Zaterdag 5 Januari 1929
BUITENLAND
AsgsirÉKa-
8Ist0 Jaargang
No. 19004
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
en een Kinderblad.
verkoudheid.
v "'-tbv.*- c 'V 1-
t^TS*!!!&%Pf0p>f&v^y*8r**i
BUREAU: LANGE HAVEN Ï41 (HOEK KORTE HAVEN), Tel, 68103 en 686t7
Postrekeninn Mo 5311
P*ig van hot verdrag van. "26 Maart 1928
tot nadere vaststelling vart een gedeelte
van de grens tasschen Nederland) ion
Groot-Britlannié op Borneo bij1 Sarawak.
Br of. Troub gearriveerd.
Modan, 4 Januari. Prof. mr. Treub is
alhier gedebatteerd; hij /.al oenigen tijd
in Medan vertoeven, voordat hij naar Java
vertrekt.
Dr. Tjipto ziek.
Bandoeng, 4 Januari. Naar de Preanger-
bode vernoemt, is do lichamelijke en gees
telijke toestand van dr. Tjipto Mangoen
Koesoema zoodanig, dat hij zijn praktijk
als dokter niet kan ui tontonen.
Prof, Van llmbden ongesteld.
Prof. van Emhden, die op de interna
tionale conferentie te Frankfort a. Main
over de moderne oorjogsinethodea en de
bescherming van do burgerlijke bevolking
twee redevoeringen zou houden, is daarin
wegens ziekte verhinderd.
Bultonlaudscko onderscheiding.
Aan den heer A. Tuschinski, directeur
van hel theater-concern A. Tusehinski, zijn
de eoretcekenen van de ordo van Potlo-
nia Reslituta overhandigd door don Poo3-
schen gezant, prof. Kctrzynski.
Drankbestrijding.
In do nationale commissie tegen het
alcoholisme, die dezer dagen te Utrecht
vergaderde, werd o. a. meegedeeld, de op
richting van twee zelfstandige vereenigin-
gen, git do commissie ontstaan, n.l. de
vereemging voor bestrijding van het al
coholgebruik bij snelverkeer op don open
baren weg en de federale voor beoordee-
ling van alcoholvrije dranken. De eerste
richtte een bureau in met aan bet hoofd
oen bezoldigd secretaris, die de propa
ganda voor geheelonthouding ander chauf
feurs zal voeten, de tweede zal oen keu
ringsdienst voor alcoholvrije dranken in
het leven roepon. De commissie van alco-
holcursussen voor studenten tracht dit jaar
to Groningen en to Utrecht lezingen te
organisecien. De persccmniissie zendt om
do 14 dagen aan ongeveer 250 plaatselijke
bladen .mededcehngen over do drankbe
strijding toe.
Besproken worden, de gevolgen van do
door de Tweede Kamer aangenomen ao
cijnsverlaging,
Aaneongekoppeldo voertuigen.
Bij Kon. besluit is artikel 11 van het'
Rijkswogenreglemcnt zoodanig gewijzigd,
dat voor het rijden met twee aaneenge-
koppolde voertuigen op de Rijkswegen geen
vergunning meer noodig is. Hel is echter
verboden over een Rijksweg te rijden,
te doen of te laten rijden met aan
eongekoppeldo voertuigen, die niet zooda
nig zijn verbonden, dat zijdelings uitwij
ken van een aangekoppeld voertuig zoo
veel mogelijk wordt voorkomen.
Gedcp. Staten en Delfland.
