter hand stelde,
waaruit Wijkt, dat deze klein© gemeente
zich voor het onderhoud der wegen
buitengewoon zwiasa offers moet getroosten,
offers, die zij bijna niet kan dragen, en
waarvan doeken, over den weg, (li© we
passeerden, gotuigden.
D© bnrgcinleester van Naaldwijk, de heer
Th. P. J. Eisen, die een uiteenzetting gaf
van het AVcstkuidscbe wegen vraagstuk, deel
de ons mee, dat in Ito Lier, thans een
plaatsje van 2250 inwoners, in 1910 ruim
f 3000,aan belasting werd geheven, in
1920 f 19.000.— en in 1926 37.000.
En nog zijn de wég® er bijna onberijd
baar, wat we op onzen tocht ondenvonden.
Den last om! de noodige verbetering der
intercommunale verbindingen te bewerk
stelligen, kunnen do gemeenten onmogelijk
op zich nemen. Noch bet rijkswegenjdian,
(Waarin het AVestland niet is opgenomen),
noch' |iet Provinciaal wegenplan beloven
uitkomst to brengen. En. toch moet er
verbetering komen, ©n zeer spoedig, be
toogde de beer Eisen. „AVat wij vragen is
da,t Rijk en Provincie d© greoto beleekenis
dezer sbieok zullen erkennen en het hunne
zullen doen. in verhouding tot hetgeen de
AVesÜander zelf heeft gepresteerd.
doch de belangen der strook volkomen f 135 [orsoiien ©r ©rin zekeren welstaindj
Itogrijpend©, hot initiatief hadden genomen
tot een bespreking over den penibel en toe
stand, waarin de tuinbouw verkeerde en
de middelen ie beramen, hoe hot AVestland
uit dezen toestand zou kunnen worden ver
lost,
Eon commissie, uit 'clezo vergadering be
noemd, rapporteerde in 1888 als gevolg van
haar onderzoek, dat de volgende middelen
moes!en worden toegepast.
Er moest opgericht wordon eon tuinbouw-
vereeniging; do leder dier voreoiniging zou
den hun producten door do veroonigitig
laten verknopen; sortcering, gewicht cn
verpakking moesten unifonn znrt on hot
toezicht moest worden uitgeoefend door
beëedigdo keurmeesters, dio do vereeniging
en de middoustand vindt er vréizelf eon
goed afzotgeb'led. Dat» ICGo herhaalt zich
jaarlijks op allo plaatsen iti hot Westland
Do vervvanndo kassen hrbben een. om
wontoling veroorzaakt in het AVpuLhuidsche
tuimloRsbedrijf, Dniivou ©tl toana.tKtiioeJ'tzij|n|
nu do hoofdzaak on b J.lrijven, diLt-voor
40 jaren een ©ppervlakfia mocisteiu libhheit
van 3 tot 4 H.A, zijn of worden gesplitst,
zoodat zij tlians ovor het algenmtm Wh
oppervlakte van l tot 2 H.A, beslaan. De
•grond prijzen stijgen jaarlijks etti vaji izol
wordt do opporviaklo, wolkw mon aankoopt
kleiner, maar zoo intensief rnogblijk bo
bouwAl, kan hot toch een goed b ©taan,
tr ven. In 1910 word voor goeden tuin.
grond 4 lot 6 duizoiiR 'gulden por H.A.
betaald; liians van 7 toL 13 duizend gul.
den en bij gunstige ligging soms Hog'bo-
in—i» rtimnmni iimaMww iwwiw "aaBL,
C'hr. Gerof. Kerk.
Borocon tc Rozenburg, ds. AAr. F. \-
d. Kodde, le Delft,
Aangenomen tiaar Nioawo Poke!a, ds. J.
llovius. te Snbek.
Bedankt voor Aalsmeer en Maarssen
II. Biesma, te Groningen.
Bedankt voor. 's-G raven doel, ds, J, L.
de A'rics, te Rijnsburg.
Bedankt: voor Vlissingon, ds. K. v>
Smëdon te Kampen.
H oog cï'o nd c;rw ij s.
