1
BB Abonneert U op de
Schiedamsche Courant
Veldslagen en Volksver
huizingen.
Maar ze waren verzonnen.
15 Ct. per week,
f 2.» per 3 mnd.
Pluimveeteelt.
Brugwachtersbenoeinlng.
Door Burgemeester en Wethouders is
bij den Havendienst tot 2e Brugwachter
benoemd M, P. A. Üe Groot.
We voelden ons in verzuim! In verzuim
tegenover u, lezer!
Er moet n.l. een veldslag, een bloedige
veldslag hebben plaats gehad onder uw
oog en ons oog! IJ heeft er waarschijnlijk
niets van gemetkt en wij hebben cr niets
van gemerkt! 't Eerste is begrijpelijk, het
tweede onvergeeflijk!
De veldslag zou hebben plaats gehad op
het PiipeuLuul aan den Buitenhaveuweg
De strijdende legers zouden door woonwa
genbewoners gevormd zijn. Een der vech
tenden werd zoodanig toegetakeld, dat zajn
linkeroor bijna w eicl afgerukt". Zoo althans
vermeldde een hier verschijnend Rotter
dam sch blad, dat ei- op volgen liet: ,,Do
politie maakte een einde aan dezen veld
slag door overbrenging van de aanvoer
ders naar het politiebureau. Otp last van
den commissaris van politie zulten de woon
v agens van het terrein worden verwijderd
en worden overgebracht naai- het terrein
achter het Pompstation".
Twee mededeelingen dus, waar tusschen
al of niet causaal verhand zou bestaan
Duidellijk is dat niet!
Daar geen van beide mededeelingen blijkt
juist te zijn!
Een woonwagenbewoner kwam met een
snee in zijn oor, of te wel boven zijn
theewater thuiskreeg ruzie niet zijn
vrouw; deze verliet den wagen; haar man
wilde ook den wagen verlaten, maar ver
gat de deur open te doen; stak zijnhoofd
door de glazen deur en kreeg daardoa:
een paar schrammen arm zijn vang en
nog een echte snee in zijn oor. Dat was
de veldslag!
Een broer van den dronken man trad
kahneerend op en toen er een agent voorbij
het woonwagenkamp kwam, sliep de liekl
uit het veJdsiagverhaal zijn roes uit!
Tan de overbrenging'van de woonwagens
op last van den commissaris vair politie
naar een terrein achter het Pompstation
is nog minder waar.
De commissaris deelde ons mee, niets
te weten van plannen om het kamp te
verplaatsen en zeker heeft hij daartoe geen
last gegeven.
"Wel wordt op het Pijpenland een rijwie-
lenfabriek opgericht, maar er blijft nog zoo
veel ruimte over, dat het terrein als woon
wagenkamp gehandhaafd kan blijven. Al
leen zullen enkele wagens wat meer naar
links moeten opschuiven.
Een ander Rotterdamse!, blad, met een
Schiedamschen naam, vertelde gisteren ook
al van een ware uittocht van woonwagens
die zou hebben plaats gehad in verbant!
met voorbereidende werkzaamheden voor
den bouw van een ryvielfaimek op hel
Pijpenland.
Dezer dagen hebben echte zigeuners,
wier vrouwen groote pijpen rooken, op hun
doortocht even op het Pijpenlanid gebivak
keerd! Dit is alles!
Dat woonwagenkamp heeft de collega's
nog al parten gespeeld! En de komkommer
tijd is toch al lang voorbij! Vreemd!
Tiaar met dat al hebben zij van men-
schen, die thans knus op het Pijpenland,
wonen, de gemoedsrust voor een oogenblik
verstoord. En dit is niet aardig!
De „Zeven Provinciën".
Op de scheepswerf De Schie, bij de
spoorbrug aan den Overschieschen weg.
ligt een merkwaardig scheepje, dat on
middellijk de aandacht trekt door ziin mas
ten, zijn ra's en zijn mooi bewerkten spie
gel en boegspriet- Bovendien ziet het er
vrij dreigend uit, want naar alle zijden
zijn kanonnen gericht! Daar dat is
slechts dreigement, want het zijn geen hou
sche kanonnen; het is maar imitatie, zoo
als het geheele schip imatie is. Het
is n.l. een trouwe reproductie op J/5 van
de werkelijke grootte van het vlaggeschip
van admiraal M. Azn. de Ruyter, de
„Zeven Provinciën".
