van „TlP-TOP is verschenen! Schiedamsche Courant. INDISCHE KRONIEK. ■m No 1 Werkzaamheden in den Volkstuin. I m m Gemengd Meuws. Hk A. M, Roelants te Schiedam, TWEEDE BLAD Zaterdag 18 Februari 1928, No. 18736. D|a moestuin is weer bemest en gespat, en nu maken we weer een tealtplan voor dit jaar, zoodat van tevoren de plaats van elk gewas zooveel mogelijk bepaald is. Hierbij hoduon we rekening mjet voor gaande gewassen, waarbij zooveel mogelijk wisselbouw Wordt toegepast Dlaar verschil lende gewassen afwijkende ©ischen aan. den bodem stellen ten opzichte van voeding, is wisselbouw wenschelijk, en in, verband raict bestrijding van plantenziekten is liet dat niet minder. Door het maken van een oordeelkundig samengesteld te-eitpüan kan men ook zorgen, dat voor elk te teelen gewas voldoende grond beschikbaar is en blijft. Men kan op deze wijze ook beter bepaalde oombinatioteelten vaststellen. Zoo kan. mien b.v.. tusschen erwten en peulen- rijen met succes spinazie, radijs!, raapstelen en dunsel zaaien. Bloemkool kan men uitplanten tusschen pas gezaaide spinazie, of mlen kan tusschen bloemkoolrijlen, krop sla uitplanten. Wanneer we nu de plaats voor de stoksnij- en slaboonenrijkn vast stellen, kan m'en tussclxen deze rijen ook vroege bloemkool uitplanten. AVjel hebben de boonen bij hun eerste ontwikkeling dan even te lijden van de bloemkool, welke dan juist kan worden geoogst. Beter is het dan ook, om stokboamen te eombineereru met kropsla of (en) pootuien. Tusschen peen kan men radijs en kropslaplante^ zaaien en tusschen tuin boomrijen spinazie. Door op deze wijze van te voren de ulaats voor elk gewas vast te stellen, Werkt men gemakkelijker. Verschillende groentensoor- ten kunnen nu reeds worden gezaaid en geplant. We zaaien b.v. spinazie (brpedbkul rond7aad) wat we eerst waeken en vóór laten kiemen. Radijs en raapstelen zaaien we direct ter plaatse. De eerste bloemkool en pootuien kunnen worden uitgeplant, ter wijl we onder glas vroeg© erwten en peulen en luinkoonen ter kiemiing loggen, welke we (kin, na eenige weken, uitplanten. Er is dus needs volop werk. Cf. De strijd in de kleedingindustrie. Deezr dagen kwamen Ito hoofdbesturen der vakbonden in de kleedingindustrie te A'dam bijeen. Ter vergadering werd aller eerst geconstateerd, flat tot op heden, de hoofdbesturen geen, enkele Imledcdeeli'ng^van T hoofdbestuur van den Bond van Kleeder makers-Patroons hebben ontvangen, over de uitsluiting van georganiseerde kleerma kers, Evenmin was bericht ontvangen, dat de Bond van K!eederniakers.Patroofis aisnog genegen is, een conflict te vermïijdün door overleg. i De hoofdbesturen der vakbonden besloten tenslotte do uitsluiting te "beantwoorden met een besluit tot staking bijl een aantal leden van den Bond van Kleedermaker-Par troons. Reeds kwamen rapporten uit afdee- lingen binnen, dat bij verschillende firma's o.a. te Rotterdam, niet zal worden gewerkt. In belangrijke plaatsen züjrv de kleermakers vandaag ter vergadering opgeroepen, voor het treffen van maatregelen, opdat bij bepaalde werkgevers geen enkel stuk meer zal worden gemaakt. Collectieve arbeidsovereenkomst in de Sigarenindustrie. Do vier samenwerkend© vvrnMiriletnorgU- nisaties in do sigareniindustrie hebblem over eenstemming bereikt inzake do wijzigings voorstellen van de collectieve arbeidsover eenkomst teneinde Öa^udoor to konten tot positieverbetering van de arbteiiicliers. Deze voorstellen zijn per aangte-teekelnd. sehrijvan d.d. 15 Febr. paan het verbond van ver- oonigingen