Er is een mceningsverschil gerezen tus-
scken Gedep. Staten van Zuid-Holland en
liet hoogheemraadschap Delfland over do
overdracht van den eigendom van den dijk
aan de provincie. De Maasdijkcommissie,!
die uitsluitend over het onderhoud en het
beheer van den weg had te beslissen, heeft
met het oog op het groote streekbelang in
alle opzichten meegewerkt en den weg!
reeds in April 1928 overgedragen aan de
provincie. Voor de geheele reconstructie
is noodig, dat do provincie over dezem
dijk een eigendom krijgt. Nu moeten dijk
graaf en hoogheemraden emslige beden
kingen hebben om hieraan mee te wer
ken. Zij willen bun eerstgeboortereclit la
ten gelden met het oog op de waterkee-
ring. Ais hot stuk dijk tussclien Maassluis
en Iloek van Holland niet wordt overge
dragen, komt er vanzelf ook niets vaneen
len enz. in do bondskanselarij1, het vroegere
ministerie van buitonlandsche zaken, docli
daarbij is voor zijn groot gezin geen vol
doende particuliere woonruimte. De vorige
president Hainiscli bewoonde zijn eigen
villa, maar Hildas, die tot dusver een
dienstwoning haul in het gymnasium te
Hom, op twee uur sporons van do hoofd
stad, heeft te Wcenen geen onderdak. Mem
heeft den president het paleis in do Augar-
ten aangeboden, do vroegere woning van
aartshertogin Maria Josefa, de moeder van
keizer Karei, welk paleis door de repu
bliek onteigend is en waarin burgemeester
Zimmerman geresideerd heeft als commis
saris-generaal van den Volkenbond. Dit pa.
leis is don nieuwen president te luxueus,
daar hij immers over de noodige represen
tatie-ruimte beschikt op de bondskanselarij
Het liefst zou hij' daar oen bijgebouw be
trekken, doch dat zou oenigszins verbouwd
moeien worden en voor de kosten daarvan,
die 50,000 schilling bedragen zouden, is
geen dekking aanwezig. Men heeft et' oök
al over gesproken den president de Belvé
dère aan te bieden, het oude huis van A arts
hertog Frans Ferdinand, maar ook daar
schijnt Miklas geen lust ins te hebben. Het
is dus nog steeds do vraag waar do familie
Miklas len slotte te Weenen terecht zal
komen.
Het Kiell o gg-pact in den
lAmorikaansch en Sen.a.a.t.
Ingevolge een overeenkomst tasschen
Borah, don voorzitter van de Senaatscom
missie van do buitcnlamdscho aangelegen
heden, en Nalo, den voorzitter van de Se
naatscommissie voor de marinezaken, dat
eoisl hot Kellogg-pact en daarna het plan
tot uitbreiding van*de vloot met vijltien
nieuwe kruisers zou worden behandeld,
is nu het Kcllog-pact in discussie genomen.
Vooraf echter, had Nale nog do opmerking
geplaatst, dat de bouw van vijftien krui
sers een levensbelang was voor do veilig
heid van do Ver. Staten.
Senator Biorah gaf als zijn meenimg te
kennen, dat het vredespact niet onmiddellijk
het land zou ontheffen van de noodza
kelijkheid om kruisers to bouwen.
Hot geschil tussclien
Biölivio en Pa ragna 3'.
Do onderteekening van liet protocol voor
do regeling van bet gescliil tasschen Para
guay en iBjolivié, door do gedelegeerden van
IBlohvio en Paraguay ter Pan-Amerikaan-
scho conferenLie te Washington, heeft plaats
gevonden in de eerezaal van het gebouw
der Pan-iAnienkaanscho Unie.
Kellog, de secretaris van Staat zelf, pre
sideerde.
Diversen
D'Uitsclilan'd's econo
mische toestand.
Ongeveer tegelijk met het jaarlijkseli rap
port van Parker -Gilbert, den agent-gene
raal voor de herstelbetalingen is een rap
port verschenen vam Fayette Aliport, han
dels-attaché van liet Amerikaansche consu
laat-generaal te iBierlijn.
Do twee rappioiten loopen nogal sterk
uileen.
JAllp'ort zegt o.a., dat het rijk ook thans
nog lijdt onder een buitengewoon ernstige
economische depressie, die zich in het
tweede halfjaar van 1928 hooft ontwikkeld
uit een toenemende slapte in zaken. Heao
depressie laat zich thans veel sterker ge
voelen dan een jaar geleden, toen kot rijk
een tijdperk van hoog-conjunctuur achter
den rug liad.
