sfflMtf
mÊÊKÊÊIKtm
DE RADIO
hoorde.
hoe voelbeLoeheneuul d-eze dramatische ge
beurtenissen ook Waren on als shadows
van coming -events ook nog mógen zijn,
daarover niet uitwijden. Do bijzoriderlrtdén
zijn gemeengoed. geworden., Rn wedlopen,
dat uit iiet drama zalf o-hze regcering1 wel
iets heelt geloerd.
Daar was in do twioede plaats het mili
taire oproer te Bandoeng in do dagen ran
17 en 18 Jidi 1927. Het dagbladlezèml pu
bliek moge doze gebburtonis; afgaand op do
officie-do berichten als oen 'moor of minder
gemengd bericht ui L liet verre 'Indië h-et*
bon beschouwd, uit betrouwbare inlichlin-
gen ter plaatse block mij', dat deze militaire
samenzwering van veel gro.oter omvang is
geweest, dan officieel ooit werd toegegeven.
Een gcheele Monadoméescheen een geheel
Javannsclio compagnie van hel 15de batal
jon infanterie to Dandoeuig Warén gereed
om aan hot oproer <lool te nemen, i'ndidn
do eerste aanleg ware gélukt. In verschil
lende garnizoenen 'in Midden-Java. waren
eveneens wie militairen in liet complot.
Het mag zeer bedenkelijk hoeten, dat mem
niettegenstaande dezen omvang 'dit alles
maanden lang voor de officieren, en liet
Europeescdio kader geheim wist te houden.
Daaruit blijkt ten duidelijkste voor wie het
xndiscliöleger gefeeuid'hoeft, zöoalsik,
hoezeer het contact tusschen den troep
eenerzijds en hot kader en "do officieren
anderzijds, verloren was gegaan.. EnWaar
op in liet bijzonder do aandacht nog eens
dient gevestigd te worden'De MenaVlbe-
'zen zijn zoo-als hekend op lm.n manier ge-
loovigo Christenen -en toch is hot den Mor
hamniedaansclien Javaamséhcn com'münisti-
schen leiders mogelijk geW-nest om. die
Christenen dermate onler hun suggestie
te brengen, dat zij1 geloofden aan 'do hun
voorgehouden mogelijkheid van het tot
stand komen van. den door Tomwan Allah
ge-wenschtén heilstaat op Java, en bereid
waren aan de verwezeiilijking van dia mo
gelijkheid mode te werken doo-r oen wérkt
dadig aandeel te nemen in do pogingen
tot omverwerping van het' Nederlandsch
gezagHit liet .onderzoek destijds inge
steld bleek v.oorts, dat -er op ruime schaal
onder de MenadoneescJie militairen 'door
do 'Moskouscbe hoeren mét geld' was ge
werkt. Belangrijke bedragen '(then vertelde
mij, dat zij varieerden van f 50 tot f2 000)
zouden aan ettelijken hunner ter luiud zijn
gesteld.
iVoor Moskom heeft het geld nog immer
waarde: Men mag onder meer uit die-ze
cijfers, afleiden hoe veel den bolsjewisten
aan de omverwerping van ons gezag in liet
Oosten gelegen 'is.
gemakkelijk de gemoederen in lichte laaie
vermag te zetten. Van deze omstandigheid
werd en wordt door do volksleiders een
dankbaar gebruik gemaakt, bijzonderlijk na
tuurlijk in die streken, waar de bevolking
fanatiek godsdienstig is, zooals b.v. ia Oost
en M.idden-Pria'tvgan. Daar heeft de Sarekat
Islam zeer veel aanhangers. Op hot in 1920
te'Djocja gehouden S.l.-congres riep Soerjo-
pranoto: „Dit land van den Islam is al-
lecen voor don Islam" en hadji Salim on
derstreepte -dit nog eens door te zeggen:
„Een regeering geeft niet dan nadat het.
Volk getoond hooft to wilton nemen". Re
genten, met wie ik over dit onderworp
sprak, beschouwde Tjokro Aininoto, den lei
der der Sarekat Islam, als den gevaarlijk-
slcn tegenstander van hel Nedorlandscli go
zag. llij is behalve zeer sluw ook oen. far
nations. Over andere volksleiders, zooals
tnr. Iskaq, ir. Soekarno, Soerjopranoto e.a,
tieten verschillende regenten zich min-
achtend uit. Het is hun niet te doen oan
liet heil van liet Volk doch om eigen gewin,
was hun meening.