Het scheepje werd in 1913, ter gele
genheid van de Onafhankelijkheidsfeesten,
door de Marinewerf te Den Helder ge
bouwd. Daarna is het jaren lang opge
borgen geweest, om tijdens de Olympische
Spelen weer voor den dag te worden ge
haald. Toen lag de kleine „Zeven Pro
vinciën m den Anistel te Amsterdam.
Kort geleden is het publiek verkocht en
de heer Akkermans van de Scheepswerf
De Schie werd eigenaar. Thans ligt, zoo
gezegd, do „Zeven Provinciën" 111 zak
formaat op de werf, om opgeknapt te
worden.
Dat „zakformaat" is wel wat bout ge
sproken. Het scheepje is 12 D. lang en
3 M. breed. Als men die cijfers met 5
vermemgvuldigt, heeft men de juiste af
metingen van het vlaggeschip van De
Ruyter. Misschien interesseert het iemand
nog do derde hoofdmaat te weten: die
was 18V-" D. uit den kiel gemeten, dus
hij dit scheepje 18.50 II.5!
Bij liet scheepje behoort een heele ver
zameling oorlogsvlaggen en vlaggen van
de Oost- en West-Indische Compagnie.
Wat de toekomst van de kleine „Zeven
Provinciën" is? Wie zal het zeggen! Het
scheepje is straks, als het weer opgekale
faterd is, te koop. Tiaar het is geen schip
om mee te gaan varen: 't is een kijfc-
schip.
Misschien dat een rijke Amerikaan voor
zijn verzameling curiosa zijn oog op dit
mooi opgetuigd 17e eeuwsche schip laat
vallen, misschien verhuist het naar een
of ander museum, misschien koopt een
gemeente het aan, orn het ergens in een
rijver een rustige ligplaats te geven!
Standaart-orgels.
Het Handelsblad van Antwerpen zingt in
lofzang op do Standaart-orgel s, naar aait
leiding van hot feit, dat ïn oen bioscoop}-
theater te Antwerpen weer een Standaart-
orgel is geplaatst
Au een jubel over de schoonheid en1 ver
scheidenheid van klanken, dio het orgel
voortbrengt schrijft hot blad:
„In België zijn de Standaart Orgels nog
slechts kort ingevoerd, doch na da oprich
ting eencr fabriek met Belgische werk
krachten, hego.11 haar zegetocht mot het Em
pire Theater Orgel in 1927, welke creatie
zulk ecu succes was, dat liet een regen
\an orders na zich sleepte.
In meer dan 300 Theaters van Frankrijk,
Engeland, België, Dmtschlaml, NcdAOost-
Indïe, Holland en 'Afrika spelen iederen
avond ..Standaart" Orgels. Bewonidering
moet er bestaan voor den menschengeost,
die iets dergelijks schiep, dat zal iedereen
toegeven, en het publiek z;d de moeilijk
heden begrijpen, welke ilo Standaart ÜTgel-
fa brieken te .co er winnen hadden, om tot
zulke resultaten te komen.
Een Standaart Orgel bestaat uit meer dan
een millioen onderdeeltjes, en een instru
ment vraagt gemiddeld 70.000 meters eloc-
trisehe kabel. De groote pijp! heeft een
lengte van 10 meters, do kleinste slechts
eenige centimeters.
Wanneer een toets neergedrukt wordt,
spreekt het orgel zoo snel aan, dat op het
zelfde oogenblik de toon weerklinkt, sneller
dan welke piano ook. Iedere pijp heeft zijn
eigen magneet, alle commando's geschieden
electriseh, een buitengewoon fijn doordacht
systeem maakt het mogelijk, ontelbare
klankencombinaties in onderdeden van se
conden saam te stellen".
AGENDA,
Luxor, Broersvest, 8 uur, 1. Gold Rush.
2. De zwijgende ruiter.
Pandora Bioscoop, S uur. 1. In de Leeu
wenkuil. 2. Terug naai- de verdwe
nen stad. Revue schets: B-om! die
zit!
1 ATov. Musis Sacrum, 8 uur. Lezing
Dr. Galjart. Onderwerp: Authropo-
sofische Geneeskunde.
