m
-h
ORPHEUS"- Kerkconcert,
Bewaar Uw
kalmte
ZIEKEN
i
i
Schiedamsche Courant
liLil f „LIESE"
r VMDGEDIBBTEs
B. SPETTER Co.
INDISCHE KRONIEK.
ADVERTENTIËN.
Lange Haven,
F U MANS
r
I
P
m
m
fel
Huisnaaister,
Voos* 50 GEfflY s
h' 13 toi
Dul2s&nd®s9 1gx®s*&b
PVAN SER KOOI J ZONEN
Handelsdrukwerk.
Volkomen genezing verzekerd! m
..£r&e&è
I:
i
H
7ê
WINKELJUFFROUW (intern)
M&&S+ de Bloeiende Betuwe
en de Bollen vei den
)feseHconpsEssof> Het Wasch-apparaat
CASINO
DE BAJADERE
fe:
m:
m
-
W-
fe«
r
te
pi
n.
Burgerlijke Stuud.
li?
Bli
SLAAPKAMER MET KOOK
GELEGENHEID GEVRAAGD.
M achineschrijven
m
op verscli. mach. f 5.p.
3 X iy2 lesuur per week.
Nieuwe Haven 71 d. o 2384
ALLE
Artikelen
Y 0M& ~L
Y
G
I
ROTTERDAMSCHE MODE-INDUSTRIE
MaefeinestifesteFs
Aanmeldenv. Citterstraat I la - Rotterdam.
BOTTERDAM.
Handel in Fóurage
en Paardenmest.
H A. f». ROELANTSi
HOEK KORTE H A VE N.
ABONNEMENTEN WORDEN DAGELIJKS
AAN HET BUREAU AANGENOMEN.
P.K. KAUWGOM
\Q x komt in SCHIEDAM
„NOOIT GEDACHT"
Specialiteiten in Stoomen, Verven, Chemisch ont-
vleKken en in't model persen - Onzichtbaar Keeren
Onzichtbaar stoppen Rèparéeren van Heeren»
en Dames cosluums. Aanbevelend,
Adverteert in deSohied.Coürant
DOLLE LOLA
$X:
>-r
Ï&V
Js"
S.Ï-;
v..
+r
jfe:
.$^>1
i-
floor
lJAl'lH IV.
OviM' (I
vol oil hi'iot'k
(liny tm mis<
furopccsclK'
go cijfers. -
vera ndorde.
ÜCLY1
kerk
in Inilië.
nis tweeledig. •-
io. Do cliri'
;enicouscliaji.
or in
llaar
- Zen-
del ijl
Keui
jaar
lie!, /.al vei en lozers, die tot. dusver lie
schildering van liet Indische leven in dezi
Kronieken hebben willen volgen, waar
sdiijnlijk belang inboezemen, om iels na
ders te vernemen omlvenl het godsdienst»
leven en de positie der kerken en .kerk
genootschappen in onzen Indische» archi
pel. Immers het. zijn godsdienst en kerk.
die van oudsher op t>|k land en volk hun
stempel hebben gedrukt en een studie
waarin aan hun rol en betcekenis jioon
aandacht ware gewijd, zou met recht op
volledigheid geen aanspraak kunnen m
ken.
De rol en de heteckeuis der Indische
kerkgenootschappen is tweeledig, namciijk
met betrekking tot de Europees die ge
ïnecnscliap en niet betrekking tot de in-
lamlscho maatschappij. Wat de Kuropeesdie
maatschappij betreft, ligt het. zwaartepunt
van haar werk in de zielzorg, haar he-
tcekenis voor de inlaudsclie maatschappij
was en is naast de zielzorg ook van he-
sehavingbrengend en koloniseerend stand
punt bekeken, van het grootste belang. De
protestantse lie en tie katholieke kerken zijn
in Indie eigenlijk het allereerst, zendings
kerken. het monumentale en onverganke
lijke van hun arbeid heeft tot dusver voor
namelijk gelegen in de zending. De pro-
testautsche kerk Ion tijde der Oost-Indi
sche Compagnie was bij uitstek zendings
kerk.