De werkloosheid heeft tlians een om
vang aangenomen die zelfs voor dit jaar.
getij, buitengewoon is.
Do staking op de scheeps
werven.
De arbeiders op de Duitsche scheeps
werven zullen a.s. Maandag hot werk her
vatton. De schade, die door do staking, die
ruim drio maanden heeft geduurd, is ver
oorzaakt, wordt op 15 tot 20 milliocu mark
ge&chat.
Hot geschil in de S, aks is c.li.e
10 x t i el f ab r Lak en.
De op 6 December 1928 gevelde scheids
rechterlijke uitspraak voor het conflict m
do textielindustrie van Oost-Saksen, is thans
door den rijksminister van arbeid verbin
dend verklaard.
Die mijïi w eïkerss taki n.g
in Frankrijk.
De staking in het kolengebied van Zuid-
Frankrijk, heeft zich weer aanzienlijk uit
gebreid; het drie vierde deel van hol to
tale aantal mijnwerkers slaakt.
'Geen huis voor M,iklas tc
vinden.
Do Oostomijksche bondspresident Miklas
mist een ambtswoning, lfijl heeft wel de
beschikking over ide noodige oulvangstza-
Politieke crisis in Zuid-SIavië. Scherpe scheiding tusschen
Kroatië en Servië. Kroatië onverzoenlijk.
Toen in 1918 de Dionaumonarchie uiteen
viel, nam. Slovenië een snel besluit en
voegdo zich bij het oude Servië. Diat ge
schiedde onder leiding van den geeste
lijke dr. Korosetsj.
Aarzelend voegde zich later Kroatië
daarbij. De Kroaten voelden zich in ont
wikkeling en beschaving als de meerde
ren van de Serven. Voor zij zich met de
mannen van Belgrado verbonden, wilden
zij eenige waarborgen hebben. II,et gevolg
was de overeenkomst van Geneve: het
nieuw op te richten staatsgebouw zou dua
listisch en federatief zijn. Kroatië zou zich
zelf besturen.
Maar Pasjitsj, do sterke man in Bel
grado, was gevoed met de ideeenschat van
1789, een staat kon hij zich niet andere
denken dan één en onverdeelbaar, het Ko
ninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen
moest voor hem een gröot-Servië worden.
En toen de mogendheden in Parijs de
grenzen van "den nieuwen staat hadden
vastgesteld, legde Pasjitsj het accoord mot
do Kroaten naast zich neer. Belgrado werd
het politieke, militaire en ftnancieele cen
trum des Rijks.
Raditsj, de leider dor Kroaten, kon dat
niet verhinderen. Ilij was een machtig rede
naar en agitator, maar geen staatsman.
Zoo kwam de centralistische grondwet
van Vidowdan tot stand tegen den zin
der Kroaten.
Tien jaar lang hebben de Kroaten hun
weerzin tegen den gang van zaken ge
toond, maar nooit hebben zij de gelegen
heid durven aangrijpen of durven maken
om den band met Belgrado door te snij
den; altijd weer vreesden zij deni mach
tigen Ilaliaanschen buur en bij wien zou
den zij tegen Rome steun vinden, zoo niet
in Belgrado? liet Italiaansch gevaar noopte
de Kroaten tot samenwerking mot de Ser
ven.
Maar nu ging in het voorjaar van 1928
do rogoering 111 Belgrado zoo ver, dat
zij toenadering zocht tot Italië en daartoe
zells de door de Kroaten zoo verfoeide
conventies van Nettuno wilde laten ralifn
ceeren. Toen liep den Kroaten de gal over,
Steeds heftiger werden do scènes in do
Skoepstina tot, den 20tn Juni na hef
tige beschuldigingen van den Kroaat dr.
Pemaf, het lid der regeringspartij' Rasjilsj
zijn revolver trok, twoo kroaten doodschiet
011 drie verwondt, onder wie' de leider
Stefan Raditsj.
Den 21en Juni besloten de afgevaardig
den der Kroatische boorenooalitio niet meer
ui het parlement te verschijnen, voordat
zij volledige voldoening hadden gekregen,
en een waarborg voor volkomen gdijko
berechtigdheid.