6 ATov. Gebouw voor Chr. Soc. Belangen,
8 uur. ProL Chr. B. B Spreker
K. KruidiofWat wij willen. Fdm-
vertoomng,
7 Nov. Westerkerk Aleidastraat 8 uur.
Spreker: prof. dr. A. II. de Har-
tog: De ware vrijdenker.
3 Nov. Musis Sacrum, 8 uur. Feestavond
S. Z. C.
8 Nov. Musis Sacrum, 8 uur. Solisten-
concert Mij", tot Bevordering der
Toonkunst
9 Nov. Musis Sacrum, 8 uur. Chr. Vrou
wenbond, Afd. Schiedam. Vertoo
ning der Visscherij-film.
10 Nov. Musis Sacrum, 8 uur. H. B. S-Ver.
„O. O." Propaganda Toon. avond.
11 Nov. Musis Sacrum, 8 uur. TooneelVoor-
-stelling en Feestavond St Jozef
Gezellen Vereen. Schiedam I.
13 Nov. Musi3 Sacrum, 8 uur. Concert
door het Strijkorkest „Onder Ons",
met medewerking der Tooneelver.
Vriendenkring.
Geopend eiken Zaterdag 25 u. n.m. Ste
delijk Museum in den St. Joris
Dode.
Rotterdam.
Heden e. v. a. Circus-Schouwburg, 8 uur.
Gezelschap-Spree. Vader.
Heden e.v.a. Tivolï Schouwburg. Operette:
Sepp'l.
Heden e.v.a. Casino. 8.15 uur. Uschi m'n
schat.
Heden e.v.a. Prinses Theater, Schied. weg,
8 uur. 1. De onberaden Wedder.'
2. De Pikante vrouw.
W. B.-Theater, 8 uur. 1. Trocadero. 2
„In Pyjama". Op het tooaeel: Bia-
gi en Frascaja.
Heden Scala Theater, Kruiskade 6068,
8 uur. De Liefde van Manon.
Heden Olympia Theater, Binnenweg AG.
Bioscoopvoorstelling: 1. In Gehei
men Dienst. 2. Dokter tegen wil
en dank.
het goedkoopste en meest
verspreide dagblad
hier ter stede.
Bureaux: Lange Haven 141,
hoek Korte Haven.
Telel, 68103 en 68617.
OMLIGGENDE GEMEENTEN.
VLAAPJJINGEN.
Benoeming.
De heer B. P. Maat, klerk le klasse
bij de licht- en waterbedrijven alhier, is
met ingang van 1 December a.s. benoemd
tot adj.-commies hij het Provinciaal wa
terleidingbedrijf van Neord-IioJIand te Bloe-
mendaal.
V.A.R.A.-afdeellng opgericht.
ATa een inleiding van den heer Gbrod,
dis trie tsb-est uurder van de V. A. H. A,,
is alhier met ongeveer 70 leden oen afdee-
ling van deze vereeniging opgericht.
Een mooie reis!
Alhier is van de 1 ïaringvissciherr} bin
nen gekomen de VL 190, J. Goedknegt,
met 50 last, waarvan 9 last versche haring
VLAARDINGER-AMBACHT.
Raadsvergadering.
In de Dinsdagavond gehouden raads
vergadering, die van 7 tot 12 uur duurde,
is de begrooting voor het jaar 1929 vast
gesteld: gewone dienst in ontvang en uit
gaaf op f69.635.75; kapitaaldienst in ont
vang en uitgaaf op f360.
Voor het eerst werd ook in deze ge
meente gebruik gemaakt van de gelegen
heid om algemeeno beschouwingen te hou
den en wel door den heer Winkes (R.-K.,,
die het beleid van het college aan sciherpe
critiek onderwierp.
Zijn op- en aanmerkingen werden uit
voerig door B. eu W. beantwoord.
Do hegrooting voor het gemeentelijk
groudbedrijf voor 1929 werd vastgesteld
op: gewono dienst in ontvang en uitgaaf
I2S00, kapitaaldienst in ontvang en uitgaaf
f3500. 1 I
De gemeenterekening over 1927 werd
voorloopig vastgesteld: gewone dienst in
ontvang op f 64.045.9-1, in uitgaaf op
f 59 453.111/-'batig saldo £4592.82'/» en
kapitaaldienst in ontvang en uigaaf op
f21.169.95.