Over dit zendingswerk. 011 zijn resultaten
moge de lezer hier eenige vluchtige op
merkingen en een paar gegevens vinden,
die litem de genoemde Jieteokenis befér
voor oogc-n zulten stellen. Daarna zal ik
dan nog eenige woorden wijden aan de
rot tier kerk in de Kuropeesclie maat
schappij.
Het vroegste zendingswerk iu de -\Iohik
ken, de eilanden van ,.de grootc Oost",
geschiedde door paters Jezuïeten., onder
aanvoering van Xaverius. Dit missiewerk
werd door de Cominacnie overgenomen en
in pmtesianlsc.hen gees! voortgezet. Toen
de. Compagnie haar taak op dit gebied
siaakie. vend men op du verschillende
missieposten ruim 70.000 iiikuulsche ehris
tenen en tie chrislelijke gemeenten iu dien
tijd gestichl. heiiooren nu nog tot tic beste
inlambehe gemeenten. Sindsdien kwam liet
zendingswerk in handen der zoogenaamde
Indische iproteslanlsche) kerk. Voor zoovel"
zendingswerk iu cijfers valt uit te drukken
kan men tie numerieke resultaten beoor
doelen uil de volgende cijfers: tb >7.000
iniamlstdie clirislenon op liet einde der t!)r
eeuw. 380.0(H) inlandsche cliristeneii om
sl reeks
lie zendiugslerreiueii der Imlisc
liggen in de residentie Ambiuua:
de Kei. de Arne. de Tenimber
'Bablu-r-eilauden. op Timor en de
geilde eilanden, beiialve Su-ouiba, w
minder nrlivileit blijk'.
Vicariaat van Da tav ia
gebeden archipel omvatte
nieuwe praefectiiren
Uit lief Apostolisch
dal umllijds den
werden vijf
gevormd. waarover
he kerk
Ceram
eu dc
- onmin
aar de
waar dc
op Gele
,1e afdeelingeu Loewoek en .M.'uuassa.
uifgeslrekte terreinen in .Miilden-Ole-
beslaan. liet moeeter-eiland Ambo-in»
de groep der Amhonsche eilanden
Gereformeerde zending en Flor
katholieke missie arbeidt. Too:
la
di
laan. liet nmeder-ebaml
groep der Amhonsche
Alinn.hassa van. .Me
eeuwen lot de geheel
bes
van
en op Celebes de
mulo. behooren si-mb
gekerstende streken.
Men zou zich vergissen, indien men
meende, dat dc zeudingsarbeid uitsluitend
geschiedt door Europeesclie predikanten, en
predikers. Aaarmate de door de zending
bewerkte streken werden gekerstend, ont
stond. ouder de bekeerden zelf de drang
om liet door hen verworven geloof onder
hun ongeloovig-o rasgenooteu te verbreiden.
Ook hier mogen eenige cijfers een denk
beeld geven, lip liet einde der the eeuw
werd hef zendingswerk der Indische kerk
uitgeoefend door 83 predikanten, 25 hulp
predikers, 128 -inlandsche leeraren en 242
iniamlstdie godsdienstonderwijzers. Au zijn
er 48 predikanten. .33 hulppredikanten, 8
todsdienstleeraaJ-s, 330 inlandsche leeraren
en ruim 300 inlandsche godsdienstonder
wijzers. lief zendingsmiddel der Indische
kerk is naast de prediking van het Evan-
eli-e steeds geweest de christelijke school.
De inlandsche leeraars eu godsdienstonder
wijzers traden ook op als onderwijzer eu
cl-e eilanden, waar tie zending arbeidde,
werden met een net van christelijke ge
meentescholen overspannen, in Timor is
zelfs het volksonderwijs aan de
kerk toevertrouwd.