Van dat oogonblik af was er een breuk
tusschen Belgrado en Agram, de hoofd
stad in Kroatië, die koning Alexander te
vergeefs trachtte to holen door aan den
gebonden Raditsj do kabinetsformatie op
te dragen. Raditsj weigerde en vertrok naar
Agram. Don len Augustus vergaderden
daar de Kroatische Kamerleden, onder lei-
m.'.b- van Pribitsjewilsj en besloten, dat
de besluiten der Skoepsjtina, vooral Aio
van finaucioelen aard, voor Kroatië niet
zouden gelden en dat door het bloed
bad van 20 Juni het oude staatsherstej
vernietigd was.
Dien Sen Augustus stierf Stefan Raditsj.
Zijn begrafenis werd een geweldige be-
tooging tegen het centralistisch Servisch
bewind.
Koning Alexander stond nu voor het
moeilijk probleem, hoe hij aan do Kroati-
scho wenschen tegemoet Icon komen zon
der met de Servische radicalen tot een
conflict te komen. Hij wist den Sloveen-
schon leider Korosetsj te bewogen een
kabinet te vormen met de Servische radi
calen, de democraten* en de Mohainedanen.
Als Katholiek priester stond deze m gods
dienstig opzicht aan de zijde der Kroaten
en niet aan don kant dor Grieksch-Ka-
thoheke Serven. Wellicht slaagde hij er
in gebruik te maken van de tegenstellin
gen onder de Kroaten, om hen tot onder
werping te brengen. Want bij de beschou
wingen over het verzet van Agram tegen
Belgrado mag men niet vergeten, dat er
onder de Kro-aten geen volkomen gelijk
gezindheid bestaat.
Pribitsjewilsj stond op een belangrijk
punt tegenover Raditsj. Pribitsjewilsj is
centralistisch gezind. Ilij is Groot-Servier
en staat slechts om tactische roden aan
do zijde der echte Kroatische federatie
mannen, Raditsj' opvolger Matsjek en zijn
volgelingen zouden do vorwoedste anti-Ser-
ven zijn, als ze niet nog erger anti-Ita-
Liaansch waren.
Do boerencoalitio heeft dus zwakke plek
ken en haar gebondenheid aan Belgrado
maakt een poging tot toenadering niet vol
strekt hopeloos.
Edoch vijf maanden lang heeft Kot-
rosotsi geregeerd zouider de verzoening te
bereiken. Van pogingen om daartoe te ge
raken is hier verschillende malen melding
gemaakt.
Nu is Korosetsj af moeten treden, waar
van 't volgende de oorzaak is. Bij de her
denking van liet 10-jarig bestaan van liet
Zuid-Slavische rijk in December, vielen,
er te Agram relletjes voor. De gouver
neur werd afgezet en een militair werd
er voor in de plaats gesteld'.
•Nu zit men met een regeeringsdrisis,
die zeer moeilijk op te lossen z;d zijn, om
dat do Kroaten niet langer met Belgrado
willen samenwerken, maar zelfbestuur
eisehen, d.w.z zo wenschen een Unie
van de drie rijken, Servië, Slovenië en
Kroatië en erkennen Alexander als ko
ning, die do lauden samenbindt.
Koning Alexander ka!n dus alleen do
kabinetscrisis oplossen door tevens do
Kroatische kwestie op te lossen, wat heel
moeilijk is.
Matsjek, de leider van de Kroatische
boerenpartij, en Davidowitsj, de leider van
do democraten, zijn gisteren dooi" den ko
ning in audiëntie ontvangen. Het onder
houd met Matsjek had 's morgens, dat met
Davidowitsj 's middags plaats.