vajn sigarenfabrikantejni in Ne derland en aan de Nederlhlnidsch© R-K. vereeniging van sigarenfabrikanten toege zonden en zuil dn in die vdkMadem kla vol gende week worden gepublieetard. Carneval Bij het nadcien van Vastenavond be reiken do Carnavalsfeesten hun toppunt. De naam Carnaval wordt gewoonlijk afge leid van het Ilaliaanscihe „came vale", vaarwel vieesch! Waarscthajuliijiloer is het, dat hij veiband houdt met „ctarrus na- vallis', een ommetocht die door hot Rijn land, Holland en België in oude tijden gehouden werd met een versierd schip op wielen, ter eere van de heropening na den winter vau de scheepvaart, een gebeurtenis, die overal in die landen gevierd' werd. In nog korter tiji. Profiteerendc van den harden Zuidwesten wind, is do vliegtuigbestuurdor Sillovis met het nieuwe Fokk'ervliegtuig met twee motoren HNAED' in 75 minuten van Lon den naar Rotterdam gevlogen. Tijdens oen vorigeri. storm deed inen er 88 minuten over. ïn den val geloopen Te Passau ia Beieren is een afptersor op eigenaardige mapier in dein val gdoopfen. Hij had aan. een vermogend ingezeten© eon dreigbrief geschreven mot don ©iseh 'savonds op eeni bepaalde plaats- aan de spoorweg oen pakje met 5000 Mark uit don trein to gooien, In overleg met ld© politie deëd de bedreigde dit ook, maar het pakje was in aniline-verf gedrenkt, zoodat de afperser blauwe vingers kreieg, dio ondanks wasschem dn poetsen blauw Weven. Toen d-o politie Irani air restoord©, viel hij ook al'gauw door del mand. Kampongs en kampong-leven. Gebrek aan geld en gebrek aan hygiëne. Waar en hoe ze le ven, Paria's. Voor zoover die inlamjdter niet Woont op biet erf van zijn Europeeschen of CJiinee- sclren meester, voorzoover zijn arbeid niet ligt n ide behuizingen, kantoren en werk plaatsen der Europeanen, staat in den kam- pong zijn huis en speelt zich daar zijn le ven af. Diaar leeft hij, onder het nog vrijwel aartsvaderlijk toezicht van zijn kampong hoofd zijn eenvoudig bestaan niet als scherp geteekonde individueele persoonlijk heid doch veeleer als schakel m de een heid der groote kamjpongfanulie. Daar voelt hij zich thuis, maar ook nergens anders. Rukt men hem uit zijn kampong, uit zijn familieverband,, dan staat hij hulpeloos en hopeloos tegenover de wiereld. Daarom] is ook voor den inlander ©en der zwaarste straffen, die herrij kunnen worden opgelegd, de verbanning naar een ander milieu. Een groote Indische stad telt, naar den lezer uit vorige Kronieken blekend is, welis waar sotins ettelijke honderdduizenden, in woners, doch ©en klein percentage- daarvan zijn Europeanen of daarmee gelijkgestelden. Een eenigszins grooter percentage wordt gevormd door de vreemde Oosterlingen, welke verzamielnaam Chineozen, Arabieren en Klingen insluit. Doch het groote con tingent wondt geleverd door de inland- sclie kampongs, die tot de gemeente be lmoren, D)i'e kampongs liggen soms mid den in de slad' zondieir dat wegens dien eigenaardigea bouw eener Indische stad hun aanwezigheid den oppervlakkigen wan delaar zoo dadelijk opvalt, dikwijls ook liggen zij als -een gordel rondom do Euro- peescho stad in het geboomte verscholen. Van oudsher beteekemen deze inlandsche kampongs met hun dichte bevorlking voor do gemeentebesturen dor Indische steden een bron van voortdurende zorg. Dat kamt voornamelijk door de ©ngawensolite toe standen op het gebied' der hygiene, die in deze kampoings Leerschen en waarvan de verbetering niet slechts wordt belem merd door de ongeteld© millioenen aan uitgaven, die daartoe vereischt zijn, maar ook door ihet gebrek aan a medewerking en aan zuiver begrip omitrcint hygiëne van de bevolking zelf. Wij zulten deze twee moei lijkheden zeer in het kort oudier de ©ogen zien, waardoor de lezer tevens een op pervlakkig inzicht m|oge krijgen in de in gewikkelde verhoudingen der Indische maatschappij en in ©enige der vele en groote moeilijkheden van 'ons bestuur. Diaar is in de eerste plaats do kwestie van het geld. 