Kaast de prolestamsdie gal'
de katholieke zending of missie
zich de lammelingen der katholieke mis
sir. uilstrekkcii, i. w. die van Nieuw
Guinea, A'ed. Uomeo. Sumatra, de kleine
Soemhi eilanden en Celebes, liet vicariaat
Dalavia omvat nu nog sleclils Java en
de omliggende eilanden. Een aantal van
1.7-1 priesters, is beschikbaar voor de ziel
zorg in den archipel. Iu 1898 waren er
in ludië 50.000 katholieken, tegenwoordig
hedraagt dit afintal omstreeks 130.000
wordt de zielzorg, hef
z iekenve rp !o» i i iyn i [ge-
groot aanlal geestelijke
In alle. grootere plaat-
Indische
en geeft
van niet
.Vunst tie priesters
onderwijs -en de
potend door een
brooders en zuster
sou eu missie-eenl.rn vindt men togenwoor-
-dig één of meer zusterhuizen en meestal
ook een broederschool. De katholieke in
landers zijn georganiseerd in fa! van ver-
cvnigingen eu bonden, zoixils bijvoorbeeld
de Centrale katholieke vcreeniging voor
Javanen, tie katholieke vakvereenigi-ug voor
Javaanst'he onderwijzers, Jongelingen- eu
.Meisjes-honden, .lavaansclie katholieke ver-
eenigiiigen voor politieke actie en dergelijke
meer. Te Singkawang bestaat zelfs een
uitsluitend uit Cliineezen bestaande ka
tholieke verecniging. In bijna alle grootere
plaatsen vindt men bovendien katholieke
volksbibliotheken en leesgezelschappen, Stu
die- -en Debatingclubs. Inlaiidsdie katho
lieke bladen bestaan er ook, o. a. de
Geradja. Katliolik, de lnitun dan ltmoe, do
Djawi Sraja, dc Swara 'Trnia e. a.
l.leze globale gegevens voor wat betreft
Je zending, en de missie. Het spreekt
vanzelf, dat in dit bestek geen volledig
overzicht van alle onderdooien van dezen
voor de iii-lamlsche maatschappij' zoo be
langrijken arbeid kan worden gegeven. Bij
bel versprei ding, ziekenzorg, onderwijs, ver-
eenigingsleven. alles óp christelijken grond-
slag. lief wordt in Intlië met niet fa-
lende energie bedreven en er waren boek
deel en over te schrijven. Wie doorboven-
laaiule gegevens zijn belangstelling opge
wekt voelt, kan te rechter plaatse over dit
dies do incest uitgebreide' en ook belang
wekkendste litteratuur iu banden krijgen.
Een cirkel woord over de rol eu bef ee
kenis der kerken in do Europeescho maat
schappij mag Jiler niet achterwege blijven,
hulië heeft langen tijd den roep gehatl,
en niet ten onrechte, van geen godsdienstig
land te zijn. Vijf en twintig jaar geleden
was -een sterk ontwikkeld religieus ge
voel in Ind.ië ver te zoeken. E.en com
plex van omstandigheden was daarvan de
oorzaak, liet gehalte der koloniale maat
schappij, de uialcrieele levensbeschouwing
van velen, die iu den zeer harden slrijd
oni het beslaan geen l.ijtl vonden voor
geestelijke zaken, tevens ook liet gtómi
aan zielzorgers. (1e gebrekkige organisatie
en de primitieve middelen, waarover de
geestelijke herders beschikten, ziedaar eoni
ge der vele oorzaken.
Maar zooals ik in deze Kronieken reeds
zoo dikwijls ik op ander gebied heb
kunnen coustateeren, ook op liet. gebied
der religie heeft Imliü i.n de laatste kwart
eeuw een verbazingwekkende verandering
ondergaan. Uit eenige der hierboven aan
gehaalde cijfers omtrent de zending! moge
dc christelijke activiteit op dit gebied- in
liet genoemde tijdsverloop afdoende zijn
gebleken, de zielzorg en het herstel der
christelijke beginselen onder de Europee-
sclie maatschappij liicld daarmee gelijken
tred. Mocht het nog gebeuren, dat 25 jaar
geleden een ook in hot tlagelijkseih leven
belijdend christen een rariteit was, van
deze toestanden is heden ten dage geen
sprake moer. Waarmede niet gezegd is, dat
Intlië tegenwoordig naar onze Nederland
sche opvattingen een uitgesproken gcloo
vige Europecselie gemeenschap herbergt
De Indische maatschappij herbergt al even
veel geestelijke stroomingen als wij heden
ten dage in Europa kennen en het aan
tal van lien, die niet bepaald belijdend
zijn, is cr verhoudingsgewijs misschien nog
wel grooler dan hier te lande, do-dh wie
nu lot eenig kerkgenootschap behoorend,
hij zij protestant of katholiek, naar Indiö
gaat, behoeft niet langjer bevreesd je zijn
daarginds in een ongeloovige maatschappij
zijn religie als een kostbaren schat in
zich zelf te moeten bewaren. Hij zal' o-ok
in de kleinere plaatsen zijn zielzorger en
zijn kerk vinden, dan wel zoo zeer in de
nabijheid, dat hem op geregelde tijden do
mogelijkheid om zijn godsdienstplichten te
vervullen, gewaarborgd is. En wie in de
grootere steden en centra zijn standplaats
heeft, vindt daar vanzelfsprekend oen op
gewekt christelijk leven en zij liet in den
zelfden, zij liet in ietwat gewijzigde» vorm.