Mot een enkel woord wcnsclv ik er hier
nog op te wijzen, dat do communistische
actie in Indiii gepropageerd wordt door
de l.'.K;.I. (Perseaikatan Konuminist India),
een secto van de .Komintern. Deze" P.K..1.
steil zicli ten doel. eiken vooruitgang van
hetIndonesische volk- door revolutie te
helpen verhaasten ca den klassenstrijdte
voeren ook tegen, do kapitalistische groep
der eigen bevolking
In een volgend nrlikel hoop ik nu het
refans mijner .waarnemingen over do Ver-
anderdc mentaliteit op Java en de buitenbe
zittingen vqort te zeiten
Jfu ik tocli over 'de tor beschikking van
do Regeering staande machtsmiddelen
schrijf, dien jk te vermelden, dat de Euro-
peesclie bevolkinv allerwegen vertrouwen
stelt In de veld-politie, die ook de irdand-
sclio bevolking overal ontzag, docdi tegelijk
vertrouwen inboezemt. Gelukkig is deze
veld-politi-e nu nog geheel ter beschikking
van het Europeescli Binnenla'ndsch Bestuur.
Om nu weer tot de inheemsclie bevolking
terug te koeren en m!ij daarbij tot Java te
bepalen, ook sinds de onderdrukking der
oproerigo bewegingen van 192G kan men
de vruchten der nog steeds getolereerde
deloyale acties nergens miskennen. Hoist
mén door liet diepe binnenland, dan -vindt'
men daar nog immer bijl den lani (land
bouwer), dezelfde vriendelijke en, tegemoet
komende liouding van weleer, doch nadert
men dan weer do eenigszins belangrijker
centra, dart ontwaart man onmiskenbare
veranderingen, zich uitend in onbeleefd en
v.aak zelfs onbeschoft optreden. In het Ma-
ge'langsche werden mij daarover typische
staaltjes medegedeeld. Men berichtte rn'ij, dat
vooral in do omgeving der groeiere plaatsen
do houding der bevolking onbehoorlijk was.
Wat vroeger nooit voorkwam, narholijk, dal
inlanders tegenover officieren in uniform
onbeschoft op-traden', geschiedde nu vaak.
Een hoofdofficier was het overkomen, dat
bij op een kilometer van zijn standplaats
in uniform in zijn anto reizendmet stee
non was bekogeld. In Soemedang (Ptcangcï-
Llegentscliap!p|en.) bestond zelfs eon bond
van taxi-chauffeurs, die als 'doel had' om
botsingen teweeg te brongen mot auto's van
„kapitalisten", 'met welke .benaming dan
Europeanen bedoeld waren.
In meerdere (plaatsen, ontving ik; iiilioh-
tingen over jeugdbewegingen en paidvindors-
arganisaties van inlanders. Voorgescilirevan
was ook volwassenen, als padvinders aan
to nemen met de bedoeling hen te oefenen
vioor volgende uitbarstingen. Dfözo „pad
vinders" mochten hier én daar, uitrukken
met slaande trommen 'en zulks met goed
vinden van oio hoofden van; plaatselijk be
stuur, Te S omarang echter, waar een krach
tig bestuurshoofd zetelde, was dit soort
padvinderij streng verboden.
In vele plaatsen was iedere voS'wassen
inlander lid van do zoogenaamd locale
Voreeniging „Mobammadyah". Daarin werd
echter, do zienswijze verkondigd, dat er
naar moetworden gestreefd zoo spoedig
mogelijk te komen tot dia stichting Van een
Mohamm ed aan scli rijk op Java. Ook .te
Djocja vond ik een krachtige actie Voor
den Islam. Die moskee was daar geprocla
meerd tot de plaats van de Mohammedaan-
sclve eenheid. De inl'andscihe padvinderij
werd er krachtig gesteundzij immers
moest hot „werk" der ouderen t.z.i overne
men. Ik merk hierbij oip, dat de Islam liet
eenigo voor den, inlander hechte bindmiddel
is, dat 'bovóndioii stuwkracht bozit oii zéér
Raad van Nederlaiidsdi-Indië.
Door II1L N'. A. S.WART.
Luitenant-generaal b.d. oud-gouverneur
van Aljeh, oud-vioe-presidonü van den
Do veranderingen ten kwade, waarover
ik aan het slot van mijn eerste artikel
1 .sprak, zou ik willen verdoelen In diiie,
'welke ik opmerkte bij de volksmassa en
dio, welko ik waarnam bij do groepen,
dio' tot voor kort zich ten allen tijde,
hetzij qualilato qua hetzij uiteraard, om
do regcering schaarden.