Matsjek heeft den koning gezegd, dalz.i.
do moeilijkheden tusschen Kroatië en
do centrale regeering te Belgrado alleen
overwonnen ku;nneu worden, indien de ko
ning zou toestemmen, in een bestuurs-in-
dooling, welke strookt met do cultureelo
en historische ontwikkeling va!n be de lan
den, zoodat zoowel Servië als Kroatië hun
eigen regeering en eigen parlement zou
den krijgen en slechts door een personeeio
unie, door den koning, met elkaar ver
bonden zouden blijven. De koning heeft
do uiteenzettingen van Katsjek welwillend
gevolgd, doch hem geen reclitstreckscibi
antwoord in dezen of genen zin* gegeven.
BÏMEKLAM).
Do a.s. Kamerverkiezingen.
diet referendum voor de vaststelling van
de eerste acht plaatsen der candidalon-
lijsten, die in alle kieskringen door dezelf
de personen in dezelfde volgorde zullen
worden bezet, heeft den navolgenden uit
slag opgeleverd: 1. Mr H, P. Marcha.nl
te Sdieveningen; 2. Mr. P. J. Oud to
's Gravenliaige; 3. Mevrouw mr. R Bakker
Nort te Groningen; 4. Th. M Ketelaar
te Amsterdam; 5. F. E. II. Ebels teNicuw-
Beerta; C. Mr. A M. Jockes te 's-Gmven-
hagc; 7. Mevrouw II. W. B. van Ilallie
vim Emhden te Leiden; 8. Klaas de Vries
to Amsterdam.
ASgeheele afgematheid
zich onwel gevoelen en hoofdpijn
beteekenon meestal het begin
eener
Dan dient onmiddellijk ingegrepen
en ergere ziekten voorkomen te
worden door eenige
tabletten
:n te nemen. Alleen de origineeie
verpakking "aositó",kenbaaraanden
oranje band.beschermtU tegen na
smaak. Men waïgare dus andere ver
pakkingen en lette erop, w
dat op eike tablet het
woord "BAYER" staat
Het JIdbl. meldt, dat op eon dor gros
lijsten van de Christelijk Historische Unie
voor de Tweede Kamerverkiezingen is go-
plaatst de naam van den minister van
buitenlandsdio zaken, jhr. mr. F. Bec-
laerls van Blokland.
Gost-Indtë.
D|o grens op Borneo.
Batavia, 4 Januari. -Bij den Volksraad
is ingediend een wetsontwerp tot goedkeu-
gaan en oen koud bad. had gehad vanmor
gen!"
„Nu, ik heb tien prachtig koud bad ge
had", gaf Francis glimlachend too.
„blaar je kimt nog niot hebben ontbbten",
protesteerde Monica.
„Ontbijt!", antwoordde hij. „Ik had oen
kop koffie in de badkamer. Waaraan dank
ik die belangstelling in mijn dieet?"
„Een jong imemsck, dat den gelieelen,
nacht uit geweest is", begon Monica streng.
„Mag ik je verzoeken, dat te laten rus
ten", viel Francis haar in de rede. „Ik heb
een goede drie uur geslapen in een uiterst
comfortabele oei".
„Er is nog cognac en spuit op liet buf
fet", wees Eustalius. „Ik zeido aan John
son het lor te laten, voor geval ja er be
hoefte aan had".
„Dank je, .maar ik raak liiet nooit aan.
Indien ge allen gereed zijt, zullen we nu
maar gaan. Indien lady Betty, sir Stephen
en Eustalius de eerste auto willen nemen,
zullen jij en ik ze volgen, Monica".
Zij gingen samen door den gang. Monica
legde haar hand op den arm van lmar
neef.
„Francis", zeido zij1, „ik ben blij, 'dat
we samen gaan, ik wensch even ernstig
mot je to spreken".
„Geen preeken", drong hij aan. „Ik kan
er niet meer verdragen. Ik heb een afschu
welijke vier-en-twintig uur doorgebracht".
twistziek?" vröeg Monica.
„Ilij zoekt steeds twist", antwoordde Eus-
tatius. „Men zou denken, dat bij' was op
gevoed in een worsfcel-academie. Hot gezicht
alleen van een politiegant schijnt op hom
na tafel den invloed te hebben van eon
looden doek op oen stier, liet was een ver
schrikkelijk handgemeen, maar do manier,
waarop bij ze vannacht liet lollen, was
prachtig".