'Injdié heet in de wandeling een rijk land «m dat is voor wat betreft den rijkdioim) vau 'zijn bodem volkomen waar. Met de kapitaalkracbtigheid1 der ïn- beemsche bewoners is 'bet echter ge heel anders gesteld'. Bit is kort maar waar geteekond miet het 'woord: nihil. Die oor zaken van dit verschijnsel liggen bij de bevolking zelf. Wellicht 'zal ik m oen vol gende Kroniek nog ©ons in de gelogenlieid hebben daarop dieper in te gaan, doch ik wul nu volstaan miet te 'wijzen op eenige factoren, die kapitaalvorming bij den in lander tot nog 'toe afdoend© hebben tegen gehouden. Juist de 'rijkdom! vau den. bodem dezer archipel hoeft 'sinds miensclionheuge- ni.s de bevolking 'bij wij'ze van spreken het dagciijkseh brood in den schoot geworpen zonder dat 'daartoe linieer veneisclit werd dan oen aeer oppervlakkige en tot strikt noiodlzakelijke beperkte bewerking Van den grond waarbij overigens de roofbouw op Angel imiteerde schaal werd beoefend. Bosch, rijstveld, rivier Oen zee leveren steeds mleer dan 'v-ofdoemd© op voor de ove rigens karige behoeften 'van dien inboorling en toen in de na-oorlogsch© jaren door verschillende Oorzaken, waaronder niet in het nilinst 'door kien geweldigen aanwas der bevolking op Java in sommige streken voedsel tekort dreigde, beeft de Indische regeering door aankoop Van buitenlandsche rijst tot een bedrag van ongeveer ©en kwart m'illioen gulden, deze (calamiteit van hare onderdanen weten af te Wenden. In de toekomst zou, gezien de nog steeds snel groeiend© bevolking, dit (gevaar van voed seltekort inderdaad van ipermfmenta drei ging kunnen worden, (ware daar wederom, niet het in den laats ten tijd zooveel ge smade Nodedandscho bewind), dat als red der in den 'nood dan ook op zijn post zal zijn ©n waren klaar ook niet die ©veneens in don laatsten tijd 'zoo veel gesmado Euro peesche Cultures, dio aan een belangrijk doel van 'de inbeomscbe bevolking ©en broodwinning verschaffen, di© "zijl door eigen landbouw niet; langer zou, knuncn vorkrijgen. Die mentaliteit van den inlan der brengt hem| ©r toeoin zich desrlialve to bepalen toifc Let kwantumi arbeid, dat hem zijn dngelijksch brood verzekert 'Hoeft hij dat gepresteerd!, dat prikkelt niets hem nog om door oen surplus aan arbeidspres tatie zich oen 'zekeren welstand te ver schaffen, Oek riiet 'zucht naar comfort of bijvoorbeeld do wienseb naar ©en betere of fraaiere behuizing Of andore dergelijke prikkels, die 'do 'mensadi in westersciho landen keni. Alleen Voor, opschik heeft hij een groot zwak 'en daartoe steekt hij zich zonder eenige aarzeling !in de schuld, tot dat hij het Volkomen wperloos slochtoffer is geworden van den 'Airabischen of Chi- neeschten woekeraar.. 'lij,et kal liierna ©enigs zins duidelijk zijn,, 'ditt de inlander geen groot belastingbetaler is, dat de Indische fiscus het zeker (niet in hoofdzaak van hem zal moeten hebben. 