de gelegenheden tot religieus contact, tot
omgang met gcloofsgeiiooten, lot daadwer
kelijke medewerking en deelneming aan
christelijke eu olm-stelijk-sociule werken en
instellingen, die ook in het moederland
in zijn leven een plaats innamen.
Faillissementen.
Opgegeven door Van der Graaf en Co.
U i t g e sp roken:
De handelsvennootschap onder de firma
F. .1. 'van der Einden -en Ce-., grossiers"ai
snij- 'en kunstbloemen, gevestigd te Rotter-
dam en F. J. v. d. Linden, en H.
Rietkerken, beiden te Rotterdam. Recln
ter-commissaris hit. .F. G. Schalkwijk; cu
rator mr. A. Blom,
G e i li d i g-d.
Wijlen Sicfze Cuperv, in leven koopinan
(e 11 otterdam.
I'll. IJ renter, sigarenwinkelier, Ie Rotter
dam
0 p g ell eve u
C. Schoffel, brievenbesteTei', te Rofler-
dam.
T. Berkhout, te Rotterdam.
In do week van 23—28 dezer zijn jn
Nederland uitgesproken Gó faillissementen.
VIJAAKDTNGBN.
Geboren:
21 April. Willem, z. vain F. Don en Jf.
C. Yorbooti, Beukestraat
23 April. Mjinrtje, d. van C. Slujjfzaml
en L. Kcuwexilioven, 7e Waalsteog.
24 April. Herman, z. van W. Gocdondorp
eji Al.- Tuk, Bilderdijkstraa.L
25 April. Jclianna Katharina, tl. van 0.
.1 .vn.n Vliet en J. A. Bet, Markgraaflnan.
Ondertrouwd:
Pieter Hoogenverf, 2G jaiar en Willidmina
Storm. 23 jaar, Jan Borsboom, 34 jaar
en Johanna Sophia Pleijsier, 23 jaar.
Pliilippus van der Af ark, 29 jaar en AL-lartje
Catliarina van der Hoeven, 25 jaar.
Pieter Jan Dullaart, 2S jaar en Klazinn;
I.ecnljc van der Lugt, 20 jaar.
Gehuwd:
EcemlerL do Bmijn, 23 jaar en Jclianna
Franeiim, Klus. 25 jaar, Gerri-t Aart
Knegt. 24 jaar en Adriana Vrijland, 22 jaar.
Kernelis Ilolaff, 30 jaar en Pieunlje
S.oimeveld, 23 jaar. Nicolaas Arie van
der Bnrg, 24 jaar eu Rachel den Harner,
22 jaar. Hart eg van den Berg. 26 jaar
en Cernccia Maria Akkerman. 21 jam. -
Barend Dirk PruijL, 27. jaar en Jannetje
Stam, 22 jaar. P.aulus Ataiinus Afeiden-
b-erg, 24 jaar en Geertraida Hem-iiettai
Verheij, 22 jaar. j
Overleden:
24 April. Johain Abraham Stapel, 90 jaar,
wed. van E. Hans, Ocsterdwaisstraat.
25 April. Candida Afaiia Jansen, 3 maan
den, Ëendraclitstraat.
Siy-
Zoo de Heere wit en zij leven
hopen onze gel ie lite Ouders
I.EEXDERT IMMERZEEL
en
C AT 11A RIN A AIA RG A R ET IIA
KNIKMAN
op 13 Mei a.s. hunne 2ó-jftrige
Echtvereenlgtng te herdenken.