De rekening van het Burg. Armbestuur
weid goedgekeurd in ontvang op f3S73.38
en ki uitgaaf op-- f 3646.52, batig saldo
Ü226.S6, met een bijdrage der gemeente
van f 2300.
Do hegrooting van het Burg. Armbestuur
werd goedgekeurd in ontvang en uitgaaf
op f3076.86, met een bijdrage der ge
meente van f2000.
Voorts werden goedgekeurd de volgende
voorstellen van B. en W.
a. De huur der volkstuintjes zal op
5 cent per M2. bedragen.
b. De verordening op de heffing en
invordering van schoolgeld voor den tuin-
bouwwintercuxsus.
c. _De verordeningen op de heffing en
de invordering van leges op bouwver
gunningen,
d. Idem betreffende leges Burg. Stand
en secretarie.
"Verder werden benoemd tot leden der
Commissie van Bijstand als bedoeld bij
art. 54 der gemeentewet voor het gemeen
telijk grondbedrijf de raadsleden A. Keij
zer en C. J. G. Winkes, terwijl door B.
en W. tot voorzitter van genoemde com
missie werd aangewezen wethouder Van
Berkel. I "cj/ir
De vergoeding voor de Djr. de Visser-
school, bedoeld bij art. 101 der L. O.-wet
1920, werd voor 1926 vastgesteld, na af
trek ontvangen schoolgeld op £380.79 (be
treft 5l/s maand).
Besloten werd tot bijplaatsing van .een
straatlantaarn aan den OrnringT
Het voorstel tot aankoop van een moitor-
spuit werd verworpen met 2 tegen 5
stemmen, omdat men vrij algemeen de
meening was toegedaan, dat voor de uit
gestrekte gemeente noodig is een auto
motorspuit. Daarom werd door den lieer
Winkes het voorstel ingediend, dat de
Raad zich in beginsel uitspreekt voor aan
schaffing van zulk een auto motorspuit. Djit
voorstel werd met a!gemeene stommen aan
genomen.
Besloten werd de noodige garantie te
verleenen voor het leggen van leidingen
voor gas, water en electrische kabel in
den Ilolyweg en er werd een blanco oro
diet verleend voor rioieering en demping
vari een gedeelte sloot aan den Omring.
Ten slotte werd besloten de gemeente
Iijke inkomstenbelasting^ met 1/10 te verla
gen, door liet vermeriigvuldigïngscijfer te
brengen van 2 op 1.8.
KETIIEL.
Jubileum Tempelaars.
De lieer M. J. Tempelaars, die heden
25 jaar veldwachter is, zou hedenmiddag
3 uur ten raadliuize onlvanigen worden,
waar do burgemeester, de lieer J. L. Ver
veen, hem zal toespreken.
Hedenavond 7 uur wordt de jubilaris in
de feestzaal „De Vriendschap" gehuldigd,
door de burgerij. De muziekvereeni gingen
Kunst en Vriendschap en St. Radboud' zul
len hun medewerking verleenen om don
feestavond te doen slagen.
Overtredingen van de arbeidswet.
Gisterochtend is tegen den bakker R.
uit de Pepersteeg proces-verbaal opgemaakt,
omdat hij te vroeg arbeid liad laten ver
richten door een jongen van 17 jaar.
Tegen den schipper van de Freija, VL 79,
werd proces-verbaal opgemaakt, omdat liij
een jongen van nog geen 14 jaar mee
naar zee had genomen en daar arbeid
had laten verrichten.
Zendingsavond.
Door het Comité tot voorbereiding van
de week van gebed, toewijding en offer
voor de zending, zal Maandag a.s. een
endingsavond worden gehouden in Liefde
en Vrede, waarin als spreker zal optreden
ds. Rauws, zendingsdirectoi te Oegstgeesl
lunst en Wetenschap.
Baziau bij Bouwmeesler's rei ue.
Van 1 Januari af zal de lieer Joh. Ruziau
die vele jaren bij het revuegezelschapMllenri
ter Hail welk gezelschap ontbonden
wordt heeft gespeeld, optreden in Louis
Bouwmeester's revue.
Herk en School.
N'ed. Herv. Kerk.