„Dégoutant!" riep sir Stóphen uit.
Johnson kwam met oen blaadjo en Eusta
lius bediend© zich royaal.
„Don hemel zij dank, dat dit goedje be
staat!" zuchtte liij, terwijl hij' het leego
glas neerzette. „Heeft His Graoe iets ont
beten, Johnson?"
„Noen mylord", antwoordde de man. „Ilij
is pas ock tpaar minuten geleden thuisge
komen".
„Laat dan maar de cognac tin den syphon
op het bulfel".
„Zeieer, mijnheer, maar do hertog ger
bruikt nooit iets in den morgen".
„Ik wou voor oen goed ding, dat ik wat
minder had gebruikt gisteravond", kreunde
Eustatius met do hand, aan hot hoofd. „Ik
heb al drie aspirines genomen
De deur werd rustig geopend en Francis
trad binnen. Hij zag er uit als gewoonlijk
en was gekleed met de grootste zorgvuldig
heid. Eustatius zag hem verbaasd aan.
„Do hemel beware mijl" riep hij uit,
„Iloe leg jo het aan, ouwe jongen? Je ziet
er uit hemel, jo ziet er uit, alsof je
om elf uur gisteravond naar bod was
Hoofdstuk XXIV,
„Bonjour, allemaal!" ritipi Eustatius zacht,
na acn oenigszins verlegen binnenkomen.
„Wat is er gaande? Jullie kijken vreaselijk
gewichtig".
Uit do clubfauteuils, waarin ze waren
weggezonken, staarden Monica, lady Betty
on sir Stephen den nieuw aangekomene
zwijgend aan. Eustatius logde zijn zijden
hoed en kijker op de tafei, geeuwde en
belde. Hij' was mot groote zorg gekleed,
maar zijn oogen waren rooder dan ooit en
zijn uiterlijk was slap als gtwvoonlijk.
„Wat weet jo van Francis?" vroeg Mo
nica liotu stroef.
„Er va nwetem?" zuchtte Eustatius. „Ik
was or bij".
.Tolmson kwam binnen. Eustatius richtte
zich tot hem.
„Haal mij cognac ear spuit en een half
dozijn aspirines, indien Ris Graoe zo heeft",
beval bij1. „'Anders ziealdt je er maar om
bij' den apotheker".
Johnson boog en vertrok. Sir Stephen
wachtte totdat do dom' gesloten was.
„IIoo word Francis betrokken in dio
zaak?" vroeg bij streng.
„Er in betrokken?" herhaalde Eustatius,
met tien verontwaardigden klank in zijn
stem. „Nloen, dat is hot toppunt! Stel je
voor Francis tot iets to brengen. Wanneer
bij loskomt is er niemand van ons, die hem
zou, loirmen tegenhouden".
„Maar hij is toch zokea' gewoonlijk niet
[Wordl vervolgd}.
kM
Doze courant ïersoliijnt dagelpa, uiet uit
zondering van Hon- eu Feestdagen.
Ptija per kwartaal 1 2.—; fianco.per ppst
■t 2.50. ,Prys per week* 15 cents.'Afzon
derlijke nummers 4 rents. Abonnementen
woideu dsgelyka aangenomen.
AdyoitentrBn voor het eerstvolgend num
mer 'mo'eten vóór eli uui1' aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde- plaats van advertentièn
wordt piet gewaarborgd.
Prijs der AdverLntiën: van 1—5 rep rik
f 1.55; iedeie rcgoi moer f 0.50; in het
Zaterdagnumincr 1—5 tegels I 1.80, iedere
regel meer fÖ.'15. Keclaines f0.7r> pei regel.
Incassokosten 5 ets.; postkwifanties 15 ets.
Tarieven van advertentien by abonoeinont
zyn aan hel Bureau verknjgbnii
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling
Kleine Advertentien opgenomen a 0 50 t/m
15 woorden, f 0.75 t/'m 25 woO)den. Elk woord
meei 5 osnt tot eon inax.mum van 30 ooi den