Leiden. Geslaagd: doctoraal examen ge
neeskunde do hoor A. B-e-i'kel.
Leiden. Bevorderd is tot doctor in de
rechtsgeleerdheid op proefsdhrift getiteld:
„Arerdeeling van bevoegdheden in enkele
midilolpuntzockendo samongestoldo recbls-
gemoonscJtappou", de lieer A. Lom'lon, <r0.
boren te 's-Gravonliage.
Doctoraal examen Indisdli recht, de ho;*-
ren AV. Schols, C. C. J. Maassim, F. J.
Niohoer; arts examen .eorsto gedeelte do
hoor AV. IA 'f. A. Weobers; bevordenl tot
arts niej. II. Crasiunosou. i
Leiden. Doctoraat examen geneeskunde,
ile lioeren p. .1. E. R.hemlreo, C. II. Kuit
en Ml. AVaisfisz.
Leiden. Doctoraal Indisch Riecht de heer
G. AV. A. Abb-euluiis; doctoraal rcclitou
de hoer G. AV. van (1e Pol.
Utrecht. Bevorderd tot doctor in tie lette,
ren en wijsbegeerte moj. A. C. Kersbergen1,
geboren te IJsselmomle, op proüfschrift ,,Lit
terairo motieven in do Njala".
Groningen. Bevorderd tot arts do hee-
ren 0. J. II. M. Verbeek, geboren te
Veghel; AV. Mooy, geboren te AVInschoten,
c-ii A. S. Kijlstra, geboren te Groningen.
Amsterdam. Geslaagd voor het docloraal
examen in de geneeskunde, do hoeren II.
de Vries, AV. C. J. B. J. Hulsclicn, A.
M. v. d. Linde, AV. II. F. Meijer, -D|, Th,
Lottgerimg en moj. E. Lofvers.
Universiteit van Amsterdam. Doctoraal
examen geneeskunde, do hoeren Ed. San
ders, C. II. Verboom (cum lande) eu 'F.
van Assendelft; senii-arlsexawion de hoe
ren A. J. Gerfer cn J. AVormcskerken;
bevorderd tot arts do liocreu M. ten Harin-
sen van der Beek, A. Koclitar en L. Els-
bacli.
Ilanddslloogi.-schooi"Gêslaigii voor het
doctoraal exam;cn handelswetenschap de
hoeren 0. J. AVe-stencnk en AV. Th. Vogelaar.
AA'ageningen. Geslaagd voor het inge
nieurs-examen tuinbouw, do heer II. K.
Zweed©, geb. te Goes.
Kerk en Scliool.
Nod. Horv, Kerk.
Viertal te Middelburg (vacature wijlen
ds. II. Jonker): ds. Brouwer, Dia Afeern(ls.
Ronselaar, Zevenbergen; ds. J. G. dl'. Ro-
mijn, AVorkum; en ds. H. AV. te Winkel,
Sneek.
Eeroepion: t© Diirkskind, ,ds. G. v. d. AVal
te Rjjnsaterswouclü.
Beroepen (toezegging), to Vlisslngen, ds.
E. van Meer, te AVageningen.
Aangenomen naar An gel o, ds. Israël, te
Gramsborgen (0.).
Beroepen: te Noonl-Scliarwonde, de lieer
A. Mout, cand. te Itottcrdam; to Makkum,
ds. Ii. J. Kreyt te Dieren.
Beroepen te Deventer, ds. II. de Zwart,
te Twijzel; -te Tzwni (Fr.) A. Mout,
tand. tc Rotterdam; te Anlwcren, ds.
J. AV Esseling, te Stratum.; to Arum
(Fr.) II. Ramaker, te. Ten Past.
Beroepen to Antwerpen ds. J. Msselink
le Eindhoven.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Creos (Dr.) on liedaukt
voor Kiel windeweer, AVaardhuizm, Haam
brugge, Opende, 'Oostorzco, Gapinge, Vrou
wenpolder, Baarland, eatwl, P. Meftes, te
Groningen.
Redankt: voor Genemiiidoii P. Ilals te
Beetgum, (Fr.).