Beroepen (toez.) naar Kuinre (0.) E.
Emmen, cand. tot den H. D. te Rens-
woude; te Vleuten, ds. P. AVfuners,
te Nederhorst den Berg.
Beroepen te Oude Mirdum ds. W. L.
Mulder te Voorthuizen,; te Kuinre (toez.)
de heer E. Emmen, cand. te RensWoude.
Bedankt voor het beroep' naar Ede (Geld1.)
dr. H. A- ReenjaanS te Helft.
Bedankt voor St. Maartensdijk, door ds.
\V'. Deur, te Schoonhoven.
Geref. Kerken.
Beroepen te Gramsbergen, de heer N.
Streefkerk, cand. te Amsterdam'.
Beroepen te Gramsbergen de heer W,
Streefkerk, candiidaat in den Ilaag; te Arum
ds. A. IE Piersmai te Sleen.
Beroepen te Pijnacker-No0Idoipi, de heer
R. II. Kuipers, cand. te 's-Graverihage.
Aangenomen naar OosiwoM (OMambt)
do heer E. G. van TeiJóngen, cand. te
ÏKUegom. (Verbeterd bericht.)
Beroepen to Blokzijl, N. Streefkerk, cand
to Amsterdamte Tienhoven (Utr.)
ds. W. Tom, to Warns.
Aangenomen naar De BiltBilthovcn als
hulpprediker, J. P. W. Erd'man, cand. te
Hilversum.
Aangenomen naar Warffum door ds. II,
de Zwart te Twijzel.
Bedankt voor Sassenheüm, ds. IJ. van
der Zee, to Amsterdam-West; voor
Utrecht, ds. A. Verhagen, te Middelburg.
Bedankt voor Zwammen!am ds. N. iWjl
lemse to Abkoude.
G hr. Geref. Kerk,
Tweetal te Kampen ds Li II. Beekamp te
Ilarlingen. en ds. P. J. de Bruin te Vec'acn-
daaL 1
Geref. Gem.
Bedankt voor Moercapelle d3. A. M. de
Blois te Dirksland.
Doopsgez. G em.
(Aangenomen naar Akkrum ds. S. I. Van
der Menton le Ytons 011 Baard.
Aangenomen naar Rotterdam, als hulp-
predikante mej. L. Goossen, plroponento te
Deventer, die voor het beroep naar Wit-
tnarsum c.a bedankt heeft.
ke&<JJtei2t Itedfr
Landbouw en Veeteelt
Maatschappij „Groningen".
Maandag herdacht de Maatschappij „Gro
ningen", paaiden- en vee verzekering, di
rectie Leopold te Utrecht, het feit, dat
zij voor 25 jaar te Groningen: werd Opge
richt 1
Door inspecteurs en! personeel werden
een gedenkplaat en bloemen aan de directie
aangeboden.
Sport
Athletiek.
II. de Boer.
Naar verluidt zal II. de Boer, kampioen
verspringen van Nederland, op 30 Novem
ber voor de Bataafsche Petroleum maat
schappij naar Venezuela vertrekken.
Een nieuw spel.
Gemeld wordt, dat een Nederlander een
nieuw spel heeft uitgevonden, dat, blij
kens do waardeering van autoriteiten, op
schaakgebied, eigenschappen zou bezitten,
welke het aanspraak geven op ruimere
bekendheid. Het is een spel voor drie
personen, die alle drie tegen elkander spe
len; vandaar de naam „diplomatenspel".
Het bord, de stukken, hun loop, de wijze
van spelen, alles heeft een geheel eigen
karakter.
Onze kampioen, de schaker dr. M
Euwe, schreef den uitvinder: „Ik hoop,
dat uw uitvinding, het diplomatenspel, een
sclioone toekomst tegemoet gaat," en aan
een liefhebber van het spel, die hem het
eerst opmerkzaam er op maakte, en zijn
oordeel er over vroeg, deelde dr. Euwe, na
dat hij het spel bestudeerd had, mede:
„Ondergetoekende is van oordeel, dat
liet diplomatenspel allerlei kwaliteiten ba.
zit, die andere spelen, zooals het schaak)
snel, ontberen; bijv. het verrassende ele
ment, dat er in gebracht wordt door den
onbekenden derde, de analogie met de
diplomatie, waar men ook wel met meer
dan één tegenstander te doen heeft. Het is
geen zuiver „Kampfspiel", in den zin, wel
ken dr. Lasker er aan geeft. Toumooien
zullen niet mogelijk zijn, maar daartegen
over staat het voordeel, dat het door
drie partijen gespeeld kan worden. Ook
zwakkere spelers, die het in combinatie
vermogen tegen hun medespelers moeten
afleggen, kunnen door omzichtig spel suc
ces hebben."