Hun dankbare Kinderen,
Behuwd-en Kleinkintle; en.
Receptie 12 Mei n. m. 35 li.
Schiedam, 30 April 1028.
Oostsingel 35. 2770 18
AToor de vele bewijzen van deelncT
ming, ontvangen bij het overlijden van
onzen dierbaren Echtgenoot en Vader,
JOHANNES PETRUS HERM.VNCS
JANSEN,
betuigen wij onzen hartelijken dank.
Uit aller naam,
AL A. JANSEN—Beukers.
2744 9
Voor de deelneming, hun betoond
bij het overlijden van hun geliefde Echt-
genoote, Moeder, Behuwd- en Groot
moeder, Mevrouw
BERNED1NA HENDRIK A WEBER.
geb. Bakkes,
betuigen ondergeteekenden hun har
telijken dank.
Schiedam,
J. WEBER,
Scheveningen,
J. G. BRAMKAAIP—Weber.
C. H. BR A Af KAMP.
J. G. BRAMKAAIP.
30 April 1028. 2781 17
GEVRAAGD voor eenmaal in de. veer
tien dagen een
netjes kunnende verstellen en in staat
zijnde eenvoudige japonnen te maken.
Brieven met opgave van referenties en
verlangd salaris onder lett. W.A. Bur.
van dit Blad Lange Haven 144. ggpt: 10
Hiermede betuigen wij onzen harte
lijken dank aan den W'elEd. Zeerge
leerden Heeij, Dr. ORMEL, voor de
zorgvolle behandeling, aan Zr. DORA,
Diacones der Wijkverpleging, voor de
Geldelijke verpleging, en aan den Wel-
Ed. lieer G. aLERS voor het vriende
lijk bezoek, ondervonden tijdens de ziekte
en bij het overlijden van onze zorgzame
en lieve Moeder
Mej. de Wed. A. NIEUWSTRATEN
VERBEEK.
Namens de kinderen:
A. C. C. NIEUWSTR ATEN.'
Van Smaleveitstraat Ga. 2785 15
Brieven met prijsopgaaf aan E. LANGE
Monteur. Gasfabriek Schiedam. 2782 5
KOSTELOOS
Bij vonnis der Rechtbank te Rotter
dam van 2-5 April 1928 zijn in staat
van faillissement verklaard G. G. F.
3IEIJER Sr., magazijnbediende, en
Cv G. F. MEIJER Jr., zonder beroep,
buiden wonende te Schiedam aan het
Fabriplein 26a, met benoeming tot
Rechter-Commissaris van den Heer
Mr. F. G. Schalkwijk en tot curator van
Mr. Af. M. VAN VELZEN.
Schiedam, 28 April 1928. 2777 12
op
t verótajïotiQ.
Wcis, koerd hij
a (teen Gefdepjc/iekade. Z-—>
fj «fri Te/efoon 4530|T"
ROTTERDAM
nabij ,AYitte Hnls"
2501 15
15 vroortieB M eat; t/aiB vroorden W
elk woord meer 5 eent tot ttizrimarn 30 woorde*-
Tn de Zatcrdagsche editie 11.tenzij die Vrijdags reeds aan 't Bar eau beaargd sijs.
GEVRAAGD:
Een bekwame apprëteuse.
Maison Rook. Adres:Sin-
gei 193.
Gevraagd, een
NETTE JONGEN,
goed kunnende fietsen.
Visehhandel D. de Ronde,
Hoogstraat 45.
ADVERTENTEEN
in deze rubriek hebben
beslist succes \-
Gemeenteambtenaar
vraagt
300.— TER LEEN,
liefst van particulier,
tegen maandelijksche af
lossing en hooge rente.
Brieven onder lett. WD
Bur. v. d. Blad, Lange Ha
ven 141.
Terstond gevraagd een
flinke WASCHVROÜW.
Firma Kloosterman,
Hoogstraat 117.
Voor direct gevraagd, een
NET MEISJE
voor halve dagen. Leef
tijd boven 10 jaar.