Tweetal te AmstcrdanirZuid (voor do 0do
predik,inlsplaats), ds. C. 'Bouuna, te Zwolle
en ds, J.) AVijmcnga, te Charlois.
Gemengd Nieuws,
Een amateur stierenvechter.
Te Badajoz wordt eon stierengevecht ge
houden. Reeds is 'Ia-arena geheel gevuld
met ecu over lal rijk publiuk, haktentl naar
het schouwspel van wreedtaid en hloal-
vergieton wel is waar, doclr ook van maal
cn behendigheid. Dur stier isdoordopica:-.
dorres ©n banderilleros gpsrud: en geforgd,
totdat hot geweldige dier den. vcireiscJiton,
graad van woede heaft bjirolkt. Thans moet
de espada tot strijdperk betreden, om niton
strijd root mantel eu d©g|jn aart to .blikten.
Maar d© espada, versdiijnt niet. Db mo-
nigte trappelt, roept, tiert ton slotte; do
hoofdpersoon blijft onzichtbaar, AVat is er
gaart:!©? Ziehier: do stivrenvwdi'.ier is bang.
Op het laatste oogonblik bcgi. efthem
moed wellicht is liij hijgeloovig, «i
houdt ©en ongunstig vcortwfe-Jk beur leriig
om 't everr: hij durft niet.
Liever wil hij in dei gevang-nis gewor
pen worden, zoo zegt hij, liefw.'ir wil hij du
woelde van hot publiek trotsireiren, dan,
den stier bevechten. Eu lwt publiek is
woedend, razend. Reeds Ivoeft bot de ver
blijfplaats van den lafaard ontdekt; nwt\
drngt beau nïi,ar do arana, wil iicini dwin
gen tot vochten.
Doch plotseling wordt do aantlacht af
geleid iarnand uit do lo schouwers, ©en
vreedzaam burger van Badojoz, wil, als
amatcnir-torcaidor, zijn kradïten met dl®
ster moten. Men reikt Item don ctegiat
van zijn onwilli-gen vooirgalnger. En ziet,
mot ©en behbiidigen stoot weet hij het
dier te treffan, dat do(xl 'fcir aard© zinkt.
Geestdriftig wordt hij toegejuicht;vrou
wen werpau tondscliaoitujn, waaiers, bloe
men in fl© arena. Do bsld van tteti dag)
wordt dooir icon paar stevige bewonderaars
op de schouders genounaii cm in triomf,
door duizenden begol -id, naar zijn huis
gebracht, i
Een oorlogvoórspelleride bron.
Een bron in liet district Altrop in (le
provincie Dnlsiand, dio vofgons de tradi
tie onder do bevolking don oorlog aan
kondigt, als zij begint to vloeien, is voor
het berst sedert 13 jaar weer gaan wer
ken. Volgens do logende, die onder liet
volk leeft, droogt d© AEtrop-bron in vredes
tijd uit, doch begint weer te vloeien als
een oorlog op komst is. D© bron heeft
voor het laatst in 1914 watèr gegeven
en is sedert uitgedroogd, doch in do laat
ste weken is zij zoo overvloedig begon
nen te vloeion, dat het water oen heele
Itook vormt. In de oude folklore van Zwe
den wordt herhaaldelijk molding gemaakt
van dergelijke wonderbaarlijke bronnen.
Dat men aan het Avator van vele bron
nen geneeskracht toeschrijft, is op zich
zelf nog niet zoo verwonderlijk. Do mo
derne theorie vcnandcrsteU, dat het wa
ter vart ilezo bronnen radio actief is en
dus geneeskracht bezit. Deze gonooskmobfc
moet roods iu den lieidensclien tijd bekend
zijn geweest eu gaf aanleiding tot do ge
woonte, dat munten of andero kostbaar
heden in het Wal er werden geworpen, om
de goden gunstig te stemmen, voordat
men liet water dronk of or eon had in
nam. Dergelijke munten en kostbaarheden
worden nog dikwijls op den bottom van
dc bronnen gevonden.
HET WESTLAND, DE HOLLANDSCHE FRUITTUIN.
De perenpluk Is thans in vollen gang.