Aan denzelfde schreef mr. A. Rueb. ga
ruimen tijd voorzitter, zoowel van den
Nederlandschen Schaakbond als van de
Fédération Internationale des Echecs: „Ik
heb met .genoegen kennis genomen van
het diplomatenspel. Bij nadere bescliouj.
wing geloof i. inderdaad, dat dit spel ge
schikt is de belangstelling ia wijderen kring
gaande te maken. Hiet is een spel, rijk
aan interessante verwikkelingen' en voor
een gezelschap van drie personen als bezig
heid zeer geschikt.
Met schaken is het moeilijk te vergelij
ken, alleen reeds de derde persoon doet
lint diplomatenspel ten eciusnrnale in strijd
zijn met de opvatting als „Kampfspiel".
D'och het zal in gezelschappen zijn weg
wel vinden en ik wenscli den uitvinder
en u dan ook gaarne veel succes met de
verbreiding en propaganda van deze nieu
we vinding."
Na dezen lof van zoo bevoegde zijde,
wordt verwacht,, dat het spel inderdaad
de belangstelling van velen zal wekken.
Vragen, deze rubriek betrejjende, kunnen
door de abonne's worden gezonden aan Dr. T-
Hennepc, Diergaardesingel 96, Rotterdam. Roste
zegel van 7| cent voor antwoord insluiten en
blad vermelden.
DE. VERLAMMING VAN JONGE fJ,LNNEfN.
In den laatsten tijd ontvang ik veel
zieke kippen met verlammingsverschijnse
len en brieven, waarvan ik uit
een en ander overneem, waardoor""?1
lezers waarschijnlijk de ziekte wél m\
of meer herkennen kunnen. Bijv, ÏQf
gende:
„Vorig jaax en nu! dit jaar weer
heersclit de ziekte. Dp Wit Leghorns
boren het laatst van Maait, groeien'snëi
en nu ze vier maanden zijn, komt tb
misère weer. Ze loopten een paar da»en
mank en springen met beide pooten toe-
lijk. Daarna liggen ze op den grond met
een heen vooruit en een naar achten®
en tenslotte gaan ze dood. Ze loopen, los
in het weiland. Met de overjarige is
hetzelfde geval geweest. Van do zevend»
zijn er maar twintig over en de rest {5
aan dezelfde verschijnselen dood gegaan.
-De hokken en het voer zijn goed in orde
en toch is- het een en at misère."-
Een tweede schrijft: „Er zijn er al ver-
scheidencn dood gegaan. Ze beginnen, met
te waggelen op haar pooten en haar vleit-
gels te laten hangen en dan met ver
loop van een dag kunnen ze heel niet
ineer loopen en liggen ze ©enige daven
te gapen eer zij dood gaan,"
Een derde: „De ziekteverschijnselen zijn
niets dan het lam worden in 'de pooten
cn éten blijven ze goéd doen tot ze Jmna
dood zijn."
Ten vierde: „Eerst ziet men, dat de
nennen beginnen to gapen, na oen dag of
twee loopen zo kreupel eu spoedig "blij.
ven ze liggen, om dan na eenigm tijd
te sterven. Deze ziekte komt hier bij ver
schillende koppels voor, bij de oene erger
dan bij de andere.',,
Ten slotte: „Ik zond eenige zieke kip
pen uit een koppel van 40 stuks, waar
van reeds meerdere exemplaren zijn gestor
ven, onder verscliijnsolen van: gapen, ver
mageren, verlamming."
Met deze treurige bloemlezing zijn we
dus al direct tamelijk goed op de hoogte
van deze eigenaardige hoogst schadelijke
ziekte, waarvan wo tot onzen spijt nog
maar weinig weten.
Ik zelf -ek al jaren lang naar een
oorzaak, maar li eb" deze 'al evenmin als
andere onderzoekers aan kunnen toon en-
Men staat in elk opzicht voor raadselen.