'Inderdaad betaalt de inlander in eenige Vormien belasting, doch het totaalbedrag daarvan speelt geen rol bij wat d© in verhouding uiterst gering© groep der Europeanen en vreemde Ooster lingen dient pp te brengen om d© Indische huishouding op gang 't© houden. Wanneer wij nu Weer terugkeeren tot den eeirsten (hinderpaal boni d© kampongtoo- standen in d© 'Indisch© steden 1© verbete ren, dan kal taöHi na deze korte uitweiding begrijpen, dat ook 'in het rijke Indie de geldkwestie ©on voornam© 'rol speelt on dat d© [ongetelde 'miiiioenion. waarvan spra ke was, niet in ©en tour de main van (de reeds mieer dan bverbelasto groep der uit* heomseh© belastïngbetateis kunnen worden gevergd. Toch Worden ©Ik jaar opnieuw be langrijke bedragen, tot dit doel op do ge meentebudgettan uitgetrokken, terwijl de re geering voortdurend diligent is en onafge broken maatregelen noemt 'en overweegt om de kampongtoestanden ondanks de be volking zelf ito Verbeteren. Ondanks d© bevolking 'zelf. Daarmee zijn wij aangeland] bij don tweeden hinderpaal. Want di© bevolking Voelt zich in haar kam pongs, wat men in het Maleisch noemt „seneng", tevreden, volkomlen op haar ge mak. Dat mag ons Europeanen op het eer ste ge7,icht vreemd lijken, want ©en inland sche kampong heeft als woonstee zijn be zwaren. Stel h voor ©en wildernis van palmen, pisangboomen ©n hooge varens, waarin op ©en open plek ©en kleiner ol grooter aantal zeer primitieve woningen zonder eenige regelmaat verspreid liggen. Dien kampong ibere'kt men langs ©en mees tal zeer smal paadje, ©en echt kippem- paadjo, dat in den regentijd voor onge routineerde zwaar geschoeid© Europeesche voeten dikwijls vrijwel onbegaanbaar is. D© open plekken tusschen de huizon, d© paden die langs de woningen loopen zijn niet verhard doch platgetreden aa.rdie, waar op in den droge ntij'd de kippen hun voed sel zoeken tusschen liet stof ©n ongerech tigheden van uiteenlioopemten aard ©n dio in don regentijd weinig anders zijn dan mioddeipoeten, Van rioleering is natuur lijk geen sprake. Onder de tahooz© pisang- boornen en in do stilstaand© poelen tiert welig het |m|uskietendom ©n dierrïralve wordt d© kampong geteisterd door malaria. E,r zijn kampojngs, |dio niet moer dan ©en dozijn huizen tollen, er zijn ©r anderen, waar con ongeteld aantal inlanders bijoenhokt. Dc buizen zijn op zeer voddige plaat sen dikwijls gebouwd op palen, zoodat tusschen den vloer van het luns en den grond ©en tussqhenruimto is van een kal ven, soms wel bén meter. In deze tus- sohcnrmmle ligt dan niet zelden opge stapeld do ongerechtigheid oiv do nlval, diio het inlandsche huishouden in den loop der tijden produceert. Wat betreft dc kam pongs in de groote sleden wordt hierop wol toezicht uitgeoefend, zoodait deze uit den aard der zaak een uetteren aanblik Weden. Meestal echter rusten de huizen niet oip palen, doch op 'ten grond zelf. De wanden bestaan uit bink, dat zijn mat ten van gevlochten bamboe,. Bestreken met een soort van kalk am de naden ou voe gen en spleten te dichten liet dak is van riet ©E atap, een sooirt Sakbedekking van bladieren. Ook het inlandseLe huis bezit een vooigalerij, gewoonlijk 'Voorzien van ©en houten balustrade. 'De vloeren zijn vau planken. Het huis bevat slechts een paar vertrekken, hun voornaamste doel is slaapvertrek. De inlander slaapt niet In ©en bed, doch op een bnleli-haloh', oftewel rustbank, boel dikwijls ook op een mat of oj7 een sarong eenvoudig op don vloer. De wandeling door eon katnpqng is voor den westerling een belangwekkend schouw spel. 