AdresMevrouw Roest,
Graaf Florisstr, 28.
VERHUIZINGEN
door geheel Nederland.
Uiterste prijzen. Stads
werk vanaf f 0.
Adres: v. GELDEREN
Lekstraat 60, Schiedam
Tel...4451-
7?
op Woensdag 2 Alei 192S, des avonds acht uur, in de Groote Kerk.
Orgelsolist: Paul van der Putten.
Bewijzen van Toegang a f 0.60 (plus Sted. Bel.) verkrijgbaar bij
Aluziekhandel VAN LEEUWEN, Broersvest 67, en Sigarenmagazijn
J. ZOETA1ULDER, Hoogstraat 171, alhier.
>'.T5. Tekstboekjes worden gratis uitgereikt. 2773 30
Aan het Kerkgebouw zijn geen kaarten verkrijgbaar. "^a«
Voor terstond gevraagd een flinke juffrouw. Moet geheel op de hoogte
zijn van Winkelbedrijf in drukke brood- en banketbakkerij. Aanvangs
salaris f S.per. week. EAvALD BEHLE, Ged. Slaak 60, Rotterdam.
2784 12
vraagt voor direct Bekwame 2778 14
voor DAMES-JAPONNEN.
is alleen een genot in een Fiat
van de Westertgaratje, Plein Eendragt 3
Tel. 68910
2765 20
Telefoon 31418.
Vjraag t prijzen cn conditiën.
Lange Haven 141, Sohfedam.
2Ü6U 40
wendt U vol vertrouwen tot onze van ouds bekende Homocopa-
tische Inrichting: Mathenessenveg 84, Itottordam. Opger. 1918
H. VAN GELDER, Unoscoop - Homoepaath
Onze Inrichting staat onder leiding van Med. Specialist B
Maandkaart met gratis medicijnen 5.
Scheikundig Urine-ondcrzoek met* volledig consult 1 1.
SpreekurenDinsdags, Woensdags, Zaterdags 10—5.
Voor minvermogenden Zaterdags 25 hall tarief.
Wacht niet tot het te laat is
HET BUREAU VAN CUT BLAD
n~i 18 GEVESTIGD i I
- TELEFOON 08103 en 68617. -
onder alle omstandigheden. Het
drukke verkeer houdt Uw zenu
wen steeds gespannen. Met
WRIGLEY'S P.K. bewaart ge
Uw tegenwoordigheid van geest.
OokopUw pleziertochtjes isWRIGLE Y'S
Kauwgom Uw beste vriend. Immers, het
kauwen op een P.K.-tje verdrijft den
dorsten houdt U frisch en monter, hf-io
WRÏGLEYS
■2772-70
en wordt gedemonstreerd in het
lokaal van CAFÉ VOGELENZANG,
Zaal ingang Brouwerstraat.
GEBOUW M.U SIS SACRUM,
Lange Haven.
GEBOUW EENDRACHT,
Plein Eendracht.
Dinsdag, Woensdag, Donderdag en Vrijdag,
telkens van 3—4 uur n.m.
XÜTJ
Vuile wacch mede brengen*
Actieve Agenten gevraagd.
2781 44
STOPPAGE, STOOMERIJ EN VERVERIJ
Stoppage,'Stoomertj en Ververij, „NOOIT GEDICHT"
"0 OOfcê Depot O-roenendjjte-Lakens, - Pam ie-T«let*oow 68*>85.
Totale verdelging, ook van
Torreu, Kakkerlakken, enz. door
Wettig gedep. fabrieksmerk 4
vlaggen a t I .80 in poeder of
'vloeibaar.
Alléén verkrijgbaar Chem. fabriek
Rotterdam
Jonker transstraat 72.
2467'"20
i Dir. SOESMAN Telef. 8400.
Botterdam.
'Rotterd. Operette-Gezelschap
- VAN AERSCHOT BOSKAMP.
HEDEN AVOND 8 UUR
LAATSTE OPVOERING -van
Klucht-Operette in 3 hedr.
DINSDAG 1 MEI
'EN VOLGENDE AVONDEN!
Schitterend gemontcerdë
Plaatsbespreking vanaf heden.
Couponboekjes geldig.
2/76 22