De eerste vraag is direct, of de ziekte
besmettelijk is, en hoewel geen smetstof
aangetoond is, doet toch de ziekte in haar
optreden zeer veel aan een besmettelijke
ziekte denken. Ik heb in den beginne,
toen mijn aandacht voor het eerst op deze
ziekte viel, verscheidene proeven genomen
om de ziekte op gezande proefkippen over
te brengen, doch ik moet zoggen, dat het
mij niet gelukt is. Van ales heb ik ge
probeerd en de proefkippen ingespoten en
gevoerd met de organon, het bloed, zenu
wen, hersenen enz. van zieke of gestor
ven kippen. IHet is me echter iri geen
enkel geval gelukt een proeflcip ziek te
maken en toch...
Laat mij nu even meer stelselmatig do
ziekte bespreken. In do laatste jaren is
3e ziekte in verschillende landen der we
reld opgemerkt, 0. a. 'D.uitschland, België,
amerixa. Eerst het zij zienbetreffieiijk
onschuldig aanzien, maar thans blijkt dat
zjj zich meer en meer uitbreidt en een
zeer groote schade veroorzaakt. In Ameri
ka beschouwt men haar thans ais een
der ernstigste ziekten van jonge hennen
en oudere hennen. Zij treft ongeveer tus
schen den leeftijd van vier tot veertien
maanden de dieren, dus in den tijd, dat
de dieren de hoogste w4ardo vertegenwoor
digen. Niets is ellendiger dan dat men
de kuikens na heel voel moeite en zor
gen door de eerste maanden heen gekre
gen heeft en ze thans groot ziet als mooie
hermen, om dan te merken op oen kwa
den dag, dat er een ziekte optreedt, waar
aan. een groot deel te gronde gaat en
waaaan men niets doen kan.
Reeds in 1878 heeft men do ziekte in
Amerika m het geboorteland der Rhode
Island Reds, opgemerkt en van omstreeks
den tijd van ongeveer 1900 herinnior Ik
me nog heel goed, dat er in. de kliniek
der Veeartsenijschool voel lamme kippen
gebracht werden, waarvan de oorzaak daa
aan schimmelig voer toegeschreven word.
Vanaf 1914 dateert het stelselmatig on
derzoek dezer ziekte in Amerika. Men
bracht haar toen in verband met wor
men of cocidien in den darm, omdat men
bij zieke kippen dergelijke parasieten vaak
vond en omdat bekend is, dat wormen
of coccidiën in den darm tot zenuwver
schijnselen aanleiding geven. Toch is mijn
meening, dat de typische verlamming dor
jonge hennen niet door deze parasieten
veroorzaakt wordt.
Meerdere onderzoekers en ik zelf ook
hebben bij talrijke zieke kippen nauwkeu
rig (jot darmkanaal op parasieten onder
zocht, doch nooit wormen gevonden.
V er scihij n s el cn. In het kort kan
men deze samenvatten onder hot volgen
de: Jonge kippen of hanen, togen dat
zo volwassen worden, verliezen het ge
bruik van hun beenen, blijven liggen: met
goede eetlust, doch sterven ton slotte. Be
kijken we de verschijnselen meer nauw
keurig, dan zien we het volgende.
De jonge dieren zijn vaak totdat ze rijp
worden, zeer voorspoedig opgegroeid. 'Op
zekeren dag ziet men zo veel gapen of
een abnormale, onzekere gang vertoonen-
Men merke dus op, dat deze ziekte met
de z.s. beenzwakte der kuikens niets te
maken heeft. Deze laatste ziekte treedt
op bij kuikens van eenige wéken oud on
is niets dan oen verschijnsel van_ Engel-
-sche ziekte, die woer te genezen is door
vitamine-rijk voedsel. Ook bij oocdidiosiiSj
longontsteking, diarrehe, enz., treedt bij
-pluimvee gauw beenzwakte op oti over het
algemeen vertoont pluimvee als het ziek is,
veel beenzwakte. Been zwakte is dus hij
kippen een algemeen kwaaltje, net als
hoofdpijn bij mcnschen en is meestal ook
even onschuldig. Voortzetting in het vol
gende artikel.
Dr. TE RENNEPE.
i