'Ontelbare kippen krioelen tusschen de huizen en op do paden, geiten en katten wandelen rond,, half wilde, schurf tige honden, zoogenaamde gladakkers, slui pen snuffelend over de erven, een onbe perkt aantal kleine kinderen, geheel of zoo als naakt, speelt, stoeit en ravot alom. Voor zoover do volwassen bewoners niet elders hun dagtaak hebben, zitten of han gen zij om en in Je voorgalerijen Vaak aanschouwt men in dio voorgalerijen zoor huiselijke en intiemo tooueedtjes, die, het spijt tmj het te moeten zeggen, niet im mer smakelijk zijn. Zoo is hot een zeer gewoon schouwspel, wanneer men groep jes vrouwen elkaar of hun kroost ijverig bezig ziet het hoofdhhar te ontluizen. Voor dt,i inlander is dit een gewone, volstrekt niet genante bezigheid. Welken indruk zulke woonplaatsen ook j'p ons mogen maken, do inlander is met zijn kampong ea zijn leefwijze volkomen tevreden. Hij beschouwt de dingen anders dan wij, 'do noluur is zijn huis, do grond zijn natuurlijk bed, vau hygiëne heeft hij neen flauw begrip, jl© nadoelen van zijn woonstee en zijnn leefwijze ïoaliseert liijj niet. Daarom stuit dan ook, zooals reeds gezegd, de overbold bij haar pogingen otm do inlandsche woningtoestanden te verbe teren, in de eerste plaats op den inlan der zelf. Als spiekend voorbeeld wil ik hier terloops vermelden, dat de groote scheepvaartmaatschappijen (e Tandjong Priok ten behoeve hunner inlaiwlsche ar beiders groote moddkampongs iioten bou wen met stoenen huizen, voorzien van altenter comfort, rioleering, sanitaire in richtingen, enz. Maar d© inlander bleef fed-*: f 2,20 per halfjaar; losse nummers f 0.40. Vraagt Uw boekhandelaar of bestelt rechtstreeks bij den uitgever: nietlemm d© voorkeur geven aan zijn eigen kampongs in do Priokkscho moerassen, waar hij naar onze begrippen geen menscb-j waardig bestaan had en ten gronde gmg aan do verschrikkelijke malaria der zee- kud, 'Ondanks a'le pogingen, bleven deze modelkampongs verlaten. D© kampong is dus do woonstee van den inlander., Doch cok andere ©Jemen ten raken ongelukkigerwijs sonu, daar ver zeild. Er Is onder ito Ïndo-Enroipee^che bevolking een gioep, dl© zoo arm is, on der zulke slechte economiisohc omstandig heden leeft, dat haar verblijfplaatsen dik wijls niet veel moer "dan kamponghuizen zijn, of dat zij Je poging, om tot do Euro- paescho gemeenschap te heliooron, heeft opgegeven en z.icii in den kampong heeft gevestigd. En aaar zijn zxifs gevallen, in do iater© jaren toon ook de malaise in d© Europeesche maatschappij ziclli het gel den, helaas geen zeldzaamheid gebleven, dat m©n volbloed Europeanen mi don kam pong aantreft, mcnschon, aan den zelf kant der samenleving geraakt door eigen schuld of door hot noodlot, die oen laat st© toevlucht hebben gezocht, als paria's onder Ido inheemsclie bevolking on die daar, soms met lmn familie, snol en zeker ten gronde gaan. In Batavia's kampongs heb ik bamlioohutten in do modder, ver scholen in de aiang-alang, naambordjes ge zien, waarop de groalsto namen uit het moederland te lezen stonden. STADSNIEUWS, Verslag van den Gemeenteraad, Zitting van Donderdag 1 Dec. 1927, 's avonds 8 uur. VII Afscheid Dl Boddeus D© Voorzitter doet voorlezing van hol volgende, ingekomen schrijven: Schiedam', Dcc. 1927. Aan dm Raad der gemeente Schiedami Edelachtbare Hoeren, Ik heb d© ©er U mod© te doelen, (dat 'ik als gevolg van dio verandering van mijn standplaats als notaris ontslag neem] ais lid van Uwen Raad. IJ hartelijk dankzeggend© voor de wol- willendo lioudmg tegenover mij in 't bij zonder als Wethouder door Uwen Raad aangenomen, verblijf ik met hoogachting gaarne, Uw' d.w, IX RORiDEüS. De Voorzitter zegt, na dit