J jWannoér men over de veranderde men-
dJ s taliteit vaar de inheemscho bevolking
spreekt, dan denkt men in de eerste plaats
M. aan de zoogenaamde inland scire „bewe-
ging"- Men doet goed om van „biewe-
pi', gingerr" te spreken, omdat eerst sinds be-
trékkelijk kortentijd December 1927
pogingen-succes hebben gebadom de vele
direct of indirect tegen -.ons gezag gerichte
stroomingen in één monsterverbond Por-
mocfakatan Perhimpoewan Piolitiek Ke»
i tangsaan Indonesia (Federatie van Indonc-
sische Nationaal Politieke veroemgmgen),
- afgekort P. P. P. Ki, I- onder te bren-
gai, hetgeen natuurlijk niet wegneemt, dat
zulk een monsterverbond slechts een gor-
Jiju is,: waarachter zich de vogels "van
diverse pluimage verbergen, die' ladjl u,it-
eenlbopende motieven één gemeensohap'r
pèlijfe - doel hebben:, de. -omverwerping van
'ilff ous gezag. Achter dat gordijn schuilen zoo-
wel de Islamietische organisaties, zqoals
A jo Sarekat Islam en Mohanimadijah, ;ds
ook de zoogenaamde studie-clubs van Soe-
rabaja en Bandoeng, Biocdi Oeto-ino, Paso-err-
dan, als ook versmiilleude natioinalistiisclie
saxekats. Er is een tijd "geweest, nog zoo
lang niét geleden, dat deze verschillende
groepen, ieder onder eigen leuze, ageerend,
zich met do andere groepen niet, althans
niet openlijk, afgaven. Dat heeft toen de
Indische regcering -aanleiding gegeven tot
liet maken van het zoo dwaze onderscheid
i 'tusschen bona fide natioinaJisten en co-m-
nunisten, waarin] dan de eersten zich in
M haar welwillende toegeeflijklifeid modrten
verheugen en alleen de laatsten zich haar
- door
A. II. LOEFF—BOKMA
Sinds de uitvinding valn de radio is er
zoo intensief gewerkt aan' de: verbetering}
van alle onderdeden, dut het thans moge
lijk is momenten van zuivere ontroering
en verheffing te beleven, door de radio.
Een extra - accent krijgen deze gevoeleus
dan nog, wanneer menzichbewust maakt
van het feit dat de geheele wereld onafgo-
broken -omliuld is door een sfeer van ge
luiden, die echter in hup vele schaken-:
ringen zijn samengevoegd tot stilte, even
als de kleuren van het spectrum, alle lig
gen besloten in liet licht, dat wij kleur-'
loos noemen. - -
En nu is het vernuft vain dein monseh
gekomen en beeft, als een looveinuir do
stilte aangeraakt, de ba,nden zijn verinx).-
ken eri overal klinken stemmen, klanken
en melodieën. - I '-
Wanneer wij bedenken dat deze moge
lijkheid er geweest moet zijn sinds den'
aanvang der sdieppiiig o'n voor bpönb-a-
rmggewacht heeft op 's monsclicw sc.Iierp-
ziimiglieid, dan worden wij vervuld met
ontzag voor het menschelijfckri.iuien e.n
DE VOLTOOIING VAN EEN KERK.
Men ii thans bezin met den bouw van een toren aan de R.-K. kerk tc Sasscnhoim
Het schip van de kerk bestond reeds langs; thans worden de toeren en een hoofd;
ingang gobouwd.
Een driemanschap uit de varkenswereld, iwaar-
wichtige hecren (in den dubbelen zin van het
woord), die in een ernstige conferentie de
koppen bij elkaar steken. Waarschijnlijk
boknoren zij het feit/dat zij op geen ten
toonstelling een prijs behaalden, en toch in de
krant komen louter omdat zij een merkwaar
dige portretstudie opleveren.
leder heeft wel eens de typische houtschepen gezien, die volgeladen
van Noorwegen naar ons land komen, om de ruwe planken en balken
te lossen. Hier is een kijkje aan den oorsprong van deze Houtloveran-
cier, waar de versch gekapte stammen tot vlotten gobonden, stroom
afwaarts gestuurd worden.