schrijven te hebben voorgelezen: Bit goeft mij aanleiding hier te veikhv ren, dat ik, ©n zeker wij allen, het '/eer liC'fiwreii, dat u, mijnheer Roddeiis, onze ge meen te gaat verlaten en in verhand daar mede als lid van den raad ontslag neemt. Vanaf 2 3©pt©m!bcr 1919 had u als zoo danig zitting, terwijl wij u needs op 5 (No vember 1920 tot wethouder weid be noemd. Ik sta niet stil bij het aandeel, dat II gehad heeft in do goed© samenwerking en preltigen toon der vergaderingen'vau Burgemeester, en Wethouders; daarvóór zal op icon andere plaate gelegenheid Lesl.un; maar, waar II in Uw schrij'ven dank zegt voor de welwillende houding dom den Raad tegenover U als Weihoiuteir aonae- nomien ,wil ik gaarne opnieiken, dal die houding van den Ra,ui wel in de ecisie plaats het gevolg was van de wijze, waarop U zich in d© Raadsvergadering placht te uiten. Wedcikeeng danken wij 11 voor hetgeen (I voor ons is gowcesL eri voor liet (vete dat d© Gemeente aan U verschuldigd is. Hel zij mij verfund mijn peibooulijke er kentelijkheid te betuigen voor de medowei- kmg, welke ik van U mocht omtol vinden, terwijl ik mij in Ru' vriendschap blijf aan bevelen. Mynheer Boddous, onze beste wensclien voor U en Uw gezin vergezellen (I naar Uw nieuwe woonplaats fappLuis). De heer Rod de us zegt den Vom/.ii- ter dank voor zijn vriendelijke woorden en den Raad voor do instemming, daaitnedo betoond, D© jaiou-, dat spr. deel mtmuakte van dien Rand en 'iet ambt van Weihouder Itekleoeddo zullen h©m| in aangename her- inneung blijven. Door do verachillende lie spnekingen, die spr. m die jaren in genoenir d© kwaliteit heefl bijgewoond, lieeft hij veel mogen loeren. Spr .heeft zich genoopt gezien, oml rede nen den Voorzitter en den Raadsleden be kend, om van woonplaats 1© veranderen, in den vervolge zal hij vermoedelijk nïel weet zoo nauw1 bij het bestuur eener j^c- mei nte iielrokken woitlon, als hier het geval was. Spr .heeft geen spijt, dat hij zijn krachten heeft gegeven oml de Ge- mteente Schiedam m moeilijk© jaren un-de to helpen besturen. Gelukkig is er den laats heil. tijd meer licht gekomen in de go- ïLieentehjke huishouding de/er stad, waar aan hij aangenam© herinneringen bewaart. Spr .hoopt, dat het onze goede stad voor spoedig mogo gaan en steeds meer licht moge gaan schijnen, wat het bestuur zal vergen iakkolrjk.cn. Do heer Lr. Houtman wil, ofschoon geheel onvoorbereid; toch ©old nog ©en' enkel woord zeggen, om| te getuigen van de goedo verstandhouding, die altijd tus schen den iicer Jloddcus en lienn heefl bestaan, fit den aard der z.n,ik, hel ver schil van beginsel, hebben zich in hel Col- lego wol eens ernstige geschillen geojien- haard, nil,or dit heeft nooit anntoiding kun nen zijn, dat de moest vriendschappelijke verhouding, dio or tusschen den heer Rod deiis en spr. bestond, verbroken word. 13© adviezen die do lieer Hoddens gal. Waren dikwijls van zeer gioot belang voor de Gemeente. Zijn enaiing als notaris en zijn v.e(skenni.s kwamen meermalen do Gemeente zeer te stade. Spr. Sluit zich gaam© aan hij het beloog van den Voorzitter oil wil uitdrukkelijk verklaren, dat hij den hoer Boddeus noo'le ziet verhekken. D» heer mtr. Van Vol zen wist even als do vorig© spreker, dat hij o pdit bite uur nog tets (en afscheid zou m'oelcii zeg gen Voor ckm Iwceden koeir in betrekkelijk korten tijd zion wo den vertegenwoordiger van de- A.R. Partij in hot College vam B. en W. vertrekken. EER l

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1928 | | pagina 5